Αξιοπρέπεια, ένα ρούχο για λίγους…..

Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου

Τι να ‘ναι αυτή η αξία που σιγά σπανίζει ανάμεσα στους ανθρώπους; Τι είναι η ήρεμη και σιγανή δύναμη του γαλάζιου ξάστερου ουρανού και της καθαρής ματιάς που ελάχιστοι πια αναγνωρίζουν; Ποιοί είναι αυτοί που εργάζονται σιωπηλά, πραγματικοί εργάτες του πνεύματος και της τέχνης, δομούν με τα χέρια τους τα πάντα για να τα γκρεμίσουν ή να τα σφετριστούν άλλοι;

Σύνηθες φαινόμενο η αυτοπροβολή και αυτοπραγμάτωση τρώγοντας σιγά και ύπουλα σάρκες άλλων ώστε να επιβληθεί με κάθε τρόπο ο δικός μας κόσμος, δόξα και μωροδοξία που είναι συνώνυμο της κενοδοξίας. Δεν αρκούν μόνο οι τσέπες μας να ναι γεμάτες, και μάλιστα όταν μια χώρα ολόκληρη βυθίζεται στη απόλυτη φτώχεια και στέρηση.

«Ατιμάζεις, ατιμάζεις τον εαυτό σου, ψυχή. Και δεν θα σου μείνει πια καιρός να τον τιμήσεις. Μια στιγμή μονάχα κρατά η ζωή του καθενός, και η δική σου σχεδόν πέρασε κιόλας, και εσύ δεν σέβεσαι τον εαυτό σου, παρά αποθέτεις την καλή σου μοίρα στις ψυχές των άλλων.» θα μας θυμίσει ο Μάρκος Αυρήλιος στο έργο του «Έις εαυτόν». Όπως και τη σπουδαία ρήση «Σαν να πρόκειται τώρα αμέσως να φύγεις από τη ζωή, έτσι να πράττεις κάθε φορά, έτσι να μιλάς έτσι να σκέφτεσαι».

Η αίγλη και οι σκοτεινοί δρόμοι της ψυχής του κάθε ενός που σχεδιάζει άυπνος τα βράδια τους δρόμους –συνήθως τους πλάγιους– που του στερούν όλο και περισσότερο την αξία που χάνεται.....Αξιοπρέπεια..... μια λέξη που πλέον χάνεται και εγκαταλείπεται .

Προσπαθήσαμε όλοι να γίνουμε κάτι, όχι με την δουλειά μας και τον ιδρώτα μας, αλλά πιάνοντας μια καρέκλα και πίνοντας έναν μόνιμο καφέ, αμπελοφιλοσοφώντας και ξεχνώντας πως με το να είσαι ένα τίποτα ίσως σημαίνει να είσαι ελεύθερος από την ιδέα του να είσαι κάτι. Αληθινή αξιοπρέπεια υπάρχει όταν δεν ανήκεις ή βρίσκεσαι σε κάποια ξεχωριστή θέση. Αυτό δεν μπορεί ποτέ κανένας να μας το αφαιρέσει , θα είμαστε απλά εκεί και θα εκπέμπουμε από κάτω, από χαμηλά...

Σήμερα τα πράγματα και οι θεσμοί κάπως κυλούν από μόνοι τους. Ακόμη και η εκπαίδευση- που είναι αυτή που αρχικά σε εισάγει, μετά από την οικογένεια στην κουλτούρα της αξιοπρέπειας, δεν προετοιμάζεται πλέον πολύ. Απλά κυλά πάνω στα νέα μέλη μιας κοινωνίας χωρίς πολλά και βαθιά μηνύματα, απλά κάπως έτσι.....σαν το αεράκι χωρίς προσανατολισμό. Ο Επίκτητος σ’ ένα παράδειγμα αξιοπρέπειας μ’ έναν αθλητή που προτίμησε να μη χάσει την αρτιμέλειά του κι έτσι επέλεξε το θάνατο τόνισε, πως ο σεβασμός του ανθρώπου προς τη δική του συνέπεια είναι αυτό που καθορίζει την αξιοπρέπεια μας.

Φυσικά πού να υπολόγιζε ο Επίκτητος πως η δική μας σύγχρονη συνέπεια είναι απέναντι στον καφέ μας, απέναντι στην καλοπέρασή μας και το προσωπικό μας αξιολάτρευτο σύμπαν, απέναντι στα σίριαλ της τηλεόρασης κι όταν μας έρθει κάνουμε και καμιά κριτική ελαφρού περιεχομένου για να μη βυθιστούμε παντελώς στη χώρα της ανυπαρξίας μας.

Υπάρχει και η άλλη πλευρά-« καταδικάστηκα» είπε ο Σωκράτης στην απολογία του «όχι επειδή δεν μπόρεσα να σας πω τα κατάλληλα λόγια , αλλά επειδή δεν μπόρεσα να φανώ θρασύς και αναιδής, και επειδή δεν θέλησα να σας πω πράγματα που θα ακούγατε πολύ ευχαρίστως, να κλαίω και να οδύρομαι, να πράττω και να λέω πολλά άλλα, κατά τη γνώμη μου ανάξιά μου, σαν αυτά που έχετε συνηθίσει να ακούτε από άλλους».

Όταν την ξεχνάμε την αξιοπρέπεια έρχεται να μας τη θυμίσει η φύση- η αξιοπρέπεια των ελεφάντων που απομακρύνονται για να πεθάνουν. Η αποχώρηση και η σιωπή που δεν συνοδεύουν πάντοτε το θάνατο ούτε τον «προλογίζουν» αλλά αντιθέτως θωρακίζουν την αξιοπρέπεια της ζωής. Είναι σημαντικό να ξέρεις πώς να διαχειριστείς με αξιοπρέπεια τη ζωή σου και ακόμη περισσότερο πώς να την αποχαιρετίσεις, πότε να σιωπήσεις, πότε να επιλέξεις έναν παραπόταμο αντί τη μεγάλη βουή του ποταμού και το δυνατό ρεύμα, πότε να πετάξεις αντίθετα στον άνεμο και πότε να σπάσεις τα φτερά σου και να πέσεις σαν τον Ίκαρο...

Όμως.... «Ο κόσμος φκιάχνουν εκκλησιές, φκιάχνουν και μοναστήρια, φκιάχνουν και πετρογέφυρα για να περνάει ο κόσμος»...πόσο μάλλον αυτοί που χτίζουν και διαφυλάττουν με το χρυσό τους ελεύθερο πνεύμα, τη  βαθιά τους παιδεία και τα βαριά τους χέρια πνευματικά γεφύρια και γέφυρες παράδοσης , κληροδοτήματα του μέλλοντος.... Αυτοί αξίζουν κάτι παραπάνω απ’ το σεβασμό , την αγάπη μας και το θαυμασμό μας, γιατί πάνω τους περπατά ο Άνθρωπος..... Όσο αφανείς κι αν είναι, εμείς που τους γνωρίζουμε τους κρατάμε ως εικόνες, φυλαχτά πολύτιμα στην ψυχή μας, φωτεινά παραδείγματα στα σκοτεινά μας μονοπάτια....

Κατερίνα Σχισμένου