Τα ξημερώματα της τελευταίας Κυριακής του Μαρτίου θα έχουμε αλλαγή της ώρας σε θερινή, όπως κάθε χρόνο.
Έτσι, στις 30 Μαρτίου, οι δείκτες των ρολογιών μας θα πάνε μία ώρα μπροστά. Συγκεκριμένα όταν το ρολόι μας δείξει 03:00, θα το γυρίσουμε μία ώρα μπροστά, ώστε να δείξει 04:00.
Ο Βαγγέλης Ευθυμίου, με καταγωγή από τη Φιλιππιάδα Πρέβεζας (Ρωμιά), αναλαμβάνει τη θέση του Αναπληρωτή Γραμματέα του τομέα Αγροτικής Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ . Με ισχυρό ακαδημαϊκό υπόβαθρο και εργασιακή εμπειρία αποτελεί μια δυναμική νέα παρουσία στη χάραξη αγροτικής πολιτικής
Με το νέο ανανεωμένο και ανοιξιάτικο φύλλο της εφημερίδας μας,το νέο διοικητικό συμβούλιο της Αδελφότητας θέλει να σας στείλει την αγάπη του και να σας προσκαλέσει να συμμετέχετε όλοι στις εκδηλώσεις που θα ακολουθήσουν για να γνωριστούμε ακόμα καλύτερα και να μοιραστούμε όλοι μαζί όμορφες στιγμές!!!
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ποιος είμαι
Ο Χρήστος Ρούσσας γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1976 στην Αθήνα,
με καταγωγή από τη Μεγαλόχαρη Άρτας. Είναι μόνιμος κάτοικος Άνω
Λιοσίων και πατέρας τριών παιδιών. Εδώ και 14 χρόνια,
υπηρετεί ως Πρόεδρος του Συλλόγου Ηπειρωτών Άνω Λιοσίων, συμβάλλοντας
ενεργά στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και στην ενίσχυση της
ηπειρώτικης κοινότητας.
Θέσεις ευθύνης &
κοινωνική δράση
Όραμα & αποστολή
Με όραμα, εμπειρία και αφοσίωση, συνεχίζει να αγωνίζεται για την ενότητα
των Ηπειρωτών, την ανάδειξη της παράδοσης και τη δημιουργία μιας δυνατής
και εξωστρεφούς Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος όπου κανείς δεν
περισσεύει!
Η τέχνη του χειροποίητου μαχαιριού.
Τι να πρωτογράψω για την Μάρω, γι αυτή την
ανδρογύναικα που όταν την φέρω στο μυαλό μου δέος και θαυμασμό μπορώ να νιώθω!
Όχι μόνο εγώ, όλο το χωριό! Μιλάμε για μιά γυναίκα θηρία, είχε δυό
χέρια σαν φτυάρες, κάτι στηθάρες λες και έβλεπες τα δυό βουνά του
Τόμαρου!
Όταν πήγαινε στο λάκκο να πλυν' τις βελέτζες και
τα τσόλια αναστέναζε ο κόπανος και το ρέμα! Μια φορά χρειάστηκε να φέρει εκείνη η έρμη μάνα της κούτσα κούτσα άλλον κόπανο γιατί τον άλλον τον έσπασε η Μάρω! Ο
μπάρμπα Θύμιος έσφαξε ένα παλιοκρίαρο, ήταν βαρύ το ρημάδι ποιός θα το
σήκωνε; Φωνάζει: "ω Μάρω φώναξε μωρή κάνα άντρα να κρεμάσει το
κριάρι στο τσιγκέλι".
"Ω Μπάρμπα τι τον θέλεις τον
άντρα; έρχομαι εγώ!" το τσακώνει η Μάρω το κριάρι κατευθείαν στο
τσιγκέλι!
Θυμάμαι μια άνοιξη έριξε έναν απότομο κατακλυσμό, κατέβασε εκείνο το ρέμα του Μουρλά, βούιζε και κατέβαζε ότι έβρισκε μπροστά του. Η βάβω να φωνάζει και να ουρλιέται και να σταυρώνει και τα χέρια: "Ούιι πάει εκείνο το παλιόπαιδο μαζί με τα μανάρια κάτω στο ποτάμι θα διαβούν και δεν έχω και κανέναν να τον σώσει"! Εγώ βόσκαγα κάτι μαναράκια εκεί στην Αι Τριάδα, βλέπω την Μάρω με μια κάπα, κώλωσε σε μια κοτρώνα: "Έλα Γάκο να σε πάρω γκότσια!" Με πήρε και με πήγε απέκει και μετά τα μανάρια μου. "Ώρε έλεγε ο πάππους θα βρεθεί άντρας να την κάνει ζάπη αυτό το θηρίο; Γυναίκα είναι ετούτη ή δυό άντρες μαζί;"
Έδωσε ο Θεός και έστρεξε της Παύλαινας της προξενήτρας το προξενιό με έναν καμπίσιο γαμπρό. Αφού κοντόφθασε ο γαμπρός με το σόι του στο χωριό πήγε η Μάρω να τους προϋπαντήσει στο δρόμο. Τους σταματάει μια ούντα και τους λέει "τον βλέπετε αυτόν τον κόραδο, αυτός ο κώλαρος τον έκανε αυτόν τον κόραδο και τουρλώνοντας και δείχνοντας τον πισινό της!" Μάρω ήταν αυτή, δεν είχε βγάλει δα και κανένα κολέγιο, ότι της ερχόταν έλεγε! Του μέλλοντα πεθερού του άρεσε, "Ωρέ γερή, τι γυναίκα είναι αυτή;" Ήρθαν οι συμπεθέροι καθήσαν εκεί στην σπιτομάνα, εκεί στην ταύλα να φάνε κρέας με τραχανά. Η Μάρω μεγάλη κρεατοφάγος κατέβαζε το κρέας σαν γατοκέφαλα, κάπου ο πεθερός που δεν είχε πάρει ούτε λεπτό τα μάτια από πάνω της της λέει: "Φάει νύφη τραχανά", "Καλά και τα κοψίδια!" του λέει του πεθερού!
