Έχει ο δημοσιογράφος Αλέξανδρος Βέλιος το δικαίωμα να πεθάνει όπως επιθυμεί;

Τι είναι η ευθανασία και γιατί πρέπει επιτέλους να μιλήσουμε σοβαρά γι' αυτήν.

Την προηγούμενη βδομάδα, ο δημοσιογράφος Αλέξανδρος Βέλιος αποκάλυψε ότι πάσχει από μία ανίατη ασθένεια και ότι έχει αποφασίσει να υποβληθεί σε ευθανασία σε κλινική της Ζυρίχης. Η είδηση μπορεί να συζητήθηκε, ίσως και να συγκλόνισε κάποιους, το γεγονός πάντως είναι ότι μέσα σε ένα πολύ μικρό χρονικό
διάστημα ξεχάστηκε. Και το κυριότερο και πιο θλιβερό; Δεν άνοιξε καν τη συζήτηση για την ευθανασία και την νομιμοποίησή της (ή μη) και στη χώρα μας.

Για να είμαστε, λοιπόν, πιο ακριβείς, ο κ. Βέλιος ανακοίνωσε ότι διαλέγει να "φύγει" μέσα από την "υποβοηθούμενη αυτοκτονία", καθώς σύμφωνα με τις δικές του δηλώσεις, θα είναι το δικό του χέρι που θα σηκώσει το ποτήρι και θα χορηγήσει στον εαυτό του το θανατηφόρο σκεύασμα. Αντίθετα, για να έχουμε τεχνικά τον όρο "ευθανασία", θα πρέπει είτε ένα τρίτο χέρι κάνει αυτήν την πράξη (ενεργητική ευθανασία), είτε απλώς ο ασθενής να σταματήσει να υποστηρίζεται ιατρικά και μοιραία να πεθάνει (παθητική ευθανασία). 

Τα ηθικά διλήμματα που προκύπτουν από μία τέτοια απόφαση (όπως και από την κλωνοποίηση ή τη  χρήση βλαστοκυττάρων) μελετούνται από ένα ιδιαίτερο κλάδο της επιστήμης, την λεγόμενη Βιοηθική. Και όσο προχωράει η τεχνολογία και η ιατρική, τόσο αυξάνεται και η πολυπλοκότητα αυτών των ζητημάτων.

Το ερώτημα, λοιπόν, στο οποίο καλείται να απαντήσει η Βιοηθική είναι απλό: έχει ο κ. Βέλιος το ηθικό δικαίωμα να πεθάνει όπως επιθυμεί; Και λέω "ηθικό", γιατί νομικά σε κάποιες χώρες, ναι, το έχει ήδη.

Η αυθόρμητη απάντηση που βγαίνει απ' το στόμα των περισσοτέρων θέλω να πιστεύω πως είναι "ναι". Δικιά μας είναι η ζωή, ό, τι θέλουμε την κάνουμε.

Η αρχή της αυτοδιάθεσης, της αυτονομίας και της ελευθερίας του ατόμου είναι αδιαπραγμάτευτη. Το ίδιο και η απόφαση του για ζωή ή θάνατο. Αντικειμενικά, αποτελεί την κρισιμότερη υπαρξιακή απόφαση του ανθρώπου και στερώντας την από αυτόν, δεν ξέρουμε καν αν μιλάμε πια για άνθρωπο, για ένα ανεξάρτητο δηλαδή και αυτόβουλο ον.

Πέρα όμως απ' το γεγονός ότι ο "άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι απόλυτα ελεύθερος", το επιχείρημα της διατήρησης της αξιοπρέπειας είναι ίσως το πιο ισχυρό. Πολύ συχνά θεωρούμε ότι η υπέρτατη αξία σ' αυτόν τον κόσμο είναι η ζωή, αλλά αν εξετάσουμε τις πράξεις μας θα δούμε ότι διαχρονικά μάλλον η υπέρτατη αξία είναι η αξιοπρέπεια. Διαφορετικά γιατί πχ. κάποιος προτιμάει να θυσιάσει τη ζωή του για την ελευθερία του; Οι περισσότεροι υπέρμαχοι της ευθανασίας υποστηρίζουν ακριβώς αυτό: Η διατήρηση της αξιοπρέπειας του ατόμου είναι πιο σημαντική από τη διατήρηση της ζωής με κάθε κόστος. Και συνεχίζουν: πόση αξιοπρέπεια έχει για παράδειγμα ένας άνθρωπος που συνεχίζει να ζει μηχανικά ως φυτό, χωρίς καμία συνείδηση πλέον της ύπαρξής του; Πόση αξιοπρέπεια έχει κάποιος τόσο βαριά άρρωστος που δεν μπορεί να αποφασίσει το παραμικρό για τον εαυτό του ή καταλαβαίνει ότι η τελευταία εικόνα που θα έχουν οι αγαπημένοι του γι' αυτόν δεν θα είναι εκείνη που επιθυμεί ο ίδιος; Όταν ξέρει ότι μέχρι το τέλος τον περιμένει μόνο πόνος, σωματικός και ψυχικός;

Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο θάνατος είναι πάνω απ' όλα ο επίλογος της πορείας ενός ανθρώπου στη ζωή και είναι λογικό κάποιοι να θέλουν να ελέγξουν την ποιότητά του, όπως ήλεγξαν και την ποιότητα της ζωής τους.

Φυσικά και η ευθανασία κολλάει στον σκόπελο του χριστιανισμού που δεν θεωρεί ότι το άτομο έχει το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης της ζωής του ή του σώματός του, καθώς και τα δύο ανήκουν στον Θεό και μόνο Εκείνος έχει την πρώτη και τελευταία λέξη.

Φυσικά και η ευθανασία κολλάει σε επίσης καλοπροαίρετους σκεπτόμενους ανθρώπους που πιστεύουν ότι δεν προστατεύεται με αυτόν τον τρόπο η ελευθερία του ατόμου. Για παράδειγμα, για ποια ελεύθερη βούληση μιλάμε όταν η απόφαση του ετοιμοθάνατου να τερματίσει τη ζωή του επηρεάζεται εμφανώς από την αδιαμφισβήτητα άσχημη ψυχολογική του κατάσταση;

Τα επιχειρήματα είτε κατά, είτε υπέρ της ευθανασίας είναι ατελείωτα, αλλά προσωπικά επιτρέψτε μου να συμφωνώ με τους πρώτους και έτσι να με στεναχωρεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι η κοινή γνώμη κρύβει κάτω απ' το χαλί αυτήν την γενναία απόφαση του κ. Βέλιου. Απ' την άλλη βέβαια θα πει κανείς ότι είναι λογικό να συμβαίνει αυτό σε ένα κράτος όπου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας γονατίζει μπροστά σε ιερείς... Σε μία χώρα, όπου η επικρατούσα ηθική απαγορεύει έστω και να ξεκινήσει η συζήτηση για ένα δικαίωμα που είναι νομικά κατοχυρωμένο σε άλλες χώρες, όπως είναι η Ολλανδία ή το Βέλγιο...

Το δικαίωμα σε έναν ανώδυνο και αξιοπρεπή θάνατο θα έπρεπε να είναι αδιαπραγμάτευτο και αυτονόητο, αλλά δυστυχώς σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα αυτονόητα πράγματα που δεν ισχύουν στη χώρα μας, αυτό δεν το συζητάμε καν. Ως πότε;

www.provocatuer.gr