Πλαγιά (Ζέρμα) Κόνιτσας. Απολαύστε τα video

Απολαύστε τα video

Η Πλαγιά είναι κτισμένη σε υψόμετρο 1060μ., στις νότιες υπώρειες της Κάτω Αρένας (υψ. 2089μ).  Απέχει 3,8 χλμ από την εθνική οδό και  41 χλμ από την Κόνιτσα. Είναι ένα σύγχρονο μικρό χωριό σε μια κατάφυτη πλάγια, με ωραία νεόκτιστα σπίτια και αυλές γεμάτες λουλούδια, κληματαριές και οπωροφόρα. Το χωριό δημιουργήθηκε το 1970.

 Το χωριό αυτό μέχρι το 1955 λεγόταν Ζέρμα και βρισκόταν λίγο πιο πέρα. Το 1979 όμως η παλιά Ζέρμα έπαθε ζημιές από καθιζήσεις και έτσι οι κάτοικοί της την εγκατέλειψαν δημιουργώντας το νέο οικισμό. Έχει υψόμετρο 980 μ. και μόνιμο πληθυσμό περίπου 30 κατοίκων.

 Έβγαλε και η Ζέρμα φημισμένους μαστόρους, τόσο κουδαρίτες όσο και αγιογράφους. Ανάμεσα στην παλιά Ζέρμα και τη σημερινή Πλαγιά βρίσκεται και το θαυμάσιο αλλά εγκαταλελειμένο μοναστήρι Κοιμήσεως Θεοτόκου.

Ζέρμα Μαστοροχωρίων Κόνιτσας, ένα εγκαταλελειμένο λόγω κατολισθήσεων χωριό

Μία από τις αφορμές για την εξόρμηση μας στον Γράμμο τα τέλη του καλοκαιριού που μας πέρασε ήταν η επίσκεψη στο χωριό που ήταν κάποτε γνωστό ως Ζέρμα. Βρίσκεται στον νομό Ιωαννίνων και αποτελεί κομμάτι του περίφημου συμπλέγματος των "Μαστοροχωρίων".

Η πρόσβαση στο χωριό ήταν δύσκολη. Ένα τέταρτο περίπου χωματόδρομος από την διασταύρωση με την "άσφαλτο" για να φτάσουμε στο εντυπωσιακό ερημωμένο χωριό της Ζέρμας. Ανταμοιφθήκαμε με το παραπάνω όμως από τις πανέμορφες εικόνες... Ένα χωριό χτισμένο σε μία πλαγιά με πολύ απότομη κλίση σε σημείο που απορείς πως μπορούσαν οι κάτοικοι του να κινηθούν στους δρόμους για τις καθημερινές τους δραστηριότητες.

Τα σημάδια των κατολισθήσεων ήταν κάτι παραπάνω από εμφανή, τεράστιοι βράχοι αποκολλημένοι από τις κορυφές του βουνού να έχουν σφηνωθεί στις ρεματιές γύρω από το χωριό. Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που οδήγησε τους κατοίκους της Ζέρμας να εγκαταλείψουν το χωριό τους στα τέλη της δεκαετίας του '70.

Με πόνο ψυχής, αν μη τι άλλο, πήραν έναν δρόμο χωρίς επιστροφή. Εγκατέλειψαν τα σπίτια τους και εγκαταστάθηκαν στην ακριβώς απέναντι πλαγιά. Σε μία τοποθεσία πιο φιλόξενη με ένα καινούριο χωριό, πιο σωστά ρυμοτομημένο και πιο ασφαλές απέναντι στα στοιχεία της φύσης, που φέρει μάλιστα το χαρακτηριστικό όνομα "Πλαγιά". Οι κάτοικοι της Πλαγιάς, ή κατά κάποιο τρόπο, της νέας Ζέρμας, είχαν την βοήθεια του ελληνικού κράτους κατά την εθελούσια, αλλά συνάμα αναπόφευκτη "μετακόμισή" τους. Τους χορηγήθηκαν μακροπρόθεσμα δάνεια για να μπορέσουν να χτίσουν ξανά τα σπίτια τους αλλά και τις ζωές τους.

Αυτό που άφησαν πίσω τους, εκτός από ένα απαράμιλλης ομορφιάς τοπίο, αποτελεί και έναν σιωπηλό μάρτυρα μίας εποχής που η γύρω περιοχή γνώρισε μεγάλη ακμή. Κάποια σπίτια εντελώς ερειπωμένα και κάποια άλλα σε καλύτερη κατάσταση συνθέτουν πανέμορφο και σπάνιο σκηνικό, ανεπηρέαστο από την ανθρώπινη δραστηριότητα δεκαετίες τώρα.

