Ο Παΐσιος, ο Πούτιν και ο ανορθολογισμός... Σε μία προηγμένη κοινωνία δεν έχει θέση ούτε το «ξανθό γένος», ούτε οι ρήσεις του κάθε Πατροκοσμά.

Μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού και την κρίση που ξέσπασε στις ρωσοτουρκικές σχέσεις, ζούμε την αποθέωση των προφητών της Ορθοδοξίας, που προέβλεπαν την κάθοδο του «ξανθού γένους» και την εκπλήρωση των προαιώνιων πόθων του ελληνισμού.

Άγιος Παΐσιος, Πατροκοσμάς, γέρων Ιωσήφ, πάτερ Τραχώνιος, από τον Παράδεισο όπου σίγουρα βρίσκονται, απολαμβάνουν το θρίαμβο τους. Κάπου στη Μέση Ανατολή, όπως με σαφήνεια είχαν προβλέψει, θα αναμετρηθεί το Καλό με το Κακό. Ο καιρός γαρ εγγύς, όπως λένε οι μύστες των πατερικών σκέψεων.

Και βέβαια το ανησυχητικό δεν είναι οι «προβλέψεις» των σεβαστών γερόντων της Ορθοδοξίας, αλλά το ότι βρίσκονται χιλιάδες άνθρωποι που πιστεύουν τα εμπορευματοποιημένα λόγια τους. Κάποιοι πλουτίζουν, όπως συμβαίνει πάντα, με την αφέλεια, την ανασφάλεια και την πίστη των ανθρώπων. Πωλούν με απλοϊκό και εύληπτο τρόπο υπαρκτά ή ανύπαρκτα κείμενα ή οραματικούς λόγους μοναχών, στους οποίους οι προσφεύγοντες βρίσκουν πάντα αυτό που ψάχνουν. Γιατί παντού και πάντα συγκρούεται το Καλό με το Κακό και παντού και πάντα με μεγάλη ευκολία αποδίδονται οι σχετικοί ρόλοι.

Το φαινόμενο αυτό πήρε μαζική έκταση όταν στα ΜΜΕ εμφανίσθηκαν γραφικοί τύποι, μοναχοί, ιερείς, που πρόβαλλαν αυτήν τη μορφή σκέψης. Ή, για να ακριβολογήσω, αυτήν τη μορφή, μη σκέψης. Σε μία κοινωνία που ένα μεγάλο μέρος της δεν αποδέχεται τη σχέση αίτιο-αιτιατό, που πιστεύει πως έχοντας τις ίδιες συμπεριφορές κάποιες φορές θα έχουμε άλλα αποτελέσματα, που θεωρεί την επιστήμη και τον ορθολογισμό σημεία των καιρών της «πτώσης» (ας θυμηθούμε τον ειρωνικό χαρακτηρισμό «φωταδιστές», του μακαριστού), σε αυτήν την κοινωνία, λοιπόν, ρίζωσαν πολύ εύκολα οι καρποί της μη σκέψης.

Και βέβαια όσο οι κήρυκες αυτών των λόγων έβλεπαν το κοινό τους να μεγαλώνει, τόσο μεγάλωνε και ο αριθμός τους, όπως και ο αριθμός των μοναχών, των πατέρων και των «προφητών» που εμπλούτιζαν το ρόστερ τους. Από κοντά και οι πολιτικοί και τα κόμματα- παρίες, δηλαδή τα περιθωριακά κόμματα με τη διάχυτη διαμαρτυρία τους, την αντισυστημική λειτουργία τους και την εχθρότητα τους στο φιλελευθερισμό, που προσπάθησαν να ενσωματώσουν στον πολιτικό τους λόγο τα αφελή οράματα και τις «αποκαλυπτικές» ρήσεις των μοναχών, επιδιώκοντας με αυτόν τον τρόπο την πρόσβαση τους στο θρησκόληπτο κοινό.

Έτσι, αυτές τις μέρες βλέπω και κατά τεκμήριο σοβαρούς ανθρώπους να μνημονεύουν τα πρωτοσέλιδα συγκεκριμένης εφημερίδας, όχι σκωπτικά, όπως θα άρμοζε σε αυτούς, αλλά με περίσκεψη και προβληματισμό. Τελικά ο απλοϊκός και ο αφελής λόγος, που στην εκφορά του λαμβάνει τη μορφή της «αποκάλυψης» - μικρής ή μεγάλης- λειτουργεί αθορύβως και υπογείως. Και στην κατάλληλη στιγμή, όταν το υποκείμενο, ατομικό ή συλλογικό, αισθάνεται αδύναμο, απειλούμενο, ανασφαλές, γίνεται το μαξιλάρι στο οποίο ακουμπά.

Οι κοινωνίες που έχουν κατακτήσει συλλογικά τον ορθολογισμό βιώνουν τις κρίσεις τους και προσπαθούν να τις υπερβούν με εργαλεία τη λογική ανάλυση και τη σύνθεση. Έχουν αναγορεύσει την επιστήμη στο απόλυτο όπλο που λύνει ή προσπαθεί να λύσει τα προβλήματα που αναφύονται. Σε μία προηγμένη κοινωνία δεν έχει θέση ούτε το «ξανθό γένος», ούτε οι ρήσεις του κάθε Πατροκοσμά.

Του Σάκη Μουμτζή

www.liberal.gr