Γρίμποβο Άρτας. Δείτε τα video

Δείτε τα video

Γρίμποβο Άρτας

Το Γρίμποβο είναι ένα ιστορικό χωριό στο Νομό Άρτας, που αποτελούσε παλαιότερα ομώνυμη κοινότητα με το χωριό Χανόπουλο. Σήμερα υπάγεται στο δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Βλαχέρνας, του Δήμου Αρταίων, Στο οκοιδμό Χανόπουλο σώζονται λείψανα φρουρίου κλασικών-ελληνιστικών χρόνων. Το όνομά του είναι σλάβικο και σημαίνει τόπος μανιταριών ( γριμπ = μανιτάρι και οβο + τόπος, χώρος).

Το Γρίμποβο βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Γκιλμπερίνα. Το 1930 αριθμούσε 133 κατοίκους. Στη τελευταία απογραφή (2001) είχε 271 κατοίκους. Το Γρίμποβο έχει καταστεί γνωστό από τις δύο σημαντικές μάχες που διεξήγαγε στην περιοχή αυτή ο Ελληνικός στρατός, και στις δύο κατά του Τουρκικού στρατού.

Η πρώτη μάχη του Γριμπόβου (1897) έλαβε χώρα κατά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και η δεύτερη μάχη του Γριμπόβου (1912) κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Η δεύτερη αυτή μάχη υπήρξε περισσότερο σφοδρή λόγω των εκατέρωθεν ανακαταλήψεων, με τελική επικράτηση των Ελλήνων

Η μάχη του Γριμπόβου το 1897

Η μάχη του Γριμπόβου ήταν η τελευταία μάχη πριν την ανακωχή του πολέμου που είχε κηρύξει η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά του Βασιλείου της Ελλάδας

Ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897 ή, διαφορετικά, ο πόλεμος των τριάντα ημερών ή και Μαύρο '97, όπως χαρακτηρίστηκε από ηττοπαθείς πολεμοκάπηλους της εποχής ξέσπασε ως απόρροια της τότε έκβασης του Κρητικού προβλήματος, αρνούμενη η Οθωμανική Αυτοκρατορία το δίκαιο αίτημα της διενέργειας δημοψηφίσματος στην Κρήτη προκειμένου ο ίδιος ο κρητικός λαός να δώσει τέλος του προβλήματος.

Την εποχή εκείνη στα πολιτικά πράγματα της χώρας ήταν η Κυβέρνηση Θεοδώρου Δηλιγιάννη που είχε διαδεχθεί την Κυβέρνηση του Νικόλαου Δεληγιάννη στις 31 Μαΐου του 1895. Ο Πρωθυπουργός Θεόδωρος Δηλιγιάννης καθώς και οι υπουργοί του Αλέξανδρος Σκουζές(υπουργός εξωτερικών) και Νικόλαος Γ. Μεταξάς (υπουργός Στρατιωτικών) ειδικά επί του κρητικού ζητήματος που είχε λάβει πλέον διάσταση επανάστασης (Κρητική Επανάσταση (1895-1898)), δέχονταν τους μύδρους της παράφορης δημαγωγικής ρητορείας του αρχηγού της τότε αντιπολίτευσης Δημητρίου Ράλλη ότι ειδικά ο Πρωθυπουργός είναι ανίκανος να χειριστεί "εθνικά ζητήματα". Έφθασε μάλιστα, ο Δ. Ράλλης, στο σημείο ν΄ απειλεί επανάσταση, ακόμη και με κίνδυνο εμφυλίου, δηλώνοντας κατά την συνεδρίαση της Βουλής στις 21 Ιανουαρίου 1897:

''Εάν η μοίρα κατεδίκασε την Ελλάδα να υποστή εκ νέου την πολιτική της κυβερνήσως του Θ. Δηλιγιάννη, οίαν υπέστη κατά το παρελθόν, ήθελον τεθή επικεφαλής όπως υψώσω την σημαίαν της επαναστάσεως κατά του καθεστώτος το οποίον εις ουδέν έτερο συντελεί ή να ζημιοί τα εθνικά συμφέροντα''.

Συνέπεια των λόγων αυτών ήταν οι επαναλαμβανόμενες οχλαγωγικές συγκεντρώσεις στους δρόμους της Αθήνας που επακολούθησαν.  

Ούτε ο Βασιλιάς αλλά ούτε και η Κυβέρνηση ήλθαν σε σύγκρουση με τις τόσο αντιδραστικές εκείνες δυνάμεις, ικανές να διεγείρουν ακόμη και τον όλεθρο του εμφυλίου αφού ο βαθμός της εξ αυτών διάβρωσης του κρατικού μηχανισμού ήταν άγνωστος, εμπρός στην αναγκαιότητα της συσπείρωσης του λαού εκείνες τις ώρες. Όμως τρεις ημέρες μετά την εκρηκτική δήλωση του Δ. Ράλλη, μέσα στην έξαψη εκείνη του λαού, μόλις έφθασαν οι πρώτες ειδήσεις περί σφαγών και εμπρησμών στη Κρήτη, (Σφαγή των Χανίων (1897)), αμέσως συνήλθε συμβούλιο και αποφασίσθηκε, στο δίκαιο της άμυνας και της οφειλόμενης προστασίας, η αποστολή μοίρας ελληνικών πολεμικών πλοίων στη Κρήτη υπό την αρχηγία του δευτερότοκου Πρίγκιπα Γεωργίου, με την εντολή της παρεμπόδισης κάθε περαιτέρω αποβίβασης τουρκικών δυνάμεων στη μεγαλόνησο. 

Στις 25 Ιανουαρίου (νέο ημερολόγιο) αποπλέουν τα πρώτα τορπιλλοβόλα, στις 27 Ιανουαρίου το σχεδόν νεότευκτο θωρηκτό ΥΔΡΑ με διοικητή της θωρηκτής μοίρας τον ναύαρχο Αρ. Ράινεκ, ακολουθούμενο από τα ΜΥΚΑΛΗ και ΠΗΝΕΙΟΣ ενώ στις 29 Ιανουαρίου το τορπιλοβόλο ΙΩΝΙΑ με γενικό Διοικητή της τορπιλοβόλου μοίρας τον Πρίγκιπα Γεώργιο και άλλα μεταγωγικά. Με αυτή την ενέργεια, η Ελλάδα προσπαθούσε να δημιουργήσει τετελεσμένο γεγονός για την επίτευξη της ένωσης. Οι σκοποί αυτοί της Ελλάδας έγιναν φανεροί με τη διακοίνωση που επέδωσε στους διπλωματικούς εκπροσώπους της στο εξωτερικό, μετά από τις εξηγήσεις που ζήτησαν οι πρεσβευτές των Μεγάλων δυνάμεων στην Αθήνα.

Αμέσως μετά την άρνηση της Ελλάδας στη Διακοίνωση των Συμμάχων για την αυτονομία της Κρήτης, την ίδια μέρα δηλαδή της επίδοσης - άρνησης στις 18 Φεβρουαρίου κηρύσσεται επίσημα γενική επιστράτευση (που όμως είχε ξεκινήσει αθόρυβα τρεις μέρες πριν), με πολλές ατέλειες, κατά την οποία κλήθηκαν τελικά 10 κλάσεις εφέδρων. Η τουρκική επιστράτευση είχε ξεκινήσει και εκείνη νωρίτερα, ακανόνιστα όμως και πολύ πιο πρόχειρα, ενώ η έλλειψη οικονομικών μέσων επαύξανε την αταξία επιστράτευσης των Τούρκων. Την εποχή εκείνη Μέγας Βεζίρης ήταν ο Χαλίλ Ριφάτ Πασάς και υπουργός Πολέμου ο Μεχμέτ Ριζά Πασάς. Το 1897 η ελληνοτουρκική μεθόριος στη Θεσσαλία βρισκόταν στις ΝΑ. προσβάσεις του Ολύμπου και στις νότιες προσβάσεις των Χασίων σχηματίζοντας ένα Υ με τη βάση του μεταξύ των χωριών Γκρίζανος και Ζάρκος, όπως αυτή είχε προσδιοριστεί από την Επιτροπή Καθορισμού Ελληνοτουρκικών Συνόρων (Θεσσαλίας - Ηπείρου), επί σχεδίων που εκπόνησε ο Άγγλος ταγματάρχης Τζών Άρταγκ, που υπογράφηκε στις 20 Ιουνίου του 1882 και ολοκληρώθηκε περί το τέλος του ίδιου έτους, στις 5 Νοεμβρίου του 1882.

Ο ποταμός Πηνειός αποτελούσε για τον Τούρκο Διοικητή προγεφύρωμα για την εκδίωξη των Ελλήνων. Η ελληνική διοίκηση πιστή μέχρι τότε στα γαλλικά πρότυπα πολεμικής τακτικής είχε εμπιστευθεί την οργάνωση της άμυνας στον Γάλλο στρατηγό Βοσσέρ της γαλλικής αποστολής στα υπερκείμενα του Πηνειού περάσματα Μελούνας (Β. του Τυρνάβου) και Ρεβένι (Ν. του Τυρνάβου) αμφότερα δυτικά της Λάρισας.

Μέτωπο Ηπείρου

Στην Ήπειρο υπήρχαν 15.000 Έλληνες στρατιώτες συμπεριλαμβανομένων ενός συντάγματος ιππικού και πέντε πυροβολαρχίες υπό την διοίκηση του Συνταγματάρχη Μάνου έναντι 28.000 Τούρκων με 48 πυροβόλα υπό τις διαταγές του Αχμέτ Χιφσί Πασά. 

Οι ελληνικές δυνάμεις είχαν σχηματίσει γραμμή άμυνας από την Άρτα στο Πέτα, ενώ οι Τούρκοι βρίσκονταν στην περιοχή των Ιωαννίνων, στα Πέντε Πηγάδια και μπροστά από την Άρτα. 

Στις 18 Απριλίου οι Τούρκοι ξεκίνησαν βομβαρδισμό της Άρτας αλλά δεν μπόρεσαν να πάρουν την γέφυρα. Υποχώρησαν και οχυρώθηκαν στην Φιλιππιάδα η οποία καταλήφθηκε στις 23 από τον Συν/χη Μάνο. 

Οι Έλληνες συνέχισαν μέχρι τα Πέντε Πηγάδια όπου μετά από αψιμαχίες στις 27 και νέες επιθέσεις στις 28 και 29 δεν μπόρεσαν να κάνουν κάτι αφού δεν έρχονταν ενισχύσεις. 

Στις 12 Μαΐου έγινε νέα Ελληνική επίθεση ενώ Ηπειρώτες εθελοντές προσπάθησαν να αποκόψουν την τουρκική φρουρά στην Πρέβεζα. Το ελληνικό κέντρο επιτέθηκε στις 13 κοντά στην Στρεβίνα με σκοπό να καταλάβει και να κρατήσει μια αμυντική θέση, πράγμα που κατάφερε την επόμενη με ενισχύσεις από την αριστερή πτέρυγα. Τελικά όμως οπισθοχώρησαν στις 15 Μαΐου.

Η μάχη του Γριμπόβου

Η μάχη του Γρίμποβου ήταν η τελευταία μάχη που πραγματοποιήθηκε στο μέτωπο της Ηπείρου. Στην μάχη αυτή η 1η ταξιαρχία υπέστη μεγάλες απώλειες σε αξιωματικούς και άνδρες και δεν εγκατέλειψε τις θέσεις της (αργότερα από τους ηττοπαθείς των ανακτόρων, ειπώθηκε ότι ''ήτο ΣΥΝΕΤΟΝ να υποχωρησει στις αρχικές θέσεις'').Ήταν μάλλον αμφίρροπη όμως,αφού οι Τούρκοι δεν κατάφεραν τους αντικειμενικούς τους σκοπούς. 

Σε αυτή την μάχη έπεσε ο ταγματάρχης Παπαγιαννόπουλος, ο οποίος είχε ηρωικά πολεμήσει στην Μπρένιτσα. 

Ο ταγματάρχης Παναγιώτης Δαγκλής τοποθετήθηκε σαν επιτελικός στο Αρχηγείο και άρχισε την ανασυγκρότηση του στρατεύματος, που μετά τις αιματηρές εχθροπραξίες ήταν οικτρή και με στασιαστικές διαθέσεις.

Η ανακωχή βρήκε τα Ελληνικά στρατεύματα του στρατού Ηπείρου να βρίσκονται πέρα από τον ποταμό όριο ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΩΝ ΕΔΑΦΩΝ.

Την ημέρα που οι Τούρκοι αξιωματικοί με λευκή σημαία πλησίαζαν τις προφυλακές για να αναγγείλουν τις σχετικές με την ανακωχή διαταγές, ΕΦΤΑΝΕ στο μέτωπο Ηπείρου για να αντικαταστήσει τον αρχηγό των Ελληνικών δυνάμεων, ο συνταγματάρχης Νικόλαος Σμολένης με το επιτελείο του.

Η συνθηκολόγηση

Τελικά με την μεσολάβηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων και της Ρωσίας, στις 20 Σεπτεμβρίου υπογράφηκε ειρήνη. Η Ελλάδα αναγκάστηκε να πληρώσει ένα μεγάλο ποσό σαν πολεμικές αποζημιώσεις, καθώς και να δώσει ένα μικρό κομμάτι της Θεσσαλίας στην Τουρκία. 

Η ελληνική κυβέρνηση του Δ. Ράλλη για να πληρώσει το ποσό αυτό υποχρεώθηκε να παραχωρήσει στην Επιτροπή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου όλες τις θεωρούμενες επαρκείς προσόδους για αποζημίωση. Για την εξόφληση του δημόσιου χρέους εκχωρήθηκαν στο ΔΟΕ τα μονοπώλια άλατος, πετρελαίου, σπίρτων, παιγνιοχάρτων, τσιγαρόχαρτου, ναξίας σμύριδος, ο φόρος κατανάλωσης καπνού, τα τέλη χαρτοσήμου και οι δασμοί του τελωνείου Πειραιώς. 