Τελικά τα βρήκαν με τους καμπήσιους και παντρευτήκαν. "Ωρέ, λέει ο πάππους, πάει καταστράφηκε ετούτη η τσούπρα [ανιψιά από πρώτο ξάδερφο]. Τι διάοψέλνεις ώρε γέρντα; Να λέω για αυτόν το καμπήσιο τον γαμπρό, τον είδα στο σοκάκι του Καραχάλιου σαν ασβός είναι σκόρεσμα πως θα την καταφέρει αυτήν εκείνου του χαμένου; Έχει να δώσει πολύ ψωμί στους κλέφτες! Τι λες μωρέ να σε μάσει η Λιώρας! Πέντε τσούπρες είναι, ο ξαδερφός σου μαρκάλαγε για να βγάλει παιδί και η Ρίνα όλο κορίτσια έβγαζε! Την Μάρω την φουκαριάρα την είχαν πισέγκι και για όλες τις δουλειές. Αυτοί θέλαν χαμάλη και όχι νύφη!
Εκείνος ο χαμένος ο ασβός που έλεγε και ο πάππους όλη μέρα στα μπακαλιά μπεκρόπινε και έπαιζε κολτσίνα! Πέρασε ο καιρός η Μάρω γύρισε στο χωριό να δει τους γονιούς της! Την βλέπει η μάνα το κορίτσι που είναι μαραζωμένο και την ρωτάει: "Τι έχεις παιδάκι μου και είσαι έτσι;". Τι να σου πω μώρ μάνα όπως έφυγα έτσι ήρθα, ούτε που με ακούμπησε. Τι λες μωρή σκύλα και τώρα τι κάνουμε; Τι να σου πω μώρ τι ξέρω εγώ μάνα. Άκου τι σκέφτομαι, η Νικόλαινα έχει έντεκα παιδιά τα δυό τελευταία είναι διπλάρκα, τώρα γέννησε μαξούμια είναι! Έχουν φτώχεια με το τσουβάλι θα της πώ να μας δώκει το ένα, λεφτά έχουμε θα της δώκουμε και θα κρατήσει το μυστικό, είμαι σίγουρη γιατί είμαστε φίλες και να σου πω εκεί που ζεις εσύ έξω από το χωριό δεν θα μαθευτεί με τίποτα, αλλά για καλό και για κακό βάλε και ένα μαξιλάρι στην κοιλιά να φαίνεσαι ότι είσαι αγκαστρωμένη. Έτσι και έγινε, όλα κυλούσαν ομαλά το παιδί μεγάλωσε κάποια μέρα πως το έφερε ο διάολος και βρέθηκε στο παζάρι του χωριού η μαμή που το ξεγέννησε. Κουβέντα στην κουβέντα με άλλους χωριανούς κατάλαβε ότι της κρύβουν λόγια. Εκεί που έπαιζε το παιδί βλέπει ένα σημάδι στο λαιμό α λέει αυτό είναι της Νικόλαινας το διπλάρκο, εγώ το ξεγέννησα και έμοιαζε και με το κορίτσι το διπλάρκο που είχε ξεγεννήσει! Το έμαθε όλο το χωριό, τι έγινε δεν περιγράφεται όχι ότι δεν είχαν υποψίες οι χωριανοί αλλά τώρα το μάθαν από πρώτο χέρι! Που να βρει η Μάρω τρύπα να κρυφτεί αφού το παιδί το ξένο το παρουσίασε για δικό της.
Δεν πέρασε πολύς καιρός και η Μάρω βρέθηκε κρεμασμένη σε ένα πλάτανο
ξεπλένοντας την ντροπή της αλλά και του χωριού, γιατί ξέραν περισσότεροι το
κουσούρι του Αποστόλη.
Γιώργος Γιαννάκης
Απόδημος Κραψίτης
«Κύπρος Νυν και Αεί»
Κομμένο στη μέση ξυπνά το νησί για χρόνια.
Μου είπαν πως θα ΄χω πατρίδα μισή αιώνια…
…Κύπρος Νυν και Αεί στους αιώνες των αιώνων.
Κύπρος Νυν και Αεί οι αγχόνες χίλιων χρόνων
δεν ξεχνούν την πληγή…
Κύπρος 1974-2024: 50 χρόνια από την εισβολή,
μνήμη και προσδοκία με λόγο και μουσική.
Το Μουσικό Σχολείο Άρτας με τη συνεργασία του
Μουσικοφιλολογικού Συλλόγου Άρτης «Ο Σκουφάς» και τη στήριξη του Δήμου Αρταίων,
διοργανώνει συναυλία – αφιέρωμα, στα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην
Κύπρο, την Τρίτη 01 Απριλίου 2025 και ώρα 9 μ.μ. στην αίθουσα «Σκουφάς».
Στίχοι του Λεωνίδα Μαλένη, της Νεσιέ Γιασίν, του Κωστή Παλαμά, του Νίκου Γκάτσου, του Δημήτρη
Λιπέρτη, του Πόλυ Κυριάκου, που πραγματεύονται τα θέματα της εισβολής, της
προσφυγιάς, της κατοχής, της μνήμης και της ελπίδας για λύση, συνδυασμένοι με τα
πεντάγραμμα του Μίκη Θεοδωράκη, του Μάριου Τόκα, του Λουκά Θάνου, του Σταύρου
Ξαρχάκου, του Δημήτρη
Λάγιου, του Σταύρου Σιόλα, θα μας προσφέρουν την ευκαιρία να αναστοχαστούμε με
ιδιαίτερη ευαισθησία τις δύσκολες στιγμές της ιστορίας της Κύπρου, αλλά και την
αέναη πίστη στον αγώνα για την ελευθερία και τη δικαιοσύνη.
Ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου, της Κλαίρης Αγγελίδου, του Κωστή Παλαμά, της Τέρψας Αγαθοκλέους-Παπακώστα, του Νεόφυτου Παπαλαζάρου, και αποσπάσματα
από λογοτεχνικά έργα της Ρήνας Κατσελλή, ξυπνούν συνειδήσεις και ακονίζουν μνήμες της πολυτάραχης
ιστορίας ενός τόπου προικισμένου από τη φύση κι ενός βασανισμένου και περήφανου
λαού.
Θα έχουμε την τιμή να είναι μαζί μας η κα Τέρψα Αγαθοκλέους-Παπακώστα,
εκπαιδευτικός και συγγραφέας, που αγαπάει βαθιά τον τόπο καταγωγής της, την Κύπρο και τον
τόπο διαμονής της, την Άρτα, για να μας καταθέσει τη μαρτυρία της από τη συμμετοχή της
στον απελευθερωτικό αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. το 1955-59 εναντίον των Άγγλων
κατακτητών, το ρόλο των Άγγλων στις συγκρούσεις ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και
Τουρκοκύπριους τον Δεκέμβριο του 1963, την επιβολή της πράσινης γραμμής του ΟΗΕ
και τον διαχωρισμό των Ελληνοκυπρίων από τους Τουρκοκύπριους τον Απρίλιο του
1964, την εισβολή και τη
σκληρή πραγματικότητα που βιώνει η Κύπρος από το 1974 μέχρι σήμερα.
Η συναυλία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του πολιτιστικού
προγράμματος σχολικών δραστηριοτήτων «50 χρόνια από την εισβολή στην Κύπρο» που υλοποιείται το
σχολικό έτος 2024-25 από ομάδα μαθητών – μαθητριών και εκπαιδευτικών του Μουσικού Σχολείου Άρτας και
έχει ως στόχο να τιμήσει τη μνήμη των θυμάτων της εισβολής, να αναδείξει την
πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά της Κύπρου και να ενισχύσει το μήνυμα της
ανάγκης για ειρηνική λύση και επανένωση του νησιού.
Θα ήταν μεγάλη χαρά να παρακολουθήσουμε και να βιώσουμε
μαζί μια βραδιά γεμάτη συναισθήματα, μνήμη και πολιτισμό και να αναδείξουμε
την αξία της ενότητας και της ειρήνης.
Οι υπεύθυνοι/ες εκπαιδευτικοί
Παναγιώτης Γιαννούτσος
Αναστασία Σταύρου
Ανθούλα Ζιώρη
Γράφει ο Γιώργος Γιαννάκης
Μέρα και σήμερα ξαστεριά λαγάρα και άς είναι αρχές Δεκέμβρη όλοι στο χωριό είναι στις καλές τους, η φετινή σοδειά ήταν ευλογημένη τα δυό ελαιοτριβεια δουλεύουν ασταμάτητα, άλλοι θα το δώσουν το λάδι από το ελαιοτριβείο και άλλοι θα το πουλήσουν μονάχοι τους. Αλλά έχουν και άλλο λόγο να είναι χαρούμενοι από το πρωί το γραμμόφωνο του Μπάρμπα Ντίκου ακούγεται σε όλο το χωριό καθώς είναι στην κορφή του χωριού. Πάει ο Παπασιδέρης με τον Καρακώστα σύννεφο, ο Γέρο Ντίκος απέκτησε εγγόνι από το πρώτο παιδί. Στο μπακαλιό του χωριού τα κεράσματα είναι στο φόρτε τους ο Γέρος δεν πατάει στη γη. Ακούστε ώρε χωριανοί μεγάλωσε το σώι των Ντικαίων και άλλο αρσενικό βγάλαμε, ο Μπάρμπας είχε τέσσερα σερκά, εμείς έτσι όπως πάμε θα καπακώσουμε όλο το χωριό, φούσκωνε σαν παγώνι βέβαια δεν ήταν και πολύ συμπαθής στο χωριό.
-Σιγά ωρέ Ντίκο μη φουσκώνεις και έτσι, πίσω έχει η αχλάδα την ουρά.
-Τι είναι ωρέ Λέκκο τι θές να πούμε που κρεμάτε στο σπίτι σου επτά κιλότες και δύο σώβρακα.
-Ναι ωρε Ντίκο όλες καλοπαντρεμένες και καλλές κοπέλες είναι, μόνο η μικρή μου έμεινε αλλά και αυτή θα καλοπαντρευτεί γιατί καλή και αγνή είναι
-Καλά ωρε Λέκκο να σου ζήσουν οι γαμπροί και τα κορίτσια σου έτσι όπως τα λές είναι όλοι τους καλά παιδιά
Ο Μπάρμπα Ντίκος είχε ένα παιδί το μικρότερο τον Παναγιωτη που ήταν και λίγο μουρντάρης του άρεσε η Λενιώ του Λέκκου δεν ήθελε και πολύ να ερωτευτούν και σε λίγο να η Λενιώ φουσκωμένη, ο Παναγιώτης την ήθελε αλλά πώς θα το έλεγε στον πατέρα του. Περνούν οι μέρες περνάει ο καιρός η κοιλιά της Λενιώς μεγαλώνει. Αρχίζει η κοπέλα και ντρέπεται, κάποια μέρα χάνετε από το σπίτι πάει στο γκρεμό να πέσει να αυτοκτονήσει. Εκεί την πρόλαβε ο Μπάρμπα Στέργιος που βόσκαγε κάτι γιδούλες εκεί δίπλα.
-Γιατί κοπέλα μου πήγες να το κάνεις αυτό δεν σκέφτηκες τα νιάτα σου.
Η Λενιώ τα είπε όλα στον Μπάρμπα Στέργιο, ένας σεβάσμιος άνθρωπος και μακρινός συγγενής. Αυτός την συμβούλεψε να μιλήσει στον αδερφό της. Φεύγει και πάει στο σπίτι τα λένε με τον αδερφό της τον Γιωργή, ένα άκακο πλάσμα ούτε μυρμήγκι δεν είχε σκοτώσει. Εντάξει θα μιλήσω εγώ στον Παναγιώτη στο καφενείο. Τον βρίσκει προκλητικότατος αφού του λέει ο Γιωργής οτι θέλει να μιλήσουν τον είχε στο περίμενε να τελειώσει η παρτίδα. Αφού τα είπανε και ο Παναγιώτης καταλήγει να πάς στον πατέρα μου του λέει. Τραβάει για τον ανήφορο να βρει τον Μπάρμπα Ντίκο, τον βρήκε στην κρεβάτα κάπνιζε αμέριμνα τον ναργιλέ του και αφού του είπε την κατάσταση ως έχει του λέει ο Ντίκος: Άκου εδω Γιωργή, εμείς έχουμε το άλογο είμαστε από πάνω ας μαζεύατε εσείς τη φοράδα σας. Φεύγει ο Γιώργης και του ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι. Κερατάδες έχει χάρη που μου έχετε το ποδάρι πλακωμένο αλλα δεν θα σας αφήσω έτσ,ι κάποια στιγμή θολώνει το μυαλό του. Πάει σπίτι θυμάται που είχε ένα πιστόλι ο Παππούς κρυμμένο από τον πόλεμο ,το παίρνει και πάει κατευθείαν στον Παναγιώτη, του λέει τι θα γίνει με την Λενιώ;, Και αυτός του απαντάει ότι σου είπε ο πατέρας μου
Χωρίς δεύτερη κουβέντα ο Γιώργης
του άδειασε το πιστόλι στο κεφάλι. Μπάρμπα Ντίκο --------- πίσω έχει η αχλάδα
την ουρά.
Απόδημος Κραψίτης
Ένα οδοιπορικό στην Ακριτική Ελλάδα – Η συγκλονιστική ζωή του κυρίου Γιώργου
|
Μια μικρή πρωτοτυπία, που όμως
ισοδυναμούσε με μάθημα τοπικής ιστορίας, έκανε ιδιαίτερο τον φετινό διάκοσμο
για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου στο Θεσπρωτικό.
Στον πεζόδρομο που παρέλασαν
οι λίγοι πια μαθητές της περιοχής, αναδεικνύονταν οι μάχες και οι ήρωες της
επανάστασης με εθνική αναγνώριση που προέρχονταν από τη Λάκκα και γενικότερα
την Ήπειρο.
Προσωπογραφίες των αγωνιστών
Μ. Μπότσαρη, Μπόμπορη, Δράκου και Βεϊκου, μάθαιναν στους νεότερους, ότι
κατάγονταν από την περιοχή. Όπως για παράδειγμα ο Βεϊκος, με καταγωγή από το
Νικολίτσι, το όνομα του οποίου φέρει λεωφόρος και πάρκο των Αθηνών .Πανό με αεροφωτογραφία
του σταυροειδούς κάστρου των Πέντε Πηγαδιών, το οποίο λειτούργησε και στην
προγενέστερη μορφή του ως ορμητήριο μαχών, ανέγραφε τα πεδία σημαντικών μαχών
στην Ήπειρο, όπως: Πέντε Πηγάδια, Αγ. Ιωάννης Ρωμιάς, Λέλοβα (παλιά ονομασία
του Θεσπρωτικού), Ντάρα – Ελαία, Μπογορτσά (Άσσος).
Την παρέλαση στο Θεσπρωτικό
παρακολούθησε και ο Δήμαρχος Ζηρού Γιώργος Γιολδάσης που αμέσως μετά αποχώρησε
για να παραστεί στην παρέλαση της Φιλιππιάδας.
Η ΕΝΩΣΗ ΗΠΕΙΡΩΤΩΝ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ "ΤΟ ΚΟΥΓΚΙ" και ο Δήμος Ηγουμενίτσας συνδιοργανώνουν το Σάββατο 29 Μαρτίου 2025 και ώρα 19:00, στο 1ο ΕΠΑΛ (28ης Οκτωβρίου 7) - Ηγουμενίτσα, τη Θεατρική παράσταση "ΤΑ ΟΧΥΡΑ ΤΟΥ ΜΠΙΖΑΝΙΟΥ - Νικολάκης Εφέντης τραγικός Ήρωας", Πρωτότυπο Θεατρικό έργο του Ηλία Δήμα, Ομότιμου Καθηγητή του ΤΕΦΑΑ Πανεπιστημίου Αθηνών.
Την Κυριακή 23/03/25 και σε ζωντανή σύνδεση στο MEGA Channel από το Μνημείο
του Ναύτη της Πρέβεζας έδωσε συνέντευξη ο εκπρόσωπος για την Πανελλήνια
Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ) Χαλκίδης Πολύκαρπος όπου μίλησε για το τριήμερο της
25ης Μαρτίου και για τις
κρατήσεις του Πάσχα.
Μίλησε επίσης για τα τουριστικά συγκριτικά πλεονεκτήματα του Νομού της
Πρέβεζας, όπου και έδωσε αισιόδοξα μηνύματα για μια ακόμη καλύτερη τουριστική
περίοδο.
Τόνισε επίσης πως δεν χρειάζονται ακτοπλοϊκά ούτε αεροπορικά εισιτήρια για
να επισκεφθεί κάποιος τον Νομό της Πρέβεζας οπότε αυτομάτως μειώνονται τα έξοδα
των διακοπών σε μεγάλο βαθμό, ανέφερε επίσης πως έχει στα 4 λεπτά ένα από τα
μεγαλύτερα και ασφαλέστερα αεροδρόμια της Ελλάδας, το αεροδρόμιο του Ακτίου PVK, έπειτα έκανε
αναφορά σε ενα από τα μεγαλύτερα γεγονότα της Ιστορίας, την Ναυμαχία του Ακτίου
το 31 π.Χ.(μεταξύ Οκταβιανού - Αντωνίου και Κλεοπάτρας), όπου και ιδρύθηκε η
Αρχαία Νικόπολη, όπως επίσης μίλησε για την παραλία του Μονολιθίου, ως την
Μεγαλύτερη και Ασφαλέστερη αμμώδες παραλία της Ευρώπης που εκτείνεται σε μήκος
25 χιλιομέτρων με οργανωμένα beach bar και αρκετά ελεύθερο χώρο για
κάποιους επισκέπτες που θέλουν ήρεμες διακοπές.
Το επόμενο διάστημα της Άνοιξης θα υπάρξει μια επικοινωνιακή τηλεοπτική προβολή
της Πρέβεζας.
Ψηφίζουμε Πρέβεζα για τις διακοπές μας το 2025 !!!
Ευχαριστούμε το MEGA Channel και την εκπομπή «MEGA Σαββατοκύριακο»,
τους δημοσιογράφους Ντίνο Σιωμόπουλο και Στέλλα Γκαντώνα αλλά και τα παιδιά που
εργάζονται στο control για τις υπέροχες εικόνες που χάρισαν στους τηλεθεατές της
εκπομπής.
Χρόνια Πολλά Ελλάδα!
Χρόνια Πολλά στους Έλληνες!
Ένα μοναδικό οδοιπορικό στα ιστορικά μονοπάτια των Κλεφταρματολών, εκεί όπου περπάτησαν οι μεγαλύτεροι αγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης.
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΕΒΕΖΑ ΙΣΤΟΡΙΑ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Κείμενο της συνεργάτιδας της Επιτροπής πρώην
Πρυτάνεως του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κας Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη.
Με την ευκαιρία
αυτή θέλω να συγχαρώ για τις σημαντικές δραστηριότητες την ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΕΒΕΖΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ και να προσθέσω το πόσο σημαντικό θεωρώ το έργο
των πολιτιστικών μας συλλόγων,για την διατήρηση των παραδόσεων μας,την αγάπη
για την Πατρίδα,την ιστορία μας και το σεβασμό στον υπεράνθρωπο αγώνα του 21.
Ειδικά στις
ημέρες μας, που θεωρείται προοδευτικότητα η άγνοια της ιστορίας,η υποβάθμιση
του παρελθόντος με το σαθρό επιχείρημα ότι μετρά μόνο το παρόν και όχι το
μέλλον.
Περνώ,τώρα στο
κύριο θέμα,για να αναφερθώ στις δύο πικραμένος θυγατέρες της Ελλάδας.
Α.ΚΥΠΡΟΣ
Θα αρχίσω,
λοιπόν, με τη συμβολή της Κύπρου στην Επανάσταση του 1821.
Οι Κύπριοι ήταν
και είναι πάντα δίπλα στην Ελλάδα, σε
πείσμα των συνεχών και τραγικών περιπετειών τους, και η προσφορά τους προς
αυτήν είναι διαχρονική. Παρότι, η Μεγαλόνησος
είναι συνεχώς υπό τη μπότα πολλών
κατακτητών, οι Κύπριοι δεν παύουν στιγμή να αισθάνονται Ελληνορθόδοξοι, και να
αγωνίζονται και να θυσιάζονται στο πλευρό της υπόλοιπης Ελλάδας.
Ειδικά, στην
περίπτωση της εθνικής Παλιγγενεσίας του 1821 οι θυσίες των Ελληνοκυπρίων άρχισαν να υλοποιούνται αιώνες πριν την έναρξη της Επανάστασης. Ειδικότερα, το έτος 1570,
100.000 τουρκικός στρατός με 360 πλοία εισβάλλουν στην Κύπρο και επιδίδονται σε
σφαγές και λεηλασίες κάτω από τις διαταγές του αιμοσταγούς Μουσταφά πασά.
Μητέρες σφάζουν με τα ίδια τους τα χέρια τα παιδιά τους, προκειμένου να μην τα
αφήσουν σκλάβους στον βάρβαρο εχθρό. Πολλές Κύπριες, για να μην πέσουν στα
χέρια αλλόθρησκων, οι ίδιες και οι κόρες τους, επιλέγουν να σκοτωθούν πηδώντας
από γκρεμούς. Σε 20.000 υπολογίζονται τα θύματα και σε 2.000 οι απαχθέντες
δούλοι κατά την τότε τουρκική θηριωδία, στην Κύπρο.
Όταν άρχισε η
Επανάσταση, εξαιτίας της άμεσης γειτνίασης της Μεγαλονήσου με τα τουρκικά
παράλια, δεν ήταν εύκολη η συμμετοχή της στην εξέγερση της κυρίως Ελλάδας. Το
νησί, επιπλέον, δεν διέθετε επαρκή πολεμικό εξοπλισμό, αλλά ούτε και πολεμική
εμπειρία. Για τον λόγο αυτόν,
αποφασίστηκε αρχικά η Κύπρος να μη λάβει μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις, αλλά
οι Κύπριοι να αρκεστούν στην προσφορά
οικονομικής βοήθεια για τον αγώνα. Ωστόσο, από την πρώτη στιγμή, πολλοί Κύπριοι
τάχθηκαν στο πλευρό των υπολοίπων Ελλήνων, για να πολεμήσουν εναντίον των
Τούρκων.
Όταν ξέσπασε η
Επανάσταση στη Μολδοβλαχία και στην κυρίως Ελλάδα, οι Τούρκοι φοβήθηκαν ότι θα
ξεσηκώνονταν και οι Κύπριοι. Γι’ αυτό, και ο
Τούρκος διοικητής της Κύπρου Κουτσιούκ Μεχμέτ έσπευσε να επιβάλλει προληπτικά μέτρα. Καταρχήν, διέταξε
τον αφοπλισμό των Κυπρίων και παράλληλα ζήτησε ενισχύσεις. Δεν αρκέστηκε,
ωστόσο, σε ήπια μέτρα, αλλά προχώρησε και σε συλλήψεις και εκτελέσεις προκρίτων
και ανώτερων κληρικών, που άρχισαν στις 9 Ιουλίου του 1821, αφού προηγουμένως
δήμευσε τις περιουσίες τους.
Στα πρώτα θύματα
συγκαταλέγονται ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός και οι Μητροπολίτες Πάφου Χρύσανθος,
Κιτίου Μελέτιος και Κυρηνείας Λαυρέντιος. Για τις σφαγές, που έφθασαν τις 470,
οι Τούρκοι ζήτησαν ενισχύσεις τις επόμενες μέρες. Έτσι, έφτασαν στο
νησί 4.000 στρατιώτες από τη Συρία (ή
από την Αίγυπτο), οι οποίοι προχώρησαν σε μαζικές εκτελέσεις Κυπρίων που
θεωρήθηκαν ύποπτοι για υποκίνηση πατριωτικών αισθημάτων στον ελληνόφωνο
πληθυσμό. Τα αντίποινα των Οθωμανών συνεχίστηκαν σε όλη τη διάρκεια της
Επανάστασης και εκτιμάται ότι πάνω από 2.000 ήταν οι Έλληνες της Κύπρου που
σφαγιάστηκαν συνολικά.
Η άμεση
αντίδραση των Κυπρίων, εναντίον αυτών των βαρβαροτήτων, ήταν η συγκέντρωση, στη
Ρώμη, λαϊκών και κληρικών, στις 6 Δεκεμβρίου του 1821, όπου εξέδωσαν προκήρυξη
καταδίκης των τουρκικών
βιαιοτήτων, αλλά και διακήρυξη της
απόφασής τους να αγωνιστούν για την απελευθέρωση της πατρίδας τους.
Στη συνέχεια, Έλληνες Κύπριοι, κληρικοί και
λαϊκοί, έστειλαν επιστολές προς τον Καποδίστρια με τις οποίες ζητούσαν να
περιληφθεί η Κύπρος στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος.
Παρότι, στο
σχέδιο της Φιλικής Εταιρείας για την οργάνωση της εξέγερσης των Ελλήνων κατά
των Οθωμανών κατακτητών, η Κύπρος δεν περιλαμβάνεται, υπάρχει το «Σχέδιον
Γενικόν» στο 15ο άρθρο του οποίου
αναφέρεται η δέσμευση τού τότε αρχιεπισκόπου Κύπρου, Κυπριανού, για συνεισφορά
στον απελευθερωτικό αγώνα με χρήματα και με προμήθειες.
Ο Αρχιεπίσκοπος
Κυπριανός μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία από το 1818 και είχε αλληλογραφία με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη.
Στο επίμαχο άρθρο 15 του Γενικού Σχεδίου
της Φιλικής Εταιρείας καταγράφονται και οι όροι της Κυπριακής Συμμετοχής στην
Επανάσταση.
Η υπόσχεση του
Κυπριανού, για συνεισφορά στον απελευθερωτικό αγώνα, πραγματοποιήθηκε, με
τον ναύαρχο Κανάρη, που έφτασε με τα
καράβια του στην Κύπρο για να τα
φορτώσει με προμήθειες για τους επαναστατημένους Έλληνες, με χρήματα, αλλά και με Κύπριους εθελοντές που
ήθελαν να ενισχύσουν τον αγώνα για την απελευθέρωση.
Από έγγραφα και μαρτυρίες προκύπτει ότι
περίπου 1000 Κύπριοι πολέμησαν, στη Φάλαγγα των Κυπρίων στρατιωτών, με
επικεφαλής τον στρατηγό Χατζηπέτρο. Δεδομένου ότι ο πληθυσμός τη Κύπρου, ήταν
τότε και μετά τις σφαγές, μόλις 80.000, η θυσία των Κυπρίων σε ανθρώπινες ζωές
ήταν, αναλογικά, τεράστια.
Οι Τούρκοι είχαν
εξοργιστεί, κυρίως εξαιτίας της άφιξης
του Κανάρη στο νησί και γι’αυτό προσπάθησαν με πολλούς τρόπους να επιτύχουν
εξισλαμισμό των Κυπρίων. Το φθινόπωρο του 1822 έγιναν πρόσθετες σφαγές στην
Κύπρο, μετά από τις οποίες σταμάτησε
κάθε επαναστατική κίνηση στο νησί. Στη συνέχεια, πολυάριθμοι Κύπριοι έφυγαν από την Κύπρο με
προορισμό την επαναστατημένη Ελλάδα.
Ήταν πολυάριθμοι
οι Κύπριοι, που διακρίθηκαν στην
Ελληνική Επανάσταση ως εθελοντές και παρόντες σε όλα τα μέτωπα. Αναφέρονται, συχνά, από τους οπλαρχηγούς για τον ηρωισμό τους. Οι περισσότεροι νεκροί,
130, έπεσαν στη μάχη της Αθήνας το 1827.
Υπάρχουν
ενδείξεις ότι στους Ελληνοκυπρίους που
συμμετείχαν στην Ιώνιο Φάλαγγα του Σμυρνιού Ιωάννη Καρόγλου, ανήκει το λάβαρο
που βρίσκεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Πρόκειται για λευκή τετράγωνη σημαία
με γαλάζιο Σταυρό όπου στο άνω αριστερό τμήμα φέρει την ανορθόγραφη επιγραφή:
«ΣΗΜΕΑ ΕΛΗΝHΚI ΠΑΤΡHΣ ΚHΠΡΟY».
Υπάρχουν πολλές
μαρτυρίες για συγκεκριμένους Κύπριους
αγωνιστές, που πήραν μέρος στις μάχες της Πελοποννήσου (στα Δερβενάκια, στους
Μύλους, στην Τριπολιτσά, στον αποκλεισμό του Ναυαρίνου κ.λπ.), στο πολιορκημένο
Μεσολόγγι, στην Αττική και στις ναυτικές αναμετρήσεις. Ο δεσμός των Κυπρίων με
τη Μητέρα Ελλάδα είναι ακατάλυτος, όπως και
η προθυμία τους να είναι στο πλευρό της, οποτεδήποτε τους χρειασθεί.
Είναι, συνεπώς, τραγική η μοίρα αυτού του ελληνικού νησιού, να μην μπορεί, επί αιώνες, να ενωθεί
με την Ελλάδα.
Και, δυστυχώς,
για την χρονίζουσα, επιδεινούμενη και πάντοτε άλυτη κατάσταση της
Κύπρου,υπάρχουν βαρύτατες ευθύνες και
από την πλευρά της Μητέρας Ελλάδας.
Β. ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ
Μια ακόμη αδελφή
μας, που βασανίζεται επί χρόνια μακρυά από την Ελλάδα, χωρίς να διαγράφεται
λύση, στον ορίζοντα, για το δράμα της.
Ως το 1913
υπήρχε μία και όχι δύο Ήπειροι, δηλαδή Νότια και Βόρεια.
Συνεπώς τ’αδέλφια μας οι Ηπειρώτες έλαβαν,
κανονικά, μέρος με το σύνολο των
Ελλήνων, στον αγώνα του 1821. Ωστόσο, μετά το 1913, με τη συνθήκη της
Φλωρεντίας, η ειδική αναφορά στη Β. Ηπειρο, όχι μόνο δικαιολογείται, αλλά και
επιβάλλεται, λόγω του ότι είναι υπόδουλη στη γειτονική μας Αλβανία, όπου οι
συνθήκες διαβίωσης του ελληνικού πληθυσμού, αναφέρονται προβληματικές από
πολλές απόψεις. Και, ακριβώς, κάτω από τις συνθήκες αυτές, δεν πρέπει να
περιέρχεται στη λήθη, αυτή η τραγική πραγματικότητα, δηλαδή της ύπαρξης δύο
Ηπείρων, όσο και αν ο όρος είναι αδόκιμος, αλλά αντιθέτως να υπενθυμίζεται
συνεχώς. Ιδίως στην περίοδο των επετείων
του 1821, ώστε να ενθαρρύνεται η κατάστρωση
λήψης μέτρων, για την ομαλοποίηση της κατάστασης.
Ως αναπόσπαστο
τμήμα της Ελλάδας η Ήπειρος ήταν, διαχρονικά, στις επάλξεις με τους Έλληνες, σε κάθε γωνιά της πατρίδας, όπου κινδύνευε,
εξαιτίας έξωθεν απειλών, η εθνική μας κυριαρχία. Πηγαίνοντας τόσο πίσω, όσο
στην αρχαιότητα, στο βυζάντιο, αλλά και
στη σύγχρονη εποχή, η παρουσία των
Ηπειρωτών είναι σημαντικότατη για
την αντιμετώπιση εθνικών προβλημάτων ή
και για τον εορτασμό εθνικών θριάμβων.
Ειδικότερα, και
για να έρθουμε στο κύριο θέμα μας, που είναι η Επανάσταση του 1821, η συμβολή
Βορειοηηπειρωτών στα προεπαναστατικά κινήματα αποτελεί αξιόλογο
κεφάλαιο, για την προετοιμασία της Επανάστασης του 1821. Η
αναφορά κάποιων ονομάτων, κρίνεται απαραίτητη, και γιατί επιβάλλεται να
παραμένει ζωντανή η συμβολή και οι θυσίες τους, αλλά και γιατί μέσα από την
αναφορά αυτών των ολίγων αναγκαστικά
ονομάτων τιμούνται και όλοι οι αφανείς ήρωες, στους οποίους η πατρίδα οφείλει
αιώνιο φόρο τιμής. Ήταν πάρα πολλοί οι Ηπειρώτες που πολέμησαν εντός και εκτός της ιδιαίτερης
πατρίδας τους. Στα πλαίσια της αποψινής μου ομιλίας, θα ανατρέξω σε ορισμένα
ονόματα και σχετικά συμβάντα.
Μια εξέχουσα προεπαναστατικὴ προσωπικότητα
της περιοχής του Αργυροκάστρου, είναι αυτή του επισκόπου
Δρυϊνουπόλεως και Αργυροκάστρου Σοφιανοῦ. Παραιτήθηκε από Επίσκοπος και έγινε
μοναχὸς στην Ιερὰ Μονὴ Αγίου Αθανασίου Πολύτσανης, για να είναι
ελεύθερος και σε θέση να αναχαιτίσει τον
εξισλαμισμό από τον οποίον κινδύνευαν η Ρίζη και η Ζαγορά.
Να αναφέρω και
την περίπτωση του Παπα- Γιάννη Θέμελη,
πατέρα τού μοναχοῦ Σαμουὴλ του Κουγκίου, από το χωριό Μαχαλά του Δελβίνου, που
έκαψε το χωριό γύρω στα 1730-40, μαζί μέσα και
συγχωριανούς, που είχαν αλλαξοπιστήσει, αλλά και μαζί και με τον μιναρὲ
και το τζαμί του χωριού, προς εκφοβισμό.
Μετά την έναρξη
της Επανάστασης, στις 13 Μαρτίου του 1822, με τη διακήρυξη, που έκανε ο πρόεδρος
του Εκτελεστικού Σώματος Α.
Μαυροκορδάτος, ορίζονται τα όρια των διεκδικήσεων μας στόν αγώνα για
απελευθέρωση. Με την κήρυξη του ναυτικού αποκλεισμού όλων των παραλίων από τους επαναστάτες, τα όρια αυτά των
διεκδικήσεων έφθασαν βόρεια στο Ιόνιο, μέχρι τον Αώο και το Δυρράχιο. Ακόμη σε
επιστολὴ της Γερουσίας Δυτικής Ελλάδας, που απευθύνονταν προς τους προκρίτους
της Χιμάρας στις 26 Απριλίου 1822, αποσαφηνίζονται και τα ακόλουθα: «Ημεῖς σᾶς
λέγομεν ὅτι ἡ Διοίκησις φροντίζει διὰ τὴν ἀσφάλειαν τῶν ἐλευθερωμένων μερῶν, ἀλλὰ
ἀκόμη περισσότερον εἰς τὸ νὰ ἐλευθερώση ὅσα
μέρη στενάζουσιν ὑπὸ κάτω εἰς τὸν βάρβαρον ζυγὸν τῶν τυράννων».
Στὴ συνέχεια
δικαιολογείται η μη αποστολὴ πλοίων στη Χιμάρα, εξαιτίας του οτι ο τουρκικός
στόλος είχε βγεί στα Δαρδανέλια, αφού είχε
προηγηθεί στις 30 Μαρτίου του 1822 η καταστροφή της Χίου. Αργότερα και ο
Καποδίστριας στο υπόμνημά του, στις 30
Οκτωβρίου 1827, προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, καθορίζει ως βόρεια γραμμὴ των
συνόρων τον Αώο ποταμὸ (ή ποταμό της
Βογκούσης).
Η Φιλικὴ
Εταιρεία είχε, από νωρίς, ενδιαφερθεί
για την ‘Ηπειρο καὶ κυρίως για τα Γιάννινα.
Υπήρχε σχέδιο «νὰ σηκώσουν τὰ ἅρματα ὅλη ἡ δυτικὴ πλευρὰ τῆς Ἠπείρου, οἱ
ὀνομαζόμενοι Παρακαλαμίτες, νὰ ἑνωθοῦν μὲ τοὺς Σουλιῶτες, χωριὰ τῆς Κόνιτσας καὶ
νὰ φθάσουν ἕως τὸ Ἀργυροκάστρο, ἀφοῦ ἑνωθοῦν μὲ ἐκεῖνο τῆς Παλιᾶς Πωγωνιανῆς καὶ
νὰ σύρουν στὸ μέρος τους, τοὺς ἐκεῖ χαύνους Ἀρβανίτες». Φιλικοὶ μὲ καταγωγὴ ἀπὸ τὴ Βόρειο Ἤπειρο
καταγράφονται οἱ: Μιχαὴλ Λαζάρου, Ελευθεριάδης Βενιαμὶν απὸ την Σέλτση, Γούλας
καὶ Κανούσης ἀπὸ τὸ Λεσκοβίκι κ.α.
Οι αγωνιστές πού
έλαβαν μέρος στην Ἐπανάσταση του 1821 από τὴν περιοχὴ του Αργυροκάστρου ήταν
πολυάριθμοι. Στη μνήμη όλων θα αναφερθούμε σε
δύο από αυτούς, που είναι
αντιπροσωπευτικοί και για όλους τους άλλους:
Ο πρώτος είναι ο
Χατζημιχάλης Νταλιάνης (1775 – 1828), έμπορος από το Αργυρόκαστρο στην
Κωνσταντινούπολη και Φιλικός. Είναι τόσο σημαντική η συμβολή του ώστε
το Αργυρόκαστρο, οι Βουλιαράτες, η Πρεμετή αλλὰ και το Δελβινάκι τον θέλουν δικό τους. Με δική του δαπάνη προμηθεύθηκε ολόκληρο φορτίο με όπλα καὶ
πολεμοφόδια, συγκρότησε σώμα ιππικό καὶ έλαβε μέρος στους αγώνες εναντίον των
Αιγυπτίων στα 1825. Κατὰ τὸ 1826, με προτροπή του Κωλέττη, μαζὶ με οκτακόσιους
άνδρες, βρέθηκε στὴ Συρία για να
ενισχύσει τον Εμίρη του Λιβάνου κατά του Σουλτάνου. Δυστυχώς, η επιχείρηση αυτή
απέτυχε και ο Νταλιάνης επέστρεψε στην Ελλάδα για να πάρει μέρος στις επιχειρήσεις του Καραϊσκάκη στην Δόμβραινα
και στην Αττική. Το 1827 ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης διορίσθηκε αρχηγός όλου του άτακτου Ελληνικού
Ιππικου. Τὸ 1828 πηγαίνει στην Κρήτη
όπου πολέμησε με ηρωισμό. Ως βάση του επέλεξε το ερημωμένο φρούριο στο
Φραγκοκάστελο και παρόλο ότι οι δυνάμεις του Μουσταφά Πασά, ήταν κατά πολύ
ανώτερες δεν υποχώρησε. Αλλά, και ούτε
δέχθηκε τις προτάσεις που τού έκανε ο Πασάς, για παράδοση, θαυμάζοντας την παληκαριά του. Κατά την τελικὴ
επίθεση των Τούρκων, οι πολεμιστές του Νταλιάνη ήταν δεμένοι μεταξύ τους με τα
ζωνάρια τους, αποφασισμένοι να
πολεμήσουν μεχρι τελευταίας ρανίδας,
χωρίς να ξεφύγει κανείς. Οι
Τούρκοι έκοψαν το κεφάλι του Νταλιάνη μετά το θάνατό του. Η θυσία αυτή, από 385 Ηπειρώτες, προστέθηκε στις υπόλοιπες που
ανήλθαν συνολικά σε 2730.
Η απήχηση της θυσίας του Νταλιάνη ήταν τόσο μεγάλη, ώστε πολύ αργότερα ο Όθων προσκάλεσε την κόρη του Δέσπω που έμενε στο Δελβινάκι κοντὰ στη
Δελβινακιώτισσα μητέρα της και η οποία μέσω των Αγίων Σαράντα, πήγε στὸ
Ναύπλιο. Εκεί ο βασιλιάς Όθων την
προίκισε με εθνικὲς γαίες καὶ την πάντρεψε με τον αρχιτρίκλινό του Χρίστο
Ανδρέου.
Στο σημείο αυτό
να αναφέρω ένα συγκλονιστικό θρύλο που συνδέεται με τον Χατζημιχάλη Νταλιάνη.
Πρόκειται για τον γνωστό θρύλο των
«Δροσουλιτῶν», με βάση τον οποίον κάθε
χρόνο από τα μέσα Μαΐου μέχρι τα μέσα Ιουνίου, στο Φραγκοκάστελο, στο φρούριο
από όπου πολέμησε ηρωικά και σκοτώθηκε ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης, με
τηνν πρωϊνὴ αχλὺ λίγο πριν ανατείλει ο ήλιος, κάνουν την εμφάνισή τους
στο κάστρο εκατοντάδες μορφὲς
πολεμιστών, πεζών και ιππέων. Αυτή η
λαϊκὴ παράδοση θέλει αυτές τις μορφές να αποδίδονται στις ψυχές των
385 Ηπειρωτῶν πολεμιστῶν του Χατζημιχάλη
που έπεσαν εκεί ηρωϊκά τον Μάϊο
του 1828, για την ελευθερία της Κρήτης.
Έτσι, ο λαός μας, αποθανατίζει τους ήρωές του.
Χαρακτηριστικὸ
είναι το παρακάτω δίστιχο του Γεωργίου Ζαλοκώστα, για το θρύλο των «Δροσουλιτῶν»:
« Ἡ δὲ σκιά σου
κλεινὲ Μιχάλη, περιπλανᾶται εἰς χώματα σεπτά,
Σεπτὰ πλὴν
δούλα, ὅπου ἀνεμοζάλη, σοῦ διασπείρη τ’ ἀταφά σου ὀστᾶ!»
Ὁ δεύτερος Ηπειρώτης, σημαντικός για την
Επανάσταση του 21, στον οποίον θα
αναφερθώ απόψε, είναι ο κληρικός,
Γρηγόριος Αργυροκαστρίτης, επίσκοπος Ευρίπου Ευβοίας. Θεωρείται τόσο
σημαντικός για τὴν Εύβοια, όσο ο
Αρχιεπίσκοπος Κυπριανὸς για την Κύπρο και ο Παλαιών Πατρών Γερμανὸς για
την Αχαία. Εντάχθηκε από νωρὶς στη Φιλική Εταιρεία.
Ο Γρηγόριος
Αργυροκαστρίτης ξεσήκωσε την επανάσταση
στην Εύβοια, όπου διέπρεψαν οι Ηπειρώτες
Κώτσιος Χασάπης, Ζαγορίσιος Ν. Τομαράς, Σταύρος Βασιλείου με τον αδερφὸ του Κώστα και
ο Λιάκος που επεσε στα Βρυσάκια το 1823.
Ο Γρηγόριος αναγνωρίζεται ως πνευματικός αρχηγὸς
του αγώνα στην Εύβοια, ποιμενάρχης αλλά και
διπλωμάτης που ήξερε να φέρνει βόλτα τους μαινόμενους Τούρκους της
Χαλκίδας, προκειμένου να σωθεί το πλήρωμα
της Εκκλησίας. Τελικά, ωστόσο, η στάση του δημιούργησε υποψίες στους
Τούρκους, που τον φυλάκισαν στη Χαλκίδα, όπου
υπέστη δεινὰ βασανιστήρια. Τον είχαν δεμένο με βαριὲς σιδερένιες αλυσίδες στα πόδια, στα
χέρια και στὸ λαιμό για περίπου 2 χρόνια. Τελικά, το 1823 δραπέτευσε και
πήγε στην Κέρκυρα, όπου ανέλαβε την πρωτοβουλία μιας δίγλωσσης
μετάφρασης της Καινής Διαθήκης, ελληνικά και αλβανικά. Τον Σεπτέμβριο του
1827 διορίστηκε επίσκοπος Αθηνών, αλλὰ δεν άντεξε από τις κακουχίες που είχε
περάσει και πέθανε τὸ 1828.
Αυτά τα ολίγα
για σήμερα, παραμονές της Παλιγγενεσίας. Που δεν πρέπει ποτέ να ξεχαστούν οι
θυσίες ζωής των ηρώων, από κάθε γωνιά της ελληνικής Γης, που μας εξασφάλισαν
πατρίδα, για να ζούμε με αξιοπρέπεια μέσα σ’αυτήν. Η δολοφονία του Καποδίστρια
δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση του έπους
του 21. Μας εξασφαλίστηκε κάποιας μορφής ελευθερία, αλλά όχι και
ανεξαρτησία. Γι αυτήν, θα χρειασθεί μια δεύτερη Επανάσταση. Και στο μεταξύ,
όσες δυσκολίες κι αν περνούμε, θα πρέπει να λέμε μέσα μας και να πείθουμε τον
εαυτό μας για το ότι, Η Ελλάδα ποτέ δεν
πεθαίνει. Μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει
και μετά προς τη δόξα τραβά.
