Όταν πίσω από τα εικονίσματα που προσκυνάμε, κρύβονται κατά συρροήν εγκληματίες

Οι «άγιοι-δολοφόνοι» είναι συνήθως αυτοκράτορες, επίσκοποι ή πατριάρχες και γυναίκες σύζυγοι ή μητέρες αυτοκρατόρων που εξαγόρασαν την αγιοποίησή τους με «υπηρεσίες» όπως δωρεές, ανέγερση εκκλησιών, ευνοϊκούς νόμους. Ο Μέγας Κωνσταντίνος είναι ένας κατά συρροήν δολοφόνος αφού σκότωσε γαμπρό, γιο, εγγονό και τη σύζυγό του μαζί με χιλιάδες θύματα στους πολέμους του. Ο Μέγας Θεοδόσιος βαρύνεται ανάμεσα σε άλλα και με τη Σφαγή του Ιππόδρομου στη Θεσσαλονίκη το 590 μ.Χ. με επτά έως δεκαπέντε χιλιάδες θύματα, όταν μεταξύ των άλλων απαγόρευσε την ομοφυλοφιλία.

Η χριστιανική θρησκεία διαθέτει εκατοντάδες άγιους, μάρτυρες-ήρωες, ή ενάρετους φιλάνθρωπους με σπουδαίο έργο που αγιοποιήθηκαν μέσα από το λαό. Ωστόσο πίσω από τα εικονίσματα κρύβονται μερικές φορές δολοφόνοι και εγκληματίες κατά συρροήν που όμως... μετανόησαν ή έγιναν «χορηγοί» της Εκκλησίας που τους αγιοποίησε.

Πολλές αγίες, όπως η Ειρήνη η Αθηναία, έχουν σκοτώσει ακόμα και τα παιδιά τους, αλλά έγιναν εικονίσματα. Ο Ιουστινιανός και η Θεοδώρα με μια άλλη σφαγή τριάντα πέντε χιλιάδων στη Στάση του Νίκα είναι επίσης άγιοι. Ακόμα και ο Κύριλλος, ο ηθικός αυτουργός της δολοφονίας της Υπατίας που κομμάτιασαν και έκαψαν «χριστιανοί παρακρατικοί» στην Αλεξάνδρεια. 

Αλλοι είναι άγιοι με το σπαθί τους, όπως ο Νικηφόρος Φωκάς που έσφαζε αλλά στο όνομα του Κυρίου. Φυσικά υπάρχουν και... καλοί άγιοι, όπως είναι οι χιλιάδες μάρτυρες, αλλά όπως στη Γη έτσι και στον Παράδεισο δεν υπάρχει δικαιοσύνη. Η αγιοποίηση εγκληματιών πολέμου και «βασανιστών» την εποχή του χριστιανικού «Ιερού Πολέμου» δεν γίνεται δεκτή πάντα από το πλήθος που ξεχωρίζει τους καλούς και τους... κακούς αγίους. Μάλλον κανένας δεν ασχολείται με τον Αγιο Πορφύριο ή τον Αγιο Μεθόδιο και δεκάδες άλλους αγίους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που δεν θα διστάσουν πολλές φορές να ξεθάψουν τα κόκαλα των αντιπάλων τους για να τα αναθεματίσουν, να τα μαστιγώσουν και να τα κάψουν. 

Η αναγνώριση των αγίων στην αρχή είχε τοπικό χαρακτήρα. Αρκούσε η αναγραφή των αγίων στα μαρτυρολόγια - αγιολόγια, μηνολόγια. Αλλες φορές γινόταν με συνοδική πράξη της Εκκλησίας. Οι προϋποθέσεις κατά τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Νεκτάριο ήταν «Ορθοδοξία άμωμος, αρετή και πίστις μέχρις αίματος και η παρά Θεού επίδειξις σημείων υπερφυών τε και θαυμάτων». 

Η «αγιοποίηση» από τη ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία του εκτελεσθέντος από τους μπολσεβίκους τσάρου Νικολάου Β' της δυναστείας των Ρομανόφ δημιούργησε πολλά ερωτήματα. Η αγιοποίηση του Αγίου Νεκταρίου, σαράντα χρόνια μετά το θάνατό του το 1961, προκάλεσε σχόλια και αντιδράσεις. Ποιος αποφασίζει για το ποιος είναι άγιος;

Πολύ συχνά η αγιοποίηση συνδέεται και με άλλα θέματα, όπως το παγκάρι, καθώς η αξία του αγίου είναι ανεβασμένη. Ο περίφημος μητροπολίτης Αττικής Παντελεήμων -που βρέθηκε πάμπλουτος στη φυλακή- ενεπλάκη σε διαμάχη με τις μοναχές του γυναικείου μοναστηριού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στη Νέα Μάκρη. Το θέμα δεν ήταν η διαχείριση των λειψάνων του θαυματουργού Οσίου Εφραίμ. Ηταν τα έσοδα από τον οβολό των πιστών που προσέρχονται αθρόως καθημερινά στο μοναστήρι προκειμένου να προσκυνήσουν τα λείψανα που αποκαλύφθηκαν έπειτα από όραμα που είδε η άλλοτε ηγουμένη του μοναστηριού. 

Η ανακομιδή των λειψάνων είναι απαραίτητη όπως και η πράξη ανακήρυξης ή μια ιδιαίτερη ακολουθία. Αλλά δεν είναι πάντα άγιοι όσοι εμφανίζονται ως άγιοι. Ανάλογα με τον τίτλο τους, άγιος, όσιος, οσιομάρτυς, μέγας, ισαπόστολος, οι χιλιάδες άγιοι ακολουθούν μια διαβάθμιση ανάλογα με τα... αστέρια τους. Αλλά οι πραγματικοί άγιοι -όπως λέει και το σχετικό άσμα- δεν παριστάνουν τον άγιο. Είναι ακόμα και χωρίς φωτοστέφανο. 

Μέγας Κωνσταντίνος και Αγία Ελένη

Ο Φλάβιος Βαλέριος Κωνσταντίνος, ο Ιλλυριός είναι ο κτίστης της Κωνσταντινούπολης - Νέας Ρώμης. Οταν θέσπισε ως αργία την Κυριακή την αφιέρωσε στον Ηλιο. Ο πεθερός του Μαξιμιανός, που προσπάθησε να δολοφονήσει τον Κωνσταντίνο ενώ εκείνος κοιμόταν, συνελήφθη και λίγο καιρό αργότερα βρέθηκε απαγχονισμένος στο δωμάτιό του. Ο Κωνσταντίνος υποστήριζε σταθερά ότι ο πεθερός του αυτοκτόνησε, ενώ ο Μαξέντιος, ο γιος του Μαξιμιανού, κατηγορούσε τον Κωνσταντίνο για το θάνατο του πατέρα του. Το γιο του τον σκότωσε επειδή πίστευε ότι έχει σχέση με τη μητριά του Φαύστα την οποία με συμβουλή της επίσης Αγίας Ελένης -μητέρας του- δολοφόνησε πετώντας την σε καυτό νερό στα λουτρά. Υστερα σκότωσε το γαμπρό του Μαξιμίνο και τον αντίπαλό του Λικίνιο που είχε καταφύγει ικέτης στη Θεσσαλονίκη. 

Το βασικό επιχείρημα των θεωρητικών της Εκκλησίας, που τον τιμά ως άγιο, είναι πως τα εγκλήματά του τα έκανε ως ειδωλολάτρης. Αλλά είχε δει το περίφημο όραμα που τον οδήγησε στο χριστιανισμό -από διώκτης του στο πλάι του Διοκλητιανού- όταν ανέσυρε το πτώμα του Μαξέντιου από τον Τίβερη, το αποκεφάλισε και το κάρφωσε σε ένα παλούκι για να το περιφέρει στους δρόμους της Ρώμης. Ο Μαξέντιος ήταν ο αδελφός της γυναίκας του Φαύστας. 

Το περίφημο διάταγμα των Μεδιολάνων, που προέβλεπε ανεξιθρησκία και σταματούσε τους διωγμούς των χριστιανών, υπογράφηκε το 313 μ.Χ. Ο Λικίνιος -που ήταν γαμπρός του- νικήθηκε το 325 μ.Χ. από τον Κωνσταντίνο και το γιο του Κρίσπο. Χάρη στην κόρη του Κωνσταντία, την οποία είχε παντρέψει δεκαοκτάχρονη ακόμη με τον 45άχρονο αντίπαλό του, αρχικά χάρισε στον Λικίνιο τη ζωή του. Στη συνέχεια διέταξε την εκτέλεσή του. Μαζί με το γαμπρό του εκτέλεσε και τον εντεκάχρονο γιο του Λικινιανό. 

Πέθανε το 337 και η Ρωμαϊκή Σύγκλητος τον θεοποίησε, ενώ η Εκκλησία τον ονόμασε άγιο, μέγα και ισαπόστολο. Είχε διώξει χριστιανούς -«αρειανούς»- και είχε συλήσει αρχαίους ναούς κι αγάλματα αφαιρώντας το χρυσάφι κα το ασήμι. Η μνήμη του με τη μητέρα του Αγία Ελένη γιορτάζεται στις 21 Μαΐου. Η Καθολική Εκκλησία δεν τον αναγνωρίζει ως άγιο.

Η μητέρα του Κωνσταντίνου ήταν κόρη ξενοδόχου από το Δράπανο Βιθυνίας. Παντρεύτηκε τον ερωτευμένο μαζί της Ιλλυριό αξιωματικό Κωνστάντιο Χλωρό. Μερικές πηγές την αναφέρουν ως «κοινή γυναίκα» που εργαζόταν σε πανδοχείο. 

Μετά το γάμο της ακολούθησε το σύζυγό της στις εκστρατείες και το 274, στη σημερινή Νίσσα της Σερβίας, η Ελένη γέννησε το γιο τους, Κωνσταντίνο. Ο γάμος οδηγήθηκε τελικά σε διαζύγιο και ο Κωνσταντίνος μετά το θάνατο του πατέρα του ανακηρύσσεται από τους στρατιώτες στο Γιορκ της Μεγάλης Βρετανίας Καίσαρας. Η μητέρα του ανακηρύσσεται Αυγούστα. 

Οι αλλεπάλληλοι φόνοι -γιου, εγγονού, γαμπρού, νύφης- έγιναν με τη συμμετοχή της, αλλά εκείνη έγινε χριστιανή μετά τα εξήντα κι ασχολήθηκε με τη φιλανθρωπία χτίζοντας πτωχοκομεία, νοσοκομεία, ορφανοτροφεία. Το ταξίδι της στην Παλαιστίνη, οι ανασκαφές εκεί και οι πολλές εκκλησίες που έχει χτίσει στην Κύπρο, την Πάρο και τα Ιεροσόλυμα μαζί με την ανεύρεση του Τίμιου Ξύλου την έχουν μυθοποιήσει ως ισαπόστολο και αγία. 

Οι ιστορικοί διατηρούν επιφυλάξεις για την ανεύρεση του Τίμιου Σταυρού. Ο Ευσέβιος δεν αναφέρει την ανακάλυψη και ο άγιος Κύριλλος, πατριάρχης Ιεροσολύμων, περιγράφει ότι ο Τίμιος Σταυρός βρίσκεται στα Ιεροσόλυμα το 351 μ.Χ., ενώ η Αγία Ελένη πέθανε το 331 μ.Χ. και δεν αναφέρει ποιος τον βρήκε. 

Η Εκατονταπυλιανή χτίστηκε αργότερα από τον Ιουστινιανό, αν και υπήρχε εκεί ένα εκκλησάκι από την Αγία Ελένη. Η κυπριακή θρησκευτική παράδοση θέλει την Ελένη να παγιδεύει σε λάκκο σαράντα διαβόλους και να χτίζει η ίδια εκκλησία στο όνομά της. Μια άλλη εκκλησία στη μονή Τιμίου Σταυρού υπήρχε ήδη όταν έφτασε στην Κύπρο η Ελένη, αλλά αποδίδεται σ' αυτήν επειδή άφησε ένα κομμάτι από το ιερό σχοινί με το οποίο είχαν δέσει τον Χριστό πάνω στο Σταυρό. 

Οι δολοφονίες του εγγονού της του Κρίσπου, της νύφης της Φαύστας ξεχάστηκαν. Μερικοί λένε πως η μία από αυτές, της Φαύστας, έγινε κατ' εντολήν της ενώ άλλοι εξετάζουν αν ήταν τότε στη Ρώμη ή όχι. Τα κίνητρά της και η προσχώρηση του γιου της στο χριστιανισμό δεν θεωρούνται από όλους ευγενή και αθώα. Η νέα θρησκεία εξελίσσεται σε μια θρησκευτική βιομηχανία, στην οποία η Αγία Ελένη διαπρέπει ως χορηγός και όχι για την αρετή της. 

Η Καθολική Εκκλησία δεν δέχεται τον δολοφόνο αυτοκράτορα ως άγιο, αλλά η Ελένη γιορτάζεται ως αγία στις 18 Αυγούστου. Η Ορθόδοξη Εκκλησία την τιμά μαζί με το γιο της στις 21 Μαΐου. 

