Παρασκευή 17 Μαΐου 2024

Πως ο Μάνος Χατδηδάκις το 1976 αποφασίζει να στείλει την Μαρίζα Κώχ στο διαγωνισμό της Eurovision



Γράφει ο Ρίτα Νάστου

Πριν 48 χρόνια-το 1976, 2 χρόνια

μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο:

η Ελλάδα συμμετείχε με τη Μαρίζα Κώχ

(ένα απ'τα 4.000 παιδιά που γεννήθηκαν

στη κατοχή από Γερμανούς στρατιώτες)

με το «Παναγιά μου, Παναγιά μου»!


Η ιδέα ήταν του Μάνου Χατζιδάκι, τότε

διευθυντή του Τρίτου Προγράμματος.


Θεώρησε ότι η Ελλάδα έπρεπε

να χρησιμοποιήσει την Eurovision

για να ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΗΘΕΊ ΔΙΕΘΝΏΣ

για την ΤΟΥΡΚΙΚΉ ΕΙΣΒΟΛΉ στη ΚΎΠΡΟ

(το 1975, που για πρώτη φορά

συμμετείχε στην Eurovision η Τουρκία

-μετά την εισβολή της στην Κύπρο-

η Ελλάδα αρνήθηκε να λάβει μέρος!)


Το τραγούδι ήταν θρήνος για την Κύπρο

με στίχους απ το ηπειρώτικο τραγούδι

«Παναγιά μου, Παναγιά μου,

παρηγόρα την καρδιά μου».


Γι αυτούς τους στίχους αντέδρασαν

οι Γκρίζοι Λύκοι ξεσηκώνοντας τους

Τούρκους μετανάστες της Ευρώπης.

Η Τουρκία αρνήθηκε να συμμετάσχει

στη Eurovision, ως διαμαρτυρία.

Οι αντιδράσεις αυτές κορυφώθηκαν

με διαδήλωση 60.000 Τούρκων

έξω από το φεστιβάλ της Eurovision!

Η ασφάλεια του θεάτρου ενημέρωσε

για ύπαρξη ελεύθερου σκοπευτή,

που θα πυροβολούσε την Μαρίζα Κωχ,

αν τραγουδούσε αυτούς τους στίχους!


Την συμβούλεψαν να μην εμφανιστεί!

Στην επιμονή της, υποχρέωσαν την Κωχ

να υπογράψει ότι βγαίνει με δική της ευθύνη.


Η Κωχ υπέγραψε και βγήκε στη σκηνή

με ένδυμα πένθους και θρήνου.


Ένα βαθύτατα πολιτικο τραγούδι,

για μια Ευρώπη που ήταν απούσα

και για μια Τουρκία, που

παρόλη την καταδικαστέα πράξη της,

παρέμενε ατιμώρητη......


Η τουρκική κρατική τηλεόραση διέκοψε τη μετάδοση του διαγωνισμού την ώρα της ελληνικής συμμετοχής, βάζοντας στη θέση της το εθνικό τουρκικό άσμα «Memleketim» (μητέρα-πατρίδα),

το οποίο αποτέλεσε ένα από τα σύμβολα της Τουρκίας στην εισβολή.

Έτσι στιs 3 Απριλίου 1976,

η Μαρίζα Κωχ απτόητη, αγνοώντας

τις απειλές ανέβηκε στην σκηνή,

τραγουδώντας ένα μοιρολόι

που εξιστορούσε τις θηριωδίες των Τούρκων απέναντι στον Κυπριακό λαό.


"Παναγιά μου, Παναγιά μου

Κάμπος γεμάτος πορτοκάλια, όι-όι μάνα μ'


Που πέρα ως πέρα απλώνετ' η ελιά

Γύρω χρυσίζουν τ' ακρογιάλια, όι-όι μάνα μ'


Και σε θαμπώνει, θαμπώνει η αντηλιά

Στον τόπο αυτό όταν θα πάτε, όι-όι μάνα μ'


Σκηνές αν δείτε, αν δείτε στη σειρα

Δε θα 'ναι καμπινγκ για τουρίστες, όι-όι μάνα μ'


Θα 'ναι μονάχα, μονάχα προσφυγιά

Παναγιά μου, Παναγιά μου, παρηγόρα την καρδιά μου

Παναγιά μου, Παναγιά μου, παρηγόρα την καρδιά μου


Κι αν δείτε ερείπια γκρεμισμένα, όι-όι μάνα μ'

Δεν θα 'ναι απ' άλλες, απ' άλλες εποχές

Από ναπάλμ θα 'ναι καμένα, όι-όι μάνα μ'


Θα 'ναι τα μύρια χαλάσματα του χτες

Κι αν δείτε γη φρεσκοσκαμμένη, όι-όι μάνα μ'

Δεν θα 'ναι κάμπος, 'ναι κάμπος καρπερός


Σταυροί θα είναι φυτεμένοι, όι-όι μάνα μ'

Που τους σαπίζει, σαπίζει ο καιρός

Παναγιά μου, Παναγιά μου, παρηγόρα την καρδιά μου

Παναγιά μου, Παναγιά μου, παρηγόρα την καρδιά μου".

Η Ελλάδα έλαβε την 13η θέση, συγκεντρώνοντας μόλις 20 βαθμούς,

8 από την Γαλλία, 5 από την Ιταλία,

4 από την Ισλανδία, 2 από το Βέλγιο

και 1 από την Πορτογαλία.


Η θέση, ήταν το τελευταίο

που απασχολούσε τους συμμετέχοντες.


Στην επιστροφή, ο Μάνος Χατζιδάκις

με επιστολή στον Τύπο ξεκαθάριζε:


Διάβασα πολλές επικρίσεις εναντίον της Ραδιοφωνίας,

για το ότι δεν εναρμονίστηκε με το επίπεδο της Eurovision κ για το ότι

δεν έγινε “δημοκρατικότερα”

η επιλογή, ώστε “να πετύχουμε”.


Πουθενά δε διάβασα την μόνη,

τη μία και τη σωστή άποψη.


Ότι δεν διαθέτουμε ηλίθιο τραγούδι

και είμαστε μια χώρα που έχει τεράστια κ αξιόλογη μουσική παράδοση.


Λάβαμε μέρος, διότι έπρεπε να δηλώσουμε παρουσία.

Διαλέξαμε ένα τραγούδι που μας ταιριάζει

και δεν μας έκαμε εκ των υστέρων να ντραπούμε.


Αν πετυχαίναμε, ίσως να ντρεπόμουν,

μια κι εγώ προσωπικά σαν υπεύθυνος,

πρώτη φορά συνειδητοποίησα το επίπεδο του θορυβώδους αυτού διαγωνισμού“......


Δεν υπάρχουν σχόλια: