Στο Μέτσοβο, πριν την Εγνατία.

              

Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας δεσπότης και ταξίδευε χειμώνα ανάμεσα Ήπειρο και Θεσσαλία. Περνώντας τον αυχένα στην Κατάρα (έχει υψόμετρο 1690!) έπεσε σε πολύ κακό καιρό και πιο κάτω πέθανε. Πριν ξεψυχήσει άφησε κατάρα στο μέρος, η οποία έμεινε ως όνομα για πάντα.

Θυμήθηκα την ιστορία περνώντας τον Κάμπο του Δεσπότη (εκεί που ξεψύχησε), έχοντας βαρεθεί να μετράω στροφές λες και δεν οδηγάω τζιπ αλλά κλουβί του Λούνα Παρκ. Ήταν τότε που η Εγνατία οδός ήταν απλώς ένα μάτσο εργοτάξια μέσα στους γκρεμούς της Πίνδου. 

Αργότερα τα ξέχασα όλα βλέποντας το Μέτσοβο ωραίο και μεγάλο από ψηλά να απλώνεται ανάμεσα στα γεμάτα χιόνια ακόμη βουνά της Πίνδου, τριγυρισμένο από πάμπολλα διάσελα και δερβένια. 

Το Μέτσοβο ήταν πάντα πάνω στο βασικό πέρασμα των καραβανιών, μεταξύ Ηπείρου και Θεσσαλίας. Στους αιώνες της Τουρκοκρατίας πήρε τρομερά προνόμια για να φυλάει τα περάσματα ανοιχτά. 

Οι Μετσοβίτες ως τον 14ο αιώνα ήταν καθαρά κτηνοτρόφοι. Με τα προνόμια το χωριό μεγαλώνει και αναπτύσσεται πολύ, γεμίζει όμορφα πέτρινα αρχοντόσπιτα. Έτσι η Κατάρα μόνο κατάρα τελικά δεν ήταν για το Μέτσοβο. 

Ξεφυλλίζω ένα βιβλίο μέσα στο γλυκό φθινοπωρινό φως που μπαίνει από τα παράθυρα του ξενοδοχείου μου. Ο πρώτος που έδωσε προνόμια στους Μετσοβίτες για να φυλάνε τον Αυχένα του Ζυγού (την Κατάρα, προ Δεσπότη δηλαδή.) ήταν ο Σουλτάνος Μουράτ Β' το 1430. Για αιώνες οι Μετσοβίτες ανανέωναν την εμπιστοσύνη τους στον εκάστοτε  Σουλτάνο και αυτός τους είχε στα φορολογικά πούπουλα και σε προνόμια αδιανόητα για κατεχόμενο τόπο τότε. Αυτός που χαλάει το μέλι γάλα είναι ο Αλή Πασάς ο οποίος από το 1795 καταργεί τα προνόμια και τότε πολλοί Μετσοβίτες (μεταξύ των οποίων οι Αβέρωφ, Τοσίτσας, Στουρνάρης) εγκαταλείπουν το Μέτσοβο και αναζητούν προκοπή στην Αίγυπτο για στην Ευρώπη.

«Βενετσέμου κάμπ'ρι», πάμε στην πλατεία μου λέει ο Βασίλης Βαρσάνης τοπικός ιστοριοδίφης και συνοδός μας σε μια ωραία βόλτα στο χωριό. Η πλατεία είναι οπωσδήποτε το μέρος του κυκλοφοριακού χαμού στο Μέτσοβο. Το υπόγειο πάρκινγκ είναι πάντα γεμάτο Μετσοβίτικα αυτοκίνητα και το παρκάρισμα είναι τεράστια περιπέτεια για κάθε επισκέπτη. 

«Εδώ ήταν το Κάστρο» μου λέει ο Βασίλης, δείχνοντας μου το ύψωμα με τα έλατα πάνω από τη πλατειά. «Υπήρχε από το 1668 και κάηκε το 1854 με το χωριό». 

Ανηφορίζουμε στις πιο γραφικές γωνιές της πόλης. Περνάμε το Αρχοντικό του Τοσίτσα (αναμφίβολα το ωραιότερο κτήριο!) περνάμε σοκάκια με καλντερίμια χαζεύοντας το σημερινό Μέτσοβο: ηλικιωμένες μετσοβίτισσες κυράδες κουβεντιάζουν βλάχικα φορώντας τα παραδοσιακά τους ρούχα και δίπλα τους προσπερνούν κορίτσια με υπερμοδάτες μπότες, τα βιβλία του φροντιστηρίου στο στήθος και το κινητό καρφωμένο στο αυτί. 

Θαυμάζουμε το σπίτι του Αβέρωφ. «Ήταν το πατρικό της Βασιλοαρχόντισσας» λέει ο Βασίλης. Ποια ήταν η κυρία; «Κόρη του Νικόλαου Αβέρωφ την οποία απαγάγουν το 1884 οι ληστές Θύμιο Γάκης, Τάκο Βαγγέλης και Φλέγγας. Απελευθερώθηκε μετά από 17 ημέρες αφού καταβλήθηκαν λύτρα 10.000 χρυσές λίρες και ένα φόρτωμα ασημένια μετζίτια» Ακούμε τις ιστορίες του Βασίλη , ακούμε και το λαϊκό βλάχικο τραγούδι:

 «Δεν είναι κρίμα κι άδικο, δεν είναι αμαρτία, να'ναι η Βσιλοαρχόντισσα σε κλέφτικα λημέρια, να'χει τα πεύκα στρώματα κι οξιές προσκεφαλάκια..». 

Ανεβαίνουμε ανασαίνοντας αρωματισμένους ατμούς από τα τζάκια και βλέπουμε τα τελευταία παλιά αρχοντόσπιτα: να το σπίτι του Τσιπούρη, του Τσαλμάνη, του Παπαζήση, να και το σπίτι του Πούτσαρη με τ' όνομα. Κάποια αλίμονο καταρρέουν.

Ουφ.. Δίψασα. Πίνουμε λίγο νερό στην  πηγή Φουρνίκα, την παλαιότερη από τις 110 κρήνες του Μετσόβου.

 Ένα από τα πολλά ζευγαράκια - είναι ρομαντικός προορισμός το Μέτσοβο ντε.. - φιλιέται κάτω από τα πεύκα στο παρκάκι του Πίχτου. 

-    Τι να της λέει ρε Βασίλη; ρωτάω

-    Τε αγαπέσκου μούτου. Σε αγαπώ πολύ. 

Ε, βέβαια. 

Που βρίσκομαι;

Το Μέτσοβο είναι ένας από τους σημαντικότερους ορεινούς προορισμούς στην Ελλάδα. Το ταξίδι ως εδώ ήταν κάποτε ολόκληρη περιπέτεια. Σήμερα η Εγνατία οδός το έκανε απλό, ασφαλές και γρήγορο. Η πιο γρήγορη διαδρομή δε είναι μέσω Γρεβενών (προσοχή στις έρμες τις αρκούδες!).

www.thegreektraveller.com