Γιατί έκλεισαν, η Lee Cooper στο Θεσπρωτικό Πρέβεζας και τα σούπερ μάρκετ Ατλάντικ

Αν η κρίση – οικονομική και ευρύτερη – που μαστίζει τη χώρα τα τελευταία χρόνια έχει φέρει και κάτι... θετικό, είναι η σταδιακή ωρίμανση της κοινωνίας, η αναγκαστική ενδοσκόπηση των αιτιών της καταστροφής και η συνειδητοποίηση από ένα σημαντικά μεγάλο κομμάτι πολιτών ότι χωρίς επιχειρήσεις, θέσεις εργασίας δεν υπάρχουν.

Μέχρι προ ελάχιστων ετών, το δημόσιο θεωρούνταν η απόλυτη εργασιακή... Μέκκα, εσαεί εξασφάλισης παντοτινής ευημερίας, νυν και... αεί...

Ήταν η εποχή που είχε «ποινικοποιηθεί» η επιχειρηματικότητα και η ιδιωτική πρωτοβουλία. Για κάποιες δεκαετίες επικράτησε μια δηλητηριώδης ρητορική σε σχέση με τους… κεφαλαιοκράτες, τους ξένους τοκογλύφους, τους εκμεταλλευτές κ.λπ. που μοιραία, μετάγγισε σ' ένα ανησυχητικά μεγάλο τμήμα πολιτών μια αρρωστημένη προσέγγιση για τις έννοιες επιχειρηματικότητα και επενδύσεις.

Αυτή η... κουλτούρα, οπωσδήποτε έπαιξε ρόλο και συνέβαλε στον «πόλεμο» της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της επιχειρηματικότητας, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, οδήγησε στην καταστροφή και στο κλείσιμο πολλές μεγάλες ή μικρότερες εταιρείες.

Βεβαίως, οι λόγοι της αποβιομηχάνισης της χώρας είναι σύνθετοι και καθόλου μονοδιάστατοι. Καταλυτικό ρόλο σε κάποιες περιπτώσεις έχει παίξει η αλλαγή των καιρών και η μετατόπιση των παγκόσμιων ισορροπιών στις τιμές πρώτων υλών και κόστους εργατικών.

Όμως, ως γενική αρχή, ως κουλτούρα, μπορεί να λεχθεί ότι η επιχειρηματικότητα πολεμήθηκε λυσσαλέα και εξακολουθεί να πολεμάτε στην Ελλάδα...

Ασφαλώς, μέσα στη διαδικασία καταγραφής των αιτιών της αποβιομηχάνισης της χώρας έχουν υπάρξει και τρομερές υπερβολές, όπως το «φόρτωμα» όλης της ευθύνης στο συνδικαλισμό, στη διαπλοκή και στον κρατισμό. Όμως, οι επιχειρήσεις που έχουν κλείσει ή διωχθεί, είναι υπερβολικά πολλές για να είναι αποτέλεσμα... σύμπτωσης, ή σημείο των καιρών διεθνώς.

Έκλεισαν, παρήκμασαν ή διώχθηκαν εταιρείες όπως Ναυπηγία Σκαραμαγκά, Πειραϊκή Πατραϊκή, η αυτοκινητοβιομηχανία Nissan από το Βόλο, η Pirelli, η Lee Cooper (κατασκευή blue Jeans στην Πρέβεζα), η Goodyear Hellas, η Softex, η ΒΙΣ, η Grunding (TV), η χαρτοποιία DIANA, η Χρωπεί, η ΑΙΓΑΙΟΝ του Καρέλα, το ΜΙΝΙΟΝ, η (παλαιά) Πίτσος, η (παλαιά) ΙΖΟΛΑ, η Πυρκάλ, η χαρτοβιομηχανία Λαδόπουλου, η καλτσοβιομηχανία «Μάντισον», η οινοποιία ΒΕΣΟ, οι  καπνοβιομηχανίες Κεράνης και Γεωργιάδης και δεκάδες (αν όχι εκατοντάδες) άλλες!

Μοιραία, σ' ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον διαρκώς μεταβαλλόμενου και δαιδαλώδους ανταγωνισμού, η χώρα μας έχει μείνει ουραγός σ' όλους τους δείκτες επιχειρηματικότητας. Και αυτό, δεν (ξεκίνησε να) συμβαίνει μόνο κατά τη διάρκεια της κρίσης των μνημονίων και της χρεοκοπίας δηλαδή από το 2010 και μετά, αλλά λαμβάνει χώρα εδώ και τρεις και πλέον δεκαετίες.

Το Liberal ανοίγει το φάκελο «αποβιομηχάνιση της χώρας», προσπαθώντας να κάνει μια... τίμια καταγραφή των κύριων αιτιών που οδήγησαν στην παρακμή και το κλείσιμο πολλών – υγιέστατων κάποτε – επιχειρήσεων.

