Δείτε τα video
Κορφοβούνι
Άρτας
Το χωριό παλαιά είχε σλάβικο όνομα όπως και τα περισσότερα στην
περιοχή.
Το ονομά του ήταν Μπρένιτσα ή Μπρένιστα ή
Μπρενίστα ή Μπρεσνίτσα.
Μετονομάστηκε το 1927 όπως και
πολλά άλλα χωριά της περιοχής και πήρε το σημερινό
όνομα Κορφοβούνι.
Το υψόμετρο στην πλατεία είναι γύρω στα 560 μέτρα.
Η οδική απόσταση από την πόλη της Άρτας είναι 14 χλμ.
Το χαρακτηριστικό του είναι ότι έχει πολύ μεγάλη έκταση 28,476 τ.χλμ
περίπου και είναι πολύ αραιοκατοικημένο σε σχέση με την έκταση που
καταλαμβάνει.
Οικισμοί του χωριού μας, (κέντρο) Κορφοβουνίου,
Έλατος, Δάφνη, Δρυώνα, Ρουμάνια.
Όλο το ανατολικό κομμάτι του χωριού είναι
παραλίμνιο με μοναδικές φυσικές ομορφιές κοντά στην λίμνη,με δύο οδικές
προσβάσεις δύσκολες βέβαια,αλλά φτάνεις μέχρι στις όχθες της λίμνης.
Στην απογραφή του 1991 ειχε 1036
κάτοικους,του 2001 οι κάτοικοι που απογράφηκαν ήταν 910 (273 στο
Κορφοβούνι, 45 η Δάφνη, 75 η Δρυώνα, 475 ο Έλατος, 42 τα Ρουμάνια).
Στην νέα απογραφή που έγινε το 2011 οι
κάτοικοι που απογράφηκαν ήταν σύμφωνα με την στατιστική
υπηρεσία, 648 (159 στο Κορφοβούνι (κέντρο), Δάφνη 31, στον
Έλατο 407, στην Δρυώνα 35, Ρουμάνια 16 κάτοικοι.
Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις και τα πανηγύρια στο
χωριό μας δυστυχώς μειώθηκαν δραματικά.
Έχουμε το πολιούχο του χωριού Άγιο
Γεώργιο που γιορτάζει 23 Απριλίου & ανάλογα πότε έχουμε Πάσχα,(κινητή
εορτή).
Επίσης την εκκλησία του Αγίου Νικολάου &
Αγίας Θεοδώρας που εορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου και 11 Μαρτίου
αντίστοιχα.
Υπάρχουν όμορφα εξωκλήσια,Προφήτης
Ηλίας,Άγιος Χριστόφορος,Άγιος Αθανάσιος, έχουμε την ενορία
της Δρυώνας με την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων Πέτρου &
Παύλου που εορτάζει κάθε χρόνο 29 Ιουνίου και μάλιστα γίνεται πολύ καλό
παραδοσιακό πανηγύρι.
Το καλοκαίρι 15 Αυγούστου γιορτάζει η
νέα μας εκκλησία, Κοιμήσεως της Θεοτόκου που χτίστηκε στην θέση που
βρισκόταν η παλιά και είχε καεί όπως γνωρίζουμε όλοι μας.
Καγκελάρι 16 Αυγούστου,αυτό έμεινε μόνο
ως πολιτιστική εκδήλωση του χωριού,όπου μπορούν να συμμετέχουν οι χωριανοί και
επισκέπτες στον μεγάλο,τρανό χορό που γίνετε στην κεντρική πλατεία του
χωριού.
Οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού είναι
αγρότες με κτήματα από ελιές στην ευρύτερη γύρω περιοχή,εκτός χωριού,
Βλαχέρνα, Σκαμνιά, Πρόγονοι, αλλά και με κτήματα στο
Χανόπουλο Άρτας από κλήρους και καλλιεργούν,καλαμπόκια και
τριφύλλια.
Υπάρχει και κτηνοτροφία στο χωριό με εκτροφή
αγελάδων ελευθέρας βοσκής,λίγα αιγοπρόβατα σε σχέση με τις παλιές καλές εποχές
που όπως μας λένε οι παλαιοί το βουνό απέναντι που είχε πυκνή βλάστηση έφταναν
και τα πέντε χιλιάδες αιγοπρόβατα να βόσκουν.
Η λίμνη Πουρναρίου προσφέρεται για να
ανάπτυξη της περιοχής μας,ψάρεμα,ήπιο αγροτουρισμό,όπως και η εξόρυξη από το
βουνό της πλέον γνωστής πέτρας Κορφοβουνίου σε ολη την Ελλάδα.
Μιά προσπάθεια γίνεται τώρα με ιδιωτική
επένδυση για εγκατάσταση ανεμογεννητριών απέναντι στο βουνό στην θέση
πύργος,τσουγκρί,μήπως και ελπίζουμε να έχουμε κάποια βοήθεια ανάπτυξης στο χωριό
με τα αντισταθμιστικά οφέλη.
Το χωριό γενικά μπορούσε να αναπτυχθεί όταν
έγινε αυτό το «καταραμένο» φράγμα που διέλυσε όλους τους οικισμούς στο
ποτάμι,που είχαν πολλά κτήματα,αρδεύσιμα τα περισσότερα και μας σκόρπισε από εδώ
και από εκεί.