Από την πρώτη στιγμή μας τράβηξε το ενδιαφέρον το ύψωμα αντικριστά από το κυρίως συγκρότημα του χωριού όπου βρίσκεται η παλιά, μισογκρεμισμένη, εκκλησία.

Από τα βάθη της τουρκοκρατίας ακόμα, οι Μαστοροχωρίτες χτίστες δούλευαν την πέτρα όπως κανένας άλλος, γι'αυτό άλλωστε η φήμη τους είχε βγει εκτός συνόρων, και τα έργα τους μέχρι και σήμερα εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο θαυμασμού. Το κύριο χαρακτηριστικό των Μαστοροχωριτών τεχνιτών ήταν η υπομονή. Διέπρεψαν σε αυτό που έκαναν, καθιστώντας ακόμα πιο πλούσια την πολιτιστική ιστορία του τόπου. Είχαν κληθεί για να χτίσουν στο Άγιο Όρος, στο Αγρίνιο, στους Αγίους Σαράντα... Δεν οφείλεται, λοιπόν, μόνο στο άπλετο φυσικό κάλλος, η μοναδική ομορφιά αυτών των περιοχών αλλά και στο μεράκι των ανθρώπων.

Η περιήγησή μας στους υποτυπώδεις δρόμους της Ζέρμας κράτησε αρκετή ώρα. Ξαποστάσαμε στην σκιά, και ήπιαμε τον καφέ μας παρέα με τους ήχους του δάσους. Μία αλλιώτικη εμπειρία η επίσκεψη στην Ζέρμα που αν και ξεχασμένη στέκει αγέρωχη στην απότομη πλαγιά, απομεινάρι και αυτή, μίας ξεχωριστής κουλτούρας ενός τόπου που σφίζει από πολιτισμό και παράδοση. Μόνο που, πλέον, δεν σφίζει και από ζωή όπως άλλοτε...

Kάπως έτσι λοιπόν ανοίγει για εμάς το κεφάλαιο Ήπειρος. Εικόνες, ιστορίες, παραδόσεις, πολιτισμός, φυσικές ομορφιές... Ο τόπος αυτός τα έχει όλα σε αφθονία, παρόλο που μέσα στο πέρασμα των δεκαετιών, σιγά-σιγά, πολλά πράγματα ξεχνιούνται και αργοσβήνουν. Eίναι ένας τόπος ιδανικός για ...cyberότσαρκα!

Αριστερά: Πολύ αξιόλογο και καλογραμμένο το λαογραφικό βιβλίο του δήμου Μαστοροχωρίων.

Ιερά Μονή Ζέρμας

Η Ι.Μ. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ζέρμας βρίσκεται σε απόσταση περίπου 40 χλμ. από την Κόνιτσα, κοντά στον οικισμό Πλαγιά.

Είναι χτισμένη απέναντι από τον εγκατελειμμένο οικισμό της Ζέρμας (παλαιά Πλαγιά), στη δεξιά πλευρά του ρέματος Μακρυλάκκος του Γράμμου που φτάνει μέχρι το Σαραντάπορο.

Η Μονή βρίσκεται περίπου 3 χλμ. από την εθνική οδό Κόνιτσας - Κοζάνης, στην παράκαμψη προς Πλαγιά.

Το όμορφο αυτό μοναστήρι είναι μέσα σε ένα δάσος από δρυς δίπλα σε μια πηγή για το πότισμα των ζώων. Απέναντι ακριβώς από τη Μονή, μια καταπράσινη πλαγιά φιλοξενεί τα ερείπια των σπιτιών του παλιού χωριού της Ζέρμας.

Η πρόσβαση στο εγκαταλελειμμένο αυτό χωριό γίνεται μόνο με τα πόδια.

Η Ι.Μ. Παναγίας Ζέρμας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της επαρχίας Κονίτσης.

Κατά την παράδοση, η Μονή ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Πωγωνάτο το 679, στη θέση Παληομονάστηρο. Στη σημερινή της θέση χτίστηκε αργότερα, μετά από ζημιές που υπέστη λόγω κατολισθήσεων.

Την αλλαγή θέσης τη συμπεραίνει κανείς αν συνδυάσει δύο στοιχεία: αφενός την εντοιχισμένη επιγραφή στη δυτική πλευρά του Καθολικού, όπου αναγράφεται ως έτος κτίσης το 1656 από τον Ιωάννη Νικολάου, και αφετέρου τη σωζόμενη σφραγίδα της Μονής του έτους 1618, στοιχείο που υποδηλώνει πιθανώς προγενέστερη λειτουργία της Μονής σε διαφορετική θέση.

Από την ανακαίνιση του 1802 και μέχρι το 1913 η Μονή μαρτυρείται ενεργή, με τελευταίο Ηγούμενο το Ζακύνθιο Αρχιμανδρίτη Διονύσιο Παπαδάτο.

Πέρα από το θρησκευτικό της έργο, η Μονή βοήθησε πνευματικά και οικονομικά την ευρύτερη περιοχή κατά την Τουρκοκρατία. Στον 20^ο αιώνα, κατά τη διάρκεια των πολέμων, υπέστη εκτεταμένες καταστροφές, ιδίως στην πτέρυγα των κελλιών και στο τέμπλο του Καθολικού όπου κάηκαν ολοσχερώς.

Περιγραφή

Το Καθολικό που είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο, ενώ άλλοι δύο τρούλοι βρίσκονται στο νάρθηκα, αποτελεί το μοναδικό δείγμα του συγκεκριμένου αρχιτεκτονικού τύπου στην Ήπειρο.

Στο εσωτερικό του ναού σώζονται τοιχογραφίες, ενδεικτικές του παλαιότερου πλούσιου διακόσμου που σύμφωνα με επιγραφή, ήταν έργο των Λινοτοπιτών ζωγράφων Νικολάου και Γεωργίου.

Η πύλη του ναού στη δυτική πλευρά είναι τοξοειδής και μοναδικής τεχνοτροπίας. Στο υπέρθυρο υπάρχει ανάγλυφος σταυρός και η κτητορική επιγραφή της Μονής. Πάνω από αυτό σε μια κόγχη υπήρχε τοιχογραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Ο κυρίως ναός χωρίζεται σε τρία κλίτη, με τέσσερεις κολώνες στις οποίες στηρίζεται ο μεγάλος τρούλος της εκκλησίας.

Το 2009, με απόφαση της Ι.Μητρ. Κονίτσης, ορίστηκε Ηγουμενοσυμβούλιο, το οποίο, μεταξύ άλλων, καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για την ανακαίνιση και αναδιοργάνωση της Μονής.

Η Ιερά Μονή της Παναγίας Ζέρμας εορτάζει και πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου και δέχεται  προσκυνητές από την ευρύτερη περιοχή των Κόνιτσας.

Το γεφύρι Της Ζέρμας

Βρίσκεται βορειοανατολικά της Κόνιτσας, στη κοιλάδα του Σαραντάπορου και κοντά στα σύνορα με τη Δυτική Μακεδονία, μεταξύ των χωριών Πλαγιάς και Δροσοπηγής (παλιά ονομασία Ζέρμα και Κάντσικο). Διασχίζει τον Σαραντάπορο, στο στενότερο σημείο της κοιλάδας του. Ο μελετητής Θ.Ζιώγας θεωρεί ότι κατασκευάστηκε το 1747 σύμφωνα με ενεπίγραφη εντοιχισμένη πλάκα που ανακάλυψε στο βάθος της Πλαγιάς.

Οδηγίες Πρόσβασης: 

Το συναντάμε οδηγώντας από την Πλαγιά προς την Δροσοπηγή.

Ημερομηνία Καταγραφής: 

Σάβ, 09/07/2011

Νομός: 

ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Κοινότητα: 

Πλαγιά

Ποταμός: 

ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΣ (ΚΟΝΙΤΣΑΣ)

Συντεταγμένες: 

N 40° 13΄42,6΄΄ E 020° 54΄49,7΄΄

Υψόμετρο: 

705

Παρακείμενα Κτίσματα: 

Σιδερένια γέφυρα Βelley

Χρονολογία: 

1747

Χορηγός: 

Μπέισα της Λιάσκας

Συντήρηση: 

1870-1880, 1925-1927

Μορφή: 

Δίτοξο

Άνοιγμα Τόξου: 

15,75 μ. (μεγάλο τόξο) - 7,50 μ. (μικρό τόξο) - 1,60 μ. (παράθυρο)

Ύψος Τόξου: 

7,00 μ. (μεγάλο τόξο) - 3,50 μ. (μικρό τόξο) - 1,00 μ. (παράθυρο)

Μήκος Καταστρώματος: 

33,50 μ.

Πλάτος Καταστρώματος: 

2,85 μ.

Κατάσταση: 

Επικίνδυνη

Βιβλιογραφικές και Γραπτές Πηγές: 

α) Νίτσα Συνίκη – Παπακώστα, Πέτρινα γεφύρια, εκδ. Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων, 2002, σ. 40 β) Σπύρος Μαντάς, Τα Ηπειρώτικα Γεφύρια, εκδ. Λαϊκό Πολύπτυχο, Αθήνα 1984, σ. 112 γ)Γιώργος και Έυη Μπελληγιάννη, Πέτρινα τοξωτά γεφύρια της Ελλάδας, εκδ. Μίλητος, 2011, σ. 14 δ)www.petrinagefiria.uoi.gr

www.romiazirou.blogpost.gr