Γράφει ο Αθανάσιος Δημ. Στράτης
Ο Μητροπολίτης Άρτης Σεραφείμ Ξενόπουλος στο «Δοκίμιον περί Άρτης και Πρεβέζης» (1884), δίνει μια εικόνα των σχολείων που λειτουργούσαν την εποχή εκείνη στην περιοχή.
Η Εφημερίδα «ΑΓΩΝ» (τόπος έκδοσης Αθήνα, υπεύθυνος Ι. Λαμπρίδης), δημοσίευσε μια στατιστική της εκπαιδευτικής κινήσεως των κατά την περιφέρειαν της Μητροπόλεως Νικοπόλεως Πρεβέζης Ελληνικών σχολείων κατά το σχολικόν έτος 1898-1999.
Στη δημοσίευση αναφέρονται μεταξύ άλλων και τα παρακάτω χωριά της περιοχής Φιλιππιάδας:
Στο φύλο αριθμός 77, Εν Αθήναις τη 8 Σεπτεμβρίου 1900. Παρασκευή:
ΗΠΕΙΡΟΣ
Ε΄
Λούρος, κοινόν δημοτικόν σχολείον, μαθηταί 50, δαπάνη (συντηρήσεως) δρχ. (χρυσές) 400.
Ζερμή (σημερινή Βρυσούλα), δημοτ. Σχολείον, μαθηταί 40, δαπάνη δρχ. 300.
Κράβαρι, γραμματοδιδασκαλείον, μαθηταί 20, δαπάνη δρχ. 150.
Γκιόναλα (σημ. Ρεματιά), γραμματοδιδ., μαθηταί 15, δαπάνη δρχ. 200.
Ζαροβίνα, γραμματοδ., μαθηταί 10, δαπάνη δρχ. 120.
Άνω και Κάτω Βλάδον, δημοτ. Σχολείον, μαθηταί 40, δαπάνη δρχ. 300.
Άνω Κοτσανόπουλον, γραμματοδ., μαθηταί 20, δαπάνη δρχ. 100.
Σερζιανά, γραμματοδ., μαθηταί 12, δαπάνη δρχ. 100.
Σκιαδά, γραμματοδ., μαθηταί 20, δαπάνη δρχ. 130.
Φθίνα, δημοτικόν σχολείον, μαθηταί 45, δαπανη δρχ. 350.
Τα επόμενα χωριά υπάγονται πολιτικώς εις την υποδιοίκησιν (καζά) Νέου Λούρου περιλαμβανομένην εννοείται, εις την δικαιοδοσίαν της Μητροπόλεως Πρεβέζης και Νικοπόλεως, περί ής ενταύθα ο λόγος.
Κωστακιοί, κοινοτ. Δημοτ. Σχολείον, μαθηταί 60, δαπάνη δρχ. 500.
Χαλικάδες, κοινόν δημοτ. Σχολείον μετά δύο διδασκάλων, μαθηταί 120 και δαπάνη συντηρήσεως δρχ. 1000.
Παχυκάλαμος, δημοτ. Σχολείον, μαθηταί 30, δαπάνη δρχ. 250.
Μπλίσκα (σημ. Καλόβατος), γραμματοδ., μαθηταί 25, δαπάνη δρχ. 150.
Νεοχώριον, δημοτικόν σχολείον, μαθηταί 100, δαπάνη δρχ. 1000.
Μαρατιού – Ζαβάκα (σημ. Πολύδροσο), δημοτικόν, μαθηταί 40, δρχ. 180.
Αγία Παρασκευή, δημοτικόν, μαθηταί 30, δαπάνη δρχ. 300.
Πέτρα, δημοτ. Μαθηταί 30, δαπάνη δρχ. 200.
Τσαπρασλί, δημοτικόν, μαθηταί 45, δαπάνη δρχ. 250.
Ανέζα – Γιανίτσαροι, αστική σχολή εκ τεσσάρων τάξεων, εν ή διδάσκουσι τρείς διδάσκαλοι και παιδεύονται μαθηταί 220, δαπάνη δε δρχ. 2000.
Ιμάμ- Τσαούς (σημ. Άγ. Σπυρίδωνας), δημοτ. Σχολείον, μαθηταί 70, δαπάνη δρχ. 400.
Μουλιανά, δημοτικόν, μαθηταί 60, δαπάνη δρχ. 500.
Φιλιππιάς, νέα πολίχνη οικισθείσα ιδία μετά την προσάρτησιν της Άρτης εις την Ελλάδα, καταληφθείσα υπό των Ελλήνων τον Απρίλιον του 1897 και αύθις εγκαταλειφθείσα. Κείται επί της δεξιάς όχθης του Θεσπρωτού, ού τα απέραντα έλη νοσώδες καθιστώσι το κλίμα της πόλεως, και όλην αυτής την εμπορικήν κίνησιν αντλεί εκ των διασταυρουμένων εν αυτή οδών Ιωαννίνων – Πρεβέζης, Ιωαννίνων – Σαλαώρας και Ιωαννίνων – Άρτης. Κέκτηται τρίτακτον αστικήν σχολήν μετά δύο διδασκάλων και μαθητών 80, δαπανά δε προς συντήρησιν αυτής δραχ. 1000.
Στρεβίνα, αποθανατισθείσα, διότι εχρησίμευσε στρατηγείον των Ελλήνων στραταρχών τ5ου 1897, έχει δημοτ, σχολείον μετά μαθητών 80, δαπάνη δραχ. 500.
Ελευθεροχώριον, δημοτ. Σχολείον, μαθηταί 60, δαπάνη δρχ. 500.
Παντάνασσα, δημοτ. Σχολείον, μαθηταί 35, δαπάνη δρχ. 400.
Βούλιστα Παναγιά, γραμματοδ., μαθηταί 25, δαπάνη δρχ. 200.
Μπολμέτι (σημ. Γαλατάς), δημοτ. Σχολείον, μαθηταί 70, δαπάνη δρ. 600.
Παπαδάτοι, δημοτ. Σχολείον μετά δύο διδασκάλων, μαθηταί 120, δαπάνη δραχ. 1000.
Μελιανά, γραμματοδ., μαθηταί 30, δαπάνη δραχ. 150.
Νάσαρη (σημ. Άσσος), γραμματοδ., μαθηταί 30, δαπάνη δρχ. 200.
Νικολέσι, δημοτ. Σχολείον, μαθηταί 70, δαπάνη δρ. 620.
Στο φύλλο 78, 15 Σεπτεμβρίου 1900, Παρασκευή:
Λέλοβα (σημ. Θεσπρωτικό), πολυάνθρωπον είνε το χωρίον τούτο και καλώς λειτουργούσαν αστικήν σχολήν έχει, εν ή και θήλεα διδάσκονται, περιλαμβάνουσιν δε πέντε τάξεις μετά τεσσάρων διδασκάλων και μαθητάς αμφοτέρων των φύλλων 160. Δαπανώνται προς συντήρησιν της σχολής ταύτης δραχμαί δισχίλιοι. Το χωρίον τούτο είνε πασίγνωστον τοις Ηπειρώταις εκ των παροιμιακών φράσεων «Να σου δώσω μια να πας στα Λέλοβα, πέταξε στα Λέλοβα, πάει στα Λέλοβα» δι’ ών δηλούται το μεμακρυσμένον υψηλόν και απόκεντρον.
Κομζιάδες, δημοτικόν σχολείον, μαθηταί 100, δαπάνη δραχ. 150.
Πεστιανά, γραμματοδ., μαθηταί 30, δαπάνη δραχ. 150.
Ποδογόρα, πλήρης δημοτική σχολή μετά δύο διδασκάλω, μαθηταί 120, δαπάνη συντηρήσεως δραχ. 800.
Κρανιά, δημοτική σχολή, μαθηταί 70, δαπάνη δρχ. 500.
Καντζάς (σημ. Στεφάνη), δημοτ. Σχολείον, μαθηταί 30, δαπάνη δρχ. 500. Πλείονες ήσαν οι μαθηταί προ του πολέμου (του 1897), αλλ’ ηλατώθησαν ένεκα της υπό των τούρκων καταστροφής του χωρίου μετά την ανάκτησίν του γενομένης εξ αντεκδικήσεως προς τους γεναίους του χωρίου κατοίκους.
Ράχη, δημοτ. Σχολείον, μαθηταί 40, δαπάνη δρχ. 400.
Κιρκιζάταις Πλησοί, δημοτ. Σχολείον, μαθηταί 55, δαπάνη δρχ. 300.
Γρεμενίτσα, δημοτικόν σχολείον, μαθηταί 40, δαπάνη δρχ. 500.
Πρενίστα, δημοτικόν σχολείον, μαθηταί 35, δαπάνη δρχ. 300.
Βλαχέρναι, δημοτ. Μαθηταί 25, δαπάνη δρχ. 250.
Τσαγκαρόπουλον, γραματοδ., μαθηταί 30, δαπάνη δρχ. 200.
Κεράσοβον, γραμματοδ., μαθηταί 15, δαπάνη δρχ. 200.
Γκουλιάδες, γραμματοδ., μαθηταί 20, δαπάνη δρχ. 200.
Σφελένικον, γραμματοδ., μαθηταί 15, δαπάνη δρχ. 200.
Άγιος Γεώργιος, γραμματοδ., μαθηταί 20, δαπάνη δρχ. 230.
Ντάρα (σημ. Ελιά), γραμματοδ., μαθηταί 15, δαπάνη δρχ. 200.
Ενταύθα περατούται η στατιστική των σχολείων των περιλαμβανομένων εν τη δικαιοδοσία του Μητροπολίτου Νικοπόλεως και Πρεβέζης. Εξ αυτής διδασκόμεθα, ότι το σύνολον μεν των σχολείων πάσης τάξεως ανέρχεται εις 65, το σύνολον δε των μαθητευομένων αμφοτέρων των πόλεων εις τρεις χιλιάδας και πεντακοσίους περίπου και το ολικόν της προς συντήρησιν αυτών δαπάνης εις χρυσάς δραχμάς τεσσαράκοντα και πέντε χιλιάδας.
Εκ των άλλων αλλοδόξων κοινοτήτων η μεν τουρκική έχει δύο σχολεία εν Πρεβέζη, έν δε εν Φιλιππιάδι, έν δε εν εβραϊκή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου