Στις 26 Φεβρουαρίου 1913 απελευθέρωσε τους Φιλιάτες ο Ελληνικός Στρατός

Στις 26 Φεβρουαρίου 191313 απελευθέρωσε τους Φιλιάτες ο Ελληνικός Στρατός. Στρατιώτες  ύψωσαν την ελληνική σημαία στην κωμόπολη, όπου τους προϋπάντησαν με ενθουσιασμό οι αρχές και οι κάτοικοι της κωμόπολης. Σ' ένα ιστορικό σημείωμα, γραμμένο το 1915, ο Ξεχωρίτης Μηνά Μπάλλος, που το διέσωσε ο γιος του Χρήστος Μπάλλος, περιγράφει εκείνες τις στιγμές: "...Παρουσιάστηκαν δυο Τούρκοι με έναν ντεσκερέ στο υψωμένο χέρι, που έγραφε προς τους αξιωματικούς του Ελληνικού στρατού: «Σας περιμέναμε στο Φιλιάτι με ανοιχτές τις αγκάλες. Στην πρώτη στροφή προς το Καλπάκι ακούστηκαν 3 όπλα από το βράχο συνθηματικά ότι ο εχθρός δεν προέβαλε αντίσταση. Ήχησε η σάλπιγγα προχωρείτε προχωρείτε. Ερμηνεύοντας το χάρτη εντοπίσθηκε η ανωτέρω γέφυρα, διετάχθη και προηγήθηκε μια διμοιρία με τάξη μάχης να καταλάβει ένα ύψωμα στη Σπάταρη. Στη βρύση στο Καλπάκι πολλοί Τούρκοι τεμπενούσαν (προσκυνούσαν). Ο λόχος γύρισε δεξιά παραποτάμια να καταλάβει τα υψώματα της Γρανίτσας. Ένας άλλος λόχος ανέβηκε κατά μέτωπο στα υψώματα του Τάκα με τάξη μάχης και με αποστολή κυκλωτικής κίνησης από αριστερά ανέβηκε η διοίκηση του τάγματος στου Τάκα. Ήχησε η σάλπιγγα προχωρείτε προχωρείτε. Η καμπάνα της Αγίας Τριάδας χτυπούσε χαρμόσυνα, ενώ μια άλλη σάλπιγγα ηχούσε στο δεσπόζον ύψωμα της Γκόντριζας, συνθηματικά ότι ο στόχος κατελήφθη. Πέντε στρατιώτες ήρθαν στο διοικητή και ανέφεραν ότι ένας λόχος παρελαύνει μέσα στο Φιλιάτι. Ο δρόμος γεμάτος Χριστιανούς και Τούρκοι γονατιστοί. Και ένας προηγείται με ένα ντεσκερέ στο χέρι. Αυτός ήταν ο Τάσος Σωτηρίου από το Φοινίκι που προσφώνησε τους αξιωματικούς. Τρεις μεσήλικες αξιωματικοί ιππείς σε γρίβα άλογα πέζεψαν και εναγκαλίστηκαν. Μπήκε η διοίκηση στην πάνω πλατεία, που οι αγάδες στη σειρά με το κεφάλι σκυμμένο και τα φέσια στη μασχάλη καλωσόρισαν τους παρόντες αξιωματικούς. Με τις λέξεις στα τούρκικα «καλωσήρθατε αφέντες, πολλά τα έτη σας». Μια ομάδα Τούρκων χόρευαν γύρω το τζαμί τραγουδώντας αρβανίτικα «Κωνσταντίνη στρατηλάτη,Κωνσταντίνε απ’ το Μπιζάνι, Κωνσταντίνε παλικάρι, στην Ευρώπη πάει το νάμι (έπαινος)...".

http://katoci.blogspot.com