Αναβίωσε το έθιμο του Λαζάρου στον Κερασώνα Πρέβεζας

Το έθιμο του Λαζάρου στον Κερασώνα Πρέβεζας

Ένα ξεχωριστό έθιμο αναβίωσε το βράδυ της Παρασκευής (22-4-2016), στον Κερασώνα Πρέβεζας. Ένα έθιμο που κρατάει μία παράδοση χρόνων, όπου νέοι μαζί με τους παλαιότερους, ένωσαν τις φωνές τους και τραγούδησαν τραγούδια για τον Λάζαρο. Το τοπικό έθιμο του Λαζάρου, είναι ένα από τα πολλά εθίματα που διατηρούνται ακόμη στο χωριό. Έτσι, χθες το βράδυ, οι λάτρεις της παράδοσης και των εθίμων, πέρασαν τα καφενεία του χωριού, τραγουδώντας τραγούδια για τον Λάζαρο. Πρόκειται για τους εικονιζόμενους στη φωτό και ειδικότερα για τους: Γάκη Χρήστο, Κολιό Ευάγγελο, Παππά Χρήστο, Γάκη Λάμπρο, Γούμενο Νίκο, Αγγέλη Λάμπρο, Κοντογεώργιο Σπυρίδων, Γούμενο Ευάγγελο, Διώτη Δημήτριο, Γούμενο Λάμπρο, Γούλα Αλέξανδρος, Γιάννη και Αναστάσιο Τσίντζο, Μαλάκο Γεώργιο, Αθανανασόπουλο Δημήτριο και Ιάκωβο, Κοντογεώργιο Φώτη, Γάκη Χαράλαμπο, Ζάψα Σωτήριο και Κοτρώτσο Δημήτριο.

Σκοπός της αναπαράστασης του εθίμου ήταν και είναι να συνεχιστεί το έθιμο του Λαζάρου και να μεταλαμπαδευτεί μέσω των παλαιότερων στις νεότερες γενιές.Κάτι που φαίνεται πως το έχουν αφουγκραστεί οι νεότεροι. Δηλαδή, να επωμιστούν το δύσκολο φορτίο της πολιτισμικής κληρονομιάς των προγόνων τους.Αφού, η διατήρηση του πολιτισμικού πνεύματος είναι ένα στοιχείο που μας διακρίνει, ως λαός και έθνος.

   Κάτι βέβαια, που ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικό κατά τη διάρκεια της χθεσινής βραδιάς, μιας και αρκετοί νεανίες δήλωσαν παρόντες στην περίσταση και λάτρεις της παράδοσης αυτής, μέσω της συμμετοχής τους στο έθιμο του Λαζάρου.

Οι φωνές των νεότερων ενώθηκαν με αυτή των παλαιότερων και το κλίμα ήταν αναλογο της περίστασης. Σοβαρότητα, σεμνότητα και ευλάβεια γέμισαν τα τραπέζια κατά την απαγγελία των τραγουδιών. Μάλιστα πολλοί ήταν εκείνοι, οι απλοί επισκέπτες στα καφενεία, οι οποίοι μόλις άκουσαν τα τραγούδια, άρχισαν και αυτοί μαζί με τους ''Λαζαρέους'' (όπως χαρακτηριστικά αποκαλούνταν από παλαιότερα, όσοι δηλαδή συμμετείχαν στο έθιμο αυτό), να τραγουδούν μαζί τους.

Το χωριό ανέκαθεν κρατούσε τα ηνία σε τοπικά ήθη, έθιμα και παραδόσεις, αφού πρωτοστατούσε και πρωτοστατεί και σε άλλα εθίματα, όπως το καγκελάρι-το οποίο χορεύεται μετά το Πάσχα- η γιορτή του Αγίου Πνεύματος και της Παναγίας με την διοργάνωση ημερήσιας θρησκευτικής πανήγυρης. Τα κούλουμα, επίσης, με την παραδοσιακή ''τζαμάλλα'' στο χωριό, άλλο ένα ισχυρό έθιμο που ανάγει τις ρίζες του στο παρελθόν.

  Το χθεσινό τοπικό έθιμο του Λαζάρου, περιείχε μια σειρά από μηνύματα, που όλοι οι συμμετέχοντες προσπαθούσαν να τα μεταφέρουν και να τα διαδώσουν όχι μόνο στο χωριό, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή.