Αυτό γίνεται αφενός ως ένας φόρο... τιμής στους ανθρώπους που κάτω από αντίξοες συνθήκες ξεκίνησαν, δούλεψαν και γιγάντωσαν κάποιες επιχειρήσεις και αφετέρου σε μια προσπάθεια συνειδητοποίησης των λαθών (όπου υπάρχουν) και αποφυγής επανάληψής τους.

Και φυσικά, όταν λέμε αποβιομηχάνιση, δεν εννοούμε μόνο τις... βαριές βιομηχανίες, αλλά κάθε επιχείρηση που κάποτε ήταν δυνατή και έδινε δουλειά σε αρκετούς εργαζόμενους

Γιατί έκλεισε η Lee Cooper στην Πρέβεζα

Το εργοστάσιο της Lee Cooper στο Θεσπρωτικό Πρεβέζης, άνοιξε το 1978 απασχολώντας 130 εργαζόμενους και ήταν μια υγιής και καλή επιχείρηση τα πρώτα χρόνια. Κατασκεύαζε τζιν κυρίως παντελόνια και φούστες, έχοντας δημιουργήσει – σε σχετικά σύντομο διάστημα – αρκετά καλό όνομα στην τότε μόδα.

Ο σχεδιασμός ήταν να ανοίξει και 2ο εργοστάσιο μέσα στη 10ετία του '80, καθώς υπήρχαν οι προετοιμασίες. Μάλιστα, όπως τονίζει στο Liberal σημαίνων στέλεχος τότε της εταιρείας, «το προσωπικό στέλνονταν στη Μάλτα για εκπαίδευση. Υπήρχε δηλαδή φροντίδα και αξιοσημείωτη για την εποχή μέριμνα και επαγγελματισμός».

Η εταιρεία έκλεισε στις αρχές της 10ετίας του '80 για λόγους που συνδέονται με την πολιτικοκοινωνική κατάσταση και την ευρύτερη κουλτούρα που διαμορφώνονταν τότε και εξαπλώνονταν σ' όλη την επικράτεια ως ένα πέπλο που κάλυψε και κυριάρχησε στα πάντα!

Όπως λένε οι καλά γνωρίζοντες, έκλεισε λόγω του... καταχρηστικού συνδικαλισμού και των διαρκών απεργιακών κινητοποιήσεων, που εξουθένωσε τα οικονομικά αποθέματα και τη δυναμική της επιχείρησης.

Μια ακόμη... πονεμένη ιστορία λανθάνοντος και... άρρωστου συνδικαλισμού, με διαρκείς επισχέσεις εργασίας, «βέτο» σε κάθε προσπάθεια της διοίκησης για αλλαγές ή συμμάζεμα, με λίγα λόγια διαρκή εμπόδια στις όποιες πρωτοβουλίες προσπαθούσε να λάβει το management. Ήταν η εποχή που βασίλευαν τα εποπτικά συμβούλια που έκαναν κουμάντο στις επιχειρήσεις, ενώ ρόλο έπαιξαν και κάποιοι τυχοδιώκτες δικηγόροι για ίδιον όφελος.

Όπως τονίζουν άνθρωποι που μένουν μόνιμα στην Πρέβεζα και γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα την κατάσταση, έκτοτε – και σε συνδυασμό με κάποιους άλλους ευρύτερους παράγοντες – (άλλωστε όλη η επαρχία απαξιώθηκε), η περιοχή του Θεσπρωτικού  και της Λάκκας Σουλίου υποβαθμίστηκε τα μέγιστα.

Έφυγαν όλες οι διοικητικές – οικονομικές υπηρεσίες, και γενικώς η περιοχή άρχισε να υπολειτουργεί, χτυπώντας εύλογα έκτοτε... ρεκόρ στην ανεργία στη χώρα!

Ατλάντικ: Από τους 4.000 εργαζόμενους και τα 161 καταστήματα στο.... λουκέτο

Ένα από τα μεγάλα και εμφατικά «κανόνια» της αγοράς ήταν της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Ατλάντικ, που μέσα σε τρεις δεκαετίες έφτασε στην πρώτη πεντάδα του κλάδου, με μεγάλο εκτόπισμα και περισσή αναγνωρισιμότητα. Μάλιστα, έως το 2009, η αλυσίδα ήταν 15ος μεγαλύτερος εργοδότης στο σύνολο ιδιωτικού και δημόσιου τομέα!

Η εταιρεία έκλεισε τον Αύγουστο του 2011, δηλαδή πριν «χτυπήσει» για τα καλά η κρίση και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να λεχθεί ότι αιτία του «κανονιού» ήταν η κρίση της τελευταίας 6ετίας στη χώρα.

