«Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές» από την ΛΓ΄ Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων Πρέβεζας - Άρτας, στην Ιερά Μονή Αγίας Πελαγίας Καστροσυκιάς Πρέβεζας

Η άρρηκτη και διαχρονική σχέση μεταξύ των ιστορικών μνημείων και του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής μας αναδείχθηκε μέσα από τις πολιτιστικές δράσεις που πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο το απόγευμα στην Ιερά Μονή Αγίας Πελαγίας στην Καστροσυκιά από την ΛΓ΄ Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων Πρέβεζας - Άρτας στο πλαίσιο συμμετοχής της στον εορτασμό της πανελλήνιας δράσης «Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές», που διοργανώνεται από τη Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Με τη συνεργασία της Ιεράς Μητρόπολης Νικοπόλεως και Πρεβέζης το απόγευμα του Σαββάτου μετά το πέρας του εορταστικού εσπερινού στην Ιερά Μονή της Αγίας Πελαγίας Καστροσυκιάς, περιοχή στην οποία εντοπίζονται αρχιτεκτονικά κατάλοιπα ρωμαϊκής αγροικίας, πραγματοποιήθηκε από την Προϊσταμένη της Εφορείας κ. Χριστίνα Μερκούρη ομιλία στο συγκεντρωμένο κοινό για τον αγροτικό τρόπο ζωής των Ρωμαίων εποίκων, αρκετοί από τους οποίους είχαν εγκατασταθεί στην εξοχή ανεγείροντας πλούσιες επαύλεις.

Ο αγροτικός τρόπος ζωής αποτελούσε μια πρακτική ευρύτατα διαδεδομένη κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων της Δημοκρατίας και στη συνέχεια, στα χρόνια της Ηγεμονίας, σε όλες τις επαρχίες του Ρωμαϊκού κράτους, με αξιόλογα δείγματα από τον ευρύτερο χώρο της Νικόπολης.

Στη συνέχεια και με στόχο η τοπική κοινωνία να μπορέσει να γνωρίσει καλύτερα την σημασία της ζωής στην ύπαιθρο της Νικόπολης, μέσω των καταλοίπων της ρωμαϊκής αγροικίας στην Αγία Πελαγία, ακολούθησε από τις αρχαιολόγους της Εφορείας κ.κ. Πολυξένη Μπάρκα και Αθανασία Κεραμάρη ξενάγηση στις αρχαιότητες, οι οποίες παρόλο που αποτελούν επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο δεν είναι γνωστές στο ευρύ κοινό.

Το οικοδομικό συγκρότημα της μονής της Αγίας Πελαγίας βρίσκεται στην περιοχή των παραλίων του Ιονίου Πελάγους στην κορυφή λόφου. Περιλαμβάνει το καθολικό και σε μικρή απόσταση στα δυτικά του τα μοναστηριακά κτίσματα. Ήδη από τη δεκαετία του 1930 έχουν εντοπιστεί αρχαιότητες της ρωμαϊκής εποχής.

Στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχουν διάσπαρτα αρχιτεκτονικά και ανάγλυφα μέλη, ένα μαυσωλείο, ενώ βορειότερα του συνόλου υπήρχε μία δεξαμενή καλυμμένη σήμερα από το σύγχρονο οδόστρωμα.

Μετά τις τελευταίες ανασκαφικές εργασίες στα θεμέλια των κτισμάτων του παλαιού κτιρίου των κελιών, την άνοιξη του 2000, ακολούθησαν εργασίες ανάδειξης των αρχαιοτήτων, με φορέα υλοποίησης την Ιερά μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης, υπό την εποπτεία των αρμόδιων εφορειών αρχαιοτήτων και την εγκεκριμένη από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟ μελέτη, που εκπονήθηκε από τους αρχιτέκτονες - αναστηλωτές Σταύρο Μαμαλούκο και Αναστασία Καμπόλη Μαμαλούκου.

Οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν κυρίως στον κεντρικό και βόρειο χώρο του παλαιού κτιρίου των κελιών, όπου αποκαλύφθηκε τμήμα ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο περιμετρικά φέρει ζώνη με ρόμβους, ακόλουθα με μαίανδρο και στο εσωτερικό ζώνη με πλοχμό. Η κεντρική παράσταση δεν αποκαλύφθηκε ολόκληρη, καθώς εκτείνεται εκτός του ανασκάψιμου χώρου.

Πάνω από το ψηφιδωτό δάπεδο εντοπίστηκαν τέσσερις τοίχοι διαφορετικών χρονικών περιόδων αποδεικνύοντας τη συνεχή κατοίκηση στη μονή, καθώς και μια ταφή βυζαντινών χρόνων. Από τους μελετητές διαμορφώθηκε διαδρομή περιήγησης, σημειακά επικαλυμμένη με διάφανο υλικό, ώστε να είναι ορατά τα λείψανα των αρχαίων τοιχοποιιών και το τμήμα του ψηφιδωτού που αποκαλύφθηκε. Οι ίδιοι χώροι των κελιών λειτουργούν παράλληλα ως εκθεσιακοί, όπου παρουσιάζεται με τη βοήθεια poster μια οργανωμένη έκθεση για την ιστορία και την αρχιτεκτονική του χώρου.

Στα ανατολικά του καθολικού της Μονής εντοπίστηκαν τα λείψανα υπέργειου ταφικού κτίσματος. Στη δεκαετία του ΄80 διεξήχθη στο μνημείο μικρής κλίμακας ανασκαφική έρευνα. Το ταφικό κτίσμα έχει σε κάτοψη το σχήμα τετραγώνου με κύρια όψη του τη νότια, στις δυο γωνίες της οποίας διαμορφώνει αντηρίδες και αποτελεί και την είσοδο του κτιρίου.

Ο θάλαμος είχε τρεις τετράγωνες κόγχες στους πλευρικούς τοίχους και καλύπτονταν από σταυροθόλιο, όπως δείχνει ένα πεσμένο τμήμα, προερχόμενο από τη νοτιοδυτική γωνία του κτίσματος. Οι όψεις των τοίχων του θαλάμου έφεραν επίχρισμα από κονίαμα με κόκκινο χρώμα, ενώ το δάπεδό του ήταν καλυμμένο με κονίαμα. Κάτω από το δάπεδο της δυτικής κόγχης ανασκάφηκε κιβωτιόσχημος τάφος, ο οποίος περιείχε πέντε ακτέριστους νεκρούς.

Ο χώρος είναι επισκέψιμος από το κοινό κατόπιν συνεννοήσεως με την Ι. Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης.

Εφημερίδα "Η Πρέβεζα"

www.romiazirou.blogspot.gr