Η συνθηκολόγηση αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ταπεινωτική για τους Έλληνες και το ελληνικό έθνος, αφού έχασαν προσωρινά (μέχρι το 1908) ορισμένες από τις ελευθερίες για τις οποίες αγωνίστηκαν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης

Η μάχη του Γρίμποβου 6 Οκτωβρίου 1912                                                                        

Από το  1881 με την συνθηκη του Βερολινου εχουν χαραχθει τα νέα ελληνικά συνορα εφταναν μέχρι τον ποταμό Άραχθο και φυσικα το χωριό μας εμεινε κατω από την τουρκικη  κατοχή  οποτε η τουρκικη κατοχή στο χωριό μας  δεν ήταν τετρακοσια  αλλα τετρακοσια  εξηντα χρονια

Έτσι λοιπόν το 1881 οι τουρκοι της Αρτας  εφυγαν μαζί βέβαια με τις οικογενειες τους και τις περιουσίες τους  για το τουρκικο εδαφος .

Αλλα επειδη είχαν κτηματα στο Κάμπο Περιοχή Χανοπουλο Καμπης  Χαλκιαδων και  στα αλλα χωριά του Καμπου της Αρτας  δεν πηγαν μακρια από την Αρτα  αλλα εψαχναν να βρουν περιοχή να μετακομήσουν  κι να εγκατασταθουν δίπλα στις περιουσίες τους .Πρωτα πηγαν στην Παλιά Φιλιππιαδα  όπου και εμεινα σε ελληνικά σπιτια διωχνοντας τις οικογενειες  και αργότερα αποφασισαν να χτίσουν μια καθαρα τουρκικη πολη και έτσι επέλεξαν την Νέα Φιλιππιαδα και χτισανε εκεί την νέα πόλη που την ονομασαν Χαμιδιε που πολλά κτισματα της είναι ακομη  και σήμερα και αποτελουσε κεντρο των τουρκων αφού είχε  τουρκικα δικαστηρια αγορα εδρα του τουρκου διοικητη ακομα και  τουρκικο τζαμι.

Για  στρατοπεδο όμως  επελεξαν το χωριό μας  επειδή είχε νερό στις βρυσες να πινουν τα αλογα τους και λιβαδια να βοσκουν. Έτσι χτιστηκε το σημερινό σχολείο σαν τουρκικος στρατωνας (για να κανουν βολτα οι τουρκαλες και να παίρνουν νερό από τις βρυσες μας  και να μην  βαδιζουν μέσα στη ζεστη  τότε φοιτεύτηκαν και τα πλατανια στο δρομο Καμπης Φιλιππιαδας που πολλά απομειναρια τους υπαρχουν και σήμερα κατά μηκος του δρομου που εφταναν μέχρι την πλατεια του χωριου.)

. Η Φιλιππιαδα και η Καμπή  όμως αποτελουσε κυριος στοχος του ελληνικου στρατου λογω της υπαρξης πολλών τουρκων

 Αρχες του 1912 υπογραφτηκε μια μυστικη συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα -Μαυροβουνιο-Σερβια- Βουλγαρίας  με σκοπο να πολεμησουν όλοι όχι μεταξύ τους αλλα εναντιον των Τουρκων.

Στην Ήπειρο υπήρχαν 15.000 Έλληνες στρατιώτες συμπεριλαμβανομένων ενός συντάγματος ιππικού και πέντε πυροβολαρχίες υπό την διοίκηση του Συνταγματάρχη Μάνου έναντι 28.000 Τούρκων με 48 πυροβόλα υπό τις διαταγές του Αχμέτ Χιφσί Πασά. 

Οι ελληνικές δυνάμεις είχαν σχηματίσει γραμμή άμυνας από την Άρτα στο Πέτα, ενώ οι Τούρκοι βρίσκονταν στην περιοχή των Ιωαννίνων, στα Πέντε Πηγάδια και μπροστά από την Άρτα. 

