Τα τραγούδια που συνδέθηκαν με το Πολυτεχνείο

17 Νοεμβρίου. Τα χείλη όλων μας θα σιγοψιθυρίσουν γι' άλλη μια φορά πολυαγαπημένα τραγούδια που μας συγκίνησαν άπειρες φορές .

Το Γελαστό Παιδί, Το Ακορντεόν, Ο Δρόμος, Το Προσκύνημα είναι μερικά μόνο από αυτά που έχουν « βαπτισθεί» ως τραγούδια του Πολυτεχνείου.

Πόσα όμως γράφτηκαν όντως για την ημέρα αυτή; Ας ανατρέξουμε στην ιστορία τους.

Ακορντεόν

Στίχοι: Γιάννης Νεγρεπόντης.

Μουσική: Μάνος Λοΐζος.

Πρώτη εκτέλεση: Μάνος Λοΐζος, «ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ», 1974.

Γράφτηκε για τη γερμανική κατοχή. Ο αρχικός στίχος  μιλούσε για «γερμανικά καμιόνια» που έγιναν «φασιστικά» σε μια εποχή ευαισθητοποίησης κατά της χούντας. Όπως μαρτυρεί ο Λευτέρης Παπαδόπουλος « . Το τραγούδι  πρωτακούστηκε στην ταινία του Λάμπρου Λιαρόπουλου «Γράμμα απ' το Σαρλερουά» κι  έκανε μεγάλη εντύπωση.

Το ερμήνευε πολύ συχνά στις προδικτατορικές μπουάτ της Πλάκας ο Γιώργος Ζωγράφος και άλλοι νέοι τραγουδιστές της εποχής. Το παρουσίαζε και ο ίδιος ο Λοΐζος στις συναυλίες του Μίκη, στις οποίες συμμετείχε μαζί με τον Λεοντή. Το τραγούδι αυτό γράφτηκε γύρω στο 1965 αλλά η λογοκρισία δεν επέτρεψε να ηχογραφηθεί παρά μόνο μετά τη  μεταπολίτευση.

  Δείτε το video

Το προσκύνημα

Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος

Στίχοι: Ι. Καμπανέλλης

Ερμηνεία: Νίκος Δημητράτος, Τζένη Καρέζη

από το θεατρικό έργο Το Μεγάλο μας τσίρκο

«Το Μεγάλο μας τσίρκο» ανέβηκε για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 1973 στο θέατρο «Αθήναιον». Ο Σταύρος Ξαρχάκος έγραψε τη μουσική και ο Ευγένιος Σπαθάρης επιμελήθηκε τα σκηνικά. Πρωταγωνιστές ήταν τότε η Τζένη Καρέζη, ο Κώστας Καζάκος, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Χρήστος Καλαβρούζος και ο Τίμος Περλέγκας. Ερμηνευτής των τραγουδιών ο Νίκος Ξυλούρης.

Το έργο περιγράφει με δραματικό τρόπο όλες τις σημαντικές στιγμές της ελληνικής ιστορίας, από την Τουρκοκρατία και την επανάσταση του 1821, ως τον πόλεμο του 1940. Στην πρώτη παρουσίασή του, οι παραστάσεις διακόπηκαν βίαια από τη Χούντα τον Οκτώβριο του '73, λίγο πριν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου.

Ανέβηκε και πάλι το καλοκαίρι του 1974, με την προσθήκη του τραγουδιού «Το προσκύνημα» στο φινάλε, που αφιερώθηκε στους νεκρούς της νύχτας του Πολυτεχνείου. Την παράσταση τότε παρακολούθησαν συνολικά σε Αθήνα και επαρχία περισσότεροι από 400.000 θεατές.

Δείτε το video

 O Δρόμος

 Στίχοι:  Κωστούλα Μητροπούλου

Μουσική:  Μάνος Λοΐζος

Πρώτη Εκτέλεση:Σούλα Μπιρμπίλη

Αφηγείται η Κωστούλα Μητροπούλου «.. Ο Μάνος Λοΐζος λοιπόν, έφηβος το 1963, έφηβος σ' όλη του τη ζωή και γι' αυτό γνήσιος, μου είχε πει άξαφνα και απλά σαν να 'λεγε: πάμε για καφέ; μια φράση που ήταν ο "πρόλογος" για το Δρόμο και το Στρατιώτη, τα δυο μοναδικά μας τραγούδια: Εκείνο το διήγημα, πως το λες; Ναι, αυτό, με την απομυθοποίηση ηρώων και συμβόλων, μ' άρεσε πολύ, το κάνουμε τραγούδι .Το άλλο βράδυ, σ' ένα στέκι που μαζεύονταν καλλιτέχνες στο Κολωνάκι, ο Μάνος δοκίμαζε την απομυθοποίηση μιας ολόκληρης εποχής στην κιθάρα του. Το τραγούδι γράφτηκε εκείνο το ίδιο βράδυ και ήταν Ο Δρόμος. Σίγουρα ξέραμε και δεν ξέραμε τι ακριβώς είχαμε φτιάξει. Μπορεί και να πιστεύαμε πως ήταν ένα τραγούδι δικό μας μόνο, ένα τραγούδι για την αδικημένη, σαστισμένη γενιά μας, που δεν ήξερε τι ήταν ο πόλεμος και που την περίμενε στο δρόμο μια δικτατορία.»

Πολύ κοντά, χρονικά, γράφτηκε και ένα άλλο τραγούδι "Ο Στρατιώτης", ένα αναπάντεχο "κατηγορώ" για τη "ζωή" στο στρατό. Το τραγούδι αυτό, δεν πήρε άδεια από τη λογοκρισία και δε βγήκε σε δίσκο μαζί με το Δρόμο, στα '64 - '65. Ακούστηκαν και τα δύο, μαζί με άλλα της ίδιας δημιουργικής εποχής του Μάνου, στη συναυλία του Πειραιά. Σε λίγο ήρθε η δικτατορία.

Δείτε το video

Το Γελαστό παιδί

Στίχοι:Brendan Behan & Βασίλης Ρώτας

Μουσική:Μίκης Θεοδωράκης από το  θεατρικό έργο» 'Ένας Όμηρος»

Το Γελαστό Παιδί δεν είναι άλλος από τον Μάικλ Κόλλινς, Ιρλανδό επαναστάτη που ηγήθηκε του αγώνα των Ιρλανδών για την ανεξαρτησία τους από τους Άγγλους. Τελικά σκοτώθηκε από τους ίδιους τους συμπατριώτες του σε εμφύλια διαμάχη.(Η ζωή και το έργο του γυρίστηκαν σε ταινία από το Νηλ Τζόρνταν.)

Το τραγούδι πρωτακούστηκε στη χώρα μας, το 1962 στο θεατρικό «Ένας Όμηρος»του Brendan Behan, o oποίος έγραψε το «Γελαστό παιδί» προς τιμήν του Μάικλ Κόλλινς.  Η σκηνοθεσία ήταν του Λεωνίδα  Τριβιζά.

«To γελαστό παιδί» έγινε άτυπα στη δεκαετία του ΄60 ο ύμνος της ΕΔΑ και των Λαμπράκηδων, ενώ στη Μεταπολίτευση λατρεύτηκε ως το τραγούδι που θυμίζει όλα εκείνα τα γελαστά παιδιά που έδωσαν τη ζωή τους για τα ιδανικά της δημοκρατίας και της ελευθερίας.. «Το γελαστό παιδί» μπορεί να ήταν ο βουλευτής της ΕΔΑ και αγωνιστής της ειρήνης Γρηγόρης Λαμπράκης που έπεφτε νεκρός από χτύπημα παρακρατικών στη Θεσσαλονίκη του 1963. Μπορεί πάλι να ήταν ο νεαρός Στέφανος Βελδεμίρης που το 1961 έπεφτε νεκρός στη Θεσσαλονίκη από σφαίρες χωροφύλακα επειδή μοίραζε προκηρύξεις εναντίον των εκλογών «βίας και νοθείας» εκείνης της χρονιάς. Μπορεί πάλι να ήταν ο νεαρός στρατιώτης Διονύσης Κερπινιώτης, στέλεχος της ΕΔΑ, που επίσης δολοφονήθηκε στο Δεμίρι Αρκαδίας. Μπορεί να ήταν ο νεαρός οικοδόμος από τον Κολωνό Σωτήρης Πέτρουλας που έπεφτε νεκρός στα Ιουλιανά του 1965. « Ένας Όμηρος» με πολλούς αποδέκτες.

Δείτε το video

www.fouit.gr