 

Τα χρόνια της χριστιανικής τζιχάντ

Για τριακόσια χρόνια η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία συνταράσσεται από τον Ιερό Πόλεμο που άρχισε ουσιαστικά όταν ο Θεοδόσιος καθιέρωσε το «θρίαμβο της ορθοδοξίας» και επέβαλε ως επίσημη υποχρεωτική θρησκεία το χριστιανισμό με τη Δευτέρα Οικουμενική Σύνοδο. 

Οι ναοί γκρεμίστηκαν, οι «μάγοι», «μάντεις», ιερείς και «φιλόσοφοι» κάηκαν ζωντανοί μαζί με βιβλία τους. Οι παραβάτες τιμωρούνται με αποκεφαλισμό. Οσοι δεν δέχονται την υποχρεωτική χριστιανική θρησκεία εξορίζονται, στραγγαλίζονται ή -ο φιλόσοφος Σιμωνίδης- καίγονται ζωντανοί. 

Το 380 ο Φλάβιος Θεοδόσιος απαγόρευσε -επί ποινή θανάτου- όλες τις άλλες θρησκείες πλην της χριστιανικής. Μοναχοί καίνε και γκρεμίζουν ναούς, πυρπολούν αρχαία ιερά και βιβλία, λιντσάρουν υπόπτους. Τα Ελευσίνια Μυστήρια απαγορεύτηκαν όπως και οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Ποτάμια αίμα κυλάνε σε όλη τη μεγάλη αυτοκρατορία. Η Σφαγή του Ιππόδρομου που ακολούθησε τέλειωσε με δεκαπέντε χιλιάδες κατακρεουργημένα σώματα. 

Ο Ιουστινιανός έκλεισε την Ακαδημία των Αθηνών. Η νομοθεσία του προβλέπει να κατασπαράσσονται από θηρία, να καίγονται στην πυρά, να σταυρώνονται ή να ξεσκίζονται με σιδερόνυχα οι καταγινόμενοι την «μαντικήν» και την «ειδωλολατρίαν». Η Ιατρική απαγορεύεται ως «γνώση διαβόλου». Τα συγγράμματα καίγονται υπέρ της αφαίμαξης και των εξορκισμών. Οσοι μελετούν Μαθηματικά καταδικάζονται σε θάνατο. Και η βάπτιση είναι υποχρεωτική. 

Οι ποινές είναι αποκεφαλισμός, πυρά, λιθοβολισμός, εκτύφλωση, ακρωτηριασμός και το μεταλλισθήναι - ισόβια καταναγκαστικά έργα στα μεταλλεία. Μετά το πραξικόπημα και τον αποκεφαλισμό του στρατηγού Αλέξιου Βρανά ο αυτοκράτορας Ισαάκιος Αγγελος πρόσταξε να περιαχθούν στους δρόμους της Πόλης το κεφάλι του κι ένα πόδι καρφωμένα σε παλούκια. Ο Αλέξιος Κομνηνός τον ηγέτη των Βογόμιλων τον έβρασε μέσα σε καζάνι και έστειλε ύστερα το πτώμα του στην οικογένειά του σε ένα κοφίνι. 

 

Πολλοί από τους διώκτες των εχθρών της πίστεως αγιοποιήθηκαν. Τα ονόματα των θυμάτων του Ιερού Πολέμου -φιλόσοφοι, γιατροί, ποιητές, μαθηματικοί- χάθηκαν μέσα στα ερείπια των ναών. Ο βυζαντινός μεσαίωνας ήρθε πιο πριν από τον δυτικό. Από το 354 στους «Αποστολικούς Κανόνες» αναφέρεται: 

«Απόφευγε όλα τα βιβλία των Εθνικών. Τι χρειάζεσαι τις ξένες συγγραφείς, τους νόμους και τους ψευδοπροφήτες που οδηγούν τους άφρονες μακριά από την πίστη; Τι βρίσκεις να λείπει από τις εντολές του Θεού και το αναζητάς στους μύθους των Εθνικών; Αν επιθυμείς να διαβάζεις ιστορίες έχεις το βιβλίο των Βασιλειών, αν ρητορική και ποιητική έχεις τους Προφήτες, έχεις τον Ιώβ, έχεις τις Παροιμίες, όπου θα βρεις σοφία μεγαλύτερη από κάθε ποιητική και σοφιστική, γιατί αυτά είναι τα λόγια του Κυρίου, του μόνου σοφού». 

Η θρησκόληπτη Αγία Θεοδώρα

ΗΘεοδώρα ήταν κόρη αξιωματικού από την Παφλαγονία, θρησκόληπτη όσο και η μητέρα της, η Θεοκτίστη. Ο Θεόφιλος απομάκρυνε την πεθερά του από το παλάτι και την ανάγκασε να πάει σε μοναστήρι όταν διαπίστωσε ότι κατηχούσε τις κόρες του στην εικονολατρία. Μια μέρα ο γελωτοποιός του παλατιού τον φώναξε να του δείξει κάτι. Ηταν η Θεοδώρα σκυμμένη μπροστά σε μια εικόνα να την ασπάζεται. Εξαλλος ο Θεόφιλος μπήκε στο δωμάτιό της και την άκουσε να λέει πως δεν ήταν αυτό που νόμιζε. Τη χρησιμοποιούσε ως καθρέφτη. 

Με το θάνατο του Θεόφιλου η Θεοδώρα αναστήλωσε τις εικόνες. Ο πατριάρχης Γραμματικός ως εικονόφιλος μαστιγώθηκε, αναθεματίστηκε και οδηγήθηκε σε μοναστήρι. 

Ειρήνη η Αθηναία

Εικονόφιλη σύζυγος του εικονομάχου αυτοκράτορα Λέοντα. Οταν εκείνος πέθανε πρόωρα, ο γιος τους ήταν μόλις δέκα χρόνων. Η Ειρήνη -επίσης αγία- αντί να του παραδώσει την εξουσία, τον τύφλωσε κι εξόρισε τους γιους του Κωνσταντίνου Ε', αφού τους έκοψε τη γλώσσα. Ο γιος της πέθανε μετά την τύφλωση. Υστερα εξέλεξε πατριάρχη με δημοψήφισμα, αποκατέστησε τις σχέσεις με τον Πάπα και οργάνωσε οικουμενική σύνοδο στη Νίκαια με τρακόσιους πενήντα επισκόπους. 

Ο Αγιος Μεθόδιος

Οπατριάρχης Μεθόδιος αναθεμάτισε τον αυτοκράτορα Θεόφιλο αλλά η αγία -πλέον- σύζυγός του Θεοδώρα ζήτησε να εξαιρεθεί ο νεκρός σύζυγός της από το ανάθεμα καθώς είχε μετανοήσει. Ο άγιος το δέχτηκε και της έδωσε έγγραφη απαλλαγή, ένα συγχωχάρτι πριν τα ανακαλύψει η δυτική Εκκλησία. Το θεοκρατικό κράτος είχε έρθει. Η αναστήλωση των εικόνων έγινε με μια λαμπρή τελετή που γιορτάζεται ακόμα σήμερα την πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Μια εκστρατεία κατά των Παυλικιανών στη Μικρά Ασία είχε εκατό χιλιάδες θύματα. 

Ο εικονόφιλος Ιωάννης ο Γραμματικός δεν θα βρει ησυχία ούτε στο Μοναστήρι όπου τον εξόρισαν, στη Μονή Κλειδίου στον Βόσπορο. Κατηγορήθηκε ότι έξυσε τα μάτια του Χριστού από μια εικόνα του Χριστού στο μοναστήρι και τιμωρήθηκε από τη Θεοδώρα με διακόσιες μαστιγώσεις. Ο Συμεών ο Μάγιστρος, που τον αναφέρει ως κατασκευαστή χρωματιστών ρούχων, τον τύφλωσε κιόλας. Οταν πέθανε ο Ιωάννης, ξέθαψαν τα κόκαλα του Ιωάννη και του Κωνσταντίνου Ε', τα μαστίγωσαν στον Ιππόδρομο και τα έκαψαν. 

Η μνήμη του γιορτάζεται στις 14 Ιουνίου. 

 

Ο Μέγας Φώτιος

Ο Μέγας Φώτιος θα γίνει πατριάρχης το 858 με μια απίστευτη ίντριγκα ανεβαίνοντας τα σκαλιά της ιεραρχίας μέσα σε πέντε μέρες. Στις 20 εκάρη μοναχός, στις 21 διορίστηκε αναγνώστης, στις 22 υποδιάκονος, στις 23 διάκονος και την 24η -παραμονή Χριστουγέννων και μέρα εκλογής του νέου πατριάρχη- πρεσβύτερος. 

Οταν ο ευεργέτης του ο Βάρδας δολοφονήθηκε, ο Φώτιος έστειλε μια επιστολή στο δολοφόνο ανιψιό τού Μιχαήλ γεμάτη χαρά που σώθηκε από έναν άνθρωπο τόσο ταπεινό και αχάριστο. Η τιμωρία του ήταν δίκαιη. Ο νέος πατριάρχης δεν παρέλειψε να γράψει πόσο σημαντικό θεωρεί τον ίδιο. 

Οι διεθνείς δολοπλοκίες του οδήγησαν στο πρώτο Σχίσμα μεταξύ των δυο Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης όταν αναθεμάτισε τον Πάπα. Τον Σεπτέμβριο του 867 ο Μιχαήλ δολοφονήθηκε. Ο Φώτιος εξορίστηκε. Ο Ιγνάτιος επανήλθε στο θρόνο του. Ο παρακοιμώμενος Βασίλειος ο Α' -που δολοφόνησε με άλλους συνωμότες τον Βάρδα και τον Μιχαήλ, τον συναυτοκράτορα- ανέβηκε στο θρόνο ως ο πρώτος της Μακεδονικής Δυναστείας. Ο Βασίλειος επανέφερε τον Φώτιο. 

Ανακηρύχθηκε άγιος της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και η μνήμη του τιμάται στις 6 Φεβρουαρίου. 

Χρονολόγιο

* 324 Ο Κωνσταντίνος λεηλατεί το Μαντείο του Απόλλωνος στη Μίλητο και θανατώνει με βασανιστήρια όλους τους ιερείς του με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. Στο όρος Αθως καταστρέφονται τα ελληνικά Ιερά. 

* 364 Στα χρησιμοποιούμενα βασανιστήρια κατά των Εθνικών προστίθεται ο κατακομματιασμός με σιδερένια άγκιστρα. 

* 365 Εδικτο απαγορεύει στους Εθνικούς αξιωματικούς να διατάσσουν χριστιανούς στρατιώτες. Καίγονται βιβλία και οι συγγραφείς ρίχνονται στις φυλακές. Πολλοί καίγονται ζωντανοί, αποκεφαλίζονται ή στραγγαλίζονται ύστερα από φρικτά βασανιστήρια, όπως ο φιλόσοφος Σιμωνίδης. 

* 380 Ο αυτοκράτωρ Φλάβιος Θεοδόσιος απαγορεύει όλες τις θρησκείες πλην της χριστιανικής. 

* 387 Εις θάνατον καταδικάζονται ακόμη και όσοι απλώς μελετούν βιβλία σχετικά με την επιστήμη των Μαθηματικών. 

* 389 Πλήθη μοναχών καταστρέφουν αγάλματα, βωμούς και ιερά, λιντσάρουν Εθνικούς και καίνε βιβλιοθήκες. Ο όχλος διαπομπεύει και λιθοβολεί ιερείς. 

* 392 Οι «διωγμίτες» εισβάλλουν στη Σαμοθράκη και σφάζουν τους ιερείς των Καβείριων Μυστηρίων. Καταστροφή του Μαντείου του Αμμωνος Διός στην Αφυτο της Χαλκιδικής. Στις αίθουσες των δικαστηρίων «κυλούν ρυάκια αίματος», γράφει ο Λιβάνιος. 

* 396 Οι Εθνικοί ιερείς στερούνται όλων των προνομίων τους και τους απαγορεύεται να ιερουργούν. 

* 409 Η Ρωμαϊκή Εθνική Θρησκεία περνά έκτοτε οριστικώς στην παρανομία όπως και η Αστρολογία. 

* 415 Λίγο πριν από το Πάσχα, η Εθνική φιλόσοφος Υπατία δολοφονείται από τον χριστιανικό όχλο της Αλεξάνδρειας που την έκοψε κομμάτια και την έκαψε. 

* 528 Καταργούνται οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Οι εξεγέρσεις των Ελλήνων πνίγονται στο αίμα με σαράντα χιλιάδες νεκρούς. Υποχρεωτική βάπτιση με διάταγμα του Ιουστινιανού. 

* 529 Κλείνει η Ακαδημία των Αθηνών. Οι επτά τελευταίοι διδάσκαλοι καταφεύγουν στον βασιλιά των Περσών Χοσρόη. 

www.enet.gr