Υπέρ ή κατά του ανοίγματος των καταστημάτων τις Κυριακές;

Με αφορμή την τροπολογία που ψηφίστηκε στη βουλή [ΠΑΣΟΚ-ΝΔ] για την απασχόληση των εργαζομένων τις Κυριακές στα εμπορικά καταστήματα, το epikairo κάνει μία ανάλυση που αφορά στην απελευθέρωση των ημερών αλλά και των ωρών εργασίας. Ας ξεκινήσουμε από αυτά που προβλέπει ο νόμος:

Οι τελικές ρυθμίσεις προβλέπουν την προαιρετική λειτουργία όλων των καταστημάτων επτά Κυριακές τον χρόνο (δύο πριν από τα Χριστούγεννα, μία πριν από το Πάσχα και τέσσερις στις ισάριθμες εκπτωτικές περιόδου).Τη δυνατότητα της προαιρετικής λειτουργίας των καταστημάτων μέχρι 250 τ.μ. τις υπόλοιπες 45 Κυριακές του έτους. Αυτά θα πρέπει να είναι σε χώρους μέχρι 250 τ.μ., μπορούν να είναι με συμβάσεις δικαιόχρησης, αλλά όχι σε πολυκαταστήματα, εκπτωτικά κέντρα και mall. Οι αντιπεριφερειάρχες υποχρεούνται σε διάστημα τριών μηνών από την ψήφιση του νόμου να εκδώσουν απόφαση για τις Κυριακές που θα λειτουργούν τα καταστήματα αλλά και για τις περιοχές της εμβέλειάς τους στις οποίες αυτά θα μπορούν να είναι ανοιχτά. Τις αποφάσεις τους θα μπορούν να αναθεωρούν κάθε χρόνο, μια φορά, αρχής γενομένης από το 2015. Αν δεν εκδώσουν αποφάσεις σε τρεις μήνες, οι αντιπεριφερειάρχες θα έρχονται αντιμέτωποι με πειθαρχικές κυρώσεις. Το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές είναι από τις 11 το πρωί μέχρι και τις οκτώ το βράδυ. Το ωράριο των καταστημάτων για τις τουριστικές περιοχές θα είναι διευρυμένο τις καθημερινές και τις Κυριακές ανάλογα με το τι προβλέπει η σχετική νομοθεσία [imerisia]

Τι ισχύει στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες;

1) Υπάρχουν χώρες στις οποίες δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στο ωράριο και στις ημέρες λειτουργίας: Κροατία-Τσεχία-Εσθονία-Ιταλία-Λετονία-Λιθουανία-Πολωνία-Σλοβακία-Σλοβενία-Σουηδία. 

2) Σε κάποιες χώρες δεν υπάρχει περιορισμός στο ωράριο τις καθημερινές αλλά στις ημέρες λειτουργίας τίθενται περιορισμοί την Κυριακή. Επί παραδείγματι, στη Γερμανία ισχύει το 24h για τα εμπορικά κσταστήματα όμως την Κυριακή είναι κλειστά [με εξαίρεση την πώληση προϊόντων όπως ψωμί, λουλούδια, εφημερίδες, γαλακτοκομικά προϊόντα και για μέρη όπως μουσεία σταθμοί τρένων, αεροδρόμια, χώροι θρησκευτικοί]. Στη Φιλανδία δεν υπάρχει περιορισμός τις Κυριακές για τα καταστήματα ≤100m^{2. Σ} Στη Γαλλία είναι κλειστά ενώ δεν υπάρχει περιορισμός σε κάποιες τουριστικές περιοχές και σε συγκεκριμένα καταστήματα σε πόλεις ≥1 εκ. Στην Ισλανδία τα πολυκαταστήματα λειτουργούν τις Κυριακές από τις 10:00 μέχρι τις 17:00. Στην Ιρλανδία είναι κλειστά τις Κυριακές, το ίδιο και στη Νορβηγία με εξαιρέσεις μικρών καταστημάτων και τουριστικών περιοχών. Στη Βρετανία είναι ελεύθερο το ωράριο της Κυριακής για τα καταστήματα ≤280m² ενώ τα πολυκαταστήματα δεσμεύονται σε ωράριο για έξι συνεχόμενες ώρες από τις 10:00 μέχρι τις 18:00. 

3) Υπάρχει και η κατηγορία των χωρών όπως μέχρι πρότινος η δική μας στις οποίες υπάρχει περιορισμός στο ωράριο και στις ημέρες λειτουργίας. Επί παραδείγματι, στην Αυστρία με εξαίρεση τις τουριστικές περιοχές, το Βέλγιο με δυνατότητα αντικαστάστασης μίας καθημερινής με Κυριακή (ενδιαφέρον), τη Βουλγαρία, την Ολλανδία, τη Νορβηγία, την Πορτογαλία [στη δικαιοδοσία του δημάρχου].

