Τετάρτη 31 Ιουλίου 2024

Το Αργυρόκαστρο του Ισμαήλ Κανταρέ.

Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου.

To Αργυρόκαστρο, η πόλη της Αργυρούς, μια πόλη μέσα στην πέτρα και την ιδιαίτερη ομορφιά της φύσης, έπαιξε σημαντικό ρόλο στο έργο του Ισμαήλ Κανταρέ που ήταν και η γενέτειρά του. Από το μυθιστόρημά του το «Χρονικό στην πέτρα» μέχρι το τελευταίο μυθιστόρημα «Λάθος Δείπνο».

Το σπίτι του που βρίσκεται στο Αργυρόκαστρο και λειτουργεί σήμερα ως μουσείο, το περιέγραψε ο συγγραφέας με κάθε του λεπτομέρεια στο βιβλίο του το «Χρονικό σε πέτρα». Σε αυτό το σπίτι έμενε με την οικογένειά του και υπάρχει περιγραφή πως καθόταν κοντά στο παράθυρο ως μικρό αγόρι, ενώ παρακολουθούσε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο να διαδραματίζεται στον έξω κόσμο. Το σπίτι χτίστηκε αρχικά το 1799 και ανακαινίστηκε αφού ανακηρύχθηκε πολιτιστικό μνημείο το 1991. Το σπίτι άνοιξε για το κοινό στις 28 Ιανουαρίου 2018, στα 80ά γενέθλια του Κανταρέ. Επίσης πολλά τα κειμήλια αλλά και τα προσωπικά αντικείμενα του συγγραφέα.

Το Αργυρόκαστρο από την άλλη επιβλητικό, βρίσκεται στις απότομες πλαγιές της κοιλάδας του Πλατοβουνίου και του ποταμού Δρίνου, σε κυρίαρχη θέση πάνω από ένα τοπίο πλούσιο σε ιστορία, τριγυρισμένο από ψηλές βουνοκορφές. Αυτή είναι η «πόλη των χιλίων βημάτων» που περιλαμβάνει εκατοντάδες πυργόσπιτα με τις ιδιαίτερες γκριζόμαυρες πέτρινες στέγες, ξύλινα μπαλκόνια και πέτρινους τοίχους, όλα διατηρημένα από τους κατοίκους του και αξιοποιημένα με σεβασμό, αγάπη και προσοχή που τα τελευταία χρόνια συγκεντρώνουν όλο και περισσότερους τουρίστες απ’ όλον τον κόσμο. Σε όλη την ιστορία του, το Αργυρόκαστρο υπήρξε σημαντικό διοικητικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο και αυτό διαγράφεται μάλιστα από το καλοδιατηρημένο του κάστρο.

Μια πόλη με μια ιδιαίτερη καταγωγή η ονομασία του από την Αργυρώ που τόσο λυρικά έχει μεταφέρει ο Κώστας Κρυστάλλης σ΄ένα του διήγημα αλλά και ο λόγιος Ιωάννης Λαμπρίδης. Επίσης και ο Νικόλαος Πολίτης έχει γράψει γι’ αυτή την παράδοση όπως και ο Ισμαήλ Κανταρέ το ποίημα, "Princesha Argjiro", «…η πριγκίπισσα με μια κούνια στην αγκαλιά κατέβηκε ορμητικά τον πύργο, είδες τα χελιδόνια; Πότε μαθαίνουν τα πουλιά για το φθινόπωρο;».

Για το συγγραφέα που πριν λίγο καιρό χάθηκε από τη ζωή «H λογοτεχνία και η δικτατορία είναι δύο αγρίμια εξίσου φoνικά» ενώ η μοναξιά αποτελεί μια φυσική επιλογή του κάθε συγγραφέα. Κατά πόσο γεννιέται ή γίνεται κάποιος συγγραφέας, ο Ισμαήλ Κανταρέ απαντά: «…γεννιόμαστε συγγραφείς, όμως από την άλλη, λέγοντας ότι κάποιος γεννιέται συγγραφέας, δεν πιστεύω πως αυτό εμπεριέχει κάτι το μυστηριωδώς θείο. Ίσως πάλι να πρόκειται για ένα ιδιαίτερο χάρισμα του εγκεφάλου, βάσει του οποίου τα εκλογικευμένα πράγματα-όπως συμβαίνει και στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές- δέχονται μία επεξεργασία ιδιαιτέρως γρήγορη. Aυτού του είδους οι εγκέφαλοι μπορούν να δουλεύουν πολλά «προγράμματα» ταυτόχρονα. Mπορούν να περνούν από το λογικό στο μη λογικό εξαιρετικά γρήγορα και από την πραγματικότητα στον συμβολισμό με την ίδια πάντα ευκολία. Μπορούν να καταβυθιστούν στην άβυσσο και να ξανανέβουν στον ουρανό, να περπατούν οριζοντίως και καθέτως.»

Στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί τα βιβλία του: «Aισχύλος ο μεγάλος αδικημένος», «H εκκλησία της Aγίας Σοφίας και άλλες ιστορίες», «H κόχη της ντροπής», «H πυραμίδα», «H σκιά», «Kρύα λουλούδια του Mάρτη», «Mια πόλη χωρίς διαφημίσεις», «O αετός», «Ποιος έφερε την Nτορουντίν;», «Πρόσκληση στο εργαστήρι του συγγραφέα», «Pημαγμένος Aπρίλης», «Tαμπούρλα της βροχής», «Tο γεφύρι με τις τρεις καμάρες», «Tο κοντσέρτο», «Tο λυκόφως των θεών της στέπας», «Tο παλάτι των ονείρων», «Tο πέταγμα του αποδημητικού», «Tο τέρας», «Tο χρονικό της πέτρινης πόλης», «Tρία τραγούδια πένθιμα για το Kοσσυφοπέδιο», «Φάκελος O», «Φεγγαρόφωτο», «Spiritus».



Κατερίνα Σχισμένου



Δεν υπάρχουν σχόλια: