Δύο απλοί παπάδες της Μουργκάνας επαναστάτησαν εναντίον των αγάδων τα χρόνια της Τουρκοκρατίας...

Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας τα χωριά της Μουργκάνας σημαδεύτηκαν από έναν μακρό και αιματηρό αγώνα των κατοίκων ενάντια στους Μουσουλαμανο-τσάμηδες, που επεδίωκαν την τσιφλικοποίηση των ελληνικών χωριών της περιοχής.

 Ήταν ο αγώνας των 16 χωρίων της επαρχίας Φιλιατών, στον οποίο ο πατέρας του λόγιου Νικόλαου Νίτσου, παπα Σταύρος θα πάρει από την αρχή ενεργό μέρος, θα συντάξει και θα υπογράψει μαζί με τον  παπα Σταύρο Μικρούλη το 1861" το πρωτόκολον τιμής", που συναποδέχθηκαν ομόφωνα οι Τσαμαντιώτες" ενηγκαλισμένοι και αδελφωμένοι από μικρόν σε μέγαν", για να καταγγείλουν τα προνόμια των αγάδων". Απεφασίσαμεν - γράφουν - "να τα κόψωμεν ως να μην έχουν δικαίωμα να τα παίρνουν". 

Την πρώτη αυτή επαναστατική ενέργεια θα ακολουθήσει και δεύτερη. Οι δυο ιερείς θα πάνε στα Γιάννινα να διαμαρτυρηθούν στις τουρκικές αρχές, αυτή τη φορά όμως με κίνδυνο της ζωής τους. 

Για τους δυο αυτούς άξιους παπάδες του Τσαμαντά, ο Χρ. Χρηστοβασίλης γράφει: "Επειδή οιΤσαμαντιώται έστειλαν απεσταλμένους των προς τον Τούρκον Γενικόν Διοικητήν Ιωαννίνων τους συγχωριανούς των ιερείς παπα Σταύρον Νίτσον και παπα Σταύρον Μικρούλην, όπως παραπονεθούν δια την διαγωγήν των αρχών Φιλιατών, οι αγάδες έστειλαν φονείς εις Ιωάννινα προς δολοφονίαν των ειρημένων ιερέων, το οποίον πληροφορηθέντες ούτοι ηναγκάσθησαν να φύγουν από Ιωάννινα και ο μεν παπα Σταύρος Νίτσος κατέφυγεν εις Κων/πολιν, ο δε έτερος παπα Σταύρος Μικρούλης έζησε κρυπτόμενος εις το δάσος του Τσαμαντά μέχρι του θανάτου του". Και ο  ο Νίτσος θα συμπληρώσει για τον πατέρα του: "Τρις επεχείρησαν να τον δολοφονήσουν, αλλά επιτηδείως διέφυγεν τας ενέδρας των. Ενώπιον όμως του αδιάκοπου τούτου κινδύνου, ηναγκάσθη ν' αποδήμηση εις Κων/πολιν, ένθα επί σειράν ετών εφημέρευσεν εις διαφόρους ενορίας, αφείς πάνταχού " μνήμην αγαθωτάτην αληθούς ορθοδόξου Λευίτου με ολίγην μεν παιδείαν αλλά με περίσσειαν ευσέβειας".

https://katoci.blogspot.com