Κάτι που προκύπτει πέρα από κάθε αμφισβήτηση, είναι η κακή κατάσταση των υπόγειων υδάτων της χερσονήσου της Πρέβεζας α) λόγω ρύπανσης με νιτρικά, αμμωνιακά κ.λπ. και β) λόγω υφαλμύρινσης (διείσδυση της θάλασσας εξαιτίας υπεράντλησης του νερού). Και, παρ' όλο που η έκταση της υποβάθμισης (τουλάχιστον ως προς την υφαλμύρινση) δεν είναι αυτή του χάρτη που παρουσιάστηκε, ωστόσο δεν φαίνεται ότι αποτελεί και κατάσταση του απώτερου μέλλοντος. Μάλλον κοντά θα πρέπει να τοποθετείται. Για την Π.Ε.Π. το ζήτημα δεν ήταν άγνωστο, καθώς έχει παρέμβει στο παρελθόν επανειλημμένα και για τα δύο ζητήματα.

Η θέση μας για τα ζητήματα διαχείρισης του νερού στην περιοχή της Πρέβεζας συνοψίζεται στο ότι χωρίς καμία ενόχληση, συνεχίζεται ένα είδος "πλιάτσικου" σε δύο βασικούς φυσικούς πόρους-θεμέλια κάθε μορφής ζωής στον τόπο μας: της γης και του νερού. Ζούμε μια δραματικής έντασης και διάρκειας λεηλασία του εξω-αστικού χώρου, την εξάπλωση αστικών και περιαστικών δραστηριοτήτων, παράλληλα με την υποχώρηση των αγροτικών δραστηριοτήτων, αλλά όχι και της έντασης εκμετάλλευσης της γης εκεί όπου η γεωργία συνεχίζει και υφίσταται. Παράλληλα, ας μη δοθεί η λανθασμένη εικόνα της (φιλικής προς το περιβάλλον) "αγρανάπαυσης" εκεί όπου η γη έπαψε να είναι αγροτική. Μια σειρά ανθρωπογενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων ανατρέπουν το σενάριο αυτό.
Σε ό,τι αφορά τα υπόγεια νερά, συνεχίζεται η ρύπανσή τους με αστικούς και αγροτικούς ρύπους, όπως και η ανεξέλεγκτη χρήση τους. Ενδεικτικά μόνο, πρόσφατη μελέτη1 δείχνει σχέση της αστικοποίησης της γης με τη μη αειφόρο διαχείριση των υπόγειων υδροφορέων, χωρίς τη συνέργεια της γεωργίας, δηλαδή εξετάζοντας σενάρια χωρίς αυτή. Ο συνδυασμός των δύο (συμβαίνει την Πρέβεζα) θα είναι δυνητικά ακόμη πιο επιζήμιος!
Όπως έχει τονιστεί ξανά, η εκτεταμένη αστικοποίηση της γης, αλλά και η εκτός σχεδίου δόμηση, γεννούν μοιραία χρήσεις νερού που είτε είναι αδήλωτες, είτε παράνομες, είτε και τα δύο. Αυτό επιβαρύνει περεταίρω το ήδη επιβαρυμένο σύστημα και στερεί από τη διοίκηση τα εργαλεία εκείνα που θα της επέτρεπαν να υπολογίσει και να διαχειριστεί επαρκώς τα αποθέματα νερού. Με τα ανωτέρω συνδέονται βέβαια και παραγωγικοί κλάδοι όπως η γεωργία, η οποία εκτιμούμε ότι τοπικά ασκεί τέτοιες πιέσεις στους υδάτινους πόρους, που την καθιστούν μη αειφόρο. Με απλά λόγια, ο γεωργικός κλάδος θεωρείται σπάταλος, ενώ ταυτόχρονα σε μια εξαιρετικά δύσκολη προσπάθεια επιβίωσης, καταστρέφει το φυσικό πόρο στο οποίο στηρίζεται: το νερό.
Το σχέδιο διαχείρισης που δημοσιεύτηκε συνδυάζει τουλάχιστον δύο επικίνδυνες παραδοχές:
  1. "Businessasusual". Με άλλα λόγια, "κάντε τη δουλειά σας". Δεν προτείνεται κάτι ριζοσπαστικό σε σχέση με τα ανωτέρω. Κανένα σφιχτό πλάνο υπέρβασης της κατάστασης. Έτσι λ.χ. ηπρόταση για αναμόρφωση των περιοριστικών μέτρων που ήδη ισχύουν στο νομό για 20 περίπου έτη, επειδή ακριβώς έπρεπε να έχει γίνει πολύ νωρίτερα, θεωρείται σήμερα ταυτόσημη με προσέγγιση "ήσσονος πολιτικής προσπάθειας". Απλή διαχείριση χρόνου!
  2. "Technologicalfix". Πρόταση αμιγώς τεχνικών λύσεων, αποφεύγοντας το "ξεβόλεμα" και με πολύ ισχνή τη διάσταση μετασχηματισμού της στάσης μας απέναντι στους φυσικούς πόρους. Ένα από τα λίγα μέτρα που προτείνονται και στηρίζεται, υποθέτουμε, πάνω στο πλεονασματικό υδατικό ισοζύγιο της Ηπείρου, είναι η ιδέα για άρδευση του "ελαιώνα της Πρέβεζας" με τα νερά του Λούρου. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχυθεί το υδατικό ισοζύγιο της χερσονήσου και η σημερινή κατάσταση ίσως να μην θεωρείται "υπερεκμετάλλευση". Υπενθυμίζουμε όμως ότι η χερσόνησος της Πρέβεζας μόνο συμβατικά ανήκει στο Υδατικό Διαμέρισμα Ηπείρου, καθώς τεχνικά (υδρολογικά) είναι απομονωμένη λόγω γεωλογικών σχηματισμών που παρεμβάλλονται. Λείπει λοιπόν η διάσταση της υπεύθυνης χρήσης των υδατικών μας πόρων, της προσαρμογής των αναγκών μας πάνω στις δυνατότητες του τόπου και οι ελπίδες εναποτίθενται σε τεχνικό έργο που ευελπιστούν ότι κάποια στιγμή θα γίνει (ξανά διαχείριση χρόνου)!

Οι προτάσεις μας, αν και υπό διαμόρφωση, σε γενικές γραμμές περιλαμβάνουν τα παρακάτω: 
  1. Εκσυγχρονισμός και εξορθολογισμός της αδειοδότησης των γεωτρήσεων και όχι κατάργησή της. Έχουμε προτείνει την ανάπτυξη checklist ή pointsystem με ερωτήματα, μέσω του οποίου θα προκύπτει η απάντηση Ναι ή Όχι σε ένα αίτημα για νέα υδρογεώτρηση στις περιοχές με υφαλμύρινση.
  2. Αξιοποίηση της επιστήμης και των εργαλείων που παρέχει (π.χ. συστήματα προσομοίωσης). Μέσω τέτοιων συστημάτων θα μπορούσε να προταθεί ανά ζώνη (βλ. σημείο 8) η ελάχιστη απόσταση από τη θάλασσα που θα πρέπει να έχει μια γεώτρηση, αντί της ισοπεδωτικής πρότασης του Σχεδίου Διαχείρισης, της απαγόρευσης των γεωτρήσεων σε ζώνη 200 μέτρων από τη θάλασσα. Είναι δε γνωστό ότι κατά περιοχές παρουσιάζονται υψηλές αγωγιμότητες σε αποστάσεις πολύ μεγαλύτερες από 200 μ. από τη θάλασσα. Η ζώνη των 200 μέτρων θα μπορούσε να "αφαιρεί" μονάδες στα πλαίσια του pointsystem του σημείου 1.
  3. Ύπαρξη αυτόνομου και αξιόπιστου συστήματος περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων για τις λειτουργούσες γεωτρήσεις. Αυστηρός έλεγχος των αντλούμενων ποσοτήτων μέσω υδρομέτρων σε κάθε γεώτρηση, ειδικά στις περιοχές με πρόβλημα.
  4. Προσαρμογή των παρεχόμενων αδειοδοτήσεων στις πραγματικές ανάγκες των αιτούντων και έλεγχος.
  5. Ένα είδος "χωροταξικού πλαισίου" για τις υδρογεωτρήσεις, ειδικά για τις περιοχές με πρόβλημα.
  6. Αξιοποίηση, διεύρυνση του ρόλου και όχι κατάργηση φορέων που είναι αντικειμενικά σε θέση να παρέχουν πολύτιμες υπηρεσίες, τόσο σε βάθος χρόνου, όσο και στο άμεσο μέλλον -λ.χ. ΙΓΜΕ.
  7. Άμεσα, υποχρεωτικά μέτρα εξοικονόμησης νερού από όλους του χρήστες και πρωτίστως τους πιο σπάταλους.
  8. Επισήμανση και αποτύπωση των περιοχών της χερσονήσου που παρουσιάζουν ιδιαίτερο πρόβλημα και όσων εκτιμάται ότι θα έχουν μέσα στα επόμενα έτη. Δημιουργία ζωνών ελέγχου και προστασίας. Απαγόρευση των νέων γεωτρήσεων στις επικίνδυνες περιοχές, υπό την προϋπόθεση της παρακολούθησης των υφιστάμενων χρήσεων και της κατάργησης ή νομιμοποίησης των παράνομων υδροληψιών.
  9. Μελέτη των περιστατικών βίαιης αποστράγγισης υδρολογικά σημαντικών περιοχών, όπως οι Μπάλτες (ΒΙΠΕ) και η Ταράνα, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσον έχουν συμβάλει στην υφαλμύρινση (και στις δύο περιπτώσεις, χωρικά -και ίσως χρονικά- κοντά με την αποστράγγιση, έχουν εμφανιστεί περιοχές γεωργικής γης με υψηλές αγωγιμότητες αρδευτικού νερού).

(Τα παραπάνω είναι μια αρχική προσέγγιση του θέματος της διαχείρισης των νερών από την ΠΕΠ. Η τελική προσέγγιση θα κατατεθεί τόσο αρμόδια όσο και δημόσια).

1 Zellner, M.L., and Reeves, H. W. (2012) Examining the contradiction in 'sustainable urban growth': an example of groundwater sustainability. Journal of Environmental Planning and Management. 55: 545-562.

Σημ. 1. [ΔιΠ] . Είναι θετικό ότι οι μελετητές αντέδρασαν (ή μήπως απλά αναδιπλώθηκαν;), κατόπιν έντονων αντιδράσεων, και αφαίρεσαν το Φράγμα του Αγίου Νικολάου (Άραχθος), (παράνομο κατά το ΣτΕ αλλά και σύσσωμες τις τοπικές κοινωνίες), έστω και σε παράβαση των υποδείξεων των εργοδοτών τους. Έγινε το ίδιο και για την μεταφορά του Αώου στην Παμβώτιδα;
Σημ.2. [ΔιΠ]. Θα ελεγχθεί και η νομιμότητα των υδροληψιών "σημαινόντων προσώπων", έστω και εάν, όπως λένε, βρίσκονται πάνω στο κύμα; Για ποιους θα ισχύσουν τα 200 μέτρα από την ακτή που αναφέρει το σχέδιο διαχείρισης; Τι δυνατότητες και τι πιθανότητες υπάρχουν για να ισχύσει στην πράξη η απαγόρευση;

www.forumprevezas.wordpress.com