Αναμνήσεις από τα δημοτικά σχολεία της δεκαετίας του 1950 στη Θεσπρωτία

Οι μαθητές των τελευταίων δύο – τριών δεκαετιών στη Θεσπρωτία δεν έχουν ιδέα για το πώς ήταν τα σχολεία στις δεκαετίες του 1950 και 1960. Οι αναμνήσεις από σχολεία στο παρελθόν προκαλούν συγκίνηση σε όσους έζησαν εκείνα τα χρόνια. Και θα μπορούσαν να είναι κι ένα μάθημα για τους σημερινούς μαθητές που τα έχουν όλα. Τότε που τα παιδιά είχαν ελάχιστα βιβλία, τότε που ήταν κοντοκουρεμένα, φορούσαν ποδιές, κάποια δεν είχαν παπούτσια, αλλά είχαν πολύ θέληση για γνώση. Ειδικότερα στα παλαιά δημοτικά σχολεία της δεκαετίας του 1950 στη Θεσπρωτία πολλοί μαθητές  ήταν ξυπόλυτοι και  μάλιστα με μπαλωμένα ρούχα.  Τα αγόρια ήταν κουρεμένα,  σχεδόν γουλί,  με το ψαλίδι. Κουρείς δεν υπήρχαν, και  οι γονείς ήταν υποχρεωμένοι να κουρεύουν τα παιδιά τους. Τα κούρευε η μητέρα με το ψαλίδι της, ή ο πατέρας τα αγόρια του με το «κουροψάλιδο» που έκανε τις κουρές των προβάτων ή το «γαϊδουροψάλιδο», που κούρευε τα γαϊδούρια. Φυσικά όλα τα κεφάλια ήταν  «μια κοψιά» και τουλάχιστο για πέντε δέκα μέρες γεμάτα ψαλιδιές, μετά βέβαια έστρωναν!  Έπρεπε όμως υποχρεωτικά τα παιδιά να είναι καθαρά και χωρίς νύχια, γιατί κάθε πρωί μετά τη προσευχή γινόταν λεπτομερής  ατομικός έλεγχος καθαριότητας σε πόδια γόνατα λαιμό νύχια κ.λπ.. 

Ο δάσκαλος εκτός από ορθογραφικά ή συντακτικά λάθη, κοίταζε αν ήταν στρογγυλά γραμμένα τα γράμματα και καλλιγραφικά τα πρώτα των λέξεων. Τα ορθογραφικά λάθη δεν τα διόρθωνε ποτέ τα σωστά, απλά τα υπογράμμιζε αποκάτω με μολύβι, έκανε δηλαδή ένα μικρό γραμμηδάκι, και ο μαθητής ήταν υποχρεωμένος μόνος του να ψάξει  μετά στο σπίτι του και να βρει τη σωστή γραφή, ή αν ήταν αριθμητική τη σωστή λύση.  Έκρινε το κείμενο ο δάσκαλος και έβαζε τον ανάλογο βαθμό, που ήταν συνήθως από 4 έως 10, και δίπλα έβαζε  την μονογραφή του. Αν ήταν πολλά τα λάθη, υποχρέωνε τον μαθητή να τα ξαναγράψει όλα από την αρχή! Παιχνίδια τα παιδιά παίζανε είτε στην αυλή του σχολείου, εν ώρα διαλείμματος, είτε στην ώρα της γυμναστικής με εποπτεία του δασκάλου.Το πιο συνηθισμένο παιχνίδι των αγοριών για τα διαλείμματα ήταν  το κλοτσοσκούφι (ποδόσφαιρο) με πάνινη μπάλα, που το παίζανε ξυπόλυτα, με αποτέλεσμα να χτυπάνε συνέχεια τα δάχτυλα τους στο χώμα και να τρέχει αίμα.  Τη μπάλα την έφτιαχναν μόνα τους με πανιά που έφερναν από τα από το σπίτι, και τα  έραβαν με κλωστή για να μη διαλύει η μπάλα.  Μπορούσε  βέβαια  μια δύο μπάλες να διαθέτει και το σχολείο , αλλά σύντομα σκιζόταν ή χανόταν. Άλλα παιγνίδια εποχής ήταν η σκλαβιά (αμπάριζα), το  κρυφτό, οι ψείρες,  η ξυλογαϊδάρα (μακριά γαϊδάρα,  το μπίζ, η γουρούνα, η τυφλόμυγα, ο σβούρος , οι μπίλιες.  Για  τα κορίτσια ήταν το «δε περνάς κυρά Μαρία», «περνά-  περνά η μέλισσα», το «Λύκε λύκε είσαι εδώ;», «η μικρή Ελένη», η κολοκυθιά, το κουτσό ή καλόγερος, το σκοινάκι και άλλα. Ο δάσκαλος του δημοτικού της εποχής εκείνης, με τα πενιχρά χρήματα που του έδινε η πολιτεία, έκανε ότι μπορούσε για να εκπληρώσει το καθήκον του, που ήταν ασφαλώς καθαρό  λειτούργημα. 

Κάποιες φορές τα προβλήματα ήταν τόσο  τεράστια και δύσλυτα, που πολλοί δάσκαλοι καλούνταν να υπηρετήσουν σε χωριά τα οποία δεν υπήρχε καν σχολείο, και έπρεπε εκείνοι να μεριμνήσουν  ώστε να φτιαχτεί το σχολείο του χωριού!Πολλοί δάσκαλοι ήταν αναγκασμένοι να κάνουν και έξω στην ύπαιθρο  μάθημα ή να έχουν πρόχειρα αυτοσχέδια θρανία με σανίδια, αλλά η λαχτάρα για μάθηση ήταν τόσο μεγάλη που τίποτα δεν μπορούσε να σταματήσει, ούτε τους δασκάλους ούτε τα παιδιά! Οι δάσκαλοι φυτοζωούσαν εκείνο τον καιρό, ειδικά εκείνοι που δεν είχαν άλλους πόρους, ώστε να έχουν ένα επιπλέον εισόδημα. Τα χρήματα ίσα που έφταναν για ένα πιάτο φαί! Έπρεπε κι από πάνω να αντιμετωπίσουν και μια πιθανή αντιπάθεια του Επιθεωρητή, η οποία μπορεί να τους κόστιζε ποικιλοτρόπως. 

http://katoci.blogspot.com