Η αντίδραση του κόσμου θυμίζει την οργή του ναρκομανούς. Στην Ελλάδα η άνοδος της ''χρυσής αυγής'' μπορεί να δικαιολογηθεί από την καταστροφή της μεσαίας τάξης!

Την Κυριακή θα πάμε να ψηφίσουμε για το Ευρωκοινοβούλιο.  Δεν ξέρω τι συμβαίνει στην Ευρώπη. Παρακολούθησα τα debates των υποψηφίων, αλλά ακόμη δεν μπόρεσα να βγάλω άκρη. Σώζεται η Ευρώπη ή κινδυνεύει να βουλιάξει από τον επανακαθορισμό του ρόλου της στο νέο σκηνικό της παγκοσμιοποίησης; Στην Ελλάδα έχουμε τα δικά μας θέματα κι όχι άδικα. Πέντε χρόνια ύφεσης είναι αυτά, με τι άλλο να ασχοληθούμε;  Ωστόσο, υπάρχει ένα κοινό σε Ελλάδα και Ευρώπη: Η άνοδος της ακροδεξιάς.

Η Ευρώπη ζούσε κάποτε από τις αποικίες. Οι κάτοικοι του τρίτου κόσμου πλήρωσαν ακριβά την ευμάρεια του δυτικού κόσμου. Κι ενώ είναι αρκετά εύκολο για τον ευτραφή Ευρωπαίο να σκέφτεται πόσο άδικος είναι ο κόσμος για τα πεινασμένα παιδιά στην Αφρική, ο ίδιος άνθρωπος μπορεί να ψηφίσει το πιο ακραίο ρατσιστικό κόμμα αν πιστέψει ότι απειλείται το καλό βιοτικό του επίπεδο.

Αυτό ακριβώς το πράγμα συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Η Ευρώπη μειώνει τη συμμετοχή της στο παγκόσμιο ΑΕΠ και οι λαοί της αντιδρούν στην προοπτική να χάσουν τον παράδεισό τους. Τι μένει; Η προσφυγή στα άκρα, η απειλή της επιστροφής του προστατευτισμού. Με άλλα λόγια η απελπισία κόντρα στην κοινή λογική.

Την ερχόμενη Κυριακή το βράδυ η Ευρώπη μπορεί να ασχολείται με τελείως διαφορετικά πράγματα απ΄ ό,τι εμείς στην Ελλάδα. Η άνοδος της ακροδεξιάς μπορεί να είναι το μεγάλο θέμα συζήτησης για όλο το επόμενο χρονικό διάστημα. Κανονικά η Ευρώπη θα έπρεπε να αναζητά νέους δρόμους για να μπορέσει να μείνει μέσα στο παιγνίδι του ανταγωνισμού. Αλλά δεν κάνει κάτι τέτοιο. Δεν θέλει ή δεν μπορεί.

Οι Γερμανοί είναι οι μόνοι που έχουν αντιληφθεί το πρόβλημα. Ωστόσο, δεν μοιράζονται τις λύσεις με την υπόλοιπη Ευρώπη. Κάνουν λάθος όταν επιμένουν σε λογικές "πρωσικής διοίκησης". Δεν μπορεί η Ευρώπη να γίνει Γερμανία. Από την άλλη δεν μπορούμε και να απαιτούμε να πληρώνουν οι Γερμανοί τις δικές μας ιδεοληψίες.

Μπορεί η Ευρώπη να κυνηγήσει την καινοτομία; Θέλει; Μπορεί, για παράδειγμα, η Γαλλική Οικονομία να γίνει ανταγωνιστική; Και πως μπορούμε να μιλάμε για μία Ενωμένη Ευρώπη, όταν έχουμε τόσες πολλές διαφορετικές ταχύτητες; Το πρόβλημα της Ευρώπης είναι οικονομικό, επειδή θα πρέπει να επιστρέψει στον τρίτο κόσμο τα μερίδια αγοράς που του έχει στερήσει εδώ και αιώνες. Πρόκειται για μια τεράστια ιστορική αλλαγή. Ταυτόχρονα, όμως, η Ευρώπη έχει και πολιτικό πρόβλημα. Δεν μπορεί να συνεχίσει ενωμένη δίχως κοινή εξωτερική και οικονομική πολιτική.

