Η διατροφή στα χρόνια της κατοχής

Θα αναφερθώ στην μεγάλη πείνα του  (1941-1944). Πόσος κοσμάκης έφυγε από την πείνα. Τα αστικά κέντρα υπέφεραν περισσότερο αλλά και η ύπαιθρος δεν πήγαινε πίσω.  Στα μέρη τα δικά μας ευτυχώς είχαμε την λίμνη των Γιαννίνων με τα ψάρια της και προπάντων εκείνη η τσίμπα έσωσε κόσμο, είναι περίπου σαν την μαρίδα την έφτιαχναν με πράσο στο ταψί. 

Γκόρτσα, απίδια, βελάνια, πατάτες, και να τρώνε χόρτα, τσουκνίδες, γαιδουράγκαθα. Η μπομπότα ήταν είδος πολυτελείας, το κριθαρένιο ήταν πάντοτε στο τραπέζι άμα υπήρχε και αυτό, από κριθάρι που παρασκευάζονταν απο κριθαρένιο σαν όπως το σιτάρι ήταν μαύρο και λιγότερο θρεπτικό. Σιμιγδαλένιο ψωμί. Λέγεται έτσι γιατί σμίγανε το κριθάρι με το σιτάρι. Επίσης τα γκόρτσα τα άφηναν λίγο να γίνουν μέσα σε μια σκάφη μέχρι κάποιο καιρό ξερένονταν μετά τα αλέθανε και κάναν το ζυμάρι.  Βελάνι αφού τα μάζευαν απο τα πουρνάρια τα ξεφλούδαγαν με το μαχαίρι, τα έβραζαν με τρία νερά για να έφευγε η πίκρα ,μετά τα κοπανούσαν γινότανε χυλός και τα έριχναν στο ταψί αλλα ήθελε πολύ ώρα να ψηθεί. 

 Πατατόψωμο έβραζαν πατάτες τις ξεφλούδιζαν, τις έλιωναν και αφού άλειφαν το ταψί με λίγο λάδι ,εάν υπήρχε, με το δάχτυλο στη γούλι ίσα όσα μια στάλα ρίχναν το χυλό στο φούρνο και έτρωγε η φαμίλια ξυπόλητη λαχανόπιτα.  Ρίχναν λίγο μπομποτάλευρο με νερό το ρίχνανε στο ταψί κάτω να μη κολλήσουν τα λάχανα που τα είχαν ετοιμάσει όπως την κανονική λαχανόπιτα έριχναν από επάνω τον χυλό και εσκέπαζαν τα λάχανα. Κρεμμυδοζούμι. Το φαγητό αυτό που το πρόλαβε και η δικιά μου γενιά γινόταν μόνο με κρεμύδια νερό και αλάτι και όσοι είχαν και λίγο λάδι το φαγητό αυτό προσφερόταν στις λεχώνες. Τραχανομπατζίνα όταν τον τραχανά τον μαγείρευαν με μπομποτένιο αλεύρι, το φαγητό αυτό λεγόταν τραχανομπατζίνα. 

Γράφει ο Γιώργος Γιαννάκης

 Αυτά και άλλα πολλά έκανε ο άνθρωπος , με τόσες στερήσεις με την μπομπότα την ζεστή γιατί άμα ήταν κρύα δεν τρωγόταν, με το λίγο καθάριο ψωμί που μας το λέγαν έτσι γιατί ήταν από καθαρό σιτάρι, πού μας κυνήγαγε η μάνα μας όταν το τρώγαμε ζεστό γιατί δεν φτούραγε. Ξερό για να μην χρειαστούμε ορθοδοντικό είχαμε και τα καλά μας [σήμερα τα παιδιά τρώνε μικρά ρευστά φαγητά και δεν εξασκούνται τα δόντια]. Μην ξεχάσω εκείνο το πλιγούρι που ο Θεός να το έκανε φαγητό που το τρώγαμε στο σχολειό.  Τώρα τι τα γράφεις θα με ρωτήσει ένας νέος που ίσως με διαβάσει μπάς και προβληματιστεί για αυτά που πέρασαν οι παππούδες του και οι πατεραδες του και εμείς οι παλαιότεροι ας κοιτάμε και λίγο πίσω και να μήν αστοχάμε την κάπα την τραγίσια και του πάππου τα γρουνοτσάρουχα.

Α και να μην ξεχάσω να και ένα καλό που έκανε το κράτος πολιτογράφησε Έλληνα τον Κρίστοφερ Κινγκ τον μεγάλο αυτόν μουσικό φιλλέληνα και λάτρη της ηπειρώτικης μουσικής και κάτοικος πλέον Κονίτσης.  Και κάτι ακόμη επειδή ακόμη και στα κρατικά κανάλια οι ανταποκριτές πιάστηκαν να είναι ανημέρωτοι τους ενημερώνω άλλο Κράψη και άλλο Ανατολική εμείς ένα τσιγαράκι καπνίζαμε και αυτό το κόψαμε απο την ρίζα.  

Γιώργος Γιαννάκης

Απόδημος Κραψίτης