Λάθη που τα πληρώνουμε ακόμη σήμερα βλέποντας
ότι την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν άνθρωποι με μυαλό ή εσκεμμένα δεν
εκμεταλλεύτηκαν την δυνατότητα ανάπτυξης του χωριού.
Πέρασαν χρόνια έγιναν προσπάθειες ανάπτυξης από
την εκάστοτε διοίκηση του χωριού που εκλεγόταν αλλά το χωριό όπως τόνισα στην
αρχή έχει μεγάλη έκταση,πολλά χιλιόμετρα αγροτικών δρόμων,σπίτια στους οικισμούς
έρημα θα έλεγα,με πολύ δύσκολη οδική πρόσβαση.
Τα παράπονα όλα δικαιολογημένα των κατοίκων
μέχρι και σήμερα που φτάσαμε στην πτώση της οικονομίας,στην περικοπή των
έργων,την περικοπή των συντάξεων,η ανεργία καλπάζει,η ακρίβεια παραμένει όμως,οι
κάτοικοι που είχαν πάει στις μεγάλες πόλεις επιστρέφουν για να περιορίσουν όσο
το δυνατόν τα έξοδα τους.
Η Ιστορία του χωριού, σύμφωνα με τον
Κώστα Κοκκινέλη.
Μέ αφορμή και τό πρώτο
βιβλίο που έχουμε σήμερα για τό χωριό , που έχει γράψει ο Κοκκινέλης
Κώστας παρουσιάζουμε μια μικρή περίληψη τί αναφέρει σχετικά με τό
όνομα.
Τό όνομα Μπρένιστα ειναι σλάβικο,σύμφωνα με τις πληροφορίες του
συγγραφέα όπου στα ελληνικά σημαίνει δάσος με κρανιές.
Η κρανιά ειναι
ένα δέντρο θαμνώδες,φυλλοφόλο.Τήν άνοιξη που ανθίζει βγάζει ωραία κίτρινα
άνθη.
Τέτοια δέντρα πράγματι υπήρχαν και υπάρχουν όχι πολλά στήν περιοχή του
κέντρου του χωριού μας.
Οπως μας λέει και ο συγγραφέας που έψαξε,ερεύνησε και
ρώτησε στην πρεσβεία της Σερβίας,τον ενημέρωσαν λοιπόν ότι στα σλαβικά η
κρανιά λέγεται Ντρέν.
Πιθανόν πράγματι στην αρχή να ονομάστηκε τό
χωριό Ντρένιστα απο το «ντρεν» και με τον καιρό πήρε αργότερα και
το όνομα Μπρένιστα.
Νά επισημάνω εδώ από ότι έχω διαβάσει οι σλάβοι
ηταν ένας φτωχός γεωργικός λαός και είχε την τάση νά δίνει σλάβικα τοπωνύμια
σχετικά με τα δασώδη μέρη που κατοικούσαν.
Η προέλευση του σημερινού ονόματος
του χωριού Κορφοβούνι ειναι προφανές ότι τό πήρε βιαστικά θά έλεγα εγώ το
1927, γιατί βρισκόταν στην κορυφή ενός υψώματος σέ σχέση με τον απέραντο
κάτω κάμπο της Άρτας.
Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα σλάβικου ονόματος στην
περιοχή μας ειναι αυτό του οικισμού Νεζερίστρα που βρίσκεται βόρεια
ανατολικά του χωριού μας δίπλα στην σημερινή τεχνιτή λίμνη.
Τό σλάβικο αυτό
όνομα ετυμολογικά μας λέει ότι εδώ τό μέρος έχει πολλά νερά.Πράγματι εδώ ειχε
πολλές βρύσες με πόσιμο νερό,πολλές από αυτές σήμερα έχουν χαθεί.
Τό όνομα
αλλάζει κι εδώ το 1954 με προεδρικό διάταγμα και ονομάζεται πλέον σήμερα
Δρυώνα γιατί κάποτε είχε ένα πολύ πυκνό όμορφο δάσος με δρύς ,αλλά κι εδώ
πάλι αλόγιστα ο παράγων άνθρωπος το κατέστρεψε με τήν υλοτόμιση.
Να αναφέρω
εδώ την προσωπική μου άποψη σχετικά με τό όνομα,όταν έχω χρόνια που ασχολούμαι
γιατί μού αρέσει νά καταγράφω,ψάχνω,ερευνώ ιστορικά στοιχεία για την περιοχή
μας.
Τό όνομα Μπρένιστα (Brenista) είναι σλάβικο και ειναι σύνθεση της
λέξης Bres και του -ιστα σλάβικο επίθεμα που συναντάμε στά
περισσότερα σλάβικα ονόματα στην περιοχή μας.
Για παράδειγμα αναφέρω την
σημερινή ονομασία Γραμμενίτσα που παραμμένει, Νησίστα, η σημερινό
ονομα της Ροδαυγής, Αβαρίτσα,»σύνορο» που υπάρχει και
λέγεται σήμερα μεταξύ Κορφοβουνίου-Πιστιανών.
Έχουμε λοιπόν το
όνομα Bres που άν το αναλύσουμε μας παραπέμπει σέ μέρος, τόπο
λασπώδες,πηλός,λάσπη.Θα μού πείτε τώρα που είναι η λάσπη ή το
λασπώδες εδαφος στό ορεινό χωριό Μπρένιστα.
Η αποψή μου είναι όταν
ήρθαν οι σλάβοι στήν περιοχή μας βρήκαν στό χωριό μας τά εργαστήρια και τούς
φούρνους όπου έψηναν τά εκατοντάδες μικρά τούβλα,κεραμίδια που τροφοδοτούσαν για
την κατασκευή,τό χτίσιμο αρχαίων πόλεων,κάστρων στήν ευρύτερη περιοχή μας.
Η
περιοχή τού χωριού μας που είχε το καλύτερο κοκκινόχωμα για την παραπάνω
περίπτωση ήταν στον Προφήτη Ηλία όπου όταν έγινε η πρώτη διάνοιξη του
δρόμου και η διαμόρφωση του χώρου γυρω απο το εξωκλήσι βρέθηκαν πολλά κεραμίδια
και τούβλα.Αλλη μια γνωστή και σήμερα θέση ως κεραμίδια ειναι στα
Ρουμάνια,όπου κι εκει οι αγρότες όταν όργωναν με το αλέτρι έβρισκαν
κεραμίδια και μικρά τούβλα.
Η έρευνα συνεχίζεται πάντα και βλέπω την
περίπτωση που αναφέρει ο Κώστας πολύ ενδιαφέρουσα γιά παραπέρα σχετική μελέτη
γύρω απο τό όνομα αυτό.
Υπάρχουν πολλές εικασίες από ότι έχω διαβάσει ότι η
αρχαία Νικόπολη έχει χτιστεί με υλικά από την περιοχή μας.Θα πρέπει να
σας θυμίσω ότι ο Άραχθος ποταμός ήταν πλωτός μέχρι και την περιοχή της
σημερινής Μητρόπολης Άρτας κι έτσι υπήρχε η δυνατότητα μεταφοράς των υλικών για
τό χτίσιμο των αρχαίων πόλεων.
Υπάρχουν κάποιες πληροφορίες που δεν μπορούν
να διασταυρωθούν ότι στήν περιοχή που βρίσκεται σήμερα κάτω από τον κεντρικό
δρόμο,πρός τον Αγιο Νικόλαο,τα ερείπεια της Ζωοδόχου Πηγής,το
σπίτι της Παναγιώτας Αποστόλου και πρός το σπίτι του γνωστού Μαντζαβίνα
που ήταν απο τους πρώτους που έμειναν εδώ,υπήρχε μικρός οικισμός με όμορφα μικρά
σπίτια πετρόκτιστα,αλλά και όμορφα σοκάκια,στενοί δρόμοι,είχε δε μάλλον σύνδεση,
διέξοδο πρός το ναό του Αγίου Νικολάου,μοναστήρι πολύ παλαιά όπου
κατέφυγε κατατρεγμένη και η Αγία Θεοδώρα πολιούχος της Άρτας.
Υπάρχουν
αρκετά πιστεύω ιστορικά στοιχεία για τό χωριό μας διάσπαρτα που δέν βρίσκουμε
δυστυχώς γραπτές μαρτυρίες για να πούμε ότι πραγματικά εδώ υπήρχε αυτός ο
οικισμός ή έγιναν αυτές οι μάχες,εδώ ήταν η τάδε εκκλησία,εδώ γιά παράδειγμα
οπως γνωρίζουμε υπήρχε η θέση Μπαρπέρνια και γίνονταν η μεγαλύτερη
ζωοπανήγυρη στήν περιοχή τού χωριού.
Εκεί υπήρχε λένε και ο ναός του Αι
Γιάννη του ριγανά,ερείπια λιγοστά υπάρχουν σήμερα,μόνο πέτρες,δυστυχώς όμως
πάλι δέν υπάρχουν κάποιες ιστορικές γραπτές μαρτυρίες για να γνωρίζουμε
περισσότερα.
Αυτά τά λίγα για σήμερα με αφορμή το πρώτο βιβλίο που
κυκλοφόρησε για τό χωριό μας και που πρέπει νά τύχει την πρέπουσα συμπαράσταση
προώθησης απο τον τοπικό Μορφωτικό Σύλλογο και τήν τοπική κοινότητα
Κορφοβουνίου
Στις σελίδες 16-17 του βιβλίου του, ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΠΕΡΙ ΑΡΤΗΣ ΚΑΙ ΠΡΕΒΕΖΗΣ που εκδόθηκε το 1884 ο Σεραφείμ Ξενόπουλος αναφέρει τα εξής για το χωριό μας το Κορφοβούνι, ίσως και τα μοναδικά γραπτά στοιχεία που υπάρχουν.Τα στοιχεία είναι ελεύθερη μετάφραση από μένα (Ιωάννης Κούσουλας) αλλά θα ακολουθήσει και φωτογραφία του αυθεντικού κειμένου.
Ποιος είναι όμως ο Σεραφείμ Ξενόπουλος ;
Ο Μητροπολίτης Άρτας
Σεραφείμ Ξενόπουλος ο Βυζάντιος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στην περιοχή
των Ταταύλων (Ταταούλη) με καταγωγή από την πλευρά του πατέρα του Μιχαήλ από ένα
χωριό της Νάξου, ενώ από κείνη της μητέρας του Σωσσάνης την Χίο (αν και η ίδια
είχε επίσης γεννηθεί στην Κωνσταντινούπολη). Τα πρώτα γράμματα έμαθε στα σχολεία
της γενέτειρας του και έπειτα μαθήτευσε, όπως αναφέρει ο ίδιος, " πάντα τα
εγκύκλια δε και τα ιερά μαθήματα" κοντά στον λόγιο μοναχό Ιωσήφ, ο οποίος
προερχόταν από τον κύκλο των μαθητών της σχολής των Κυδωνιών. Επίσης την ίδια
περίοδο διδάχτηκε την ιταλική γλώσσα από τον ιταλό στην καταγωγή αλλά ορθόδοξο
στο θρήσκευμα Παύλο παπά Νικόλα. Το 1832 χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος, το 1847
πρεσβύτερος, το 1848 προχειρίσθηκε Επίσκοπος Αργυρουπόλεως. Το1863 έπειτα από
τις καθιερωμένες εξετάσεις Ελληνικών, Ιστορικών και Θεολογικών μαθημάτων που
προέβλεπε το πρόγραμμα της σχολής της Χάλκης, έλαβε το δίπλωμα και στις 10
Απριλίου του ίδιου έτους μετατέθηκε στην Άρτα. Στις 27 Ιανουαρίου του 1864
εξελέγη Μητροπολίτης Άρτης. Σημαντική εκκλησιαστική προσωπικότητα και δόκιμος
ιστοριοδίφης, σημάδεψε με την παρουσία του την πνευματική ζωή της Άρτας με το
πλούσιο ποιμαντικό και συγγραφικό του έργο. Από το δεύτερο, το οποίο παρουσιάζει
πολυμορφία και είναι ιδιαίτερης ιστορικής σημασίας, αξίζει να μνημονεύσουμε το
«Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης» Αθήναι 1884, (επανέκδοση
Μουσικοφιλολογικός Σύλλογος Άρτας «Σκουφάς», 'Άρτα 1986,), στο οποίο με
λεπτομερή τρόπο παρουσιάζει την ιστορία, κυρίως εκκλησιαστική, των
προαναφερόμενων περιοχών και της Ηπείρου γενικότερα.
για
περισσότερα : δείτε εδώ
<< Πρένιστα ή Μπρέντιστα ή Πρενίστα κατοικούντο από 75 οικογένειες γεωργών και ξυλοκόπων,και είχαν ένα Ιερόν Ναό του Αγίου Γεωργίου που καθιερώθηκε στις 30 Ιουλίου του 1870, πέντε παρεκκλήσια: της Θεοτόκου της Μεταστάσεως ή Εισοδείων Αυτής αστέγων. Του Αγίου Γεωργίου κατεστραμμένο παντελώς.Της Θεοτόκου επ' ονόματι της Γεννήσεως.Του Προφήτη Ηλία άστεγων εν μέρη.Του Αγίου Χριστοφόρου κατεστραμμένων.Σ΄αυτό το χωριό υπήρχε και η Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου, προς τ' ανατολικά του χωριού,όπου σωζόταν ένας μικρός Ναΐσκος του, ανάμεσα σε σορούς από ερείπια και χαλάσματα. Εκεί λέγεται ότι κατέφυγε η σύζυγος του Δεσπότου Μιχαήλ Β' Κομνηνοαγγέλου, η βασίλισσα Αγία Θεοδώρα, μάλιστα οι ντόπιοι επιδείκνυαν το σημείο στο οποίο έμεινε κρυμμένη η μακάρια,πάνω σε μια μεγάλη σκληρή πέτρα,κοίλη από την μια πλευρά εκ' της φύσεως της, που έμοιαζε με θρονίσκο(πολυθρόνα),το είδαμε και εμείς που ήταν σε απότομη και κατηφορική θέση.Πνευματικώς το χωριό αυτό κυβερνάτε από δυο Ιερείς.>>
Το αυθεντικό κείμενο του Δοκιμίου σε καθαρεύουσα
μορφή φαίνεται στην ποιο κάτω φωτογραφία.
Πολλοί θα είναι αυτοί που ίσως και σήμερα δεν
γνωρίζουν πότε απελευθερώθηκε το Κορφοβούνι από τον Οθωμανικό ζυγό,πότε έφυγαν
δηλαδή οι Τούρκοι από το χωριό, τα καίρια τριγύρω μας κομβικά υψώματα αλλά και
από τα φυλάκια,ξακουστά ώς καρακόλια που είχαν εδώ στην
Παναγία και κάτω στην Δρυώνα για να ελέγχουν
τα στρατηγικά περάσματα του ποταμού Αράχθου προς την απέναντι ελεύθερη
περιοχή.
Ήταν τότε που με το λυκαυγές της
12ης Οκτωβρίου 1912, ο Ελληνικός στρατός της περιοχής, δηλαδή το
3ο και 10ο τάγμα Ευζώνων καθώς και δύο τάγματα του 15ου Συντάγματος, άρχισαν τις
προετοιμασίες για την συνέχιση της επίθεσης.
Οι εμπροσθοφυλακές και οι ανιχνευτικές
περίπολοι, που προχωρούσαν μπροστά, δεν δέχτηκαν πυρά. Προχώρησαν μέχρι τις
κορυφές της Τσούκας και του Πύργου, που το
προηγούμενο βράδυ ήταν γεμάτες από Τουρκικό στρατό, αλλά τώρα δεν υπήρχε ούτε
ψυχή.
Οι Τούρκοι είχαν εξαφανισθεί.
Είχαν φύγει τη νύχτα χωρίς να γίνουν αντιληπτοί.
Είχαν φύγει, όχι μόνον από την περιοχή Κορφοβουνίου –
Αμμότοπου, αλλά και από τη Φιλιππιάδα, τη
γέφυρα Καλογήρου, την Καμπή και το
Καστρί. Γιατί άραγε; Πώς εξαφανίστηκαν έτσι απρόοπτα και
αναπάντεχα; Ποιος λόγος τους εξανάγκασε να φύγουν, χωρίς να δώσουν μάχη; Γιατί ο
Τουρκικός στρατός εξαφανίστηκε ως δια μαγείας από την περιοχή
Φιλιππιάδας – Κορφοβουνίου- Αμμότοπου τη νύχτα 11 προς
12 Οκτωβρίου 1912, χωρίς να δώσει μάχη;
Η απροσδόκητη φυγή των
Τούρκων οφείλεται στο εξής περιστατικό:
Στις 10 Οκτωβρίου 1912 αργά τη νύχτα, όταν
διεξάγονταν οι φοβερές μάχες Γριμπόβου ένα μικρό απόσπασμα από
150 Ευζώνους που ανήκαν στο 3ο ανεξάρτητο τάγμα Ευζώνων, κατέλαβε το
Ανώγειο κατόπιν διαταγής του Στρατηγείου. Το μικρό αυτό τμήμα,
με τη συνδρομή και τις υποδείξεις Ανωγειατών ανταρτών που γνώριζαν καλά τα
κατατόπια, οργάνωσε τέλεια την άμυνα σε όλες τις διαβάσεις των δυτικών κορυφών
που οδηγούσαν στο χωριό. Οι Τούρκοι που γνώριζαν τη στρατηγική θέση του
Ανωγείου για την ασφάλεια των στρατευμάτων τους στο νότο, το
επόμενο πρωί, 11 Οκτωβρίου 1912, προσπάθησαν να το καταλάβουν
με μανιασμένες επιθέσεις που εξαπέλυσαν από το Γοργόμυλο , τα
Χαλάσματα, τον Άγιο Θεόδωρο, τα «
Πέντε Πηγάδια» και τη Σκλίβανη.
Παρά τις ολοήμερες προσπάθειες, δεν κατόρθωσαν
να διασπάσουν τη γραμμή και άπρακτοι επέστρεψαν πίσω στις παλαιές τους θέσεις
κάτω στο Δερβένι.
Με το σούρουπο, ένα μικρό τμήμα αποτελούμενο
από ευζώνους και αντάρτες, επιτέθηκε ξαφνικά στο Φρούριο των Πέντε
Πηγαδιών με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να αιφνιδιαστούν και πανικόβλητοι να
τραπούν σε φυγή προς τα Πεστά , εγκαταλείποντας τα πάντα πίσω
τους. Μόλις ο αρχιστράτηγος των Τούρκων Εσάτ Πασάς έμαθε ότι
καταλήφθηκε το Ανώγειο από τον Ελληνικό στρατό και
εγκαταλείφτηκε το Οθωμανικό Φρούριο στα «Πέντε Πηγάδια» από τον δικό του στρατό,
διέταξε την άμεση και ταχύτατη υποχώρηση του Τουρκικού στρατού που βρισκόταν
στην περιοχή Φιλιππιάδος – Κορφοβουνίου – Αμμότοπου προς τα
Γιάννενα , από φόβο μήπως αποκοπεί, εγκλωβισθεί και εξοντωθεί
στη στενωπό της περιοχής του Οθωμανικού Φρουρίου των Πέντε Πηγαδιών και την
κοιλάδα του ποταμού Λούρου. Χάρις στην έξυπνη αυτή κίνηση των
Ευζώνων στό Ανώγειο και στα «Πέντε Πηγάδια», η
Φιλιππιάδα απελευθερώθηκε αναίμακτα.
Οι αξιωματικοί, αφού βεβαιώθηκαν ότι οι
Τούρκοι είχαν εξαφανισθεί από την περιοχή, ανέφεραν αμέσως το γεγονός στο
Στρατηγείο. Ο Σαπουντζάκης που δεν πίστευε στα μάτια του έδωσε
εντολή στην ίλη ιππικού να προβεί σε αναγνώριση προς όλες τις κατευθύνσεις και
προπαντός προς την περιοχή της γέφυρας Καλογήρου και την
Φιλιππιάδα.Πράγματι στις 12.00 το μεσημέρι της
12ης Οκτωβρίου 1912 ο υπίλαρχος
Γιαννόπουλος,κάλπαζε με έναν ουλαμό από τους
Χαλκιάδες προς την τότε πέτρινη γέφυρα
Καλογήρου.Εκεί ανίχνευσε όλη τη γύρω περιοχή και διαπίστωσε ότι οι
Τούρκοι ήταν άφαντοι και τα πολυβολεία κενά.
Αμέσως ο υπίλαρχος Γιαννόπουλος συνέταξε και
έστειλε στο Στρατηγείο το κάτωθι ανακοινωθέν:
«Γέφυρα Καλογήρου 12 Οκτωβρίου 1912, ώρα 13.10
μ.μ. Στρατηγείον: Η διάβασις της γέφυρας ελευθέρα, τα πολυβολεία κενά. Η γέφυρα
έχει ανάγκη επιδιορθώσεως προς διάβασιν πυροβολικού, καθότι το ξύλινο
κατάστρωμά της έχει καταστραφεί εις πολλά μέρη. Άφησα τμήμα τι προς φρούρησιν
της γέφυρας και με το υπόλοιπο του ουλαμού βαίνω προς Φιλιππιάδα».
Αφού άφησε τη φρουρά στη γέφυρα, κάλπασε με
την υπόλοιπη δύναμη προς την Φιλιππιάδα.
Όταν έφθασαν στο Ελευθεροχώρι, όπου οι κάτοικοι ήταν όλοι Έλληνες, έτυχαν
υποδοχής ηρώων. Τους δέχτηκαν με ζητωκραυγές, με θερμές αγκαλιές και με δάκρυα
ευγνωμοσύνης.Οι καρδιές τους χτυπούσαν δυνατά και τα πρόσωπα έλαμπαν από χαρά.
Επί τέλους μετά από 450 χρόνια μαύρης σκλαβιάς από κατακτητή
άξεστο, βάρβαρο και αιμοβόρο, ήταν πλέον ελεύθεροι. Στη συνέχεια ο υπίλαρχος
Γιαννόπουλος προχώρησε προς τη Νέα Φιλιππιάδα στην οποία τότε κατοικούσαν
μόνο Τούρκοι.
Την βρήκε άδεια από κατοίκους, γιατί από φόβο
ακολούθησαν τον Τουρκικό στρατό. Τέλος έφτασε στην Παλαιά
Φιλιππιάδα στην οποία κατοικούσαν εξ ολοκλήρου Έλληνες. Οι λεβέντες
του ιππικού έγιναν και εδώ δεκτοί με τα ίδια συναισθήματα χαράς, ευγνωμοσύνης
και ανακούφισης, όπως στο Ελευθεροχώρι. Ήταν όμως και μερικοί
ανήσυχοι και αναστατωμένοι, διότι οι Τούρκοι φεύγοντας, είχαν πάρει μαζί τους ως
ομήρους συγγενικά τους πρόσωπα. Παρά ταύτα, όλοι ζητούσαν με βουλιμία να μάθουν
για την πολεμική ρωμαλεότητα του Στρατού μας και εάν τώρα η πατρίδα είναι καλά
προετοιμασμένη για τη νικηφόρα έκβαση του πολέμου. Ήταν και τούτο απαύγασμα της
θλιβερής ανάμνησης του προ 15ετίας άτυχου πολέμου του έτους 1887 που τόσο πολύ
τους είχε ταλαιπωρήσει. Έπειτα έδωσαν όλες τις πληροφορίες που γνώριζαν για την
ξαφνική νυχτερινή φυγή των Τούρκων προς τα Γιάννενα.Ο υπίλαρχος Γιαννόπουλος
αμέσως στέλνει στο Στρατηγείο το παρακάτω λιτό ανακοινωθέν:
«Φιλιππιάς 12 Οκτωβρίου 1912, ώρα 02.25′ μ.μ.
Στραγηγείον. Φιλιππιάς τελείως ελευθέρα. Ευρίσκομαι εν αυτή αναμένων διαταγάς
σας»
Μόλις ο στρατηγός Σαπουντζάκης έλαβε το
ανακοινωθέν, διέταξε το 2οΤάγμα του 15ου Συντάγματος να μεταβεί και να καταλάβει
τη Φιλιππιάδα και το 1ο Τάγμα του ιδίου Συν/τος να καταλάβει την Καμπή.
Παρόμοιες διαταγές έδωσε και στα άλλα στρατιωτικά τμήματα για την κατάληψη άλλων
τοποθεσιών στην περιοχή Γριμπόβου – Κορφοβουνίου – Αμμότοπου.
Όντως στις 4.00 το απόγευμα της ίδιας ημέρας 12 Οκτωβρίου 1912 το 2ο τάγμα υπό
την διοίκηση του Ταγματάρχη Γκιταράκου, ξεκίνησε πεζοπορία από τους Χαλκιάδες
(σήμερα Φιλοθέη) και έφθασε στη Φιλιππιάδα τις βραδινές ώρες, χωρίς καμιά
ενόχληση. Οι κάτοικοι έζησαν νέες χαρές και νέες συγκινήσεις, γιατί έβλεπαν ότι
οι ελπίδες τόσων αιώνων γίνονταν τώρα πραγματικότητα.
Ο ταγματάρχης Γκιταράκος αφού έλαβε όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα για την
τάξη και την ασφάλεια της Κωμόπολης, έστειλε στο Στρατηγείο το εξής ανακοινωθέν:
«Φιλιππιάς 12-10-12, ώρα 11 νυκτός. Αρχηγείον Στρατού. Εκτελούντες διαταγήν σας,
κατέλαβον Φιλιππιάδα, λαβόντες παν μέτρον κατάλληλον προς εξασφάλισιν της
τάξεως, θέσαντες φρουρούς εις τα δημόσια καταστήματα,αναβάλλοντες δι” αύριον την
καταγραφήν των εν αυτοίς ειδών ως εκ του προκεχωρηκότος της ώρας… Εν γένει δε τα
μέτρα της ασφάλειας εξετελέσθησαν τη επιβλέψει λοχαγού
Αντωνιάδου».
Τρεισήμισι ώρες αργότερα, ο λοχαγός Αντωνιάδης
που ρύθμισε τα μέτρα ασφαλείας, έστειλε και αυτός στο Στρατηγείο το ακόλουθο
ανακοινωθέν: «Φιλιππιάς 13-10-1912, ώρα 2.30′ πρωίας. Αρχηγείον. Κατελάβομεν
Φιλιππιάδα, Ελευθεροχώρι. Πολλά πολεμοφόδια, τρόφιμα και 12 αιχμάλωτοι εις
χείρας μας. Ουλαμός κατέχει γέφυραν Καλογήρου, 6ος λόχος πρωτοφυλακή προς
Παντάνασσαν, 7ος λόχος εις Ελευθεροχώρι, 8ος πρωτοφυλακή προς Πρέβεζαν».
Η ενημέρωση του Ελευθερίου Βενιζέλου:
Ο αρχηγός του Στρατού Ηπείρου υποστράτηγος
Σαπουντζάκης με δύο διαδοχικά ανακοινωθέντα ένα στις 12 και ένα στις 13
Οκτωβρίου, ενημέρωσε τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο για τη φυγή των Τούρκων
και την κατάληψη της Φιλιππιάδας. Παρατίθενται κατά σειράν τα
ανακοινωθέντα:
1ον
ανακοινωθέν:
« Άρτα 12-10-1912, Υπουργείον Στρατιωτικών –
Αθήνας. 8ον Δελτίον. Απεσύρθη σήμερον ο εχθρός εκ Κιάφας, θέσεως εφ” ης επί
τριήμερον διεξήγητο επίμονος αγών, καθ’ ον ο εχθρός υπέστη μεγάλας απωλείας.
Κατόπιν αναγνωρίσεως προς Φιλιππιάδα, διέταξα όπως ανάλογον στράτευμα καταλάβει
την ειρηπωμένην πόλιν περί εσπέραν ταύτης. Περί 5ην ώραν μ.μ.της σήμερον ήρξατο
η κατάβασις εκ Γριμπόβου αναλόγου δυνάμεως ημών προς κατάληψιν Στρεβίνας.
Αναγνώρισις ενεργείται προς χωρίον και στενωπόν
Κουμουτζάδων(=Αμμότοπος). Οι κάτοικοι του χωρίου Κουμουτζάδων κατά την
νύχτα της προχθές καθ” ην διεξήγετο μάχη υπέστησαν κατά πληροφορίας διασωθέντος
και προσελθόντος ενταύθα Χριστιανού εκ Κουμουτζάδων φρικώδη βασανιστήρια εκ
μέρους των Τούρκων. Οι νεώτεροι των ανδρών του χωρίου ανερχόμενοι εις
25 περίπου δεθέντες δια σχοινίων προσήχθησαν επί του πεδίου της μάχης, όπου
τουφεκίσθησαν εκτων όπισθεν φονευθέντες άπαντες πλην δύο, οίτινες εσώθησαν
προσποιηθέντες τον νεκρόν.Επίσης γυναικόπαιδα του ειρημένου χωρίου εγκλεισθέντα
εν μια οικία υπέστησαν φρικώδη βασανιστήρια.Τούτων αγνοείται η τύχη. Ταύτα πάντα
εγένετο τη διαταγή αυτού του διοικούντος τον εκεί Τουρκικόν στρατόν, όστις κατά
θετικάς πληροφορίας ήτο αξιωματικός ανώτερος. Επίσης κατά πληροφορίας κατοίκων
Φιλιππιάδος, νέοι της πόλεως ταύτης δεθέντες οδηγούνται παρά του
υποχωρήσαντος στρατού εις Ιωάννινα όπως φονευθώσι».
2ον
ανακοινωθέν:
« Άρτα 13-10-1912. Υπουργείων Στρατιωτικών
Αθήνας». 9ον Δελτίον. Χθες την 5.30 μ.μ. κατελάβομεν την Φιλιππιάδα, τον
Λούρον, Ελευθεροχώρι και γέφυραν Παντανάσσης, την δε 7ην
εσπερινήν ώρας κατελάβομεν την Στρεβίναν. Ο Τουρκικός στρατός
φεύγων εγκατέλειψε πάμπολλα πολεμοφόδια, τρόφιμα και άλλα υλικά, ων το ποσόν
θέλομεν αναφέρει άμα τη καταγραφήτων. Συνελήφθησαν 12 αιχμάλωτοι, ως εις
αξιωματικός. Διέταξα τα δέοντα δια την ασφάλειαν των κατοίκων των καταληφθέντων
μερών, ανεξαρτήτως θρησκεύματος».
Η Φιλιππιάδα από την ημέρα της απελευθέρωσης
της στις 12 Οκτωβρίου 1912, μέχρι την ημέρα απελευθέρωσης
ολόκληρης της Ηπείρου στις 21 Φεβρουαρίου 1913, αποτέλεσε
σταθμό σημαντικών γεγονότων. Σ” αυτήν μεταφέρθηκε και εγκαταστάθηκε το Ελληνικό
Στρατηγείο, ιδρύθηκε Νοσοκομείο περίθαλψης και διακομιδής τραυματιών,
εγκαταστάθηκαν κέντρα εφοδιασμού του στρατού, ήρθαν και διέμεναν ο
Ελευθέριος Βενιζέλος και ο διάδοχος
Κωνσταντίνος, κλπ.
