Δημώδης ποίηση - δημοτικά τραγούδια ύμνοι για την αγάπη

   

Γράφει ο Γιώργος Γιαννάκης

Θα αναφερθώ  στον μεγάλο κρητικό ποιητή Βιτσέντο  Κορνάρο που με το ερωτικό  του  ποίημα του Ερωτόκριτου   και της Αρετούσας   που    μελοποίησε ο Χριστόδουλος Χάλαρης   και το αποδίδει  με την ιδιαίτερη  κρητική φωνή ο Κώστας  Μουντάκης  που μας έδωσε και   το άλλο αριστούργημα [μεσοπέλαγα αρμενίζω ]. 

Μιλάει για δυο νέα παιδιά  που ερωτεύονται, αλλά ο  πατέρας της Αρετούσας που είναι βασιλιάς  της Αθήνας   προσπαθεί με κάθε τρόπο να είναι μακριά ο Ερωτόκριτος από την Αρετούσα. Έτσι ο  Ερωτόκριτος πηγαίνει  στην Χαλκίδα για να γλιτώσει, έρχεται καιρός και  ο   εχθρός  προ των πυλών   των Αθηνών,  ο  Ερωτόκριτος  μεταμφιεσμένος πολεμάει και σώζει τον βασιλιά. Τότε αυτός το   είχε τάξει ότι όποιος θα του έσωζε την ζωή θα του έδινε την κόρη του, αυτό και έγινε  και είχε ωραία κατάληξη  εν αντιθέσει  σε   αυτά που γράφω παρακάτω

Και    να  μην  ξεχάσω τον μεγάλο Νίκο Ξυλούρη   που το ερμήνευσε  άψογα
[  τα άκουσες  Αρετούσα μου τα θλιβερά μαντάτα ο Κύρης σου με εξόρισε  στης ξενιτιάς    της στράτα]

Ο Τάσος και Γκόλφω                                                                                                                      

Έτσι γίνεται κινηματογραφικό έργο   και παιζόταν στον κινηματογράφο. Κάπου εκεί στον Μοριά τον δέκατο ένατο   αιώνα  γράφει  ο Σπύρος  Περισιάδης,   σε ένα ορεινό χωριό    δυο τσοπανόπουλα ο Τάσος και Γκόλφω  αγαπιούνται   και έχουν δώσει όρκο  τιμής ποτέ  να μην χωρίσουν και αρραβωνιαστήκανε  και ας την πολιορκούσε την Γκόλφω  ο Κίτσος   το τσελιγκόπουλο .      

Να όμως που η Σταυρούλα η κόρη του αρχιτσέλιγκα τον δελεάζει  τον Τάσο με τα  πολλά    υπάρχοντά  της   και τον κατάφερε και αρραβωνιάστηκαν, η Γκόλφω πιστή στον λόγο  της που είναι μια όμορφη κοπέλα    που πολλοί θα την ήθελαν για γυναίκα  τους,  μα αυτή δεν πατά  τον όρκο  της καταριέται τον  Τάσο αλλά με   την μεγαλοψυχία   της   τον συγχωρεί παίρνει το   φάρμακο  και φαρμακώνεται.   Ο Τάσος μετανιωμένος  τα  ξεχνά όλα και αφού βλέπει   ότι τη  Γκόλφω  να   χάνετε παίρνει και αυτός το δηλητήριο και αγκαλιασμένοι πάνε μαζί στο θάνατο.   

Καθώς και ένα θαυμάσιο τσάμικο [  Πούσουνα  Γκόλφω μ και άργησες]   με την αξέχαστη φωνή του ογκόλιθου  της δημοτικής μας παράδοσης  Γιώργου   Παππασιδέρη

Και πάμε στην Ήπειρο εκεί θα γνωρίσουμε έναν ύμνο στην αγάπη, στον απαγορευμένο έρωτα, τον  Γιάννο και την Μαριγώ   Εκεί   που δημιουργός είναι ο  ίδιος ο  λαός που  συμπολάζωντας λέξη λέξη και κάνονταά το κουβέντα, δημιουργήθηκε αυτός ο ύμνος του έρωτα και της αγάπης Δεν θα γράψω  κάτι παραπάνω ,απλά θα γράψω  το   τραγούδι που ακούγετε σε μοιρολόι  ή και χορεύεται στα τρία και ένα. Διαβάστε και στοχαστείτε αυτό το αριστούργημα

Ο  Γιάννος  και η Μαριγώ σε ένα σχολείο πηγαίναν                                                                μαθέν  ο Γιάννος  γράμματα  και η   Μαριγώ τραγούδια

τα  δυο τους αγαπηθήκανε κανένας δεν το ξέρει

ο Γιάννος  αποφάσισε στην μάννα του το λέει

Μανά μ την Μάρω αγαπώ και θέλω να  την πάρω

Τι λες μωρέ παλιόπαιδο και  φίδο δαγκωμένο

Η  Μάρω είναι ξαδέρφη σου  πρώτ αξαδελφησσά σου

κάλιο να κόψω  σάβανα για να σε σαβανώσω

παράνα ακούσω στέφανα  για να σε στεφανώσω

Οχιά να φάει τη   γλώσσα σου   και αστρήτης  το κορμί σου

που  πήγες και ερωτεύτηκες  την πρώτη ξαδέλφη σου

 

η Μάρω αρραβωνίαζεται και ο Γιάννος ξεψυχάει

Συμπεθεριό και λείψανο στο δρόμο γίναν ένα   

κανένας   δεν ερώτησε από τους συμπεθέρους

Μάρω ξεντροπιάστηκε στέκει και τους ρωτάει                                                                      τίνος   είναι το  σάβανο με την χρυσή την κάσα                                                                                                                                                                                                                            του Γιάννου είναι το    λείψανο με   την χρυσή την κάσα                                                        λιποθυμάει η λυγερή και του θανάτου πέφτει

τα πήραν και τα θάψανε σε ένα σταυροδρόμι 

 ο   νιός    φυτρώνει   κάλαμος και η κόρη κυπαρίσσι

στριφογυρίζει  ο κάλαμος φιλάει το    κυπαρίσσι 

για δες τε     αυτό το αντρόγυνο   το πολυαγαπημένο    

που   δεν φιλήθηκε  ζωντανό  φιλιέται αποθαμένο                                                         

Και θα    τελειώσω με το βουκολικό του κοντοχωριανού μου   του Ζαλοκώστα [ μια βοσκοπούλα αγάπησα ] που μιλάει για ένα τσοπανόπουλο  με τον πλατωνικό έρωτα για την Μαριώ.

Μαριώ μ της λέω σ'   αγαπώ μα   ντρέπουμαι  να σου το πω τρελαίνομαι για σένα.

Αυτή τον απέρριψε γιατί ήτανε μικρός  [για  της αγάπης τον   καημό είσαι   μικρός ακόμα]

Το ποίημα   αυτό έγινε τραγούδι  με την μεγάλη ερμηνεία του αξέχαστου  Δημήτρη  Ζάχου

Γιώργος Γιαννάκης

Απόδημος Κραψίτης