Της Ικαρίας το ανάγνωσμα (Γ΄Μέρος )

(Γιώργος Κρόκος, Κάμπος Ικαρία)

Δίδαγμα ζωής!!!

«Για ποιο βαρύ σας κρίμα σας θερίζουνε/ Πρωτομαγιά σαν χλωρά στάχυα/ πίσω από 'να μαντρότοιχο γεμάτο χαμομήλια; / Για την πατρίδα εσείς στενάζατε/ κι ονειρευόσαστε τη λευτεριά της. /

Τέσσερις ώρες γάζωναν οι σφαίρες την καρδιά σας/ (... ) και πέφτοντας αμίλητοι κατά οκτάδες/ αγκάθινο στεφάνι μας φορέσατε/ χαλκά ζεματιστό στην εποχή μας/ να ντρέπεται αιώνια για τη φρίκη της/ και τα εγκλήματά της. /

Η οδός Φορμίωνος, οδός του Γολγοθά σας/ σπάρθηκε όλη με κόκκινα λουλούδια/ από το πλούσιο αίμα σας τ' αψύ/ που τα μαζεύομε μεσ' σε λευκά μαντήλια/ τη Λευτεριά να ράνομε που αργεί/ (... )». (Ρίτας Μπούμη - Παπά: "Οι Διακόσιοι" - γραμμένο την 1/5/44, στην Ανάληψη Υμηττού).

Στη μνήμη (ιστορική) μένει πλέον βαθιά χαραγμένη (ορόσημο) η αιματοβαμμένη Πρωτομαγιά του 1944. Φέτος συμπληρώθηκαν 71 χρόνια από την ηρωική θυσία των «200» στην Καισαριανή, μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα των ναζί.

Φέτος, έτυχε να με φέρει η τύχη μου σε επαφή (νοητική) μ’ αυτούς τους 200 πατριώτες, που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα.

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.

Είναι γνωστό ότι στην κατεχόμενη Αθήνα, 200 κομμουνιστές αιχμάλωτοι, πρώην πολιτικοί κρατούμενοι, εκτελέστηκαν στην Καισαριανή από τους ναζί ως αντίποινα για το θάνατο ενός γερμανού στρατηγού και τριών συνοδών του αξιωματικών στους Μολάους της Λακωνίας, στις 27 Απριλίου του 1944.

Στην πλειοψηφία τους -περίπου170- ήταν πρώην κρατούμενοι επί δικτατορίας Μεταξά στην Ακροναυπλία που οι αρχές τους παρέδωσαν με πρωτόκολλο παράδοσης στους Iταλούς κατακτητές μετά την πτώση του μετώπου. Mετά την συνθηκολόγηση των Ιταλών, το Σεπτέμβριο του 1943, οι Γερμανοί τους μετέφεραν στο Xαϊδάρι. Oι υπόλοιποι ήταν εξόριστοι από την Aνάφη.

Η διαταγή εκτέλεσης

H διαταγή για τις εκτελέσεις δημοσιεύτηκε στον κατοχικό Τύπο στις 30 Απριλίου του 1944:

«Την 27ην Απριλίου 1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι παρά τους Μολάους κατόπιν μιας εξ ενέδρας επιθέσεως εδολοφόνησαν ανάνδρως έναν Γερμανόν Στρατηγόν και τρεις συνοδούς του. Πολλοί Γερμανοί στρατιώται ετραυματίστησαν. Ως αντίποινα διατάχτηκε:

1. Ο τυφεκισμός 200 κομμουνιστών την 1.5.1944.

2. Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάοι προς Σπάρτην έξωθεν των χωρίων.

Υπό την εντύπωσιν κακουργήματος τούτου Έλληνες εθελονταί εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς.

Ο Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδος».

Καθημερινή 30/4/1944

Το πρωί της 1ης Μαΐου στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, μετά το προσκλητήριο άρχισε η εκφώνηση του καταλόγου των μελλοθανάτων που συντάχτηκε στο ειδικό γραφείο της οδού Μέρλιν, όπου συστεγάζονταν τα Ες-Ες με την Ειδική Ασφάλεια.

Δέκα φορτηγά χρειάστηκαν για να μεταφέρουν τους «200» από το Χαϊδάρι, όπου κρατούνταν, στην Καισαριανή. Και ο δρόμος γέμισε σημειώματα, στη μάνα, στον πατέρα, στα αδέλφια, στους αγαπημένους, στους συναγωνιστές, παρακαταθήκη για αυτούς που έμεναν πίσω να συνεχίσουν την πάλη για την ελευθερία.

«Καλύτερα να πεθάνει κανείς στον αγώνα για τη λευτεριά παρά να ζει σκλάβος» έγραψε στην πορεία του προς το θάνατο ο Νίκος Μαριακάκης, γεωπόνος από τα Χανιά.

«Όταν ο άνθρωπος δίνει τη ζωή του για ανώτερα ιδανικά, δεν πεθαίνει ποτές» έγραψε ο Μήτσος Ρεμπούτσικας.

Αξέχαστο το «όχι» του Ναπολέοντα Σουκατζίδη στην προσφορά των ναζί να του χαρίσουν τη ζωή, επειδή γνώριζε πέντε γλώσσες και τους ήταν χρήσιμος ως διερμηνέας. Είπε ότι θα δεχόταν να ζήσει μόνο εάν δεν πήγαινε άλλος στο εκτελεστικό απόσπασμα στη θέση του.

Στην Ικαρία κορνιζαρισμένο πλέον βρίσκεται το σημείωμα- γράμμα  του Γιώργη Κρόκου που απευθύνονταν στην αδελφή του Άννα Πλακίδα στον Κάμπο της Ικαρίας. Πρόλαβε να στείλει την αγάπη του. Στους δικούς του. Στους Έλληνες. Σ’ όλη την ανθρωπότητα.  

«Σας φιλώ όλους. Από τον τόπο της εκτέλεσης. 1-5-1944, πρωί».

Καθολικό δίδαγμα. Όσο υπάρχουν άνθρωποι…

Όταν έπιασα την κορνίζα στα χέρια μου, ένα καθολικό σύγκρυο  με κατακυρίευσε. Δεν μπόρεσα να αρθρώσω λέξη. Μετά από ώρα, θυμήθηκα το ποίημα του Ρίτσου. Το απήγγειλα, σε ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης. Αυτοί κράτησαν την Ελλάδα ολόρθη…

«Εδώ πέσαμε. Παιδιά του λαού. Γνωρίζετε γιατί.
Γυμνοί: κατάσαρκα φορώντας σημαίες –
η Ελλάδα τις έραψε με ουρανό και άσπρο κάμποτο.
Ακούσατε τις ομοβροντίες στα μυστικόφωτα αττικά χαράματα.
Είδατε τα πουλιά που πέταξαν αντίθετα στις σφαίρες
αγγίζοντας με τα φτερά τους τον ανατέλλοντα πυρφόρον.
Είδατε τα παράθυρα της γειτονιάς να ανοίγουν στο μέλλον. Εμείς
μερτικό δε ζητήσαμε. Τίποτα.

«...Μόνο θυμηθείτε το αν η ελευθερία δε βαδίσει στα χνάρια του αίματός μας, εδώ θα μας σκοτώνουν κάθε μέρα. Γεια σας».