Στις 12 Μαΐου έγινε νέα Ελληνική επίθεση ενώ Ηπειρώτες εθελοντές προσπάθησαν να αποκόψουν την τουρκική φρουρά στην Πρέβεζα. Το ελληνικό κέντρο επιτέθηκε στις 13 κοντά στην Στρεβίνα με σκοπό να καταλάβει και να κρατήσει μια αμυντική θέση, πράγμα που κατάφερε την επόμενη με ενισχύσεις από την αριστερή πτέρυγα. Τελικά όμως οπισθοχώρησαν στις 15 Μαΐου στην πολη της Αρτα

 Στις 20-9 1912  ο Βανιζελος (υπουργος  Αμυνας τότε) διορίζει τον υποστρατηγο του ελληνικου στρατου τον Κωνσταντινο Σαπουντζακη διοικητη των δυναμεων της Ηπειρου και με εντολη να  οχυρωσει την γραμμη των τότε ελληνικων συνόρων από την Αρτα μεχρι το Μετσοβο και να πραγματοποιεί επιθεσεις  στο τουρκικο εδαφος όπου μπορει.

 Στις 4 Οκτωβριου  έρχονται στον Αμβρακικο κολπο και στο λιμανι της σαλαωρας δυο πολεμικα πλοια με κανονια (κανονιοφόρα ) το  Antalia  και το  Tokat  με σκοπο να βοηθήσουν και να προστατεψουν τις θαλασιες μεταφορες.

Στις 6 Οκτωβρη  έχουμε την πρώτη ελληνικη επιθεση   στην Γεφυρα της Πλακας κοντά στην Πλαταννουσα όπου ο2ος λοχος Ευζωνων  του 3^ου  ταγματος Πεζικου  περνούν στο τουρκικο εδαφος και τρεπουν σε φυγη τους τούρκους και ελευθερωνουν τα χώρια Μονολιθι και Πλαταννουσα.

Το μεσημέρι της ιδιας ημερας, τα Ελληνικά τμήματα διάβηκαν την πολυτραγουδισμένη πέτρινη γέφυρα της Άρτας στις 2 το μεσημέρι και απώθησαν πέραν αυτής τα Τουρκικά φυλάκια και τις ολιγάριθμες περιπολίες των τουρκων που φευγουν ατακτοι για την φιλιππιαδα και ο ελληνικος στρατός  σουρουπο πλεον  περνουν στο βουνο που είναι απέναντι μας το Ξηροβουνι και  ελευθερωνουν το Γρίμποβο μετα από μαχη που εγινε ακριβως πάνω στο αυχενα (Μαχη του Γριμπόβου) όπου εκεί βαζουν φρουρους για να ελεγχουν ολη την περιοχή.

Την άλλη μέρα   φτανουν στις Κουμζιάδες στο σημερινό Αμμοτοπο όπου και τον καταλαμβάνουν και συνεχίζοντας χωριζονται σε δυο σώματα και το μεν ένα πηγαίνει προς το Ανωγειο το άλλο τμημα του ελληνικου στρατου στην Κιαφα για να  μην δεχτουν επιθεση από εκεινη την περιοχή

  Στις 8 οκτωβρη ο ελληνικος στρατος δεχεται σφοδρότατη επιθεση από 3 χιλιάδες τούρκους και χανουν την μαχη και φευγουν ατακτως και φθανουν στην Αρτα εγκαταλείποντας  τις  θεσεις που είχαν καταλαβει.

 Στις 9 Οκτωβρίου αρχίζουν νέα επίοεση και ξανακαταλαμβανουν τον Αμμοτοπο αλλα λογω των οχυρων που είχαν οι τουρκοι στα Πεντε  Πηγαδια δεν προχωρησαν προς τα Γιαννενα αλλα στραφηκαν προς την Φιλιππιαδα. Δεν πηγαν από τον καμπο αλλα από τον Αμμότοπο  πέρασαν στη Βαλαωρα από το σημειο που είναι σήμερα το εργαστασιο ΗΠΕΙΡΟΣ  με σκοπο να βρεθουν πισω από το στατοπεδο των τουρκων στο σχολείο..

Οι Τούρκοι, για να παραπλανήσουν τους Έλληνες, μετακινούσαν φανερά και με τρόπο επιδεικτικό στρατό προς τη γέφυρα Καλογήρου, προσποιούμενοι ότι δήθεν από εκεί θα πραγματοποιούσαν την αντεπίθεση, γεγονός που ανάγκασε το Ελληνικό Στρατηγείο να ενισχύσει περισσότερο τον πεδινό τομέα της Άρτας.

 Στην πραγματικότητα, προσεκτικά, αθόρυβα και καμουφλαρισμένα συγκέντρωναν στρατό στα υψώματα της Στρεβίνας (Καμπής), με σκοπό να επιτεθούν από εκείνη την κατεύθυνση.

Έτσι τις εσπερινές ώρες της 10ης Οκτωβρίου 1912, οι δυνάμεις που συγκεντρώθηκαν στο χωριό Στρεβίνα (Καμπή), επωφελούμενες από το πυκνό σκοτάδι, τους θυελλώδεις ανέμους και τις καταρρακτώδεις βροχές, με ηγέτη το διοικητή του 15ου Συντάγματος αντισυνταγματάρχη Γεώργιο Πολυμενάκο

Το πρωί της 11ης Οκτωβρίου 1912, κατέφθασε για βοήθεια το 3ο Τάγμα Ευζώνων υπό τον διοικητή του, αντισυνταγματάρχη Αλ. Κοντούλη. Τώρα το 15ο Τάγμα Ευζώνων ενισχυμένο, αλλά και υπό το φως της ημέρας που βοηθούσε στον εντοπισμό των θέσεων του εχθρού, πραγματοποίησε κεραυνοβόλα και ορμητική έφοδο από τα νότια και τα βορειοδυτικά και κατόρθωσε μέχρι τις 10 το πρωί, να τρέψει σε άτακτη και πανικόβλητη φυγή τους Τούρκους από τα υψώματα της Στρεβίνας (Καμπή), από τα οποία ξεκίνησαν το προηγούμενο βράδυ.( Μαχη της Βαλαωρας Στρεβινα)

 Επί τόπου οι Τούρκοι άφησαν 70 νεκρούς και πολλούς τραυματίες. Από την πλευρά των Ελλήνων στις μάχες Γριμπόβου φονεύθηκαν 27 στρατιώτες

Ετσι λοιπόν ελευθερωνεται η Καμπή και μετα από δυο μερες ο ΕΣΑΤ ΠΑΣΑΣ διοικητης των τουρκικων δυναμεων στην περιοχή  από φοβο μην περικυκλωθεί στη Φιλιππιαδα  εκκενωνει σχεδόν χωρίς μαχη την Φιλιππιαδα και φευγει για τα Γιαννενα  .

 Ο Ελληνικος στρατος παρεμεινε  τεσσερις μερες στην περιοχή της Καμπης και της Φιλιππιαδας για τυχον εναμομεινατες Τουρκους και μετα συνεχισε την νικηφόρα πορεία προς τα Γιαννενα και ελευθερωσε στην συνέχεια την Παντανασσα  Αγιο Γεωργιο Κερασωνα Παναγια  και εκεί εμεινε  περιπου δυο μηνες  σχεδιαζοντας πως θα παρει τα Γιαννενα όπου και το καταφερε στις 21 Φλεβαρη  1913.

Διαδρομή: Γρίμποβο - Κορφοβούνι - Πιστιανά - Ροδαυγή - Φανερωμένη, (30 χλμ.)

Ο δρόμος που ξεκινάει δεξιά στα δεύτερα φανάρια μετά τη γέφυρα της Άρτας οδηγεί πρώτα στα χωριά του Ξεροβουνίου και στη συνέχεια στα βόρεια και δυτικά Τζουμερκοχώρια. Ανηφορίζοντας αυτό το δρόμο, στα πρώτα 7 χιλιόμετρα βρίσκουμε αριστερή παράκαμψη που οδηγεί στο ιστορικό Γρίμποβο. Εκεί την 1η Μαΐου 1897 έγινε η πρώτη οργανωμένη επίθεση Ελληνικού στρατού απ' την ελεύθερη Άρτα εναντίον των οχυρωμένων στο Γρίμποβο τουρκικών δυνάμεων, (η Ήπειρος πέρα απ' τον Άραχθο ήταν ακόμη σκλαβωμένη). Σ' αυτή την επιχείρηση, ναι μεν δεν πέτυχε ο στρατός μας την απελευθέρωση της περιοχής, κατατρόμαξε όμως τους Τούρκους, και αυτό ήταν και ο κύριος στόχος του. Το 1912 έγινε ξανά μάχη - νικηφόρα αυτή τη φορά - κατά των Τούρκων, που εγκατέλειψαν οριστικά την περιοχή, και αυτό ήταν το προανάκρουσμα της κατάληψης των Ιωαννίνων.

Αυτό είναι το Γρίμποβο του χθες. ωστόσο και το σημερινό Γρίμποβο έχει να προσφέρει στον επισκέπτη την ομορφιά και τη νοικοκυροσύνη του, μα πάνω απ' όλα μια καταπληκτική πανοραμική άποψη της πόλης της Άρτας και της γύρω περιοχής. Κι ακόμη, για τους λάτρεις του θεαματικού σπορ «Παραπέντε», ιδού πεδίον δράσης λαμπρόν: Ο λόφος του μνημείου, με βάση τον απέραντο κάμπο. Αν βγεις σ' αυτό το καραούλι, δε θέλεις τίποτ' άλλο. με μια ματιά τα έχεις όλα!

Ξαναγυρίζουμε στον κεντρικό μας δρόμο κι ανηφορίζοντας κλεφτοκοιτάμε δεξιά μας την Άρτα και τον Άραχθο που παρακολουθούν ...κι αυτά την πορεία μας. Πολύ σύντομα θα βρούμε δεξιά παράκαμψη που θα μας οδηγήσει στο Κορφοβούνι. Είναι περιττό να πούμε για τη θέση του. τη μαρτυρεί τ' όνομά του. Τυχεροί πρέπει να 'ναι όσοι ζούνε εκεί πάνω. Όμορφο χωριό. «τσοπάνος» η αρχοντική του εκκλησιά στη μέση και γύρω του, κυριολεκτικά και μεταφορικά, τα πρόβατα που βόσκουν στον ευλογημένο απ' την Αγία Θεοδώρα αυτόν τόπο: λίγο πιο έξω απ' το χωριό, σου δείχνουν οι ντόπιοι το μικρό βράχο, όπου καταταλαιπωρημένη η βασίλισσα Θεοδώρα με το μικρό της Νικηφόρο, κάθισαν να ξαποστάσουν, κι εκεί τους βρήκε ο παππάς του χωριού και τους περιμάζεψε.

Επιστροφή στον κεντρικό δρόμο. Περνάμε τον αυχένα που χωρίζει το Ξεροβούνι απ' το λόφο του τη Γκελπερίνα, και έχοντας κάτω δεξιά μας μια θάλασσα από λόφους και ένα γραφικό ξάφνιασμα της λίμνης Πουρναρίου, αντικρίζουμε καμαρωτή την κύρια πλευρά των Πιστιανών με φόντο τα Τζουμέρκα. Στην άλλη τους πλευρά, την αθέατη, μας οδηγεί παράκαμψη απέναντι απ' τη βρύση που βρίσκουμε ολόδρομα. Μας υποδέχεται εκεί ο γραφικός ναΐσκος του Αγ. Γεωργίου (18^ος αιώνας) με τον εντυπωσιακό πυλώνα του. Μπροστά και πλάι του απλωμένος ο πίσω μαχαλάς των Πιστιανών: Ξωκλήσια, σπίτια, λιβάδια, κι εδώ κι εκεί τ' αχνάρια των αρχαίων Αθαμάνων στη θέση Ελληνικά (4^ος π.Χ. αιώνας). Αδιατάραχτη η ζωή στα Πιστιανά, εδώ και 3000 χρόνια. Να 'ναι η φύση; Να 'ναι το κλίμα;

Ξαναγυρνάμε στον κεντρικό μας στόχο, που μια και μιλάμε για το Ξεροβούνι, δε μπορεί να 'ναι άλλος, παρά το πετράδι του, η ωραία Ροδαυγή. Πλησιάζουμε. τη βλέπουμε και μας βλέπει. θρονιασμένη σε βουνίσιο εξώστη περίοπτο, με ντελάλη τον άρχοντα ναό της, μας καλεί να τη δούμε. Δε μπορείς να της το αρνηθείς. Δύο πλάνα από μακριά με τη φωτογραφική μηχανή, κι αμέσως κοντά της. Εδώ νιώθεις κι εσύ ότι υπάρχεις. Θαυμάζεις των ανθρώπων και της φύσης τα έργα. Ρόδον της αυγής την είπαν: Τριαντάφυλλο, που αυτό πρωτοβλέπει η αυγή να το πεις; Ροδίζει η αυγή στα Τζουμέρκα κι αυτή τη χαίρεται πρώτη; Όπως και να το πεις, μέσα είσαι. Βγαίνεις στο ξάγναντο που κοιτά προς τη λίμνη και βιγλίζεις στη δύση. Όλα είναι δικά σου! Αποθαυμάζεις τον πλακοσκέπαστο αρχοντικό ναό της Αγίας Παρασκευής με το τέλεια μαστορεμένο ψηλό καμπαναριό του (1804). Η απόλυτη αρμονία. σπάνια να βρεις τόσο εντυπωσιακό σύνολο σ' όλη την Ήπειρο. Καλά είναι να 'ρθεις τον Ιούλη στο πανηγύρι της, τότε που βουλιάζει το χωριό από κόσμο. να μπεις κι εσύ στο «διπλοκάγκελο» να γίνεις ένα με τους ντόπιους, να σύρεις κι εσύ το χορό της παράδοσης, ν' αφεθείς στους ρυθμούς του κλαρίνου. Μα και τον άλλον καιρό στη Ροδαυγή ποτέ δεν θα πλήξεις. Γιατί το ίδιο ωραίες με το χωριό είναι και οι εξοχές της, όπου μπορείς να απολαύσεις τη βόλτα σου, «σκοντάφτοντας», αρκετές φορές στις πέτρες του αρχαίου Αθήναιου, της πόλης των Αθαμάνων.

