Ευκαιρίες και προκλήσεις της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής!

Ύψιστος στόχος της χώρας είναι, χωρίς άλλο, η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, η επαναφορά της σε αναπτυξιακή τροχιά. «Όλα τα σφυριά πρέπει να κτυπούν σε αυτό το καρφί». Για να το πετύχουμε, όμως, και, κυρίως, για να θέσουμε πλέον την οικονομία σε υγιείς βάσεις, χρειαζόμαστε ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο, στο οποίο η πρωτογενής παραγωγή θα έχει καθοριστικό ρόλο. Απαραίτητη, όμως, προϋπόθεση, ενός δυναμικού πρωτογενούς τομέα είναι η ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού  που  θα  παράγει  ποιοτικά  προϊόντα  και θα διακρίνεται για τον εξωστρεφή του προσανατολισμό. Για τους φιλόδοξους, αλλά και εφικτούς συνάμα, στόχους, βασικό εργαλείο που διαθέτουμε παραμένει η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). 

Η ΚΑΠ, μετά από δεκαετίες θεσμικής ύπαρξης, εδαφικής διεύρυνσης και πολιτικής εμβάθυνσης της ΕΕ, συνεχίζει να συνιστά την πλέον ολοκληρωμένη κοινή πολιτική της. Αν κι έχει υποστεί κρίσιμες μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις με σκοπό να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις, διατηρεί αναλλοίωτη τη βασική αποστολή της. Και η αποστολή αυτή δεν είναι άλλη από την εξασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου διαβίωσης για τους Ευρωπαίους αγρότες, ικανοποιώντας παράλληλα τις καταναλωτικές ανάγκες με ποιοτικά τρόφιμα. Σήμερα, η γεωργία και η βιομηχανία τροφίμων αντιπροσωπεύουν περίπου το 6% του ΑΕΠ της ΕΕ, ενώ περιλαμβάνουν 15 εκατομμύρια επιχειρήσεις και 46 εκατομμύρια θέσεις εργασίας! Ωστόσο, την ίδια ώρα, παρατηρείται μια ανησυχητική γήρανση του ευρωπαϊκού αγροτικού  πληθυσμού, καθώς 4,5 εκατομμύρια αγροτών, σε σύνολο 13,7 εκατομμυρίων, είναι ηλικίας άνω των 65 ετών, δηλαδή το 30%, ενώ μόνο το 6% των παραγωγών είναι κάτω των 35 ετών. Αυτήν, ακριβώς, την αρνητική πραγματικότητα έρχεται να αντιμετωπίσει η αναπροσαρμοσμένη ΚΑΠ.

Οι άμεσες πληρωμές, που χρηματοδοτούνται πλήρως από την ΕΕ, ισοδυναμούν με το 70% του προϋπολογισμού της ΚΑΠ και αντιπροσώπευαν, έως πρόσφατα, κατά μέσο όρο το 30% του γεωργικού εισοδήματος. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, λόγω της οικονομικής κρίσης, σε χώρες, όπως η Ελλάδα, έφθασαν να αποτελούν σχεδόν το 60%! Έτσι, οι άμεσες ενισχύσεις συνιστούν μια ζωτική ασφαλιστική δικλείδα για τους αγρότες και, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης, λειτουργούν ως ένα «μαξιλάρι» για τον παραγωγό που αγωνίζεται να παράγει, και μάλιστα να παραγάγει ποιοτικό προϊόν. 

Με τον τρόπο αυτό, οι άμεσες ενισχύσεις συμβάλλουν στο να μείνει ο αγροτικός κόσμος στα χωράφια και τα βοσκοτόπια, αλλά αποτελούν και εγγύηση για όσους επιθυμούν να εισέλθουν στο στίβο της πρωτογενούς παραγωγής. Ειδικότερα, στη νέα ΚΑΠ προβλέπεται έως και το 2% του εθνικού δημοσιονομικού φακέλου να δίνεται σε νέους αγρότες. Συγκεκριμένα, όσοι είναι κάτω των 40 ετών θα λάβουν κατά 25% υψηλότερες ενισχύσεις ανά εκτάριο, τα πρώτα 5 χρόνια της δραστηριότητάς τους. Κι αυτή η απόφαση θεωρούμε ότι είναι πολύ σημαντική, καθώς μόνον με συγκεκριμένα κίνητρα θα μπορέσουμε να φθάσουμε στην ηλικιακή ανανέωση του αγροτικού δυναμικού. 

Ταυτοχρόνως, όμως, έχοντας διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος, οφείλουμε να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στην ορθή διαχείριση των άμεσων πληρωμών. Οι αγρότες μπορούν και οφείλουν να κεφαλαιοποιήσουν τις ενισχύσεις, επενδύοντας πρωτίστως στην ποιοτική αναβάθμιση της παραγωγής τους. Έτσι ώστε, να κερδίσουν όχι μόνον οι ίδιοι περισσότερα και σε μεγαλύτερη διάρκεια, αλλά και οι τομείς που αξιοποιούν το ποιοτικό τους προϊόν, όπως είναι η μεταποιητική βιοτεχνία, η βιομηχανία τροφίμων, η εστίαση, οι τουριστικές επιχειρήσεις κ.ά.. 

Χωρίς αμφιβολία, ως Ελλάδα θα πετύχουμε μόνον εφόσον αξιοποιήσουμε τα ασύγκριτα πλεονεκτήματά μας σε συνδυασμό με απαραίτητες αναβαθμίσεις στην οργάνωση της παραγωγής. Να αξιοποιήσουμε, δηλαδή τις ιδανικές κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες, την παράδοσή μας στα αγροδιατροφικά προϊόντα με υψηλή διατροφική αξία, το μεράκι των παραγωγών και εντέλει την ασυναγώνιστη ποιότητα. Και ταυτόχρονα, η ποιότητα αυτή να αποκτήσει ταυτότητα μέσω της ταξινόμησης, τυποποίησης και πιστοποίησης των προϊόντων. Τέλος, το παραγόμενο ποιοτικό προϊόν, για να ξεφύγει από τα στενά όρια της τοπικής αγοράς και να κερδίσει τη θέση του στην ευρωπαϊκή και την παγκόσμια αγορά, προϋποθέτει μια ορθολογικότερη οργάνωση των παραγωγών και τη σύνδεση της πρωτογενούς με τη δευτερογενή παραγωγή. 

Τα πρόσφατα στοιχεία από τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων  δείχνουν ότι ο κόπος του Έλληνα αγρότη και η αξιοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων από την ΕΕ Προγραμμάτων Ενημέρωσης και Προώθησης αγροτικών προϊόντων στην εσωτερική αγορά και σε τρίτες χώρες, πιάνουν τόπο. 

Στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σε συνεργασία με τους αγρότες, ετοιμαζόμαστε για την πλήρη αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων, μέσω των χρηματοδοτικών εργαλείων της νέας ΚΑΠ, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιούμε ριζικές τομές για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου, με γνώμονα πάντα το όφελος του παραγωγού, του καταναλωτή και του συνόλου της ελληνικής κοινωνίας.

Του Μάξιμου Χαρακόπουλου, αναπλ. Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης

www.proinoslogos.gr