Συνοψίζοντας, υπάρχουν χώρες τριών ταχυτήτων, αυτές που έχουν απελευθερώσει ωράριο και ημέρες λειτουργίας, αυτές που έχουν απελευθερωμένο ωράριο και αργία την Κυριακή και αυτές που τηρούν περιορισμούς στο ωράριο και στις ημέρες λειτουργίας. Όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, η οικονομική κατεύθυνση είναι η πλήρης απελευθέρωση ωραρίου και ημερών λειτουργίας [πηγή: EUROCOMMERCE - ενημέρωση Ιανουάριος 2012]

Κάποιες παρατηρήσεις για το ελληνικό νομοσχέδιο, συγκριτικά με την υπόλοιπη ευρώπη: Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες η δικαιοδοσία για το άνοιγμα των καταστημάτων σε κάθε περίπτωση ανήκει στο δήμαρχο και όχι στον αντιπεριφερειάρχη. Οι εξαιρέσεις γίνονται κυρίως στις τουριστικές ζώνες [δε στοχεύουν στην εγχώρια αγορά]. Τα ωράρια λειτουργίας τις καθημερινές είναι σταθερά χωρίς εξαιρέσεις [όχι κλειστά απογεύματα]. Τα Σάββατα το ωράριο είναι ίδιο ή αποκλίνει ελάχιστα από τις καθημερινές.

Η άποψή μου είναι είναι ότι το μέτρο κινείται σε λάθος κατεύθυνση. Καταρχήν,  με βάση τις συγκεκριμένες Κυριακές που τέθηκαν, δε στοχεύει σε έσοδα από τον τουρισμό αλλά στην εγχώρια αγορά η οποία ήδη έχει στραγγίξει και με την προκλητή ζήτηση που θα δημιουργηθεί προφανώς θα επιβαρύνει κι άλλο την οικονομική κατάσταση του Έλληνα. Στις δε ευρωπαϊκές χώρες ο κύριος στόχος είναι τα έσοδα από τουρισμό. Ένα δεύτερο ζητούμενο είναι τα προβλήματα που προκύπτουν σε σχέση με την περαιτέρω καταπάτηση εργασιακών δικαιωμάτων. Παίρνοντας κάποιες πληροφορίες από εργαζόμενους στην επιθεώρηση εργασίας, οι παραβάσεις στα εργασιακά γίνονται κατά συντριπτική πλειοψηφία στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Επί παραδείγματι, όταν η πενθήμερη εργασία έγινε εξαήμερη, η συμφωνία να συντηρηθεί το 40ωρο για τον εργαζόμενο με καθημερινή εργασία 6h και 20min, κανείς δεν τήρησε το ωράριο και όλοι παρέμειναν στις 8h. Eίναι προφανές πως εν καιρώ τέτοιας οικονομικής κρίσης και τους καταστηματάρχες να παίζουν τα ρέστα τους, θα υπάρξουν ειδικές συμφωνίες με τους εργαζόμενους, οι οποίες προϋπήρχαν ακόμη και σε καιρό ευημερίας. Ίσως το επιχείρημα που αναφέρω να μην πρέπει να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα όμως θα πρέπει να λάβουμε υπόψη στην εφαρμογή του μέτρου και το βαθμό δυνατότητας ελέγχου της χώρας την περίοδο εφαρμογής του μέτρου. 

Μία τρίτη ένσταση είναι γενικότερη και αφορά στον άνθρωπο και την ποιότητα ζωής. Σε σειρά τηλεφωνημάτων που έκανα για να συλλέξω γνώμες, ο φίλος μου ο Παναγιώτης που είναι έμπορος υφασμάτων μού είπε ότι σε περίπτωση επέκτασης του μέτρου, δεν έχει σκοπό να χαραμίσει την Κυριακή του μακριά από την οικογένεια, μία εκδρομή ή την απλή σωματική ξεκούραση. Δυστυχώς, ο ανταγωνισμός θα τον οδηγήσει να ακολουθήσει τους νόμους της αγοράς. Βέβαια, ο τζίρος του θα αυξηθεί, όπως και ο συνολικός τζίρος κατά την εφαρμογή του μέτρου. Τούτο θα αποτελεί και τον οικονομικό δείκτη επιτυχίας του μέτρου. Βέβαια, ο Παναγιώτης θα μείνει μακριά από τα παιδιά του και την Κυριακή, η ημέρα ξεκούρασης θα πάψει να υπάρχει, η ποιότητα ζωής θα χαρακωθεί. Αλλά όλα αυτά δε μπορούν να συνυπολογιστούν παρά σε αύξηση της κατάθλιψης που θα χρεωθεί στην κρίση. Η καθιέρωση της αργίας με παρέμβαση του κράτους δε βάζει διλήμματα στον Παναγιώτη.

Aν πρότεινα αλλαγές επί του νόμου διατηρώντας την κατεύθυνση που υποδεικνύει το κέρδος θα επέλεγα το Ολλανδικό μοντέλο [παραθέτω screenshot] με στόχευση στις θερινές Κυριακές και εναλλακτικά αυτό του Βελγίου με αντικατάσταση μιας καθημερινής με Κυριακή.

σ.σ.: Οι όποιες γενικές ενστάσεις επί του μέτρου δεν είναι σοβιετική αντίληψης αλλά θεμιτές και λογικές. Αντίστοιχα, οι όποιοι φιλελεύθεροι πανηγυρισμοί για γεμάτους από κόσμο δρόμους και ψώνια που απογείωσαν τους τζίρους των καταστημάτων είναι εικονικοί, η δε φιλελεύθερη άποψη απόλυτα σεβαστή.

www.epikairo.gr