ROMIANEWS: To σπήλαιο του Κατσαντώνη στους Μελισσουργούς Άρτας, στα Τζουμέρκα

Το σπήλαιο βρίσκεται ανάμεσα στα καταφύγια Μελισσουργών και Πραμάντων, στα 1000+μ. υψόμετρο, δίπλα σε μία ρεματιά. Στην περιοχή έδρασε ο Κατσαντώνης, που είχε γίνει ο φόβος του Αλί Πασά και ήτανε οπλαρχηγός επί 10 χρόνια. Στην σπηλιά έβρισκε καταφύγιο μαζί με τα πρωτοπαλήκαρά του.

Το σπήλαιο διανοίγεται κατά μήκος μίας υπόγειας κοίτης ποταμού. Αν και με μικρή ποσότητα νερού έχει αρκετό ενδιαφέρον και διάκοσμο. Σε μερικά σημεία το σπήλαιο ανοίγει και σχηματίζει θαλάμους, ενώ κατά μήκος της κοίτης το ταβάνι προοδευτικά στενεύει. Δυστυχώς αρκετά γραμμένα στα τοιχώματα και στο διάκοσμο..

Η εξερεύνηση έγινε στις 18/02/2014 και την επόμενη μέρα πραγματοποιήθηκε μία σύντομη φωτογράφιση με την πολύτιμη βοήθεια ντόπιων κατοίκων.

Ο Θρυλικός Καταντώνης

Ηπειρώτης στην καταγωγή, από ένα χωριό στα Τζουμέρκα. Το λέγανε Βασταβέτσι, σήμερα Πετροβούνι. Οι γονείς του Σαρακατσαναίοι τσομπάνηδες, με τ' όνομα Μακρυγιάννης. Γεννήθηκε το 1770 ή 1773. Είχε κι άλλα αδέλφια. Τον Γιώργο, τον Κώστα και τον Χρήστο τον μικρότερο.Από μια κατηγόρια (ότι έκλεψε αρνιά και τα έδωσε στους Κλέφτες του θειού του Δίπλα), τον έριξαν φυλακή στα Γιάννινα (17 χρονών παιδί τότε). Στη φυλακή, γνωρίστηκε με τον έμπιστο αξιωματούχο του Αλη-πασά, Βελη-Γκέκα κι έγιναν αδερφοποιτοί. Η απόφαση να γίνει κλέφτης, είχε παρθεί. Η μάνα του, του έλεγε να μην πάει (κατς[κάτσε] Αντώνη) και έτσι βγήκε τ' όνομα Κατσαντώνης.Στα 25 χρόνια του, βγήκε κλέφτης και πήγε στο θειό του Δίπλα, που είχε δικό του σώμα (νταϊφά). Δε μπορούσε να βλέπει την τυραννία των ραγιάδων. Έγινε ο φόβος και ο τρόμος του στρατού του Αλη-πασά. Δε μπορούσαν να τον πλησιάσουν. Έκαψαν το σπίτι του, πήραν το βιός του και τους γονιούς του τους έπιασαν και τους σκότωσαν με βασανιστήρια. Ήταν αεικίνητος οπλαρχηγός για 10 χρόνια. Εξευτέλισε και ξέκανε, χαρατζήδες, σπαχήδες και ντερβεναγάδες Τουρκαλβανούς, στ' Άγραφα, στο Βάλτο, στο Ξηρόμερο, την Ολύτσικα (το βουνό Τόμαρο),...Το 1804 εξόντωσε δυο μπουλούκια του Γιακούπαγα (κάπου 180 νεκροί & τραυματίες), στα στενά της Κανέτας και του Ροβίλιστρου (έξω από τα Γιάννενα). Αυτοί γύριζαν από το Σούλι νικητές και τους διέλυσε. Ελευθέρωσε τότε πολλούς σκλάβους. Χάρισε τη ζωή σ' ένα μόνο (τον έλεγαν Ντούμκα), γιατί είχε δυο αδερφές ανύπαντρες. Του έδωσε και δυο φλουριά να τις παντρέψει.Όλοι θυμούνται και λένε για το πήδημα του στον Αχελώο. Κυνηγώντας Τουρκαλβανούς,

μέχρι μια χαράδρα που είχε βάθος 200 μέτρα, 19 απ' αυτούς -από φόβο- έπεσαν μέσα σ' αυτή. Ο ίδιος πήδηξε απέναντι (8 μέτρα περίπου) και κυνήγησε τους υπόλοιπους. Χάθηκαν τότε τέσσερις δικοί του και 200 του Αλη-πασά.

Την άνοιξη του 1807, έστειλε ο Αλής πολύ μεγάλο ασκέρι με αρχηγό τον Μουχαντάρη. Μετά από πόλεμο δυο ημερών, έφυγαν με γιουρούσι, αφού σκοτώθηκαν 11 δικοί του. Μέσα σ' αυτούς και ο θειός του Δίπλας. Μετά από ένα μήνα, τον καλεί ο Καποδίστριας να σώσει τη Λευκάδα από τον Αλη-πασά. Πολέμησε γενναία μαζί με τον Κολοκοτρώνη και νίκησαν. Σημαντική ήταν η παρουσία Ρωσικών στρατευμάτων. Τότε του πρότειναν να αναλάβει τη διεύθυνση ενός Ρωσικού τάγματος. Δε δέχτηκε και είπε: "η Ρωσία δεν έχει ανάγκη από εμένα, ενώ τ' Άγραφα μ' έχουν".Παθαίνει ευλογιά, φεύγει μισόγερος από τη Λευκάδα. Μένει σε μια σπηλιά, με τον αδερφό του Γιώργο και άλλα πέντε παλικάρια, στο μοναστήρι του Προδρόμου των Αγράφων, μέχρι να γίνει καλά. Μαθεύτηκε και ένας προδότης οδήγησε το Μουχαντάρη με 700 Τουρκαλβανούς και τους έπιασαν. Τους φέρνουν στα Γιάννενα. Του ζήτησε ο Αλη-πασάς τους κρυμμένους θησαυρούς και τα γρόσια του. Και τότε, κάτω απ' τον ιστορικό πλάτανο, του έσπασαν οι δήμιοί του με σφυριά, τα κόκαλα χεριών και ποδιών αργά-αργά. Δεν έβγαλε φωνή.Μισοπεθαμένο τον πέταξαν στα μπουντρούμια και μέσα στον πόνο και τον πυρετό έλεγε: "έρμα γρόσια .... έρμα γρόσια", ώσπου πέθανε.

Περισσότερες πληροφορίες για τον Κατσαντώνη ΕΔΩ