Η αναπαράσταση του εθίματος ήταν ιδιαίτερα χαρακτηριστική χθες. Καταρχάς, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των παλαιότερων, τα ''σκόπια ή κλίτσες'' που κρατούσαν, σκοπό είχαν να μας μεταφέρουν στα δύσκολα παλαιότερα χρόνια, όπου ο κύριος κορμός του χωριού σαν οικισμός, συγκροτούνταν στον Άνω Κερασώνα, διότι, το κάτω χωριό, δεν ήταν ακόμη πυκνοκατοικημένο, παρά μόνο αραιοκατοικημένο.  Μέσω της ''κλίτσας'' δηλαδή, οι ''Λαζαραίοι'', όπως χαρακτηριστικά αποκαλούνταν, την είχαν για να προστατευτούν από τα σκυλιά των τσοπαναραίων στις οικίες τους, καθώς πήγαιναν εκεί για να τραγουδήσουν τον Λάζαρο.

Οι συνθήκες της εποχής ήταν ιδιαίτερα δύσκολες, αφού η φτώχεια και η πείνα, σύμφωνα με τους συμμετέχοντας ήταν ιδιαίτερα έντονα φαινόμενα. Ωστόσο, οι νοικοκυρές προετοιμάζονταν όλη την ημέρα, ακόμη και ημέρες πριν, έτσι ώστε να έχουν το σπίτι έτοιμο και καθαρό για τους βραδινούς επισκέπτες και κυρίως να τους προσφέρουν για φαγητό οτιδήποτε είχαν διαθέσιμο. Θεωρούνταν κατά κάποιο τρόπο ''ύβρις'', το σπίτι να μην είναι έτοιμο, να υποδεχθεί τους ''Λαζαρέους'' την βραδιά εκείνη. Μετά την απαγγελία των τραγουδιών, οι ''Λαζαρέοι'' απολάμβαναν τα τοπικά αιδέσματα που τους προσέφερε η νοικοκυρά του σπιτιού.Μάλιστα, σύμφωνα με μαρτυρία ενός εκ των παλαιοτέρων, υπήρχαν και κομβικά σπίτια. Δηλαδή σπίτια που οι ''Λαζαρέοι'', ΄΄ηξεραν εκ των προτέρων, ότι η νοικοκυρά σ' αυτό το σπίτι θα τους έχει και φαγητό.

Σε κάθε οικεία, οι Λαζαρέοι τραγουδούσαν και το ανάλογο τραγούδι που ταίριαζε σε κάθε περίσταση. Δηλαδή, ανάλογα την κοινωνική και οικογενειακή κατάσταση του έκαστου νοικοκύρη. Αν δηλαδή, στο σπίτι υπήρχε νεογέννητο μωρό, τότε τραγουδούσαν και το ανάλογο τραγούδι.

Οι ''Λαζαρέοι'' είχαν μαζί τους και το στολισμένο καλάθι, όπου το έπαιρναν μαζί τους σε κάθε σπίτι. Οι νοικοκυρές του σπιτιού φρόντιζαν να βάζουν μέσα αυγά. Το έθιμο του Λαζάρου διαρκούσε από τις πρώτες απογευματινές ώρες μέχρι τις πρώτες πρωϊνές ώρες της επομένης. Την κούραση από την πεζοπορία και το ξενύχτι, αντικαθιστούσε η πνευματική διαύγεια και εξύψωση της σκέψης, μέσω της συμμετοχής στο έθιμο του Λαζάρου.Όταν τελείωνε η βραδιά, οι ''Λαζαραίοι'' μοίραζαν τα αυγά μεταξύ τους, με σκοπό την βαφή τους για το Πάσχα και ανανέωναν το ραντεβού τους για την επόμενη χρονιά.

Πρόκειται για ένα σημαντικό έθιμο που όλο το χωριό, άνδρες γυναίκες και παιδιά, δήλωσαν παρόντες, είτε νοερά μέσω των ''Λαζαραίων'', είτε σαν απλοί ακροατές των τραγουδιών του Λαζάρου, στα καφενεία του χωριού. Το σίγουρο είναι ότι η οικονομική κρίση της εποχής που διανύουμε, έχει πολλαπλές συνέπειες στον οικονομικό, κοινωνικό και δημογραφικό περίγυρο. Ωστόσο, δείχνει να έχει και αρκετά ευεργετικά οφέλη, όπως είναι, η καταρχάς μνημόνευση της άξιας παράδοσης τους παρελθόντος και εν συνεχεία η συνειδητοποίηση της προσωπικής και κοινωνικής μας ταυτότητας μέσα στη γενικότερη εθνική μας συνείδηση, ως λαός. Χρέος όλων μας λοιπόν, η διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, με μοναδικό σκοπό την μνημόνευσή της στην επόμενη γενιά, ώστε να μην χαθούν οι ρίζες μας!

Κολιός Δημήτριος, Ιστορικός, Αρχαιολόγος, Υπ. Διδάκτωρ.