Λευκάδα: Αρχαιολογικός χώρος ο βράχος Λευκάτας.

Ασπίδα προστασίας από τον «πολιτισμό» για το ακρωτήρι από όπου έπεσε η Σαπφώ.

Ένα ακρωτήρι που συνδέεται με πανάρχαιους μύθους, ερωτικές ιστορίες με τραγική κατάληξη αλλά και τελετουργίες καθαρμών, αυτό του Λευκάτα στη νοτιότερη άκρη της Λευκάδας, κηρύχθηκε αρχαιολογικός χώρος προκειμένου να προστατευθεί από κάθε είδους επεμβάσεις καθώς ο «πολιτισμός» πλησιάζει κάθε χρόνο όλο και κοντύτερα στη δυσπρόσιτη, κάποτε, χερσόνησο.

Οι λευκοί απότομοι βράχοι («Λευκάς άκρα» όπως ονομαζόταν) που κατεβαίνουν κάθετα έως τη φουρτουνιασμένη θάλασσα θεωρείται, κατά μία εκδοχή, ότι έδωσαν το όνομά τους σε όλο το νησί - κατά άλλη οφείλεται σε έναν ζακυνθινό σύντροφο του Οδυσσέα, τον Λεύκο - ενώ πασίγνωστος είναι ο μύθος της αυτοκτονίας της Σαπφούς εξ αιτίας του άτυχου έρωτά της για τον Φάωνα, μυθικό ακόλουθο της Αφροδίτης.

Το ζήτημα όμως είναι, ότι πέραν των μύθων, στο ακρωτήριο Λευκάτας υπάρχουν τα ερείπια του ναού του Απόλλωνα, που ανασκάφτηκαν από τον Ντέρπφελντ, γνωστό από τη θεωρία του ότι η ομηρική Ιθάκη ήταν η Λευκάδα, καθώς και άλλα αρχαία κατάλοιπα, που η χρονολόγησή τους μάλιστα αρχίζει από την Παλαιολιθική εποχή.

Τόσο η αρχαιολογική έρευνα όμως στη συνέχεια όσο και η ανάδειξη των αρχαίων ήταν ανύπαρκτη, αν και κάποια ευρήματα μπορεί να δει κανείς σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού.

Έτσι η απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου να κηρύξει ως αρχαιολογικούς χώρους τον απόκρημνο Λευκάτα και την περιοχή της Νηράς με το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου ορίζει πλέον και δια νόμου την προστασία τους.

Όσον αφορά τις ερωτικές αυτοκτονίες πάντως τον δρόμο άνοιξε, κατά τους θρύλους φυσικά, η ίδια η Αφροδίτη που πηδώντας από τον βράχο απαλλάχθηκε από τον έρωτά της για τον Άδωνη.

Ακολούθησαν ο Κέφαλος, τρελός από το πάθος του για τον Πτερέλα και οι ποιητές Νικόστρατος και Χαρίνος.

Με το ιερό του Απόλλωνασυνδέεται εξάλλου κατά τον Στράβωνα (1ος π.Χ. - 1ος μ.Χ.) ένας τελετουργικός καθαρμός της πόλης, σύμφωνα με τον οποίο κάθε χρόνο πετούσαν από τον βράχο έναν κατάδικο για αποτροπή του κακού.

Στον κατάδικο, το «κάθαρμα» όπως ονομαζόταν, έβαζαν φτερά πουλιών για να μετριασθεί η πτώση του - ματαίως φυσικά -, ενώ στη θάλασσα υπήρχαν βάρκες, όχι για να τον σώσουν αλλά σε περίπτωση που δεν είχε σκοτωθεί, για να τον διώξουν ως μίασμα μακριά από το νησί.

Δεν είναι περίεργο έτσι ότι οι ντόπιοι ονόμαζαν το ακρωτήρι «Πήδημα της Κυράς».

  www.tovima.gr