Σύνθετοι λόγοι και εδώ συνετέλεσαν στο αδιέξοδο, όμως κυρίαρχο ρόλο διαδραμάτισε ο απερίσκεπτα μεγάλος δανεισμός προς... άγρα επέκτασης, οπότε όταν παρουσιάστηκαν τα πρώτα προβλήματα, δεν υπήρχαν άμυνες.

Ο... τυφλός (υπερ)δανεισμός είναι μια κύρια αιτία για πολλά από τα λουκέτα των τελευταίων δύο δεκαετιών στη χώρα, κάτι που σε συνδυασμό με τη γενικότερη κακοδιαχείριση, οδήγησαν σε κλείσιμο (και) το Ατλάντικ.

Απολύτως καταλυτικό ρόλο έπαιξε η... αιμομικτική διαμάχη των δύο μεγαλομετόχων, της οικογένειας Αποστόλου που ήταν οι ιδρυτές και της οικογένειας Λαουτάρη, με εκατέρωθεν κατηγορίες και γενικώς μια εξαιρετικά δυσάρεστη κατάσταση, στα όρια του εμφυλίου, που επηρέαζε όλο τον «κορμό» και όλο το DNA λειτουργίας της επιχείρησης.

Η ίδρυση, η γιγάντωση και τα προβλήματα 

Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1980 από τον Παναγιώτη Αποστόλου, ενώ σταδιακά τη διοίκηση ανέλαβαν τα παιδιά του, Μανώλης, Περικλής και Ελπίδα. Το 1990 η Ατλάντικ είχε φτάσει τα 10 καταστήματα, ενώ στη 10ετία του '90 μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων έκανε τη μεγάλη επέκταση ξεπερνώντας τα 85 καταστήματα.

Κομβικό αλλά και... μοιραίο όπως αποδείχτηκε βήμα ήταν η εξαγορά το 2001, λίγο μετά την εισαγωγή της Ατλάντικ στο Χρηματιστήριο της αλυσίδας σούπερ μάρκετ «Γαληνός Λαουτάρης» με δραστηριοποίηση στην Εύβοια.

Η οικογένεια Λαουτάρη απέκτησε σεβαστό ποσοστό στην Ατλάντικ, όμως ουδέποτε υπήρξε... χημεία ανάμεσα στους ιδρυτές και στους εξαγορασθέντες.

Οι τελευταίοι κατηγορούσαν για ελλειπή ενημέρωση και κακοδιαχείριση την οικογένεια Αποστόλου, κάτι που όπως έδειξαν οι εξελίξεις, δεν ήταν μακριά από την αλήθεια. Από το 2008 η οικογένεια Λαουτάρη δεν συμμετείχε στη διοίκηση, κλιμακώνοντας τις κατηγορίες για κακοδιαχείριση και επικίνδυνες ακροβασίες.

Τα υπόλοιπα ήρθαν προς το τέλος της 10ετίας του 2000, όταν είχαν ήδη αρχίσει τα... όργανα, παρ' ότι αναπτυξιακά η αλυσίδα ήταν στο... πικ! Από το 2010 είχε αρχίσει ένα γαϊτανάκι ξεπουλήματος καταστημάτων της εταιρείας σε Αθήνα και επαρχία, όμως τίποτε δε σώθηκε.

Το 2011 η εταιρεία δεν κατάφερε να μπει στο άρθρο 99, μιας και μόλις ελάχιστοι από τους πιστωτές της συμφώνησαν με τη συγκεκριμένη πρόταση.

Στις... δόξες της, που παραδόξως δεν ήταν μακριά χρονολογικά από το «μαύρο» Αύγουστο του 2011, η Ατλάντικ είχε φτάσει τα 161 καταστήματα, απασχολούσε περί τους 4.000 εργαζόμενους, ενώ έκανε ετήσιο τζίρο κάτι λιγότερο από 600 εκατ. ευρώ.

Όταν έκλεισε άφησε άνεργους περί τους 3.000 εργαζόμενους χωρίς καμιά αποζημίωση,

εκατοντάδες προμηθευτές απλήρωτους, ενώ οι συνολικές οφειλές ξεπερνούσαν τα 200 εκατ. ευρώ.

Πάντως, όπως γίνεται πάντα, η αγορά κάλυψε το κενό της Ατλάντικ, πολλά καταστήματα άνοιξαν με άλλη... φίρμα και υπό άλλη επιχειρηματική ομπρέλα (πολλά έχει πάρει η αλυσίδα Κρητικός), ενώ και σημαντικός αριθμός εργαζομένων βρήκε εργασιακή στέγη στη... διάδοχη κατάσταση.

Του Απόστολου Σκουμπούρη

www.Liberal.gr