Το γεγονός ότι λείπουν οι απαντήσεις στα ερωτήματα που βασανίζουν σήμερα τους ευρωπαίους πολίτες δίνει έδαφος στους ευρωσκεπτικιστές και ειδικότερα στην ακροδεξιά. Φανταστείτε να είχαν στην Ευρώπη το οικονομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα! Διότι στην Ελλάδα η άνοδος της Χρυσής Αυγής μπορεί να δικαιολογηθεί από την καταστροφή της μεσαίας τάξης. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, όμως, δεν έχουμε ακόμη ανάλογα φαινόμενα για να δικαιολογούνται ποσοστά μεγαλύτερα και από εκείνα της Χρυσής Αυγής!

Από εκεί και πέρα υπάρχει ένα θέμα "αντιμετώπισης" αυτού του φαινομένου. Τι κάνεις; Έχουμε την εμπειρία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ξέρουμε πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η ιδεολογία. Και ξέρουμε ότι όλες οι απόψεις είναι σεβαστές στο πλαίσιο της Δημοκρατίας, αλλά η Δημοκρατία δεν υφίσταται όταν τα ακραία αυτά ρεύματα γίνονται πλειοψηφικά ή πάρουν με κάποιον τρόπο την εξουσία. Άρα; Κι αν είναι σήμερα δύσκολο, φανταστείτε πόσο πιο δύσκολο μπορεί να γίνει στα επόμενα χρόνια, όσο το εισόδημα των Ευρωπαίων θα μειώνεται και τα ποσοστά των ακροδεξιών στην Ευρώπη θα αυξάνονται.

Μέσα σε όλα αυτά η Ελλάδα αναζητά την θέση της. Το 2000 πιστέψαμε ότι η προοπτική της Ενωμένης Ευρώπης είναι η λύση σε όλα τα προβλήματα του Έθνους. Κι εκεί κάναμε το λάθος. Αφεθήκαμε και έγινε ό,τι έγινε. Πως μπορούμε, αλήθεια, να επιβιώσουμε σε ένα σκηνικό ύφεσης στην Ευρώπη αν δεν παράγουμε; Και πως θα γίνει αυτό δίχως ένα εθνικό σχέδιο για την ανασυγκρότηση της Οικονομίας μας; Πολύ φοβόμαστε ότι βρισκόμαστε αρκετά μακριά από το να αρχίσουμε να μιλάμε στη βάση της κοινής λογικής. Επειδή ακριβώς δεν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα.

Η παραδοσιακή μας σχέση με το κράτος  - πατερούλη που ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις μας για κοινωνική πολιτική έχει αντικατασταθεί με την  Ενωμένη Ευρώπη. Μόνο που η Ευρώπη δεν έχει πλέον άλλα χρήματα, δεν έχει να προσφέρει νέες επιδοτήσεις. Η άσκηση κοινωνικής πολιτικής προϋποθέτει κεφάλαια. Τα κεφάλαια αυτά τα εξασφάλιζε μέχρι χτες η Ευρώπη από την εκμετάλλευση του τρίτου κόσμου. Τώρα αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Δεν υπάρχουν χρήματα και δεν υπάρχουν περιθώρια για παροχές.

Η οργή του κόσμου μοιάζει με την οργή του ναρκομανούς που περνάει στερητικό σύνδρομο. Εκείνη την ώρα μπορεί να κάνει άσχημα πράγματα, τα οποία του φαίνονται μέσα στην απελπισία του απολύτως λογικά. Αλλά δεν είναι! Το ίδιο κάνουν και οι πολίτες της Ευρώπης που βλέπουν να χάνουν τη βολή τους. Τους φταίει η Ευρώπη ως ιδέα και ψηφίζουν ακροδεξιά. Πάνω στην οργή τους φαίνεται μία λογική επιλογή, αλλά δεν είναι...

Ελπίζουμε το βράδυ της Κυριακής να διαψευστούν οι προβλέψεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή και να διασκεδαστούν οι φόβοι μας. Αλλά αυτό που λέμε μοιάζει με το "καλή τύχη" που μπορεί να ευχηθεί κανείς σε έναν μελλοθάνατο. Οι πιθανότητες να ανατραπεί το προφανές ξεπερνούν πολλές φορές κι αυτό ακόμη το θαύμα...

Θανάσης Μαυρίδης

www.capital.gr