Ο Γ. Αβέρωφ και η μέριμνα για τους ανήλικους κρατουμένους!

- Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΚΟΓΚΑ

Την τελευταία περίοδο έγιναν έντονες συζητήσεις για την χρησιμότητα του Νόμου Παρασκευόπουλου, με τον οποίο αποφυλακίζονται κρατούμενοι από τις φυλακές, ακόμα και καταδικασμένοι για βαριά αδικήματα.

Ο Νόμος αυτός, ο 4322/2015, εκδόθηκε για την αποσυμφόρηση των φυλακών που δε χωρούσαν άλλους κατάδικους. Έχει δε ανακοινωθεί επίσημα ότι έχουν αποφυλακισθεί 3.135 κατάδικοι, πολλοί από αυτούς έγκλειστοι για βαρύτατα αδικήματα. Φυσικά, πάντα προέκυπταν θέματα κρατουμένων  στις  φυλακές,  αλλά  να  αποφασίζουν  οι  δικαστές διάφορες ποινές και η Πολιτεία να τις παραβλέπει με νόμους, όπως ο Νόμος Παρασκευόπουλου… σημαίνει πως κάτι δεν πάει καλά!

Ένα παρόμοιο πρόβλημα με την πληρότητα των φυλακών στη χώρα μας είχε προκύψει και γύρω στο 1890, διότι όσοι καταδικάζονταν για διάφορα αδικήματα και ασχέτως ηλικίας, φυλακίζονταν στα ίδια κελιά, έφηβοι και ηλικιωμένοι. Η συγκατοίκηση αυτή, ακόμα και με  βαρυποινίτες, έκανε πολλά από αυτά τα παιδιά είτε να πέφτουν θύματα των μεγαλύτερων σε ηλικία καταδίκων, είτε να αποφυλακίζονται "εκπαιδευμένοι" από αυτούς στην παρανομία. Παρά τις φωνές διαμαρτυρίας για τις συνθήκες που επικρατούσαν, οι συνεχιζόμενες εθνικές δυσκολίες και πολιτικές αστάθειες, έκαναν την ύπαρξη υποδομών για λειτουργία φυλακών ανηλίκων και χωριστές ενηλίκων απραγματοποίητη  πολυτέλεια.

Την περίοδο εκείνη, 1890-91, είχε ιδρυθεί, με πρωτοβουλία της Βασίλισσας Όλγας, μια αδελφότητα "Η εν Χριστώ Αδελφότητα" η οποία  στόχευε "στην προστασία και αναμόρφωση της αγωγής των νεαρών κρατουμένων". Το 1891 το Δ.Σ. της Αδελφότητας κάνει έκκληση προς το  κοινό να υποστηρίξει το έργο της για να ιδρυθούν φυλακές ανηλίκων, τονίζοντας τις "πανάθλιες συνθήκες κράτησης" των ανηλίκων μαζί με τους ενήλικες. Φυσικά οι εκκλήσεις της έπεφταν στο κενό και ελάχιστοι είχαν ανταποκριθεί.

Το 1892, με την ευκαιρία της επετείου των αργυρών γάμων της Βασίλισσας Όλγας (τριάντα έτη με τον βασιλέα Γεώργιο τον Α’) ο Εθνικός Ευεργέτης Γεώργιος Αβέρωφ δωρίζει στην Αδελφότητα 375.000 δραχμές, τεράστιο ποσό, "με σκοπό την ανοικοδόμηση φυλακών ανηλίκων"! Είχε ενημερωθεί λεπτομερώς για τις συνθήκες κράτησης, ο ευλογημένος εκείνος Μέγας Ευεργέτης και  το επιτελείο του στην Αλεξάνδρεια του είχε  προτείνει όχι μόνο  να συνδράμει στην έκκληση, αλλά και να  απαιτήσει τη σωστή  δόμηση των φυλακών ανηλίκων. Εκεί, κατά την πρόταση του Ευεργέτη, θα προσφέρεται στους νεαρούς κρατουμένους ηθική και επαγγελματική διαπαιδαγώγηση. Πράγματι, με τη γεναιόδωρη αυτή χορηγία του Γεωργίου Αβέρωφ, η "εν Χριστώ αδελφότητα" προκήρυξε διαγωνισμό ανοικοδόμησης  φυλακών  το 1894,  το κτίσμα ολοκληρώθηκε το 1896 και ονομάστηκε "Εφηβείο Αβέρωφ", το οποίο  στη συνέχεια η  "Εν Χριστώ Αδελφότητα" το παραχώρησε στο  Ελληνικό Δημόσιο.

Το κτίριο ήταν κατασκευασμένο με πελεκητή πέτρα και μπροστά υπήρχε μεγάλος κήπος. Παράλληλα, για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα της έκτισης της ποινής και μετά την ενηλικίωση,  προβλέφθηκε η δημιουργία ξεχωριστού κτιρίου για κρατούμενους άνω των 18 ετών, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας των δύο αυτών κτισμάτων. Το κτιριακό συγκρότημα, το οποίο αποτελούνταν από δύο ξεχωριστά κτίρια διέθετε 292 ατομικά κελιά, που κάλυπταν τότε τις ανάγκες κατατάξεως ανηλίκων κατά κατηγορίες και έτσι διευκολύνονταν η σωφρονιστική μεταχείριση  αυτών.

Πάντα με την  προτροπή του μεγάλου Δωρητού Γεωργίου Αβέρωφ προβλέφθηκε η δημιουργία  εντός του κτιριακού συγκροτήματος εργαστηρίων τυπογραφείου, βιβλιοδεσίας, υποδηματοποιείου και επιπλοποιείου στα οποία εργαστήρια θα εκπαιδεύονταν οι νεαροί κρατούμενοι και πρωτίστως είχε απαιτήσει από την  "Αδελφότητα " την  ύπαρξη Εκκλησίας και σχολείου.

Έτσι, την περίοδο εκείνη οι κατάδικοι ενήλικοι και ανήλικου δεν αποφυλακίζονταν χωρίς να ολοκληρωθεί ο χρόνος καταδίκης των αλλά έκτιαν την ποινή τους στα κελιά, ασχέτως ηλικίας ή  αδικήματος που είχαν διαπράξει.

Ο Μεγάλος Εθνικός μας Ευεργέτης, μόλις πληροφορήθηκε το τεράστιο πρόβλημα συγκατοίκησης ανηλίκων και ενηλίκων στα ίδια κελιά, με τη γενναία του  δωρεά διευκόλυνε τους νεαρούς κρατούμενους να εκτίσουν την ποινή τους  χωρίς να πέσουν θύματα άλλων εγκλείστων καταδίκων ή να προετοιμαστούν από αυτούς για την παρανομία, αλλά και την Πολιτεία δείχνοντας το σωστό δρόμο στην αντιμετώπιση αυτού του οξύτατου προβλήματος.  Το πρόβλημα αυτό δεν ήταν  πρόβλημα μόνο της εποχής εκείνης αλλά είναι διαχρονικό, δυστυχώς. 

Αυτός λοιπόν είναι ο σωστός δρόμος που πρέπει να ακολουθεί μια πολιτεία για αποσυμφόρηση των φυλακών, αλλά χρειάζεται και η γενναία συνδρομή όσων έχουν όπως αυτή του αειμνήστου Εθνικού μας Ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ.

http://www.proinoslogos.gr