Πολύς λόγος έγινε για τις προσωπικές αναφορές της Μαργαρίτας
Παπανδρέου, στο βιβλίο της «Έρωτας και Εξουσία» (εκδόσεις Πατάκη) για τη
μακρόχρονη σχέση της με τον Ανδρέα Παπανδρέου, από την πρώτη γνωριμία τους, στις
αρχές του 1948, στο προθάλαμο ενός οδοντιατρείου στη Μινεάπολη των ΗΠΑ, τον
κοινό οικογενειακό τους βίο, από τις αρχές της δεκαετίας του '50, τη μάχη για τη
δημοκρατία πριν και μετά τη δικτατορία, μέχρι τους χωριστούς δρόμους τους από
τα τέλη του 80 μέχρι τον θάνατό του, το 1996.
Ελάχιστες όμως ήταν αναφορές
για τις σκέψεις της κυρίας Παπανδρέου σχετικά με πολιτικά γεγονότα που έζησε
δίπλα στον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, ορισμένα εκ των οποίων θίγει με φειδωλό,
προσεκτικό και αποστασιοποιημένο τρόπο.
Μολονότι δεν γινόμαστε σοφότεροι από
ιστορικής πλευράς, υπό την έννοια ότι η Μαργαρίτα Παπανδρέου δεν κάνει
αποκαλύψεις που δεν γνωρίζουμε για κρίσιμα ιστορικά γεγονότα που η ίδια έζησε
τόσο πριν τη Δικτατορία όσο και κατά τη διάρκεια της πρώτης οκταετίας της
διακυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου, ωστόσο οι αναφορές της συγγραφέως έρχονται
να αναδείξουν κάποιες καθοριστικές λεπτομέρειες που διαμόρφωσαν τα γεγονότα στα
οποία πρωταγωνίστησε ο Ανδρέας.
Για παράδειγμα ενώ είναι γνωστά τα όσα
συνέβησαν κατά τη σύλληψη του από τους πραξικοπηματίες τη νύχτα της 21ης
Απριλίου του 1967, εν τούτοις η εξιστόρηση με λεπτομέρειες των γεγονότων και τα
συναισθήματα που η ίδια βίωσε συμπληρώνουν την ιστορική πραγματικότητα. Είναι θα
μπορούσε να πει κάποιος μια μορφή μαρτυρίας χρήσιμη για την ιστοριογραφική
έρευνα.
Η Μαργαρίτα Παπανδρέου αποφεύγει να σχολιάσει κομβικές αποφάσεις
στην ιστορική διαδρομή του ΠΑΣΟΚ ούτε την εσωτερική και την εξωτερική πολιτική
που άσκησε το κόμμα υπό την πρωθυπουργία του Ανδρέα Παπανδρέου.
Πιο
εκτεταμένη είναι η διήγηση της για τις προετοιμασίες σχετικά με την Πρωτοβουλία
των Έξι (Ανδρέας Παπανδρέου, Τζούλιους Νιερέρε, Μιγκέλ Ντε λα Μαντρίντ, Ιντιρα
Γκάντι, Ούλαφ Πάλμε, Ραούλ Αλφονσίν) όπου, όπως λέει η κυρία Παπανδρέου, ο
Ανδρέας ζήτησε τη γνώμη της για την αρχική του ομιλία ενώ τον συνόδευσε και στο
Νέο Δελχί.
Όμως έχουν, κατά τη γνώμη μου, ενδιαφέρον οι σκέψεις και τα σχόλια
της σχετικά με τις προσωπικές της, εγχώριες και διεθνείς, δραστηριότητες στο
γυναικείο κίνημα που ήταν παράλληλες και συχνά εφάπτονταν με την αυξανόμενη
απήχηση του ΠΑΣΟΚ. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση της ΕΓΕ (Ένωση Γυναικών Ελλάδος) και
πρωταγωνίστησε στην αλλαγή του οικογενειακού δικαίου για την νομική εξίσωση
ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα, παρά τις αντιδράσεις που όπως αναφέρει
αντιμετώπισε και μέσα από το ΠΑΣΟΚ.
«Κεντρίζουν» όσα υπαινίσσεται για το
«καπέλωμα», που επεδίωκε ο κομματικός μηχανισμός της Χαριλάου Τρικούπη στην ΕΓΕ,
καθώς δεν άρεσε, όπως γράφει, να λειτουργεί αυτόνομα και ανεξάρτητα. «Όταν το
ΠΑΣΟΚ είχε εσωκομματικά προβλήματα , είχαμε κι εμείς. Όταν πήγαινε καλά
πηγαίναμε κι εμείς», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Οι σκέψεις και απόψεις της για
το γυναικείο κίνημα εκφράζονται έντονα και με σαφή τρόπο στο βιβλίο. Ειδικότερα
για τον αγώνα της για τη νομιμοποίηση των εκτρώσεων, το 1985, όπου διηγείται τη
συνομιλία της με τον αείμνηστο Γιώργο Γεννηματά ο οποίος της επισημαίνει τις
αντιρρήσεις του κόμματος για το θέμα και τις συνέπειες που θα είχε εκλογικά για
το ΠΑΣΟΚ καθώς και τη κριτική που δέχθηκε από θρησκευτικές οργανώσεις επί του
θέματος.
Πολλές και πυκνές είναι στο βιβλίο οι διηγήσεις της Μαργαρίτας
Παπανδρέου για τις επί σειρά ετών διεθνείς της δραστηριότητες μέσα από το
Παγκόσμιο Δίκτυο Γυναικών για τον Αφοπλισμό και την Ειρήνη, στις οποίες
προέκυψαν πολλαπλά ταξίδια και ομιλίες σε όλο τον κόσμο και στον ΟΗΕ ενώ
συνάντησε συζύγους ξένων ηγετών που είχαν αναλάβει ανάλογο ρόλο.
Γρήγορα
προέκυψαν τριβές με τον Ανδρέα Παπανδρέου εξαιτίας του γεγονός ότι θεώρηση πως
εμπλέκεται σε πτυχές της εξωτερικής πολιτικής που ασκούσε. Όπως υποστηρίζει η
Μαργαρίτα Παπανδρέου, κάποια στιγμή όταν είχε πια διαταραχθεί πλήρως η σχέση
τους, ο τότε πρωθυπουργός, ζήτησε από τις διπλωματικές υπηρεσίες να μην την
διευκολύνουν!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου