Σωτήρης Ζυγούρης: Ο ποιητής που έκανε το φως λέξη και τη σιωπή ποίηση

Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου

Ο Σωτήρης Ζυγούρης, ένας ποιητής, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ροδαυγή Άρτας, αφήνοντας πίσω του ένα έργο λιτό, στοχαστικό και γεμάτο εσωτερική φλόγα χάθηκε σα σήμερα. Ο Ζυγούρης γεννήθηκε το 1954 και έφυγε πρόωρα από τη ζωή , 10 Οκτωβρίου 2003, σε ηλικία μόλις 49 ετών. Κι όμως, μέσα σε αυτό το σύντομο διάστημα κατόρθωσε να οικοδομήσει μια ποιητική φωνή αυθεντική, μακριά από τις μόδες και τις επιδείξεις.

Μεγαλωμένος σε ορεινό χωριό, γνώρισε από πρώτο χέρι την αξία της δουλειάς, της σιωπής και της αντοχής. Παράλληλα με τις σπουδές του στις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, εργάστηκε σκληρά σε λατομεία και εργοστάσια. Αυτή η εμπειρία, της σωματικής κόπωσης και της κοινωνικής πραγματικότητας, άφησε το αποτύπωμά της στην ποίησή του. Ο Σωτήρης Ζυγούρης δεν έγραφε από απόσταση, δεν έγραφε από ασφάλεια και «τακτοποιημένος» έγραφε «με τα χέρια λερωμένα», για να θυμηθούμε μια δική του εικόνα.

Το ποιητικό του έργο αρχίζει το 1979 με την πρώτη συλλογή «Κόκκινος κύκλος» και συνεχίζεται με τίτλους όπως «Ξύλινα τρακτέρ», «Η ηλικία των δένδρων», «Μεταίχμιο», «Τα υστερόγραφα» και «Ηλιοστάσιο», η οποία ολοκληρώθηκε λίγο πριν τον θάνατό του. Το 2005 κυκλοφόρησαν τα Άπαντά του (1975–2003), από τις εκδόσεις «Πέτρα».

Ο κόσμος του ποιητή είναι πυκνός, ειλικρινής, γειωμένος. Τα ποιήματά του κινούνται ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι, στον άνθρωπο και τη φθορά, στην ανάγκη της ελπίδας μέσα στην ήττα. Στο ποίημά του «Ιωβηλαίο» θα μας τονίσει στο τέλος πως το μεγάλο ρολόι της ποίησης θα σημαίνει τη γέννηση, τη συνέχεια και την αθανασία της παγκόσμιας άνοιξης. «Αλλά πάλι Κάθε που ξημερώνει, βγάζω από τις τσέπες μου δυο στίχους απ’ τα παλιά μου ποιήματα και τους εξακοντίζω στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα», θα μας αποκαλύψει στο ποίημα «Το όνειρο».

Επαναλαμβανόμενα μοτίβα στο έργο του είναι ο Ήλιος, η σιωπή, τα δέντρα, η μοναξιά και η αντίσταση. Όλα συνθέτουν μια ποιητική γλώσσα απέριττη, που δεν φοβάται να σταθεί γυμνή απέναντι στην αλήθεια. Ο ποιητής δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για δόξες ή δημόσιες σχέσεις· προτίμησε τη σιωπή, την αθέατη πλευρά του λόγου, εκεί όπου το ποίημα λειτουργεί ως πράξη λύτρωσης.

Ο Σωτήρης Ζυγούρης υπήρξε ποιητής του βιώματος, της καθαρής ματιάς και της ήσυχης αξιοπρέπειας. Κι αν ο χρόνος πέρασε, η φωνή του εξακολουθεί να ακούγεται καθαρά: σαν ψίθυρος που αντιστέκεται στη λήθη, σαν φως που δεν σβήνει από τον άνεμο. Σωτήρης Ζυγούρης: ένας ποιητής του φωτός, ένας ποιητής που αναζήτησε το φως, που αυτοπυρπολήθηκε στο φως και γι’ αυτό μας άφησε τόσο νωρίς, αλλά με τόσο φως... Ένας ποιητής που αγάπησε την ποίηση περισσότερο κι απ’ τη ζωή του. Και αποτύπωσε την ψυχή του πάνω στους στίχους.

Κατερίνα Σχισμένου