Από όλα τα παραπάνω εύκολα συμπεραίνει
ο καθένας μας ότι η απελευθέρωση του χωριού μας έγινε ταυτόχρονα με αυτή στην
γειτονική μας Φιλιππιάδα, Αμμότοπο,
Καμπή, Γρίμποβο, Καστρί και
άμεσα σχετίζεται με όλα τα πολεμικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν τις ημέρες
εκείνες στην ευρύτερη τριγύρω περιοχή του χωριού μας
Το πρώτο βιβλίο γιά
το Κορφοβούνι!
.
Συγγραφέας της όλης αυτής προσπάθειας είναι ο Κοκκινέλης Νικ. Κων/νος που ζεί στήν Αθήνα και εργαζόταν τα τελευταία χρόνια στά αστικά λεωφορεία Ο.Α.Σ.Α και ειναι πλέον συνταξιούχος σήμερα.
Στό βιβλίο μπορεί να βρεί ο αναγνώστης πολλά ενδιαφέροντα θέματα να διαβάσει και ειδικά για τούς νέους σήμερα που δείχνουν ενδιαφέρον για παλαιές ιστορίες που έχουν σχέση με τό χωριό μας.
Τό βιβλίο χωρίζεται σε οκτώ ενότητες,κεφάλαια,έχει πολλά ιστορικά στοιχεία για τό χωριό μας,πώς εξαγοράστηκε απο τούς τούρκους τσιφλικάδες,για τούς πατριώτες αγωνιστές που υπηρέτησαν την πατρίδα,την εκπαίδευση,σχολεία,δάσκαλοι που υπηρέτησαν,για όλες τις εκκλησίες μας πολλά στοιχεία με χρονολογίες,για την πρώτη συγκοινωνία στό χωριό μας,παραδόσεις,θρύλους.
Σέ επόμενο κεφάλαιο αναφέρει τα παραδοσιακά εργαλεία για το νοικοκυριό,αγροτικά εργαλεία,τα παραδοσιακά επαγγέλματα,ονόματα γνωστών μαστόρων και επαγγελματιών της εποχής, όπως κτιστών,ραφτάδων,τσαρουχάδων κ.α..
Συγγραφέας της όλης αυτής προσπάθειας είναι ο Κοκκινέλης Νικ. Κων/νος που ζεί στήν Αθήνα και εργαζόταν τα τελευταία χρόνια στά αστικά λεωφορεία Ο.Α.Σ.Α και ειναι πλέον συνταξιούχος σήμερα.
Στό βιβλίο μπορεί να βρεί ο αναγνώστης πολλά ενδιαφέροντα θέματα να διαβάσει και ειδικά για τούς νέους σήμερα που δείχνουν ενδιαφέρον για παλαιές ιστορίες που έχουν σχέση με τό χωριό μας.
Τό βιβλίο χωρίζεται σε οκτώ ενότητες,κεφάλαια,έχει πολλά ιστορικά στοιχεία για τό χωριό μας,πώς εξαγοράστηκε απο τούς τούρκους τσιφλικάδες,για τούς πατριώτες αγωνιστές που υπηρέτησαν την πατρίδα,την εκπαίδευση,σχολεία,δάσκαλοι που υπηρέτησαν,για όλες τις εκκλησίες μας πολλά στοιχεία με χρονολογίες,για την πρώτη συγκοινωνία στό χωριό μας,παραδόσεις,θρύλους.
Σέ επόμενο κεφάλαιο αναφέρει τα παραδοσιακά εργαλεία για το νοικοκυριό,αγροτικά εργαλεία,τα παραδοσιακά επαγγέλματα,ονόματα γνωστών μαστόρων και επαγγελματιών της εποχής, όπως κτιστών,ραφτάδων,τσαρουχάδων κ.α..
Στο βιβλίο μπορεί να βρεί κανείς πολλά στοιχεία
για τα ήθη και έθιμα τού χωριό μας,τόν γάμο,τήν βάπτιση,τά πανηγύρια,τίς τοπικές
κομπανίες,πολλά τραγούδια,παροιμίες,θρύλους της παλαιάς εποχής που
έλεγαν,παιχνίδια που έπαιζαν τά παιδιά,για τούς νερόμυλους και τά φαντάσματα που
έλεγαν ότι έβρισκαν στα λαγκάδια και στό δρόμο για να αλέσουν τά γεννήματα και
πολλά άλλα που δέν μπορώ να αναφέρω και σίγουρα θα ξεχάσω μέσα απο τίς 450
περίπου σελίδες του βιβλίου.
Να ευχαριστήσουμε τον χωριανό μας κον Κώστα
Κοκκινέλη για την προσπάθεια αυτή να καταγράψει και να συγκεντρώσει όλα αυτά
τα ιστορικά στοιχεία για τό χωριό μας.
Είναι η πρώτη προσπάθεια τυπωμένη στό
χαρτί και εαν υπάρχουν κάποια λάθη σε σχέση με χρονολογίες δέν νομίζω να έχει
μεγάλη σημασία.
Σέ επόμενες αναρτήσεις μου θα προσπαθήσω να σας δώσω μερικά
ενδιαφέροντα στοιχεία απο το πρώτο επιτέλους βιβλίο που γράφτηκε για την ιστορία
του χωριού μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου