Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2012

Μειώσεις μισθών: Μια… τρύπα στο νερό!



Δεν χωρά αμφιβολία ότι η αγορά εργασίας στη χώρα μας δεν είναι τέλεια. Παρουσιάζει πράγματι μια σειρά από αγκυλώσεις που περιορίζουν την ανάπτυξη της υγιούς επιχειρηματικότητας. Αυτό όμως δεν δικαιολογεί την εμμονή της τρόικας, στο όνομα της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης, να απαιτεί τη δραστική μείωση του μισθολογικού κόστους και την μεγαλύτερη ευελιξία της εργασίας. Η εμμονή αυτή καταντά ανεξήγητη εάν λάβουμε υπόψη μας τις επίσημες εκθέσεις που καταδεικνύουν ότι οι μέσες ετήσιες αποδοχές των Ελλήνων εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα είναι από τις χαμηλότερες στην ΕΕ.


Έχουν περάσει περίπου δυόμιση χρόνια από τις πρώτες βίαιες παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας με την ουσιαστική κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, με τη μείωση των αποζημιώσεων απόλυσης, με την ενίσχυση της μερικής εκ περιτροπής απασχόλησης κ.λπ. Επίσης, έχουν περάσει 8μήνες από την πρωτοφανή Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου που προέβλεπε την μείωση των κατώτατων μισθών κατά 22% και κατά 32% για τους εργαζόμενους κάτω των 25 ετών, αγνοώντας επιδεικτικά τα αποτελέσματα των ελεύθερων διαπραγματεύσεων μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. 
Αλήθεια, ποια ήταν τα αποτελέσματα αυτών των παρεμβάσεων; Μήπως αυξήθηκε η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων; Μήπως αυξήθηκε η απασχόληση; Μήπως μειώθηκε η ανεργία; 

Τουναντίον, τα αποτελέσματα αυτών των παρεμβάσεων κρίνονται απογοητευτικά, με αντίθετα μάλιστα αποτελέσματα:
• Σύμφωνα με το Δείκτη Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας 2012–2013 του World Economic Forum, η Ελλάδα κατέγραψε μεγάλες απώλειες τόσο στη γενική κατάταξη του δείκτη, όσο και στους επιμέρους πυλώνες που επηρεάζουν και καθορίζουν την οικονομία της χώρας. Αναλυτικά, η Ελλάδα βρέθηκε στην 96η θέση μεταξύ 144 χωρών (και τελευταία από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27) στην κατάταξη για την περίοδο 2012–2013, χάνοντας έξι θέσεις σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο 2011-2012.
• Τα τελευταία δύο χρόνια, σύμφωνα με ανακοίνωση της ΓΣΕΒΕΕ, περισσότερες από 100.000 επιχειρήσεις έχουν κλείσει, ενώ ο αριθμός αυτός αναμένεται, μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, να αυξηθεί στις 120.000 επιχειρήσεις. Αλλά και οι υγιής επιχειρήσεις μεταφέρουν τις έδρες τους σε άλλες χώρες αναζητώντας ένα ασφαλέστερο περιβάλλον. 
• Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό ανεργίας εκτινάχθηκε, τον Ιούλιο 2012 στο 25,1% από 17,8% τον ίδιο μήνα του 2011, δηλαδή οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 377.991 άτομα φτάνοντας τα 1.261.604 άτομα (αύξηση 42,8%). Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η ανεργία στους νέους έως 24 ετών που ξεπέρασε το 54%. 

Επομένως, εκ του αποτελέσματος μπορούμε να ισχυριστούμε ότι απαιτείται ένα άλλο μείγμα πολιτικής δράσης για να δοθεί επιτέλους ένα τέλος σε αυτή την αδιέξοδη πολιτική λιτότητας. Το κόστος εργασίας σίγουρα επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας, είναι όμως ένας μόνο παράγοντας και όχι ο σημαντικότερος. Είναι χαρακτηριστικό ότι χώρες με υψηλό κόστος εργασίας παρουσιάζουν υψηλή ανταγωνιστικότητα (π.χ. Γερμανία, Βέλγιο, ΗΠΑ κ.α.), ενώ χώρες με χαμηλό κόστος εργασίας παρουσιάζουν χαμηλή ανταγωνιστικότητα (π.χ. Πολωνία, Εσθονία, Ουγγαρία κ.α.). 
Επιπλέον, θα πρέπει να τονίσουμε ότι συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας περιορίζουν ακόμη περισσότερο τη συμβολή της μείωσης του μισθολογικού κόστους στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Ενδεικτικά αναφέρουμε το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων είναι μικρές και μεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις, όπου εκ των πραγμάτων η δυνατότητα συρρίκνωσης του μισθολογικού κόστους είναι μάλλον μικρή.

Έτσι, πολύ πιο απαραίτητες κρίνονται οι παρεμβάσεις:
• για την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, μέσω της βελτίωσης των υποδομών (δίκτυα μεταφορών, δίκτυα πληροφορίας και επικοινωνιών κ.α.), της εισαγωγής καινοτόμων μεθόδων παραγωγής και προϊόντων, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης των εργαζομένων, τις υιοθέτησης νέων μορφών οργάνωσης της εργασίας που ενθαρρύνουν και αξιοποιούν τη γνώση και την επινοητικότητα των εργαζομένων κ.λπ., 
• στο μη μισθολογικό μέρος (όπως π.χ. οι εργοδοτικές εισφορές) του κόστους εργασίας, το οποίο σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ αποτελεί το 38% του συνολικού κόστους,
• στην εν γένει λειτουργία του δημόσιου τομέα μέσω του εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου, του περιορισμού της γραφειοκρατίας και της μηχανοργάνωσης, της δημιουργίας ενός απλού και ξεκάθαρου φορολογικού συστήματος, της ουσιαστικής ενίσχυσης της διαφάνειας, της έγκαιρης απονομής δικαιοσύνης κ.λπ.

Συνεπώς, κατά την γνώμη μου, η Ελληνική Κυβέρνηση πρέπει ρητά και κατηγορηματικά να διακόψει κάθε συζήτηση που αφορά στη μείωση του μισθολογικού κόστους είτε με εκ νέου μειώσεις των κατώτατων μισθών είτε με κατάργηση του 13ου και 14ου μισθού κ.λπ. Εξάλλου, τα ζητήματα αυτά μπορούν επαρκώς να ρυθμιστούν μεταξύ των κοινωνικών εταιρών στη βάση των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων. Αντ’ αυτού η Κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει τάχιστα στην άρση όλων των στρεβλώσεων που προκαλούνται στην αγορά από δυσλειτουργίες του κράτους και που μέχρι σήμερα θίχτηκαν ελάχιστα ή και καθόλου και είναι αυτές που πραγματικά επιβαρύνουν το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων. Διαφορετικά η οικονομική συρρίκνωση θα είναι ακόμη μεγαλύτερη με απρόβλεπτες επιπτώσεις για την ήδη βαριά τραυματισμένη ελληνική κοινωνία. 

Σε κάθε περίπτωση αποτελεί μέγα σφάλμα, που θα μας ακολουθεί για τις επόμενες γενιές, να διορθώσουμε το λάθος της κρατικοδίαιτης οικονομίας που είχαμε αναπτύξει τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, με ένα μεγαλύτερο λάθος, αυτό της διάλυσης των εργασιακών σχέσεων και της εξαθλίωσης του εργατικού δυναμικού της πατρίδας μας.


Γράφει ο ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΜΑΝΗΣ επ. Καθηγητής Οικονομικών ΤΕΙ Ηπείρου

www.proinoslogos.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: