Η Βάβου η Στράτινα.

(Η Έφη με τη Βάβου της, τη Στράταινα)

                                               Γράφει η Έφη Ντασκαγιάννη 

Ιέλα τσιούπρα μ’. Κάτσι ’δω, σιμά μ’. Μουλόγα μ’ τα χαμπέρια σ’. Πώς πιρνάτι απάν’ σ’ν Αθήνα; Ιέ... Είνι αλλιώς ικεί... Κι ’δω, άλλαξ’ η ζουή... Τώρα... ιέχουμι του πλυντήριου, τ’ν τηλιόρα¹... Ούλα τα καλά...

Παλιά, ήταν άλλου πράμα. Ιμένα π’ μι γλιέπις, δικαϊφτά χρουνώ μι πάντριψαν. Παντριγιά ήθιλα ιγώ, τρουμάρα μ’! Αλλά... ήθιλα, δεν ήθιλα, ποιος μι ρώταγι;

«Του Στράτου θα πάρις», είπι ου πατέρας.

«Αυτό του παρασάνταλου² π’ τ’ πέφτουν τα βρακιά;», λιέου ιγώ.

«Αυτόν...».

Μια βδουμάδα ιέκλιγα, η μαύρι. Αλλά τι να του κάμις; Τότις, τσιούπρα μ’, όποιουν σό ’διναν, έπιρνις. Κι ούτι διαζύγιου, πώς του λιεν, ούτι τίπουτα. Η μάνα μ’, η

καψιρή, πήγινι να μι καλουπιάσι :

« Είνι καλό πιδί. Μην κανις ιέτσι».

Τίπουτις ιγώ. Μι του ζόρι μι πήγαν σ’ν ακκλησιά. Κι ου πάππους σ’... κι αυτός ντρέπουνταν ου ιέρμους. Φόραγι ένα παντιλόνι ντρίλινου³- ποιος ξέρι ποιανού ήταν -χώραγι τρεις σαν κι αυτόν!...

Μας ιέδουκαν ιένα χαμόσπιτου, προικιό θικο μ’, σιμά στου μύλου. Χώμα είχι καταΐ. Σήκουνι κουρνιαχτό άμα σκούπαγα! Κι κάτι γίδια, κι κανα δυο χουράφια. Τι χαΐρι να

κάναμαν, δικαϊφτά χρουνών πιδούρια... Ου πάππους σ’... Πού τουν ιέχανις, πού τουν ιέβρισκις, στου μαγαζί... Κουλτσίνα, τσίπ’ρου... Ιγώ, να πλύνου, να φουρνίσου, να

πήξου τυρί... διαούρτι, να κιτάξου τα πράματα⁴, να μάσου ξύλα, ούλις τ’ς δ’λιές...

Τουν πρώτου κιρό – σιμπάθα μι... μιγάλι κουπέλα ίσι τώρα – τ’ παππούλι σ’, δεν τ’ κάθουμαν! Μι καλόπιανι αυτούνος, πού ιγώ; Αγρίμι σκέτου. Τ’ θειά σ’ τ’ν Κουστάντου ήμαν εικουσιένα χρουνών όταν ν’ ιέκαμα. Κι μιτά... τ’ν Τσιβή, του Σπύρου, τουν πατέρα σ’... Απ’ τα ιννιά πιδιά, ιέζισαν τα ιφτά. Ζουή νά ’χουν τα πιδάκια μ’ κι τ’ αγγόνια μ’... Να σας φ’λάει η Παναΐα, νά ’στι γιροί κι δυνατοί, ούλι...

Π’λιες, πιριστέρα μ’, μιγάλι φτώχια τότις. Κι τι... Νιρό απ’ του π’γάδι. Ιέβανα τ’βαρέλα στου κιφάλι κι πάινα δυο κι τρεις βουλιές⁵ τ’μέρα. Μπουγάδα... ιέβαναμαν απάν’ στου πουτάμι, μεσ’ στου βρο⁶... Ύστιρα, όταν μιγάλουσαν οι κουπέλις, μι βόηθαγαν. Τι νά ’καμαν οι μαύρις... Οι μιγάλις, ούτι σκουλειό, ούτι τίπουτα. Η Λάμπρου τά ’πιρνι τα γράμματα, η καψιρή, αλλά... Τα πιδιά⁷ τά ’στ’λι μέσα⁸ ου πάππους σ’, για γράμματα. Του ίδιου κι τ’ς τσιούπρις τ’ς μ’κρες. Αν μπόριγι, ούλα θα τα σπούδαζι. Αλλά, φτουχοί άνθρουπι... Τι είμασταν.... Χα!... Ου πάππους σ’... Μιγάλι λιέρα! Όσου ήταν νιέους, όπ’ γάμους κι χαρά, κι ου Στρατούλας απού κουντά! Δε λιέου, χόριβι καλά ου άτιμους, αλλά... ιέπ’νι ου κιαρατάς!... Κι ’γω, νά ’χου του σπίτι, τα πράματα... Έπιρνα τ’ς κουπέλις ζαλίγκα⁹, κι τράβαγα στα χουράφια. Μέχρι κι χουράφι ιέκαμα¹⁰, η έρμι ... Άσι πού ’μαν όλου γκαστρουμένι ή λιχώνα... Στου θειό σ’ του Σπύρου, μ’ έπιασαν οι πόνι πέρα στ’ Αλώνι. Πώς ιέφτακα στου σπίτι, ιένας Θιός του ξέρι. Κι τι... Ούτι μαμμή είχαμαν τότις, ούτι γιατρό... Ήταν μια γριγιά, η Κάκου¹¹-Λιένι ... Τ’ φώναζαν να μι ξιγιννήσι,αλλά ιγώ... Κανιένα δεν ήθιλα. Ντρέπουμαν. Χώνουμαν μέσ’ στου ματζιατάκι¹², πιάνουμαν απ’ τα μαδέρια, κι γιένναγα μαναχή μ’... Ούλα μ’ τα κουτσιούβιλα, μεσ’ στου ματζιατάκι τά ’καμα...

Ου πάππους σ’ ου Στράτους, όσου μιγάλουν’ η φαμίλια, σα νά ’στρουνι κι αυτούνους λίγου-λίγου... Ιέ... Πέρασαμαν κι πουλλά... Τ’ν Κατουχή, του Συμμουριτουπόλιμου... Στρώνις, θες δι θες... Κι απέ... Απού ριμπισκιές πού’ταν κι αχαΐριφτους, μαζεύτ’κι στου κουνάκι τ’. Ιέ... Τουν ουρμήνιβα κι ’γω προυί – βράδι! Μέχρι κι πρόεδρους ιέγινι στου χουριό. Κι ότι διαφουρές κι αν είχαν οι χουριανοί, τουν πάππου σ’φώναζαν. Κι τα πιδούρια, τα πρόσιχι! Μέχρι σ’ν Αθήνα ιέφτασι, όταν αρρώστ’σι ου θείους σ’ μι του μάτι τ’.

Ύστιρα, παντρέψαμαν τ’ς θειάδις σ’ στου χουριό. Τρεις γάμι, ου ιένας απάν’ τουν άλλουν... Νύχτα - μέρα ύφιναμαν τα σκ’τια¹³, τ’ς τσιέργις¹⁴ κι τα τσιόλια¹⁵ μι τ’ς

κουπέλις... Φουτιές ιέβγανι του χτένι! Τα πιδιά τά ’στι λαμαν μέσα, στου γυμνάσιου· μιτά στ’ν Ακαδημία, στα Γιάννινα. Κι μια μέρα, μ’ λιέει ου γέρουντας:

«Δε στέλνουμι κι τ’ς τσιούπρις τ’ς μ’κρότιρις, μουρή γριγιά, για γράμματα; Κι του μιστό τ’ς θα νά ’χουν, κι θα καλουπαντριφτούνι κιόλας!».

Ιέτσι κι ιέγινι. Ου πάππους σ’, καμάρουνι σα γύφτ’κου σκιπάρνι! Ιέβγαλι τέσσιρις δασκάλ’ς! Δεν είνι κι λίγου...

Να δώκι η Παναΐα, να ζήσου κι νά ’ρθου να φάου κι να πιού στου γάμου κι του θ’κον σ’, κι ουλουνών τουν ιγγονιών μ’. Άλλου τίπουτα, δε θέλου...»

1 Έτσι είχε «πιάσει» το αυτί της τη λέξη «τηλεόραση».

2Κακοφτιαγμένο

3Από φτηνό βαμβακερό ύφασμα

4Ζώα

5Φορές

6Μεγάλη «γούρνα», φυσική λεκάνη στο ποτάμι.

7Τα αγόρια

8Στην κοντινότερη πόλη.

9Στην πλάτη

10Κάνω χωράφι = οργώνω

11Η λέξη «Κάκω» ήταν προσφώνηση για τις ηλικιωμένες γυναίκες αντί για το «Θειά» ή «Βάβω».

12Μικρή αποθήκη που επικοινωνούσε με το μοναδικό δωμάτιο του σπιτιού.

13Ρούχα

14Μάλλινα υφαντά σκεπάσματα

15Στρωσίδια

(Η Έφη Ντασκαγιάννη γεννήθηκε στην Άρτα και πέρασε τα παιδικά της χρόνια ακολουθώντας τους γονείς της, που εργάζονταν ως εκπαιδευτικοί, σε διάφορα ορεινά και πεδινά χωριά της περιοχής. Αργότερα βρέθηκε με την οικογένειά της στην Αθήνα, όπου τελείωσε το Λύκειο και στη συνέχεια αποφοίτησε από τη σχολή Μηχανολόγων του ΕΜΠ. Την κέρδισε όμως η αγάπη της για τις ξένες γλώσσες, τη λογοτεχνία και τα ταξίδια˙ έτσι, σπούδασε επίσης Αγγλική Φιλολογία, ενώ παράλληλα άρχισε να εργάζεται ως τουριστική συνοδός/ξεναγός ταξιδεύοντας μαζί με ομάδες τουριστών σε διάφορες χώρες του εξωτερικού. Επισκέφθηκε πολλές χώρες και στις πέντε ηπείρους. Αργότερα διορίστηκε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ως καθηγήτρια Αγγλικών, και το 2014 ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό «Δημιουργική Γραφή» στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Σήμερα ζει και εργάζεται στο Ναύπλιο, όπου πρόσφατα έγινε δεκτή ως υποψήφια διδάκτωρ στο τμήμα θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.)