Ηπειρώτικες ιδιωματικές λέξεις με αρχαιοελληνική προέλευση

Πρόσφατα ασχοληθήκαμε στην τάξη με το διήγημα του Γιώργου Ιωάννου: «Να 'σαι καλά, δάσκαλε», όπου ένας νεαρός φιλόλογος, σε κάποιο χωριό της ελληνικής υπαίθρου, κατάφερε να κάνει τους μαθητές του να νιώσουν περήφανοι για τη γλώσσα τους, τα τραγούδια τους, την παράδοση του τόπου τους και να μην τα θεωρούν όπως χαρακτηριστικά λέει ως «παλιατσαρίες». 

Ανάλογα αισθήματα μας διακατείχαν κι εμάς, όσους μεγαλώσαμε σε κάποιο ηπειρώτικο χωριό,  όταν ερχόμασταν αντιμέτωποι με το ιδίωμα των γονιών μας, των γεροντότερων, των πιο λαϊκών και αυθεντικών ανθρώπων του χωριού.

Ντρεπόμασταν, προσπαθούσαμε να το αποφύγουμε όπως «ο διάολος το λιβάνι» και επικρίναμε και τους δικούς μας, όταν μιλούσαν τη ντοπιολαλιά τους μπροστά σε ξένους, μορφωμένους.

Μεγαλώνοντας, σπουδάζοντας τη ζωή, μαθαίνεις να εκτιμάς περισσότερο το αυθεντικό, το ανεπιτήδευτο, το γνήσια λαϊκό κι αρχίζεις να αναζητάς τη ρίζα του.

Έτσι αυτό απενοχοποιείται, αποκτά αξία και σταδιακά κερδίζει το σεβασμό σου. Η έκπληξη γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, όταν διαπιστώνεις ότι πολλές απ’ αυτές τις λέξεις, έλκουν κατευθείαν την καταγωγή τους από την αρχαία ελληνική διάλεκτο και αποτελούν ζωντανές αποδείξεις της συνέχειας της γλώσσας μας.

Σταχυολόγησα ορισμένες τέτοιες ηπειρώτικες λέξεις με αρχαιοελληνική προέλευση και τις μοιράζομαι μαζί σας.

·          Αγγειά = Αγγεία, οικοσκευή. Ομηρική λέξη «άγγος». 

      Ιλιάδα Β, 471και Οδύσσεια 286 α β, 

·          Αγκίδα = μυτερή σχίζα ξύλου. Από το αρχαίο ελληνικό ουσιαστικό:«ακίς – ίδος».

·          Αγκούσα, (η) = Μεγάλο άγχος που συνοδεύεται με αναστεναγμό και μερικές φορές με κλάμα, το βάρος στο στήθος. (Κατά τον Γ. Χατζιδάκη η λέξη είναι αρχαία ελληνική και αποτελεί παραφθορά του τύπου ογκούσα, μετοχής του ρήματος ογκούμαι (= συσσωρεύομαι, εξογκώνομαι. Κατά άλλους προέρχεται από το λατινικό angustia (= τα στενά, η στενοχωρία, οι πύλες ).

·          Αγκωνή=η δεξιά και αριστερή πλευρά του τζακιού. Μεσαιωνική ελληνική αγκωνή < αγκών + γωνία (συμφυρμός). 

·    Ακουρμάζομαι και ακουρμαίνομαι= Ακούω με μεγάλη προσοχή, μερικές φορές βάζοντας το χέρι και στο αυτί. Προέρχεται από το αρχαίο ρήμα ἀκροῶμαι= ακούω με προσοχή κάποιον.

·          Απιθώνω=αφήνω κάτω. Από τη μεσαιωνική ελληνική αποθώνω που προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό αποθέτω.

·          Αψυχάω=τσιγκουνεύομαι. Από το στερητικό α- και τη λέξη ψυχή

·          Γάστρα = μετάλλινος κινητός καμπύλος φούρνος. Παράγεται από την ομηρική λέξη «γάστρη» =το κοίλον του αγγείου). Οδύσσεια θ 437.

·          Γούπατο= γούπατο. Από συμφυρμό των ομηρικών λέξεων «γη» και «πάτος» (Ιλιάδα Ζ, 202, Ι, 1190).

·          Δοκήθηκα (το δοκήθηκα)=το αντιλήφθηκα, το κατάλαβα, το ένιωσα. Από το αρχαίο ρήμα δοκέω-ῶ=μου φαίνεται, θεωρώ, πιστεύω, νομίζω.

·          Ζεύλα και ζεύγλα= το καμπύλο μέροςτου ζυγού μέσα από το οποίο περνά ο λαιμός  του ζώου. Προέρχεται από το αρχαίο ρήμα ζεύγνυμι= βάζω κάτω από το ζυγό.

·          Θημωνιά = θημωνιά. Ομηρική λέξη «θημών – ωνος». Οδύσσεια ε, 368

·          Κοσσιά= κοσσιά, κλαδευτήρι χόρτων. Από το ρήμα «κόσσω»=κόβω.

·          Καλοπίχειρα=εύκολα (επίρρημα). Από το επίθετο καλός και το ρήμα επιχειρώ.

·          Λανάρι=Ξύλινο εργαλείο από μονοκόμματο επίπεδο ξύλο στη μια άκρη του οποίου είναι προσαρμοσμένα σιδερένια δόντια για το ξάσιμο το μαλλιού. Από τη Ομηρική λέξη «λήνος»=μαλλί

·          Λιμασμένος=κατεχόμενος από άγρια πείνα. Από την αρχαία λέξη λιμός=πείνα.

·          Λυσιά=ξύλινη, αυτοσχέδια πόρτα. Από το ρήμα λύω=λύνω, ανοίγω

·          Μολόημα=περιστατικό που αξίζει να διηγηθεί. Από το ρήμα ομολογέω-ώ, ομολόγημα, μολόημα.

·          Μπούτα = ξύλινο δοχείο για το χτύπημα του γάλακτος. Από την αρχαία ελληνική λέξη «βύτις» ή «βύττις».

·          Μαστάρι=Εξέλιξη της αρχαίας λέξης μαστός.

·          Νήλα και νίλα= συμφορά, ταλαιπωρία. Από την ομηρική λέξη «νηλής –ές» (Ιλιάδα, 632, Λ, 484, Π, 233) =ανηλεής, σκληρός.

·          Νίβομαι=πλένω το πρόσωπό μου, από το αρχαίο ρήμα νίπτω

·          Ξυθάλι = μασιά για τα κάρβουνα, εξάρτημα τζακιού για το σκάλισμα της θράκας. Από τις ομηρικές λέξεις «ξέω» =ξύνω και «αιθάλη» =στάχτη, καπνιά.

·          Ορμηνεύω=συμβουλεύω. Παραφθορά από το ρήμα ερμηνεύω.

·          Παραγκώμι=παρατσούκλι. Από την πρόθεση παρά και την αρχαία λέξη εγκώμιον.

·          Πάφλας= τενεκές. Από το ρήμα «παφλάζω» =κάνω κρότο. (Παφλασμός= ο ήχος από τα κύματα που σκάνε στην ακτή).Ο τενεκές, όπως είναι γνωστό, παράγει κρότο με την κάθε μετακίνησή του ή με κάθε χτύπημα.

·          Ποδένομαι=φοράω τα παπούτσια μου, από τη λέξη υπόδημα, μεταγενέστερο ρήμα υποδένομαι.

·          Ποριά= ξύλινη, αυτοσχέδια πόρτα. Από τη λέξη πόρος=πέρασμα, άνοιγμα.
·          Πυρομάδα= πυρωμένη στα κάρβουνα ή στο τζάκι φέτα ψωμιού. Από τις ομηρικές λέξεις «πυρ» και «ωμός»= άψητος (Χ, 347 και μ, 396).

·          Πυροστιά = πυροστιά, τρίποδο ή τετράποδο σιδερένιο εξάρτημα-βοήθημα, που μπαίνει στη φωτιά. Από τις ομηρικές λέξεις «πυρ- ός» και «ιστίη»=εστία.

·          Ρούγα = ρούγα, δρόμος πόλης. Ομηρική λέξη «ρωξ – ρωγός», στενωπός. Οδύσσεια χ, 143.

·          Ρούσα= ξανθή. Από τη λέξη  «ρύσσιος», «ρούσιος» =κοκκινωπός, ξανθοκόκκινος.

·          Στέρφο = άγονο(από την ομηρική λέξη «στείρη» από την οποία παράγεται η λέξη «στέριφος»).

·          Στουρνάρι = στουρνάρι, αχμηρό σκληρό πέτρωμα. Παράγεται από το ρήμα «στόρνυμι» ή «στορέννυμι» (μεσαιωνική λέξη «στόρνυμαι» =εξομαλύνω). Από το ρήμα αυτό παράγεται και το «στορύνη» (=χειρουργικό εργαλείο με οξεία αιχμή) και η λέξη «στορεύς –έως» (= παραγωγή πυρός με την τριβή).

·          Στρέω=συμφωνώ, αποδέχομαι κάτι που με συμφέρει.(Συνήθης έκφραση:"δε με στρέει"= δε με συμφέρει, δε συμφωνώ) Από το αρχαίο ρήμα στέργω.

·          Τάλαρος = μεγάλος ξύλινος κάδος, ξύλινο δοχείο για κρασί. Από την ομηρική λέξη «τάλαρος»: «πλεκτοίς εν ταλάροισι φέρον μελιηδέα καρπόν =σε πλεκτά καλάθια καρπούς γλυκούς», Ιλιάδα, 568, «πλεκτοίς εν ταλάροισι αμησάμενοι κατέθηκεν = σε πλεκτά τυροβόλια έβαλε», Οδύσσεια ι, 247.

piotermilonas.blogspot.gr

Συμμετέχουμε στις εκδηλώσεις μνήμης των νεκρών της τραγωδίας των Τεμπών.Μετά τις 5:00 μμ. ενημέρωση

Ταξίδια, ιστορίες και αποκαλύψεις από τον 95χρονο καπετάνιο | Μια ζωή γεμάτη θάλασσα

Ο Θρύλος της Θάλασσας: 95 Χρόνια Ζωής με τον Δημήτρη Σκανδαλίδη

Σε αυτό το ξεχωριστό επεισόδιο, ο καπετάν Δημήτρης 95 ετών, μοιράζεται μαζί μας την απίστευτη ζωή του ως ναυτικός. Από τα πρώτα του χρόνια στη Σαμοθράκη μέχρι τις πιο ξακουστές του περιπέτειες στη θάλασσα, μας διηγείται ιστορίες γεμάτες συναισθήματά και μαθήματα ζωής. Ένα μοναδικό ταξίδι στον κόσμο της ναυτιλίας και τις εμπειρίες του

Δείτε την ιστορία του και μάθετε για την αληθινή αγάπη για τη θάλασσα και τη ζωή!

Παραγωγή: Greek Village Life

Δεν είναι μνημόσυνο! Το ποτήρι ξεχείλισε... Γράφει ο Θωμάς Νούσιας

Δεν είναι μνημόσυνο! Στους δρόμους δεν βγαίνουμε για να συχωρεθούν οι αμαρτίες των θυμάτων! Μόνο άρρωστα μυαλά επινοούν τέτοιες εξυπνάδες για να ξεπλύνουν τους θύτες. Για να έχουμε αύριο νέα θύματα σε νέα τραγωδία-έγκλημα: Με τρένα, πούλμαν, αεροπλάνα, πλοία.

Η λαϊκή οργή δεν ξέσπασε μόνο για τα Τέμπη ούτε μόνο για τον Μητσοτάκη. Τα Τέμπη είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου. Το καθεστώς Μητσοτάκη είναι ό,τι πιο σάπιο στα πενήντα χρόνια από την πτώση της χούντας αλλά δεν ήρθε από το πουθενά.

Η ανοχή και η απάθεια είναι οι τελευταίες «αρετές» μιας κοινωνίας που πεθαίνει. Έτσι λέει ο Αριστοτέλης. Ο Έλληνας εδώ και πολλά χρόνια έδειχνε να μη θυμώνει με τίποτα, να μην αντιδρά σε τίποτα. Ήταν ένα από τα συμπτώματα και ταυτόχρονα η κύρια αιτία της ακραίας παρακμής.

Οι φετινές λαοθάλασσες αποτελούν δείγμα υγείας και γεννούν ελπίδες. Δείχνουν πως ο Έλληνας βγήκε επιτέλους από τον λήθαργο, τα πήρε επιτέλους στο κρανίο.

Κατάλαβε πως οι μαφίες, που ο ίδιος εξέθρεψε όλα αυτά τα χρόνια με την ψήφο του και με την σιωπή του, τον εκμεταλλεύονται, τον κοροϊδεύουν μέσα στα μούτρα του, τον καταληστεύουν. Λεηλατούν τη χώρα του και τη ζωή του, διαπράττουν ακόμα και δολοφονίες. Η διαφθορά σκοτώνει και ανθρώπους: 57 στα Τέμπη, 600 στην Πύλο, χιλιάδες από την ολέθρια διαχείριση της πανδημίας, αμέτρητους από την διάλυση του ΕΣΥ.

Η ανοχή αποθρασύνει. Τον τελευταίο καιρό δεν κρατάνε ούτε τα προσχήματα. Μπαζώματα, τσιμεντώματα, κουκουλώματα. Απανωτά τα κοινοβουλευτικά και δικαστικά πραξικοπήματα, θρασύτατοι οι βιασμοί της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης. Δεν φτάνει αυτό, οι μαφιόζοι κουνάνε προκλητικά και το δάχτυλο. Ζητάνε και τα ρέστα. Φωνάζει ο κλέφτης να φοβηθεί ο νοικοκύρης.

Η συγκάλυψη ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Έκανε τον Έλληνα να βράζει από οργή, τον σήκωσε από τον καναπέ. Έγινε αφορμή να συνειδητοποιήσει πως η Ελλάδα που χτίσαμε στον μισό αιώνα της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας είναι μια τριτοκοσμική Μπανανία. Μια χώρα όπου η ισονομία και το κράτος δικαίου πήγαν περίπατο και κουμάντο κάνουν οι συμμορίες.

ΘΩΜΑΣ ΝΟΥΣΙΑΣ

Δημοσιογράφος

Το βλέμμα της μάνας.. Πραγματική ιστορία που ραγίζει καρδιές.

Γράφει ο Στάμος Γαλούνης

Εκείνο τό γλυκό απόβραδο του Ιούνη, σ΄ένα ημιορεινό χωριό -Αρχοντοχώρι( Ζάβιτσα)- της Ακαρνανίας, σε χρόνο πριν μισό αιώνα, σ’ένα πέτρινο σπίτι, μόλις οι γονείς κατάκοποι επέστρεψαν από το θερισμό, ακούστηκε το ουρλιαχτό του μικρού τους γιού, πού έπαιζε στην αυλή.

Τον είχε τσιμπήσει στό χέρι σκορπιός.

Τον πρόλαβε ο πατέρας, πρίν χαθεί στις πέτρες, τόν πάτησε και τον σκότωσε.

Μαζεύτηκε όλο το χωριό, η μάνα έτρεμε, κρατούσε σφιχτά αγκαλιά το σπλάχνο της πού σπαραζε και βογκούσε, τα τέσσερα μεγαλύτερα αδέλφια έκλαιγαν και φοβόντουσαν κι' ο πατέρας απελπισμένος ρωτούσε τους συγγενείς καί μονολογούσε με απόγνωση... τι νά κάνουμε τώρα; Πώς να σώσουμε τό παιδί μας;

Σ΄εκείνο τόν σκληρό άγονο τόπο, που ζούσαν πάνω από 1200 σκληραγωγημένες στερημένες ψυχές, δεν υπήρχε γιατρός,φαρμακείο, νοσοκόμα, δεν έρχονταν εκεί ασθενοφόρο, ούτε υπήρχε κανένα αυτοκίνητο διαθέσιμο να τον πάει στο Αγρίνιο.

Τό ένα καί μοναδικό μικρό “λεωφορείο” με την μεγάλη σκουροπράσινη μούρη – μετατροπή παλιού φορτηγού- του καλού, δοτικού καί πάντα διαθέσιμου ανθρώπου Δημητράκη Μπαλώσου, πού άντεχε στούς επικίνδυνους εκείνους κακοτράχαλους χωμάτινους δρόμους, βρισκόταν στο Μεσολόγγι.

Ακόμα κι΄ ο θεός άμα περνούσε καβαλάρης από κείνα τα άγρια μέρη, σπάνια ξεπέζευε για να δεί καί να μάθει πως ζούν ετούτοι θνητοί, οι ριζωμένοι σέ λιθάρια , αγραπιδιές, φρύγανα κι’ ασφάκες.

Καί έτσι αναγκαστικά την τύχη του μικρού, καθόριζαν πλέον οι αντοχές των κυττάρων του, οι μοίρες, οι άγιοι κι η ποσότητα του δηλητηρίου.

Η πρακτική μαμή, καθησύχαζε η φουκαριάρα, όσο μπορούσε, λέγοντας ότι <<ήταν μικρός ο σκορπιός και το παιδί -κι’ας είναι αδυνατούλη- μάλλον δεν θα πεθάνει.>>

Η θειά Γιαννούλα, η γειτόνισσα, πού τ’ αγαπούσε πολύ τούτο το παιδί καί το’χε πολλές φορές βυζάξει όταν η μάνα του δεν είχε γάλα, ψιθυριστά προσευχόταν γονατιστή,ακουμπώντας στην γέρικη αμυγδαλιά, στην άκρη της μεγάλης χωμάτινης αυλής.

Η γριά Μέλπω, με την μαγκουρα καρυδιας, μια κυνική γυναίκα, πού συχνά μονολογούσε <<‘αντε να βγάλω κι’ εγώ την σειρά μου, πολύ αργοπορώ΄’> με σκληρές αλήθειες, πούχαν δει πολλά τα μάτια της, με ζωές να χάνονται καί να πέφτουν σαν τα φύλλα των δένδρων, είχε μια παράξενη ακατανοησία τού ανθρώπινου τέλους καί δεν φοβόταν την ανυπαρξία, ...΄έλεγε με παρηγορητική φωνή εκεί στην αυλή‘< Ευτυχώς δεν λέτε ..που η Αλεξάνδρα έχει κ’άλλα τέσσερα παιδιά!>

Εκείνη την νύχτα του χαμού,με το ολόγιωμο φεγγάρι να φωτίζει τα κουρασμένα θλιμμένα πρόσωπα τών ανθρώπων στή αυλή, τό ψυχικό άυλο ολόσωμα του μικρούλη, επαιζε κρυφτό με τόν δρεπανηφόρο αρματηλάτη, κρυβόταν στούς θάμνους καί στούς μεγάλους βράχους, έξω από την μεγάλη τοξωτή πύλη τού άλλου κόσμου καί φώναζε στόν θυρωρό τόν Πέτρο,να βάλει διπλά τα μάνταλα, να μήν ανοίξει η πόρτα.

Στήν μέση του σπιτιού να τό φωτίζει ισχνά μιά λάμπα πετρελαίου, στην αγκαλιά τής λιπόσαρκης, ανθεκτικής μάνας- καί γύρω γύρω οι γυναίκες συγγενείς με τα γιατροσόφια- (γάλα σύκου στην δαγκωματιά, ζουμί να πιει από βρασμένο αμάραντο,τσουκνίδα καί βασιλικό, για να φύγει τό κακό) ο μικρούλης βογκούσε, ούρλιαζε από τους αφόρητους πόνους, έκλαιγε, ίδρωνε, δυσκολανάσαινε καί συνέχεια φώναζε, έλεγε, μουρμούριζε, εκλιπαρούσε .. Μάνα πονάω! Μάνα σταμάτα τό πόνο!

Κι΄εκείνη η έρμη, σε άλλη απόκοσμη διάσταση οδύνης, το φιλούσε,το έλουζε αθελά της με τα δακρυά της, το χάιδευε και ικετευτικά παρακαλούσε την Παναγιά, να μην αφήσει τό σπλάχνο της να περάσει την χαρακιά.

<Πού να σε κρύψω γιόκα μου, να μην σε βρεί ο χάρος!>> αυτή η βασανιστική έγνοια, ήταν τό σύμπαν όλο.

Και κάπου το ξημέρωμα, τήν ώρα πού βγαίνει ο αυγερινός…...κατέβηκε ο μικρούλης απ’ τόν Γολγοθά, ο σταυρωτής ξέμεινε από καρφιά, ,ο πόνος λιγόστεψε κι’ έγινε ήσυχος αναστεναγμός, …..πέρασε το δηλητήριο, επέζησε το παιδί και με ήρεμη ανάσα, αγγελικά αποκοιμήθηκε ,..κουρνιάζοντας στη αγκαλιά της, στ’ απάνεμο αυτό λιμάνι, που δένουν άφοβα τα χρωματιστά όνειρα,και γεμίζουν οι καρδιές συμπυκνωμένα συναισθήματα, εκεί που ευωδιάζουν αρώματα, από στάχια σιταριού, προζύμι, δάκρυα καί ηλιοκαμένο χώμα.

Στό ηλιόλουστο πρωινό ,μές την απόλυτη σιωπή –όλοι οί άλλοι, μικροί μεγάλοι -αν καί άγρυπνοι, αλλά ήσυχοι πιά- έφυγαν για τα σπαρτά, τ’ αλώνια καί τίς θυμωνιές.- άκουγε η μάνα τούς μουσικούς χτύπους της καρδιάς τού μελαχρινού αγοριού, μέ τα λεπτά χεράκια καί τα πεταχτά αυτιά καί χόρευε από χαρά η ψυχή της, ανάσανε τό παιδί καί μύρωνε με αγίασμα η ύπαρξή της.

Ξύπνησε μετά από ώρες ο μικρός ,αργά το απόγευμα, όταν ο ήλιος πήγαινε να δύσει πέρα απ τήν Ιθάκη καί κάποιες ηλιαχτίδες πέρασαν απ’τό παραθύρι, έλουσαν τα μαλλιά καί χρύσωσαν τό προσωπό του.

Ξύπνησε εκεί ακριβώς πού αποκοιμήθηκε …στη απαλή, ασφαλή, γενναιόδωρη αγκαλιά της μάνας .

Δεν το άφησε το βλαστάρι της ούτε στιγμή, μήτε να πιεί μια σταλαγματιά νερό, ούτε για μια χαψιά ψωμί , μήτε ένα δράμι ύπνο χάρισε στόν ευατό της.

Όταν επιτέλους άνοιξε τά αθώα ματάκια του, ….αντίκρυσε το αξέχαστο συγκλονιστικό , μεθυστικό βλέμμα της μάνας, ….με την μυστική συνταγή τών ανείπωτων συναισθημάτων …με την απεριόριστη αποδοχή, χωρίς όρους ,όρια, συνθήκες, προυποθέσεις, περιορισμούς και επιταγές, χωρίς κριτήρια ομορφιάς,αξίας ή εξυπνάδας ,η απόλυτη αγάπη, το φώς της οικουμένης, η ευτυχία της μόνο και μόνο πού ζεί καί υπάρχει.

Αυτή ήταν η μάνα μου, η καρτερική, συμπονετική, η μεγαλόκαρδη, η μεγαλόψυχη, η γλυκοφιλούσα μάνα,.

πού ολημερίς κόπιαζε καί ίδρωνε να θρέψει τα παιδιά της κι΄ολονυχτίς τούς ύφαινε καί έραβε τα φτερά τους.

Η μάνα με τα δέκα χέρια καί τις πέντε τίς καρδιές, τα τρία παλιοκαιρισμένα φορέματα, το’να ήταν μαύρο, τ’άλλο καφετί τό τρίτο τόχε γιά καλό κι ειχε χρώμα βαθύ μπλέ θαλλασινό, ένα άσπρο μαντήλι στα μαλλιά καί τήν λάμψη τ’ουρανού, σε κάθε της ματιά.

Κι΄εγώ είμαι ο γιός της, ο τότε μικρούλης, ο πονεμένος απ τόν σκορπιό, πού εκείνη μ΄ανάστησε καί με μεγάλωσε να σεργιανήσω -με αξιοπρέπεια, τιμή καί σεβασμό - στίς γειτονιές αυτού τού κόσμου.

ΥΓ: Η σημερινή χειμωνιάτικη κατάδυση στά σοκάκια της ψυχής με την πυκνή μνήμη, ο εσωτερικός λυγμός, ο κόμπος στό λαιμό, τό αφανέρωτο δάκρυ που μαρτυράει την αλήθεια καί σε δένει μέ τόν αδιάσπαστο ομφάλιο λώρο,που καταργεί το φράγμα τού χρόνου και τού χώρου, ...έρχονται την ίδια μέρα ,πού η μάνα κοιμήθηκε τον αιώνιο ύπνο της μοίρας της, την ώρα και στιγμή που καταργήθηκαν όλες οι στιγμές της, σώθηκε τό λάδι στό καντήλι καί φυγαδεύτηκε για πάντα στόν αδιανόητο, άγνωστο, αναπάντητο χρόνο.

Στο εσπερινό λιγοστό κιτρινοπό φως τής παγωμένης εκείνης μέρας του Φλεβάρη, μέσα την αραιή ομίχλη του Αχέροντα , όρθιος ο βαρκάρης με την πορφυρένια καλή του φορεσιά, νωχελικά κωπηλατούσε σιγοσφυρίζοντας μελωδικούς ψαλμούς γιά τούς θεούς.,.. λίγοι κορμοράνοι κολυμπούσαν δίπλα στη βάρκα του, λες καί συνόδευαν τό πνεύμα, ...η καμπάνα τής εκκλησιάς ψηλά στή χιονισμένη ράχη του βουνού, ηχούσε λυπητερά αναγγέλλοντας το μακρύ ταξίδι, καί ..στήν όχθη, στήν άκρη τού γλυκού νερού, δίπλα στά πλατάνια, να μοιάζουν με τα γυμνά κλαδιά τους σαν υψωμένα χέρια προσευχής,-στέκονταν, ο παππάς ,- με πετραχήλι, ευαγγέλιο καί θυμιατό-- καί σιμά , τα παιδιά της δακρυσμένα κουνούσαν άσπρα μαντίλια αποχαιρετισμού, υμνούσαν τό μεγαλείο της μάνας καί δοξολογούσαν την άφατη αγάπη της.

Ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του Ιορδάνη Αδαμάκη και των νεκρών των Τεμπών στον αγώνα Θεσπρωτός - Τηλυκράτης Λευκάδας

Ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του Ιορδάνη Αδαμάκη στον αγώνα του Α.Σ. Θεσπρωτός με τον Α.Σ. Τηλυκράτη Λευκάδας

Ο Α.Σ. Θεσπρωτός, τιμώντας τη μνήμη του πρώην ποδοσφαιριστή του Ιορδάνη Αδαμάκη και των άλλων 56 θυμάτων της τραγωδίας των Τεμπών, θα τηρήσει ενός λεπτού σιγή στην έναρξη του αγώνα του Σαββάτου στις 15:00 απέναντι στον Α.Σ. Τηλυκράτη, κατόπιν σχετικού αιτήματος της ομάδας μας και χορήγησης άδειας από τη διοργανώτρια αρχή του πρωταθλήματος της Γ’ Εθνικής.

Ο Ιορδάνης Αδαμάκης, με καταγωγή από την Νέα Πέραμο Καβάλας, είχε γεννηθεί στις 14 Αυγούστου 2000 και ήταν μέλος της ομάδας μας τη σεζόν 2022-23 στη Β’ Εθνική. Ο 22χρονος ανασύρθηκε νεκρός από το μοιραίο επιβατικό τρένο που συγκρούστηκε με την εμπορευματική αμαξοστοιχία το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023, βυθίζοντας στη θλίψη και την οικογένεια του Θεσπρωτού.

Ο Α.Σ. Θεσπρωτός, ο οποίος θα αγωνιστεί με μαύρα περιβραχιόνια σε ένδειξη πένθους, ενώνει τη φωνή του με τους χιλιάδες συμπολίτες που ζητούν δικαιοσύνη και πλήρη διαλεύκανση της τραγωδίας.

Η μνήμη του Ιορδάνη θα παραμείνει ζωντανή στις καρδιές όλων μας.

Ο Σύλλογος Ηπειρωτών Χαϊδαρίου διοργανώνει την Αποκριάτικη εκδήλωση "ΤΖΑΜΑΛΑ"

Αγαπητοί συμπατριώτες, αγαπητοί φίλοι,

Ο σύλλογός μας εδώ και αρκετά χρόνια τώρα, έχει καθιερώσει να διοργανώνει την παραδοσιακή αποκριάτικη εκδήλωση της «ΤΖΑΜΑΛΑ»

Στα πλαίσια και των υπόλοιπων αποκριάτικων εκδηλώσεων που διοργανώνονται από τον Δήμο Χαϊδαρίου θα πραγματοποιηθεί και η ΤΖΑΜΑΛΑ από τον σύλλογό μας, υπό την αιγίδα και την στήριξη του Δήμου την Κυριακή 2 Μαρτίου 2025.

Ευελπιστούμε σε ένα μεγάλο αποκριάτικο ξεφάντωμα

 

Δημήτρης Σούκης

Πρόεδρος Ηπειρωτών Χαϊδαρίου

Είχαμε και στο χωριό Sous Vide

μια μέθοδος που επιτρέπει στο φαγητό να μαγειρεύεται ομοιόμορφα.

Το Sous Vide, μια από τις πιο δημοφιλείς μαγειρικές τεχνικές της σύγχρονης κουζίνας, έχει τις ρίζες του σε αρχαίες πρακτικές που θυμίζουν κάτι γνώριμο: τη μαγειρική σε χαμηλή θερμοκρασία. Στην ουσία, πρόκειται για μια μέθοδο που επιτρέπει στο φαγητό να μαγειρεύεται ομοιόμορφα, κρατώντας όλους τους χυμούς και τα αρώματα αναλλοίωτα.

Η ονομασία “Sous Vide” προέρχεται από τα γαλλικά και σημαίνει “υπό κενό”. Η διαδικασία περιλαμβάνει το σφράγισμα των τροφίμων σε σακούλες κενού αέρος και το μαγείρεμά τους μέσα σε νερό σε σταθερή χαμηλή θερμοκρασία, συνήθως μεταξύ 50°C και 80°C, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το αποτέλεσμα είναι ένα φαγητό με τέλεια υφή και γεύση, αφού αποφεύγεται η υπερβολική θέρμανση ή το ανομοιόμορφο ψήσιμο.

Παραδόξως, αυτή η τεχνική μοιάζει πολύ με τον τρόπο που μαγείρευαν οι γιαγιάδες μας στο χωριό. Τα σιγοβρασμένα κρέατα σε πήλινες γάστρες που ψήνονταν με τις ώρες στον ξυλόφουρνο θυμίζουν έντονα τη φιλοσοφία του Sous Vide. Η διατήρηση της φυσικής γεύσης, η τρυφερότητα και η ανάδειξη των αρωμάτων ήταν πάντοτε η προτεραιότητα, είτε μιλούσαμε για παραδοσιακά ελληνικά φαγητά είτε για σύγχρονες γαστρονομικές δημιουργίες.

Η τεχνική αυτή δεν είναι μόνο για επαγγελματικές κουζίνες. Σήμερα, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, υπάρχουν συσκευές Sous Vide για οικιακή χρήση, προσιτές και εύκολες στη χρήση. Σου προσφέρουν την ευκαιρία να μαγειρέψεις όπως ένας σεφ, δημιουργώντας πιάτα όπως τέλεια μαγειρεμένα φιλέτα, τρυφερό κοτόπουλο ή λαχανικά που διατηρούν τη φρεσκάδα και το χρώμα τους.

Η διαφορά, όμως, ανάμεσα στη σύγχρονη και την παραδοσιακή εκδοχή αυτής της τεχνικής είναι η ακρίβεια. Το Sous Vide εξασφαλίζει απόλυτο έλεγχο της θερμοκρασίας, ενώ η παραδοσιακή μέθοδος βασιζόταν στο ένστικτο και την εμπειρία.

Γρηγόρης Κεντητός

sportime

https://www.tampouloukia.gr/

Ο Ιατρικός Σύλλογος Πρέβεζας συμμετέχει στις εκδηλώσεις μνήμης για τα θύματα της τραγωδίας των Τεμπών

Ο Ιατρικός Σύλλογος Πρέβεζας, με τη συμπλήρωση δύο ετών από την ανείπωτη τραγωδία των Τεμπών, εκφράζει την οδύνη του για την τραγική απώλεια δεκάδων ανθρώπινων ζωών, καθώς και την αμέριστη συμπαράστασή του στις οικογένειες των θυμάτων .

Ως ιατροί που υπηρετούμε το ύψιστο αγαθό της ζωής, πιστεύουμε ότι το κράτος οφείλει να διασφαλίζει συνθήκες , που να προλαμβάνουν τέτοιες τραγωδίες, να λειτουργεί με διαφάνεια, δικαιοσύνη και να προστατεύει την ανθρώπινη ζωή. Η τραγωδία στα Τέμπη δεν έχει  πολιτικό πρόσημο. 

Είναι ένα βαθύ κοινωνικό τραύμα, που αγγίζει τις θεμελιώδεις αξίες της κοινωνίας μας, την ασφάλεια, την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και τον σεβασμό στη ανθρώπινη ζωή. 

Ο Ιατρικός Σύλλογος Πρέβεζας τιμά τη μνήμη τους και συμμετέχει στις εκδηλώσεις μνήμης, με σεβασμό και θλίψη, για την τραγωδία που συγκλόνισε τη χώρα με την ελπίδα ότι θα φωτιστούν τα αίτια και οι υπαίτιοι.

Για το Δ.Σ.

Ο Πρόεδρος                                                                        Ο Γεν. Γραμματέας

Δημήτριος Σουμαλεύρης                                                            Χρήστος Γούσης

Το άγνωστο ρατσιστικό πογκρόμ των Eλλήνων μεταναστών της Αμερικής. Το πλήρες χρονικό της γέννησης και του φρικιαστικού θανάτου του Greek Town της Νεμπράσκα το 1909

Φιλήσυχοι πολίτες και αθώοι φορολογούμενοι, όπως θέλει σταθερά η ξενόφοβη ρητορεία, στράφηκαν κατά των ελλήνων μεταναστών της Αμερικής σε ένα από τα τρανότερα περιστατικά τοξικής μισαλλοδοξίας που γνώρισαν ποτέ οι ΗΠΑ.

Την ώρα λοιπόν που τα μίση κυριεύουν και πάλι τους λαούς της Δύσης, καθώς τα καραβάνια των μεταναστών και των προσφύγων από την Ασία και την Αφρική προσπαθούν να βρουν καταφύγιο στην Ευρώπη, ώρα να μνημονεύσουμε το άγνωστο ρατσιστικό παραλήρημα κατά των Ελλήνων στον Νέο Κόσμο εκεί στις αρχές του 20ού αιώνα. Όταν τα ξενόφοβα αισθήματα μεταμορφώθηκαν δηλαδή σε ξέσπασμα βίας.

Το περιστατικό της Νεμπράσκα παραμένει το πλέον διαβόητο τυφλό χτύπημα του αμερικανικού αντι-ελληνισμού, στο πλαίσιο της φοβίας με την οποία υποδέχονταν οι «γηγενείς» λευκοί Αμερικανοί τους νεοφερμένους μετανάστες.

Όλα ξεκίνησαν όταν ένας Έλληνας έβγαλε το πιστόλι του και πυροβόλησε τον αστυνομικό που τον σταμάτησε για έλεγχο. Αυτή θα ήταν η σπίθα που θα φούντωνε τη φωτιά του ρατσιστικού μένους που σιγόβραζε για χρόνια: «Οι Έλληνες συνιστούν απειλή για την αμερικανική εργατική τάξη», έγραφαν οι τοπικές εφημερίδες της Νεμπράσκα.

Οι εντάσεις Αμερικανών και μεταναστών άγγιξαν τον κολοφώνα τους στις 21 Φεβρουαρίου 1909, όταν ένας εξοργισμένος όχλος μερικών χιλιάδων «αθώων πολιτών» επιτέθηκαν στον ελληνικό συνοικισμό της Νότιας Όμαχα που όλοι ήξεραν ως «Greek Town». Οι ανήσυχοι κάτοικοι επιτέθηκαν αδιακρίτως κατά του ελληνικού στοιχείου και δεν έκαναν διακρίσεις σε νέους, γέρους, γυναίκες, ακόμα και παιδιά, ορμώντας στα σπίτια με φωτιά και τσεκούρι. Οι κοινοτικές αρχές του οικισμού στράφηκαν στην αστυνομία για βοήθεια, αλλά έμελλε να ζήσουν από πρώτο χέρι την απροθυμία της λευκής αμερικανικής αστυνομίας να συνδράμει κάθε λογιών μετανάστες.

Η κρατική βοήθεια δεν έφτασε ποτέ, κι έτσι η ελληνική κοινότητα πήρε μαζικά τον δρόμο της εξόδου από το Greek Town. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, κανέναν Έλληνας δεν θα έμενε στο Greek Town. Η αντι-ελληνική ταραχή του 1909 στη Νότια Όμαχα λειτουργεί ως ορόσημο ρατσιστικού παραλογισμού, καθώς οι ντόπιοι στράφηκαν κατά των φθηνών εργατικών χεριών της ελληνικής παροικίας, που τροφοδοτούσε όλη τη βιομηχανία συσκευασίας που ανθούσε στην περιοχή.

Όσο για τους λόγους της ξενοφοβίας, αυτοί είναι πάντα διαχρονικοί και θυμίζουν ανησυχητικά πολύ την αντιμεταναστευτική ρητορεία της σημερινής Ακροδεξιάς: δυσαρέσκεια για τις πολιτισμικές διαφορές, καχυποψία για τη φτώχεια και τη χαμηλή κοινωνική θέση των μεταναστών, ανησυχία για την τύχη της εργατιάς, αλλά και μπόλικη κίτρινη δημοσιογραφία και ακροδεξιά προπαγάνδα. Ήταν οι εννιά ώρες βίας και τρόμου που θα άλλαζαν την ειρηνική μοίρα μιας κοινότητας.

Το λάδι στη φωτιά του μίσους

Ήταν Σάββατο, 20 Φεβρουαρίου 1909, όταν το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Omaha World Herald» έγραφε με πηχυαία γράμματα «Ed Lowery, Αστυνομικός της Νότιας Όμαχα, Πυροβολήθηκε και Σκοτώθηκε από Έλληνα». Το συνοδευτικό άρθρο δεν άφηνε καμιά αμφιβολία ότι ήταν η ελληνική κοινότητα της Νότιας Όμαχα, που αριθμούσε πάνω από χίλια μέλη, και όχι το χέρι του φερόμενου ως δράστη Τζον Μασουρίδη, αυτή που ήταν πραγματικά υπεύθυνη για την ανομία και τη διαφθορά που κατέληξε στο ζοφερό περιστατικό.

Κραυγή διαμαρτυρίας των φιλήσυχων πολιτών κυκλοφόρησε σε δύο από τις τρεις μεγάλες τοπικές εφημερίδες της πόλης («World Herald» και «Daily News»), όπου καλούσε τους ανήσυχους κατοίκους σε δημόσια συζήτηση για τους «βρομερούς Έλληνες», όπως έγραφε εμπρηστικά, για να συνεχίσει: «Πολλά περιστατικά θρασύτητας και κατάφωρης παραβίασης των νόμων και των διαταγμάτων της πόλης μας έχουν συμβεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών . Η αποκαλούμενη ελληνική συνοικία έχει μολυνθεί από το πρόστυχο κοπάδι των βρομερών Ελλήνων που επιτίθενται στις γυναίκες, προσβάλλουν τους περίοικους και διατηρούν χαρτοπαικτικά καταγώγια και άλλες μορφές ανομίας . Αυτές οι συνθήκες κατέληξαν στις 19 Φεβρουαρίου στον δειλό και βάρβαρο φόνο του αστυνομικού Ed Lowery . Οι υπογεγραμμένοι κάτοικοι και φορολογούμενοι της πόλης πιστεύουν ότι πρέπει να συγκληθεί δημόσια συνάντηση την Κυριακή το απόγευμα, 21 Φεβρουαρίου 1909, στο δημαρχείο για να ληφθούν τέτοια μέτρα και να γίνουν τα κατάλληλα βήματα ώστε να απαλλαγεί η πόλη από τους Έλληνες, απομακρύνοντας έτσι τις απειλητικές συνθήκες που βάλλουν κατά της ζωής και της ευημερίας στη Νότια Ομάχα».

Τα αντι-ελληνικά αισθήματα άγγιξαν λοιπόν νέο υψηλό ιστορικό και η εχθρότητα δεν μπορούσε πλέον να κρυφτεί, αν και μέχρι την κατάληξή της σε βία και εμπρησμούς χωρούσαν ακόμα πολλά βήματα. Οι κυριακάτικες εκδόσεις των δύο εφημερίδων (η τρίτη κράτησε μετριοπαθέστερη στάση, μιλώντας πάντως για την ανομία και το έγκλημα που καραδοκεί στο ελληνικό προάστιο) έριξαν κι άλλο λάδι στη φωτιά του ρατσιστικού μίσους ισχυριζόμενες ότι οι ρακένδυτοι Έλληνες, «που πρωτοανέπνευσαν στις ΗΠΑ τον άνεμο της ελευθερίας και είδαν τις τσέπες τους για πρώτη φορά γεμάτες», στρέφονται τώρα κατά του λαού «που τους έκανε να κοιτούν τον καταγάλανο ουρανό και όχι το μαύρο σκοτάδι, όπως στην πατρίδα τους»!

Πώς μετατράπηκε η φιλειρηνική ελληνική παροικία της Νότιας Όμαχα σε άντρο ανομίας και εγκλήματος; Πώς εκφυλίστηκαν έτσι οι Έλληνες και μεταμορφώθηκαν σε ένα κοπάδι αλαζονικών και εκδικητικών όντων που προκαλούν τραυματισμούς, κοστίζουν χιλιάδες δολάρια σε αποζημιώσεις και (άκουσον-άκουσον) υπονομεύουν τις διπλωματικές σχέσεις των ΗΠΑ με την Αυστροουγγαρία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία; Ο δημοσιογραφικός κιτρινισμός άγγιξε ταβάνι, πυροδοτώντας δύο μαζικές αντι-ελληνικές διαδηλώσεις με εκρήξεις βίας τόσο στο Κάνσας Σίτι όσο και το Οχάιο μέσα σε μια βδομάδα από το τραγικό περιστατικό.

Τώρα ο ρατσιστικός ακροδεξιός λόγος των ΗΠΑ είχε βρει νέο μειονοτικό εχθρό και δεν ήταν άλλος από τους Έλληνες. Είχε ήδη προηγηθεί εξάλλου η μαζική επίθεση κατά ελληνικών μαγαζιών και σπιτιών στη Βιρτζίνια το 1907, αν και εκεί τα πνεύματα ηρέμησαν σχετικά γρήγορα. Η περίπτωση της Νεμπράσκα ήταν βέβαια εντελώς διαφορετική: η Νότια Όμαχα και η γειτονική Όμαχα ανθούσαν λόγω της βιομηχανίας συσκευασίας κρέατος και η πόλη των 20.000 κατοίκων είχε υποδεχτεί τα φτηνά εργατικά χέρια των ελλήνων και ιαπώνων μεταναστών για να δουλέψουν στις φάμπρικες, αλλά και για έναν ακόμα λόγο. Από το 1904 οι απεργίες μαίνονταν στην αμερικανική βιομηχανία και οι νεοφερμένοι μετανάστες θα λειτουργούσαν ως απεργοσπάστες, καθώς δεν μπορούσαν να θυσιάσουν το μεροκάματο για χάρη του αγώνα.

Η «Omaha Examiner» υποδείκνυε μάλιστα με νόημα το 1907 ότι αν η Καλιφόρνια αντιμετώπιζε πια μεγάλο πρόβλημα με τους γιαπωνέζους μετανάστες, καλά θα έκανε η Νότια Όμαχα να πάρει προληπτικά μέτρα για να μην έχει τα ίδια με την ολοένα και αυξανόμενη ελληνική παροικία, που ήταν «αγράμματη, αναρχική και φαύλη». Ζητούσε να παρθούν αντι-ελληνικά μέτρα δηλαδή σε μετανάστες που δεν είχαν κλείσει καλά-καλά χρόνο στην πόλη, καθώς τα πρώτα ελληνικά καραβάνια αποβιβάστηκαν εκεί στα μέσα του 1906.

Μέχρι το 1909, η ελληνική κοινότητα της Όμαχα και της Νότιας Όμαχα αριθμούσε κοντά στα 2.000 μέλη, με τον αριθμό να αυξομειώνεται ανάλογα με τις ευκαιρίες δουλειάς. Όταν μάλιστα πέρασε από κει ο σιδηρόδρομος, οι έλληνες εργάτες και οι φαμίλιες τους ξεπέρασαν για ένα καλό διάστημα τα 3.000 μέλη. Στο στόχαστρο της τοπικής κοινωνίας είχε μπει για τα καλά η απροθυμία των Ελλήνων να συγχρωτιστούν με το τοπικό στοιχείο, χαρακτηρίζοντας «αντιαμερικανική» τη συνήθεια να διατηρούν τα δικά τους μανάβικα και καφενεία, το απόλυτο καταγώγιο για τους γηγενείς, καθώς εκεί λάμβαναν χώρα εμπρηστικές πολιτικές συζητήσεις και άπλετη χαρτοπαιξία.

Λίγοι εξάλλου Έλληνες έδειχναν πρόθυμοι να μάθουν τη γλώσσα του τόπου υποδοχής τους, κάτι που ξένιζε τον Αμερικανό, καθώς πίστευε ότι οι περισσότεροι Έλληνες περίμεναν απλώς τη μέρα να ξαναγυρίσουν στη φτωχοχώρα τους και να ζήσουν βασιλικά με τα δολάρια που άρπαζαν από τα δικά τους χέρια. Και να προικίσουν τις κόρες τους φυσικά με τα λεφτά του τίμιου αμερικανικού λαού!

Οι περισσότεροι άλλωστε έλληνες εργάτες, ηλικίας 15-35 ετών, δεν είχαν φέρει καν στον Νέο Κόσμο τις οικογένειές τους, όχι βέβαια επειδή δεν μπορούσαν οικονομικά, αλλά γιατί ήθελαν να ζήσουν τυχοδιωκτικά σε βάρος της ευνομούμενης αμερικανικής κοινωνίας. «Σαν τα ποντίκια κοιμούνται οι Έλληνες τέσσερις και πέντε σε ένα δωμάτιο», παραπονούνταν τα αποκαλυπτικά δημοσιογραφικά άρθρα για την εκρηκτική κοινωνική κατάσταση που δημιουργούσαν οι μετανάστες στη βιομηχανική Νότια Όμαχα. Αν και το κύριο σημείο τριβής ήταν το μεροκάματο, καθώς ο έλληνας μετανάστης ήταν πρόθυμος να δουλεύει για ψίχουλα, κλέβοντας την αξιοπρεπή αμοιβή από τον ντόπιο Αμερικανό.

Η ρητορική του μίσους παραγνώριζε βέβαια τα καμιά πενηνταριά μαγαζιά που αριθμούσε το Greek Town, κομμάτι της ιρλανδικής συνοικίας της πόλης, από φούρνους, μπακάλικα και μανάβικα μέχρι ταβέρνες, καφενεία και ζαχαροπλαστεία. Μέχρι και δική τους ορθόδοξη εκκλησία είχαν οι έλληνες μετανάστες, αποτέλεσμα προσπάθειας δύο ετών, και ο παπάς Κωνσταντίνος Χάρβαλης κατέφτασε στις 9 Απριλίου 1909 για την πρώτη ορθόδοξη λειτουργία της Νεμπράσκα! Παρά ταύτα, ο Έλληνας ήταν ξένος και εχθρός της φιλήσυχης αμερικανικής κοινωνίας και μέσα σε τρία χρόνια η κατάσταση είχε φτάσει προφανώς στο απροχώρητο.

Το χρονικό της φρίκης

Το περιστατικό που πυροδότησε τη βίαιη αντίδραση των αμερικανών πολιτών άκουγε στο όνομα John Masourides, ενσαρκώνοντας το αντιμεταναστευτικό μένος κατά της ελληνικής αποικίας που σύντομα θα έβρισκε έκφραση με εμπρησμούς, κακοποιήσεις και ανείπωτο τρόμο. Ο Τζον Μασουρίδης κατέφτασε στις ΗΠΑ το 1906 από ένα χωριουδάκι έξω από την Καλαμάτα (από την επαρχία της «Messinia, Peloponnesus, Greece», όπως έγραψε ο αμερικανικός Τύπος).

Ήταν ένας 36χρονος χειροδύναμος άντρας, αν και «προερχόταν από ένα κομμάτι της Ελλάδας όπου οι κάτοικοι είναι γνωστοί για τη βία τους εδώ και αιώνες, καθώς πιστεύουν ότι είναι απόγονοι του Λεωνίδα και των Τριακοσίων του», σχολίαζαν με νόημα οι πατριωτικές εφημερίδες της Νεμπράσκα. Ο Μασουρίδης ήταν λοιπόν ο στερεοτυπικός ανυπότακτος Έλληνας που εξουσία και νόμο δεν γνώριζε. Μελαμψός, κοντούλης και με το χαρακτηριστικό μουστακάκι, δεν μιλούσε γρι αγγλικά. Ο μετανάστης άφησε στη χώρα του γυναίκα και τέσσερα παιδιά και αποβιβάστηκε στον Νέο Κόσμο κυνηγώντας τυχοδιωκτικά το αμερικανικό όνειρο.

Αφού πήγε αρχικά στον αδερφό του που είχε εγκατασταθεί στο Γουαϊόμινγκ, μετακόμισαν κάποια στιγμή στη Νότια Όμαχα για να ανοίξουν ένα παντοπωλείο με σπεσιαλιτέ τα ελληνικά γλυκά. Ο αδερφός έφυγε κάποια στιγμή αναζητώντας την τύχη του στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και ο Τζον λειτουργούσε τώρα μόνος το κατάστημα. Ήταν βέβαια ήδη στο στόχαστρο των Αρχών, καθώς ο φάκελός του μετρούσε ήδη μια καταδίκη για παράνομο τζόγο και οι κακές γλώσσες έλεγαν ότι είχε σπιτώσει μια ντόπια μικρούλα που συνήθιζε να μαθαίνει στους έλληνες μετανάστες αγγλικά.

Ήταν ακριβώς η φερόμενη σχέση του με τη 17χρονη Αμερικάνα που θα οδηγούσε στο συναπάντημά του με τον αστυφύλακα Lowery το απογευματάκι της Παρασκευής, 19 Φεβρουαρίου, 1919. Η συμπλοκή του Μασουρίδη με τον αστυνομικό θα άφηνε τον έναν νεκρό και τον άλλο με ελαφρά τραύματα. Στις δύο εκδικάσεις της υπόθεσής του οι αυτόπτες μάρτυρες δεν συμφωνούσαν καν στις καταθέσεις τους για το τι είχε συμβεί: άλλοι ισχυρίζονταν ότι ο Μασουρίδης πυροβόλησε πρώτος, ενώ οι υπόλοιποι επιβεβαίωναν την ιστορία του Τζον, κατά την οποία είχε πετάξει το πιστόλι του για να μη συλληφθεί για παράνομη οπλοκατοχή, το οποίο αναγκάστηκε ωστόσο να ξαναπιάσει όταν ο αστυνομικός άνοιξε αναίτια πυρ εναντίον του. Μετά το περιστατικό πάντως, ο Μασουρίδης σύρθηκε στο αστυνομικό τμήμα και πολύ αργότερα μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο για τις πρώτες βοήθειες.

Φοβούμενη λιντσάρισμα του Έλληνα, η αστυνομία της Νότιας Όμαχα αποφάσισε να μεταφέρει τον κατηγορούμενο στις φυλακές της διπλανής Όμαχα. Και πιθανότατα είχε δίκιο, καθώς το ίδιο κιόλας βράδυ του περιστατικού ένας οργισμένος όχλος 500 νοματαίων κυνήγησε το ασθενοφόρο του Μασουρίδη προσπαθώντας να σταματήσει την πορεία του. Τα άλογα της άμαξας έτρεχαν όμως γρηγορότερα από το πλήθος, κι έτσι ο όχλος έριξε μερικές πιστολιές στον αέρα και διαλύθηκε, καθώς η αστυνομία είχε καταφέρει να φυγαδεύσει τον δράστη. Η φωτιά είχε όμως ανάψει και περίμενε τώρα να μετατραπεί σε λαίλαπα, κάτι που πυροδότησε τόσο ο δημοσιογραφικός κιτρινισμός όσο και τα κηρύγματα μίσους των πατριωτών Αμερικάνων, που φρόντισαν να μην ξεχάσει ο κόσμος τον «βάρβαρο φόνο» του καλόκαρδου 42χρονου αστυνομικού, που έπεφτε στη γραμμή του καθήκοντος από τον διεφθαρμένο Έλληνα, αφήνοντας πίσω του γυναίκα και δύο παιδιά.

Παρά την απόπειρα λιντσαρίσματος του Μασουρίδη, η κατάσταση φαινόταν να έχει εκτονωθεί μέχρι το απογευματάκι του Σαββάτου, αν και την ένταση μπορούσες να τη μυρίσεις στην ατμόσφαιρα. Επόμενο στιγμιότυπο στη βασιλεία του τρόμου θα ήταν η ανοιχτή εκδήλωση διαμαρτυρίας του απογεύματος της Κυριακής, 21 Φεβρουαρίου, όταν χίλιοι περίπου ανήσυχοι πολίτες συγκεντρώθηκαν έξω από το δημαρχείο της πόλης, όπου τελέστηκε άτυπο μνημόσυνο για τον αδικοχαμένο αστυνομικό, αν και σύντομα μετατράπηκε σε καταδικαστικό λόγο για τα χαλαρά ήθη και την παροιμιώδη ανομία των Ελλήνων. Ο βασικός ομιλητής τέλειωσε τον λόγο του ρωτώντας το πλήθος τι σκόπευε να κάνει για να περιορίσει την «ελληνική απειλή», όπως χαρακτηριστικά είπε.

Ο επόμενος ομιλητής δεν μάσησε τα λόγια του: «Ξέρουμε ότι οι Έλληνες, ένας μεγάλος αριθμός των οποίων απασχολούνται στη βιομηχανία συσκευασίας, έφεραν στην πόλη όχι μόνο τη συνθήκη της ανομίας και του εγκλήματος, αλλά και ότι ένα καλό ποσοστό αυτών υποφέρουν και τα σώματά τους είναι άρρωστα από απεχθείς και μεταδοτικές ασθένειες. Οι περισσότεροι έχουν χτυπηθεί από σύφιλη, κι όμως τους επιτρέπεται να ετοιμάζουν φαγητά και φαγώσιμα προϊόντα που τρώνε οι κάτοικοι αυτής εδώ της πόλης».

Οι πατριωτικοί λόγοι για τον καλό αστυνομικό και τίμιο αμερικανό πολίτη που δολοφονήθηκε από τον ψυχρό έλληνα εκτελεστή έδιναν και έπαιρναν στη μοιραία εκείνη λαϊκή συγκέντρωση διαμαρτυρίας. Οι ανήσυχοι πολίτες κήρυξαν τη μέρα της κηδείας του αστυνομικού, που θα γινόταν την Τρίτη, 23 Φεβρουαρίου, μεταξύ 8:00-12:00 το πρωί, πολιτειακό πένθος και συμφώνησαν κανείς να μη δουλέψει εκείνες τις σημαδιακές για τον τόπο τους ώρες.

Τα αντι-ελληνικά κηρύγματα μίσους συνεχίστηκαν για αρκετές ώρες, με το πλήθος να αριθμεί πια περισσότερους από 3.000 ανθρώπους, όταν ξαφνικά ένα καλό ποσοστό του ξέκοψε από την πλατεία και κατευθύνθηκε οργισμένο προς το ελληνικό καντόνι. Ο όχλος ούρλιαζε «θάνατος στους Έλληνες» και «εκδίκηση για τον Lowery» και με τις ιαχές αυτές όρμησε στο Greek Town αφήνοντας τρόμο, βία και καταστροφή στο πέρασμά του.

Η επίθεση που θα σήμανε το τέλος

Ένα προς ένα, τα ελληνικά μαγαζιά και σπίτια γίνονταν αποδέκτες της εκδικητικής μανίας των φιλήσυχων πολιτών, κάπου χίλιοι άντρες και γυναικόπαιδα(!) δηλαδή. Σύντομα η ελληνική συνοικία θα μετατρεπόταν σε ένα αχαλίνωτο σκηνικό φρίκης. Οι έλληνες μετανάστες, αιφνιδιασμένοι τόσο από το ξαφνικό της επίθεσης όσο και το απόλυτο μέγεθος του όχλου, προσπαθούσαν τώρα να εγκαταλείψουν πανικόβλητοι τις εστίες τους, αν και συχνά δεν τα κατάφερναν, πέφτοντας στα χέρια του μανιασμένου πλήθους.

Πάμπολλοι ξυλοκοπήθηκαν αγρίως και άλλοι τόσοι χλευάστηκαν και προπηλακίστηκαν από τους ταραξίες. Κάποιος Έλληνας πυροβόλησε σε αυτοάμυνα, τραυματίζοντας επιφανειακά δυο παιδιά, και τότε το πράγμα ξέφυγε από κάθε έννοια ελέγχου: ο όχλος χωρίστηκε σε δύο ομάδες και πλέον στο στόχαστρο ήταν όλοι οι ξένοι της ευρύτερης ιρλανδικής συνοικίας, καθώς το πλήθος δεν ξεχώριζε πια Έλληνα, Τούρκο, Ιταλό, Πολωνό, Ούγγρο και Βούλγαρο.

Τι έκανε όμως η αστυνομία κατά τις στιγμές αυτές της βίας, του εμπρησμού και του τρόμου; Όπως δήλωσε μετά η Μαίρη Δήμου (Mary Demos), ιδιοκτήτρια ελληνικού ζαχαροπλαστείου, όταν πήρε την αστυνομία ζητώντας προστασία από τον όχλο, άκουσε τα ακατάσχετα γέλια από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής. Το μαγαζί της λεηλατήθηκε και πυρπολήθηκε στο τέλος.

Αναφορές υπήρξαν ακόμα και για αστυνομικούς μέσα στον όχλο, που πλιατσικολόγησαν περιουσίες και κακοποίησαν ανθρώπους. Ο δήμαρχος ενημερώθηκε κατά τις 5:00 το απόγευμα από τον διοικητή της αστυνομίας και τον αντίστοιχο της πυροσβεστικής. Ατάραχος, ενημέρωσε με τη σειρά του τον κυβερνήτη της Νεμπράσκα, αν και δεν πήρε την ομοσπονδιακή βοήθεια που του προσέφερε ο κυβερνήτης, λέγοντας πως σύντομα θα έθετε την κατάσταση υπό έλεγχο. Μετά το τηλεφώνημα, ο δήμαρχος έμεινε για καμιά ωρίτσα στο αστυνομικό τμήμα και κατόπιν επέστρεψε στο σπίτι του σαν να μη συνέβαινε τίποτα.

Η αστυνομία άργησε χαρακτηριστικά να μπει στον χορό και πολλοί βλέπουν ύποπτο εδώ το γεγονός ότι ο διοικητής της ήταν ένας από τους ανήσυχους πολίτες που μίλησε στην αποφράδα συγκέντρωση. Όπως ισχυρίστηκαν μετά το περιστατικό οι αστυνομικοί που επιστρατεύτηκαν για να κατευνάσουν τον όχλο, είχαν λάβει σαφείς οδηγίες να μη χρησιμοποιήσουν τα γκλομπ τους κατά των αμερικανών πολιτών για χάρη των «βρομερών μεταναστών».

Μέχρι να καταφτάσουν οι αστυφύλακες στον τόπο του μαρτυρίου, η κατάσταση είχε ξεφύγει. Ο διοικητής της αστυνομίας της Νότιας Όμαχα αρνήθηκε μάλιστα να ζητήσει τη συνδρομή του αστυνομικού τμήματος της Όμαχα, λέγοντας πως καλύτερο θα ήταν να αφήσουν τον όχλο να εκτονωθεί «μένοντας μακριά του»! Μόνο οι δεσμοφύλακες που κρατούσαν τον Μασουρίδη εξουσιοδοτήθηκαν να ασκήσουν βία αν ο όχλος έφτανε ως τις πολιτειακές φυλακές.

Αν και η κατάσταση απείχε πολύ ακόμα από την εκτόνωσή της, καθώς με το που έπεσε το σκοτάδι άρχισαν οι εμπρησμοί. Ανενόχλητος κυριολεκτικά ο όχλος και με την αστυνομία σιωπηλό παραστάτη, καλούσε τους Έλληνες να βγουν στον δρόμο και όσοι αρνούνταν να κατεβούν και να ξυλοκοπηθούν αγρίως γνώριζαν το στουπί και τη φωτιά. Και σαν να μην έφτανε αυτό, μέχρι τις 9:00 το βράδυ οι 30 δράστες που είχαν συλληφθεί για τα έκτροπα και ήταν στο κρατητήριο ήταν όλοι Έλληνες! Βαρύτατα τραυματισμένοι και ξυλοκοπημένοι στα όρια του θανάτου Έλληνες, μετατρέποντας το αστυνομικό τμήμα σε αυτοσχέδιο νοσοκομείο.

Η δολοφονική μανία του όχλου κόπασε μόνο μετά τα μεσάνυχτα, αν και μεμονωμένα επεισόδια εκτυλίχθηκαν καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας. Μέχρι τότε βέβαια, για περισσότερες από εννιά ώρες «το πλήθος με ρεβόλβερ, λοστούς και καδρόνια, με πυρσούς και στουπί, γυρνούσε από μέρος σε μέρος σπάζοντας παράθυρα, πίνοντας το κλεμμένο αλκοόλ από τα λεηλατημένα καφενεία και κλέβοντας εμπόρευμα. Ο όχλος επιτέθηκε σε όσους κυνηγούσε, μέχρι που το αίμα στον δρόμο έγινε ποτάμι από τα ανοιχτά τραύματα, πυροβόλησε έναν μανάβη στο πόδι και ξυλοκοπούσε ακόμα και παιδιά, σέρνοντάς τα από τα πόδια στους δρόμους της ελληνικής συνοικίας», έγραψε η τοπική εφημερίδα.

Το πρωινό της Δευτέρας, 22 Φεβρουαρίου, ήταν ιδιαιτέρως ήσυχο στα χαλάσματα του ελληνικού μαχαλά. Οι φωτιές κάπνιζαν βέβαια ακόμα, αν και οι αρχές ετοιμάζονταν τώρα πυρετωδώς για την αυριανή κηδεία του αστυνομικού, ζητώντας τη συνδρομή της Εθνοφυλακής όχι για την προστασία της ελληνικής συνοικίας, αλλά για τη νεκρώσιμη ακολουθία του αστυνομικού την επόμενη μέρα! Ο λόγος της θανατερής αυτής αταραξίας στην ελληνική συνοικία δεν ήταν φυσικά γιατί η αστυνομία είχε θέσει την κατάσταση υπό έλεγχο, παρά μόνο γιατί κανένας Έλληνας δεν ζούσε τώρα εκεί. Όλοι είχαν καταφύγει στα δάση γύρω από την πόλη και τις ερημιές, την ίδια ώρα που ο Μασουρίδης φυγαδεύτηκε σε άλλες φυλακές της Νεμπράσκα.

Από τους 1.200 εκτιμώμενους έλληνες μετανάστες που ερήμωσαν το Greek Town, μόλις καμιά διακοσαριά αναζήτησαν καταφύγιο στη διπλανή Όμαχα. Ο κοινοτάρχης της ελληνικής παροικίας, κάποιος Μαντάνης, ζήτησε ψυχραιμία και όχι πράξεις αντεκδίκησης από τους Έλληνες, και μέσα στην επόμενη εβδομάδα η ελληνική κοινότητα αξίωσε αποζημιώσεις από τον δήμο της Νότιας Όμαχα για την καταστροφή της περιουσίας τους, ποσό που αποκρυσταλλώθηκε στα 288.130,34 δολάρια.

Η ελληνική κοινότητα της Νότιας Όμαχα, μέσω της Πανελλήνιας Ένωσης, ήθελε να πάει την υπόθεση στα δικαστήρια, αν και μέσα σε τρεις μέρες οι αμερικανοί δικηγόροι της την ενημέρωσαν ότι «καμία αποζημίωση δεν μπορούσε να στοιχειοθετηθεί ως διεκδίκηση από τον δήμο», καθώς ο νόμος απάλλασσε τις πόλεις από «τη μαζική βία των δημοτών τους». Έξι χρόνια αργότερα (3 Φεβρουαρίου 1916), η αμερικανική Γερουσία επιδίκασε αποζημιώσεις 40.000 δολαρίων στην ελληνική κυβέρνηση.

Όσο για τους δράστες, στα χρόνια που ακολούθησαν μόλις ένας ταραξίας καταδικάστηκε για τα βίαια γεγονότα του Greek Town, αν κι αυτός ακόμα έπεσε στα μαλακά. Ο γενικός εισαγγελέας της Όμαχα αποκάλυψε δύο μέρες μετά τις ταραχές ότι ποτέ δεν ζητήθηκε η κυβερνητική συνδρομή για την καταστολή της φρίκης. Ο πρεσβευτής της Ελλάδας απέστειλε έναν έλληνα καθηγητή του Πανεπιστημίου της Βοστόνης να συμβουλεύσει τους εκπροσώπους της ελληνικής κοινότητας που είχαν καταφύγει στην Όμαχα να υπακούουν στους νόμους του αμερικανικού έθνους και να καθίσουν λίγο πολύ στα αυγά τους.

Η τύχη του Μασουρίδη θα καθοριζόταν έπειτα από τις δύο δίκες του Μαΐου 1909 και του Μαΐου 1910: πρωτόδικα καταδικάστηκε σε θάνατο διά απαγχονισμού, αν και το Ανώτατο Δικαστήριο της Νεμπράσκα, αναγνωρίζοντας πολλά κενά στην υπόθεση, τον καταδίκασε σε 14 χρόνια κάθειρξης, παραμένοντας τελικά στη στενή για 5,5 χρόνια. Με το που βγήκε από τη φυλακή, απελάθηκε από τις ΗΠΑ και κατέφυγε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Όσο για το Greek Town, μετά τα έκτροπα η ελληνική παροικία των 1.200 νοματαίων μετρούσε πια μόλις 59 γενναίους Έλληνες που επέστρεψαν στις εστίες τους. Παρά το γεγονός ότι γνώρισε και πάλι απήχηση μεταξύ 1918-1926, η εποχή της δόξας της είχε περάσει πλέον ανεπιστρεπτί.

Στην προσπάθεια της ελληνορθόδοξης κοινότητας της Νεμπράσκα να καταγραφούν το 1963 οι μαρτυρίες όσων Ελλήνων έζησαν τις ταραχές, όλοι ξεκίνησαν τις ιστορίες τους με την ευχή να μην ξαναδούν τα μάτια τους τέτοια γεγονότα. Αν και πλέον ήταν σαφές ότι τόσο ο Τζον Μασουρίδης, ο αστυνομικός Edward Lowery όσο και η ίδια η αντι-ελληνική εκστρατεία του τρόμου είχαν για τα καλά θαφτεί κάτω από την επίφαση της κανονικότητας.

www.newsbeast.com