Το Πανωπροίκι. Λαογραφικά σημειώματα.

 Γράφει ο Χρήστος Α.Τούμπουρος

Ως προίκα ορίζεται η υπό της γυναικός ή άλλου χάριν αυτής παροχή προς τον άνδρα χρημάτων ή άλλων ωφελημάτων προκειμένου να απαλλαγεί αυτός από τα βάρη του γάμου. Και τι βάρη …. Ασήκωτα! Με λίγα λόγια η γυναίκα λογιζόταν ως εμπόρευμα και επί του εμπορεύματος αυτού ο άνδρας, ο αφέντης, ο πρώτος, ο κεχαγιάς, ο πουτσαράς…, αποκτούσε εμπράγματο δικαίωμα… 

Αργότερα η λέξη προίκα άρχισε να έχει σχέση και με την πολιτική. «Δεν θα κατέλθω πλέον ως υποψήφιος. Θα πολιτευθεί ο υιός μου.» Λόγια βουλευτού που αποδεικνύουν την αντίληψη περί προίκας που επικρατεί και στην πολιτική πραγματικότητα. «Ο βουλευτής έφυγε από το κόμμα παίρνοντας μαζί και την προίκα του, τους προσωπικούς του ψηφοφόρους», που με την Τζουμερκιώτικη λαλιά θα λέγαμε «παίρνοντας μαζί τα ζωντανά του.»

Ποιος δεν θυμάται εκείνα τα βιβλιάρια υπέρ των απόρων κορασίδων, που συνιστούσαν την προίκα κάθε φτωχής κοπελιάς, ποιος δεν θυμάται εκείνη την προίκα της Σοφίας, της πριγκίπισσάς μας, της θυγατέρας της Φρειδερίκης, που πραγματοποιήθηκε από το υστέρημα των πενόμενων Ελλήνων, όταν παντρεύτηκε τον Χουαν Καρλος; Πέραν του γεγονότος πως «για να στολιστούν οι δύο εκκλησίες χρησιμοποιήθηκαν 80.000 τριαντάφυλλα και γαρίφαλα…»

Το πρόβλημα όμως για κάθε γονιό ήταν το πανωπροίκι, το συμπλήρωμα δηλαδή της κανονικής προίκας. Κι αυτό γινόταν συνέβαινε όταν  η γυνή να «είχε τη σαμπρέλα τρύπια», «να είχε καλαφατιστεί προ γάμου», γενικά άμα ο γαμπρός την έβρισκε «χαλασμένη.» Ε, τότε έμπαινε στη μέση και το πανωπροίκι. Ήταν κάτι ας πούμε ένα «μπάλωμα» για το χάλασμα, μια «φόλα» για την τρύπα στο τσαρούχι. Το πανωπροίκι λεγόταν και απανωπροίκι, εξώπροικα και παράφερνα. (Φερνή σημαίνει προίκα). Μεταφορικά η λέξη πανωπροίκι, μετά την κατάργηση της προίκας σημαίνει επιπλέον προμήθεια. Είναι τα περίφημα μπόνους, ελληνιστί πανωπροίκια. Όρος που χρησιμοποιείται πολλαπλώς στον πολιτικό λόγο. «Η σύμβαση περιέχει και τόσα πανωπροίκια!»

Ο θυμόσοφος λαός το είπε χαρακτηριστικά: «Η γριά παντρειά δεν ήλπιζε, πανωπροίκι γύρευε.» Όταν επρόκειτο για υπερβολικές απαιτήσεις. Το λέει και το δημοτικό τραγούδι: «Άιντε τρείς χρόνους γράφουν τα προικιά,/και τρείς τα πανωπροίκια, Κωνσταντάκη μου,/και τρείς τα πανωπροίκια, λεβεντάκη μου.»Ήταν μεγάλη η πομπή η γυναίκα να τη βρει ο άντρας «μαγαρισμένη», με επιστημονικούς όρους «διακορευμένη». (Μη με ρωτήσει κανείς τι γινόταν σε παρόμοια περίπτωση σαν της βασίλισσάς μας της Αμαλίας που «έπασχεν» από δυσπλασία της μήτρας και ήταν αδύνατη η τοιαύτη διακόρευσις, αλλά μόνο θα επιτυγχάνονταν με χειρουργικό νυστέρι! Τα έριχναν στην «αστησία» του Όθωνα και πάει λέγοντας.)

Εδώ τα πράγματα αλλάζουν. «Ξενοκαλαφατισμέν’ εμείς δεν θέλουμε. Να τ’ν έχετε και να τ’ν λουζόσαστε. Δευτεράτζες δεν μπαίνουν στο σπίτι μας. Αχ, έμπλεξε αυτό το ζ’λάπ το δ’κό μας. Στραβοβδομάδα την εμάζωξε.» Έλεγε κι άλλα κι άλλα η πεθερά, όταν έδινε οδηγίες στον εκπρόσωπο της οικογένειας που θα μεταβίβαζε τα χαμπέρια στον πατέρα της νύφης. Φουρλάτιαζε για τα καλά. 

Αξιόλογο είναι και το περιστατικό. 

«Δε χασομέρ’σι, φώναξε ανάμερα τον γαμπρό της, τάχα να του δείξει σε ποιο κριάρι είχαν το κουδούν’ που είχαν –τάχα- ξεχάσει τότε, με τα προικιά που χώρισαν τα ζώα. Αμίλητος εκείνος και σοβαρός, έκαμε λίγο παρέκεια απ’ τους άλλους, να μη δείξει και στόχο και παρά τη θέλησή του, χώθηκε μέσα στο μαντρί, αποκοντά απ’ αυτήν. 

-Κάτσε να το ξεβ’λώσω και ακούρμα τι βρόντο κάνει…, είπε κι έβγαλε τα ριντζοπάνια… Κράτα τη χούφτα σου, είπε και έκαμε πως τάχα κουνάει να βροντήξει το παλιοκούδουνο, ενώ ξαπήδαγαν… πρρρρ… καμιά δεκαπενταριά- εικοσαριά ολοστρόγγυλες λιρούλες(…)

-Βλέπ’ς, γαμπρούλη μ’, τι καλά βροντάν; Βλέπ’ς τι καλόν σ’ ‘εχου ιγώ; Κοίτα κακομοίρη μ’, μη μάθ’ κανένας τίπουτα. Κάηκες φουκαρά μ’! Ιγώ κι ισύ… Σαούρα!» Δημήτρης Παππάς, Τζουμερκιώτικα Λαογραφικά, Τόμος Γ΄

Και για όποιον αμφισβητήσει τα λεγόμενα ή τα χαρακτηρίσει υπερβολικά παραθέτω απόσπασμα από απόφαση Συλλόγου Καθηγητών, σε κάποιο Γυμνάσιο, εκεί στα Τζουμέρκα, το σωτήριο έτος 1959. Θαυμάστε Παιδαγωγική συμπεριφορά και ήθος. « Η διακόρευσις της νεάνιδος (…) εγένετο την τρίτην (3ην) μ. μεσονύκτιον ώραν, εντός του δωματίου του μαθητού, εις το οποίο μετέβη η νεάνις, ήτις κατά τα συμπεράσματα πάντων προεκάλεσεν τούτον εις συνουσίαν, και δυνάμεθα να είπωμεν, δυστυχώς, μετά πλήρους πεποιθήσεως, ότι αύτη απεστάλη σκοπίμως εις το δωμάτιον του μαθητού…» 

Όχι, δεν χρειάστηκε πανωπροίκι. Παντρεύτηκαν και έκαναν μια άριστη οικογένεια!

Χρήστος Α.Τούμπουρος

Μνήμες και ιστορίες από έναν τσέλιγκα 90 ετών | Νοσταλγία για άλλη εποχή στην Άνω Κλειδωνιά Ιωαννίνων

 Συγκίνηση και χαμόγελα | Μια ανέλπιστη επίσκεψη στην Άνω Κλειδωνιά

Ένα ταξίδι στην Άνω Κλειδωνιά Κόνιτσας έγινε αφορμή για μια συγκινητική συνάντηση με το παρελθόν. Ο αγέρωχος τσέλιγκας κύριος Νίκος και η σύζυγός του Ελευθερία, μας άνοιξαν την πόρτα του σπιτιού τους, δύο χρόνια μετά την πρώτη μας γνωριμία.

Μετά το ζεστό καλωσόρισμα και το σπιτικό γλυκό του κουταλιού, ο κύριος Νίκος ξεδίπλωσε μνήμες μιας άλλης εποχής. Μιας εποχής που τα βουνά γύρω από το χωριό έσφυζαν από ζωή, γεμάτα γιδοπρόβατα. Μιας εποχής που η κατασκευή ενός σπιτιού ήταν ένας άθλος, με τα υλικά να μεταφέρονται με κόπο, συχνά στην πλάτη των ίδιων των ανθρώπων.

Σήμερα, ο κύριος Νίκος περνά τις μέρες του φροντίζοντας τον κήπο του, μια όαση γαλήνης στο ήσυχο χωριό. Η απουσία ζώων είναι μια υπενθύμιση της ανισορροπίας που έχει δημιουργηθεί στη φύση, με τα άγρια ζώα να έχουν πολλαπλασιαστεί και να προκαλούν ζημιές.

Η επίσκεψή μας ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για το ζευγάρι. Φεύγοντας μας φίλεψαν με την παραδοσιακή γενναιοδωρία που χαρακτηρίζει τους ανθρώπους αυτού του τόπου. Δώσαμε την υπόσχεση να ξανασυναντηθούμε την επόμενη χρονιά, μια υπόσχεση που σφραγίζει τη σύνδεσή μας με αυτό το ζευγάρι και την ιστορία που κουβαλούν.

Η συνάντηση με τον κύριο Νίκο και την Ελευθερία ήταν ένα ταξίδι στον χρόνο, μια υπενθύμιση της αξίας της παράδοσης και της δύναμης του ανθρώπινου πνεύματος.

Παραγωγή: Greek Village Life

Παράταση για τις σταβλικές εγκαταστάσεις

Την ανακοίνωσε ο Κ. Τσιάρας στη βουλή.

«Θέλουμε να δώσουμε ανάσα στον αγροτικό κόσμο να απαλλαγεί από βάρη του παρελθόντος», υπογράμμισε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στη Βουλή, στο πλαίσιο του νομοσχεδίου υπό τον τίτλο «Διαδικασίες ελέγχου, διοικητικά μέτρα και κυρώσεις στον τομέα των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων με Προστατευόμενες Ονομασίες Προέλευσης, Προστατευόμενες Γεωγραφικές Ενδείξεις και Εγγυημένων Παραδοσιακών Ιδιότυπων Προϊόντων».

Παράλληλα με τροπολογία την οποία κατέθεσε ο κ. Τσιάρας, αυξάνεται το όριο ηλικίας του αποζημιωμένου από τον ΕΛΓΑ ζωικού κεφαλαίου πέραν του 6ου έτους ηλικίας που προβλέπει ο Κανονισμός του, ώστε να οριστικοποιηθούν οι αποζημιώσεις ζωικού κεφαλαίου λόγω φυσικών καταστροφών έτους 2023. «Κάνουμε πράξη αυτό που είχε δεσμευτεί στην Λάρισα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Αυξάνουμε τα όρια ηλικίας και δίνουμε τέλος σε μια υπόθεση που δημιούργησε προβλήματα στον αγροτικό κόσμο», εξήγησε χαρακτηριστικά.

Επίσης, με άλλη ρύθμιση παρατείνεται έως 31 Δεκεμβρίου 2025 η προθεσμία για την υποχρέωση των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων που λειτουργούν χωρίς άδεια λειτουργίας ή άδεια εγκατάστασης, προκειμένου να λάβουν έγκριση ίδρυσης και έγκριση λειτουργίας ή να λάβουν έγκριση ίδρυσης και να προβούν σε γνωστοποίηση λειτουργίας, κατά περίπτωση, εγκαίρως οι κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, οι οποίες δεν έχουν τις σχετικές άδειες.

https://agronewsbomb.gr/

Όλα έτοιμα για την πρώτη γιορτή αμελέτητων.(Όσες κοπέλες κάνετε δίαιτα απλά τσιμπάτε ένα @ρχιδι!!!!!!!!)

Μια διαφορετική γιορτή ετοιμάζεται να λάβει χώρα στο Κρίκελλο Ευρυτανίας, καθώς σύμφωνα και με τους διοργανωτές είναι όλα έτοιμα για το φεστιβάλ αμελέτητων.

Ναι καλά διαβάσατε, μάλιστα αυτή η γιορτή ετοιμάζεται να κάνει δυνατή πρεμιέρα, με τη διοργάνωση να την αναλαμβάνουν οι σύλλογοι τεσσάρων χωριών, όπου σε ανακοίνωση τους καλούν τον κόσμο να τον κεράσουν τα… @αρχ!δ!@ τους.

Αναλυτικά αυτή αναφέρει: «ΞΕΧΑΣΤΕ ΟΤΙ ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ ΞΕΡΕΤΕ!!! 4 σύλλογοι χωριών ενώνουμε τις δυνάμεις μας με μοναδικό στόχο να γυρίσουμε τον χρόνο στις εποχές που διασκεδάζαμε ΟΛΟΙ ΜΙΑ παρέα κάνοντας ο όμορφα την πλάκα μας!! Η ΠΡΩΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΓΙΟΡΤΗ ΑΜΕΛΕΤΗΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ!!!!!!!!!!!!!!!!! 28 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Πάρε την παρέα σου χωρίς τους τοξικούς σοβαροφανείς παρεξηγιάρηδες φίλους σου, βάλε το κινητό σε λειτουργία πτύσης και έλα στην πλατεία του ομορφότερου χωριού του πλανήτη το ΚΡΙΚΕΛΛΟ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ ΜΕ ΜΟΝΟ ΣΚΟΠΟ ΝΑ ΓΕΛΑΣΟΥΜΕ ΝΑ ΧΟΡΕΨΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΠΛΑΚΑ και να σας κεράσουμε τα @ρχιδι@ μας υπό την μαεστρία του STREET FOOD PARK Glyfada!!.

-Όσες κοπέλες κάνετε δίαιτα απλά τσιμπάτε ένα @ρχιδι!!!!!!!!

-Δεν προσκαλούμε κομπλεξικούς, δήθεν και ξινόφατσες, η γιορτή μας είναι εξ’ ορισμού γιορτή γέλιου!!

-ΔΕΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΚΑΝΕΝΑΝ ΓΙΑΤΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ,ΓΡΑΦΙΣΤΕΣ,ΧΟΡΗΓΟΙ, ΗΘΟΠΟΙΟΙ,ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΤΟ ΚΑΝΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥΣ

-ΑΠΟΛΥΤΟ ΔΑΣΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗ ΟΜΟΡΦΙΑ ΓΙΑ ΤΡΟΧΟΣΠΙΤΑ ΚΑΙ ΟΤΙ ΑΛΛΟ ΑΝ ΔΕΝ ΒΡΕΙΤΕ ΔΩΜΑΤΙΟ

-ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΛΕΩΦΟΡΕΙΑ

-ΣΑΣ ΑΓΑΠΑΜΕ ΚΑΙ ΣΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΝΑ ΓΙΝΟΥΜΕ ΜΙΑ ΠΑΡΕΑ!!!!!!!!!».

Βέβαια. για να ολοκληρωθεί η… τρέλα της όλης φάσης, ανέβηκε και βίντεο για το event από το «krikello productions»:

Βέβαια δεν ολοκληρώνεται εδώ το project «πρώτη γιορτή αμελέτητων», καθώς ο γιατρός Μπάμπης Μπεσλεμές ανέβασε ποστ που καλεί τον κόσμο να παρευρεθεί στο σημείο.

Αναλυτικά αναφέρει:

«2η ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ :
Το απόλυτο μυαλό της πόλης και ένας από τους κορυφαίους ορθοπεδικούς της χώρας μετά τον Vaios Papadimitriou που μας ενημέρωσε για τους κινδύνους των όρχεων, μας καθησυχάζει και για 2 ακόμα σοβαρές περιπτώσεις:
ΚΛΩΤΣΙΑ ΣΤΟΥΣ ΌΡΧΕΙΣ
ΚΑΤΑΓΜΑ ΠΕΟΥΣ (η ασθένεια των μεγάλων εραστών)

— Εμείς οι απλοί πολίτες πλέον νιώθουμε σιγουριά να συνεχίσουμε να γράφουμε τους δήθεν και τους ταξικούς στην ευρύτερη περιοχή………!!!!!!!!

ΠΡΩΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΑΜΕΛΕΤΗΤΩΝ:
Δεν είναι καλεσμένοι όλοι , μόνο όσοι μέσα τους είναι ακόμα παιδικές ψυχές».

Πηγή: koutipandoras.gr

https://agronewsbomb.gr

Βραστόγαλο: Tο φαΐ που έθρεψε τις γενιές των γονιών μας και των παππούδων μας

Το πρώτο φαΐ του ανθρώπου το γάλα, αλλά και βασική, πλήρης και θρεπτική τροφή σε όλη του τη ζωή, έθρεψε τις γενιές των γονιών μας και των παππούδων μας, στο σπίτι και στο βουνό.

Ένα πιάτο νοστιμότατο βραστόγαλο κάθε πρωί, ήταν και το ξεκίνημα όλων μας, άλλος για τις δουλειές και άλλος για το σχολείο.

Για 4 μερίδες χρειαζόμαστε ένα κιλό γάλα πρόβειο και το ανάλογο αλάτι.

Εκτέλεση:

Βάζουμε την κατσαρόλα με το γάλα σε κανονική φωτιά, προσθέτοντας το αλάτι και ανακατεύουμε συνέχεια, απαραίτητα με ξύλινη κουτάλα.

Όσο πλησιάζει να βράσει ανακατεύουμε ακόμα περισσότερο.

Με το που αρχίζει να «φουντώνει», λιγοστεύουμε τη φωτιά και συνεχίζουμε το ανακάτεμα, προσέχοντας μη χυθεί.

Η λεπτομέρεια και η τέχνη της συνταγής είναι να χτυπάμε συνέχεια τον πάτο της κατσαρόλας με την ξύλινη κουτάλα:

Όταν ο χτύπος «χοντρύνει», το γάλα μας είναι έτοιμο και πεντανόστιμο! Αν μάλιστα είναι βρασμένο και στα ξύλα, ε, τότε σίγουρα είναι δέκα φορές νοστιμότερο!

Το σερβίρουμε (πολύ) ζεστό και τρίβουμε στο πιάτο μπόλικο ψωμί με προζύμι, από χωριάτικο ξυλόφουνο.

Σημείωση: Το πρόβειο γάλα τον Αύγουστο, είναι το καταλληλότερο για βραστόγαλο (ή βραστογαλιά).

Νίκος Παπακωνσταντόπουλος
viralgreece.eu

Φωτογραφικό αφιέρωμα στο υπέροχο Ηπειρώτικο γλέντι που διοργάνωσε ο Σύλλογος Ηπειρωτών Θριασίου Πεδίου.

Σάββατο βράδυ 14 Σεπτεμβρίου, ωραίος καιρός για γλέντι και διασκέδαση. Κάτι που μας τα πρόσφερε απλόχερα ο Σύλλογος Ηπειρωτών Θριασίου Πεδίου. Θαυμάσαμε τους μικρούς χορευτές του Συλλόγου στην αναπαράσταση του τρύγου και γλεντήσαμε με την κομπανία του Βασίλη Μπακαγιάννη και τον Κώστα Μήτση στο τραγούδι. 

Πολλά συγχαρητήρια στον πρόεδρο και τα μέλη του Δ.Σ. για την άριστη οργάνωση και την άψογη φιλοξενία.

Περισσότερα στις φωτογραφίες που ακολουθούν και στα βίντεο που αναρτήσαμε   χθες

Φωτο: Χριστίνα Μπενέκου

            Χριστόφορος Ευθυμίου