39 χρόνια χαμένα, για την Ελλάδα και το μέλλον της.

Γράφει ο  ΣΠΥΡΟΣ  ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ, Φιλόλογος-Συγγραφέας

Μελαγχολική και ξεθωριασμένη η εκδήλωση της Προεδρίας της Δημοκρατίας για την 39η επέτειο της "αποκατάστασης" της Δημοκρατίας στη χώρα μας, έπειτα από την εφτάχρονη τυραννία της χούντας. 

Ποια είναι όμως αυτή η Δημοκρατία που "αποκαταστάθηκε" στη χώρα μας, πριν από τριάντα εννιά χρόνια, ποιοι την "αποκατάστησαν", ποιους χρησιμοποίησαν για την "αποκατάστασή" της, ποιο ήταν το περιεχόμενό της, και ποιες οι προοπτικές για την επιβίωσή της και για την εναρμόνισή της με τα Ευρωπαϊκά δεδομένα που ήταν ήδη προκαθορισμένα από καιρό; 

Κάτω από τα σημερινά δεδομένα, κάτω από τη βαθιά κρίση - κρίση θεσμική, πολιτική, πνευματική, κοινωνική και ηθική - που μαστίζει τη χώρα μας, κάτω από το τραγικό αδιέξοδο στο οποίο έχουμε οδηγηθεί - λέω έχουμε, γιατί όλοι έχουμε  το μερίδιο της ευθύνης μας - κάτω από τη βαριά και αβάσταχτη για την πλειοψηφία του λαού μας νέα οικονομική υποταγή της χώρας μας που ισοδυναμεί - και ας μη μας το λένε καθαρά - με χρεοκοπία, τα παραπάνω ερωτήματα προβάλλουν για τον καθένα μας αμείλικτα και περιμένουν "με αιδώ και περίσκεψη" την επιβαλλόμενη απάντηση· απάντηση, βέβαια, που με τα σημερινά πολιτικά δεδομένα - ρίξτε μια ματιά στην εικόνα που παρουσιάζει το Εθνικό μας Κοινοβούλιο και θα τα διαπιστώσετε - δεν πρόκειται να δώσει τη λύση που θα μας βγάλει από το αδιέξοδο, θα μας βοηθήσει όμως να συνειδητοποιήσουμε την απαραίτητη αυτογνωσία μας, μόνο εφόδιο που έχουμε για την αφύπνισή μας και την εθνική μας εγρήγορση. 

Τη Δημοκρατία μας, το 1974, την "αποκατάστησαν" αυτοί που το 1967 την κατάργησαν. Τα ίδια πρόσωπα που υπήρξαν στο πολιτικό προσκήνιο πριν από το 1967, τα ίδια εμφανίστηκαν και μετά το 1974. Με τα ίδια όμως φθαρμένα υλικά δε χτίζεται καινούριο οικοδόμημα. Αυτά τα πρόσωπα δεν ενδιαφέρθηκαν τόσο για τη Δημοκρατία μας, όσο για τον εαυτό τους και για τη διατήρηση της εξουσίας τους. Έκοψαν και έραψαν, λοιπόν, τους νέους θεσμούς στα μέτρα τους. Την πρώτη Δημοκρατία μας, το 1974, την έκαναν προεδρική, τη δεύτερη, το 1985, πρωθυπουργική. Κατάργησαν έτσι - και καλά έκαναν - την κληρονομική βασιλεία, επειδή όμως οι ίδιοι την είχαν υπηρετήσει, και τα γονίδια της ήταν ισχυρά, επινόησαν το υποκατάστατό της, που δεν ήταν άλλο από την κληρονομική δημοκρατία. Έτσι, ενώ σε πολλές χώρες του κόσμου η πολιτική είχε καταντήσει επικερδές επάγγελμα για πολλούς ανεπάγγελτους και αδύναμους για βιοπορισμό πολίτες, στη χώρα μας, όλα αυτά τα χρόνια της μεταπολίτευσης, η πολιτική δεν ήταν απλώς επάγγελμα, αλλά μια σκέτη οικογενειακή επιχείρηση από τις πιο επιτυχημένες ακόμα και τώρα με την κρίση. 

Έτσι φτάσαμε, εντελώς νομοτελειακά, εδώ που σήμερα βρισκόμαστε. Ας μη κάνουμε πως νιώθουμε έκπληξη για το κατάντημά μας. Κάθε αποτέλεσμα, έχει τα αίτιά του. Και τα αίτια, κατά τα 39 αυτά χρόνια, ήταν πολλά. Όλοι τα βλέπαμε, αλλά κάναμε πως δεν τα καταλαβαίναμε. Θέλετε μερικά από αυτά τα αίτια να τα απαριθμήσουμε; 

Ίσχυσε η, κατά τον Καστοριάδη, "άνοδος της ασημαντότητας". Όσο λιγότερο, ειδικό βάρος διέθετες, τόσο ψηλότερα ανέβαινες. Στο Κοινοβούλιο δεν ίσχυε "η ψήφος και η γνώμη κατά συνείδηση", αλλά η επιβαλλόμενη, με την απειλή της διαγραφής από το κόμμα, κομματική πειθαρχία, δηλαδή η υπακοή στον ένα, το φορέα της εξουσίας. Ο συνδικαλισμός από προασπιστής των δικαιωμάτων των εργαζομένων μεταβλήθηκε σε προασπιστή των προνομίων των συντεχνιών. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έγινε απλό υποκατάστατο της κεντρικής εξουσίας, κέντρο διαπλοκής και διαφθοράς. Οι πελατειακές σχέσεις ξεπέρασαν και αυτές του προχουντικού Μαυρογιαλούρου. Η Εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες, διαλύθηκε. Η δημόσια διοίκηση έγινε εστία μόλυνσης για τον πολίτη. Η πολιτική αποξενώθηκε από την ηθική. Αυτό που ζήσαμε, όλα αυτά τα χρόνια δεν ήταν το αληθινό πρόσωπο της πολιτικής, ήταν το προσωπείο της. 

Τα τρία βάθρα της Δημοκρατίας, το Κοινοβούλιο, ο συνδικαλισμός και η Τοπική Αυτοδιοίκηση, κλονίστηκαν εκ θεμελίων. Μαζί μ' αυτά κλονίστηκε στη συνείδηση των πολιτών και η μελαγχολική Δημοκρατία μας. Αντί να εμπνέει και να νουθετεί τους πολίτες, με τις πράξεις και τη συμπεριφορά αυτών που ασκούσαν την εξουσία εξ ονόματός της, τους απωθούσε και τους έκανε να προβληματίζονται για την ποιότητά της. Δεν ήταν, άλλωστε, λίγα αυτά τα ευτελιστικά συμπτώματα: Το ένα σκάνδαλο - από τη Siemens και το χρηματιστήριο μέχρι τα δομημένα ομόλογα και το Βατοπέδι - διαδεχόταν το άλλο· και όλα μαζί έμεναν ατιμώρητα με τη γνωστή μέθοδο της παραγραφής. Το νόμιμο - δηλαδή η εξώφθαλμη παρανομία - ταυτίστηκε με το ηθικό. Ο χρηματισμός κομμάτων και πολιτικών στο κατακόρυφο. Η αιδώς και η δίκη - συνεκτικοί κρίκοι μιας εύρυθμης πολιτικής και κοινωνικής ζωής - είχαν καταντήσει είδη πολυτελείας εν ανυπαρξία. Άμεση συνέπεια οι γνωστές κυνικές ομολογίες: Ναι, πήρα αυτά τα χρήματα, διακήρυξε ο ένας. Ναι πήρα αυτά τα χρήματα - ομολόγησε ο άλλος - αλλά αυτά δεν ήταν δωροδοκία, αλλά χορηγία, σαν αυτές που παίρνουμε όλοι μας. Και το χειρότερο απ' όλα: Καμιά αντίδραση, καμιά παραδειγματική τιμωρία. 

Έτσι φτάσαμε στη χρεοκοπία. Πριν χρεοκοπήσουμε οικονομικά, είχε χρεοκοπήσει η Δημοκρατία μας θεσμικά. Οι άνθρωποι της εξουσίας δε σεβάστηκαν τίποτε: ούτε Σύνταγμα, ούτε νόμους, ούτε βασικούς κανόνες. Και το πιο τραγικό απ' όλα. Αυτοί που οδήγησαν τη χώρα μας στην καταστροφή, αυτοί εμφανίστηκαν και ως σωτήρες μας. Τα ίδια, και χειρότερα μάλιστα, συμβαίνουν και σήμερα. Δε φτάνει που χάσαμε 39 ολόκληρα χρόνια. Με το ίδιο, αμετανόητο και αναίσθητο πολιτικό σύστημα, με ένα κράτος βουτηγμένο στη διαπλοκή και στη διαφθορά, τα χαμένα χρόνια εξακολουθούν να κάνουν μεγαλόπρεπη την παρουσία τους στον θολό πολιτικό ορίζοντα. Σαμαράς και Βενιζέλος, με τα υπολείμματα των άλλοτε κραταιών κομμάτων εξουσίας, πιστοί υπηρέτες άνομων συμφερόντων, καταπατούν, με τα εκτελεστικά τους όργανα - τύπου Στουρνάρα και Σταϊκούρα - τα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα των πολιτών, ευτελίζουν τους θεσμούς και κλονίζουν τα θεμέλια της ήδη κλονισμένης Δημοκρατίας μας, καταδικάζοντας, ήδη καταδικασμένες περιοχές, όπως η Ήπειρος, στο ζοφερό σκοτάδι του μεσαίωνα και γυρίζοντας τη χώρα μας αιώνες πίσω. Και εμπαίζοντας το Λαό διακηρύσσουν, "χωρίς περίσκεψη και χωρίς αιδώ" ότι δημιουργούν τη "ΝΕΑ ΕΛΛΑΔΑ". Έτσι η Δημοκρατία μας, με φθαρμένους και περιφρονημένους τους θεσμούς της, εξακολουθεί να παραμένει μελαγχολική και ξεθωριασμένη. Και το μέλλον αυτής της χώρας; Ασαφές και αβέβαιο. 

Και το ερώτημα που προβάλλει αδυσώπητο: Υπάρχει διέξοδος στο αδιέξοδο; Μας την υπέδειξε, πριν από αρκετά χρόνια, ο Βάρναλης:

"Μπροστά καινούριος κόσμος θα βαδίσει

όταν ξυπνήσουν κάποτε οι λαοί".

Θα ξυπνήσουμε, και πότε; Ιδού η απορία.