Δεν τελειώσαμε με τη Ροδαυγή. Μας μένει ακόμη η Φανερωμένη, ο συνοικισμός της, που είναι πάνω στο βουνό. Ξαναγυρίζουμε στον κεντρικό δρόμο και λίγο πριν την είσοδο της Ροδαυγής, υπάρχει άλλη παράκαμψη και πινακίδα που θα μας κατευθύνει. Αγκομαχάει λίγο το αυτοκίνητο κι ας είναι ασφαλτόδρομος, αλλά χαλάλι του. Όνειρο η διαδρομή. Ως τα μέσα του δρόμου σε ραίνουν οι φυλλωσιές, από κει και πάνω όμως το Ξεροβούνι σου δείχνει όλη την άγρια γοητεία του. Το θέαμα που ξανοίγεται δεξιά σου είναι συναρπαστικό. τέτοιο που σε κάνει να νιώθεις βασιλιάς του χώρου: κάτω στη μέση ξαπλωμένη η λυγερή λίμνη του Αράχθου με όλα τα λυγίσματά της, ο φιδωτός Άραχθος να την ταΐζει ακατάπαυστα, κι απάνω στο ξαπέταμα, η αφέντρα του χώρου η Ροδαυγή να χαίρεται αυτάρεσκα. Πέρα στο βάθος, η άπλα του Αμβρακικού, με τη δική του την αφέντρα την Άρτα, να κάθεται στις «δάφνες» της, κι απάνω στα ψηλά οι βράχοι των Αθαμάνων να κλείνουν τον ορίζοντα. Μ' αυτό το «όραμα» ανεβαίνεις. Σαν φτάσεις στην κορφή και γείρεις τον αυχένα, άλλο «όραμα», θα δεις. «Φανερωμένη» δεν την είπαν; Σου φανερώνεται λοιπόν με όλη την ταπεινότητά της, αλλά και τη μεγαλοσύνη της: Μια πραγματικά καταπράσινη φωλιά μέσα στ' αγρια κατσάβραχα, ένα υψίπεδο κλεισμένο από παντού. Στη μέση σπάει την πρασινίλα, η εκκλησιά της Φανερωμένης (1800). Αν είναι ωραίο το τοπίο έτσι να το βλέπεις, δέκα φορές καλύτερο είναι να το ζήσεις, όταν είναι στις δόξες του, στο πανηγύρι της Φανερωμένης, του Αγίου Πνεύματος. τότε που όλο αυτό το κοίλωμα μυρμηγκιάζει απ' τον κόσμο, κι αφού τελειώσει η εκκλησιά, παίρνουν φωτιά οι νταΐρέδες και τα κλαρίνα κάτω απ' τα πλατάνια τα δασιά, αναστενάζει το χορτάρι απ' τις κωλοκαθιές, μεθάει τη φύση η τσίκνα απ' τα ψητά. Αποταμιεύει το Ξεροβούνι χαρές, γιατί σαν έρθει ο χειμώνας θα μείνει πάλι μόνο του, ώσπου ο άλλος Μάης ν' ανοίξει ξανά τα σπιτικά και ν' ακουστούν κουδουνητά στις λάκκες του.

Και για να μάθουμε καλά το Ξεροβούνι, λένε πως πριν χίλια πάνω - κάτω χρόνια, οι λάκκες αυτές ήταν μια λίμνη που τα νερά της όταν φούσκωναν, ξεχείλιζαν προς την πλευρά της Ροδαυγής. Κάποια στιγμή ο «φράχτης» έσπασε και η κατεβασιά της λίμνης πήρε μαζί της και τη Ροδαυγή, που 'ταν τότε κτισμένη στο διάβα της. Πράγματι, την παλιά θέση του χωριού τους οι Ροδαυγίτες τη λένε Βύθισμα και βρίσκεται ακριβώς στο «κακολάγκαδο» της Φανερωμένης.

Ιαματικά Λουτρά Χανόπουλου

Η ιαματική πηγή Χανόπουλου Άρτας βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη της Άρτας στο χωριό Χανόπουλο και αποτελεί πράγματι ένα σπάνιο δείγμα των θεραπευτικών (ιαματικών) υδάτων. Η σπανιότητα έγκειται στη σύσταση του νερού, στη γεωμορφία και στο κλίμα του τόπου.

Η δημιουργία του ιαματικού νερού είναι μια αέναη διαδικασία της φύσης που οφείλεται στην κίνηση του νερού και τα πετρώματα του υπεδάφους. Η πηγή βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Μαραθιά, ή αλλιώς Γκελμπερίνη.

Μέσα στο θεραπευτικό και γοητευτικό φυσικό περιβάλλον της πηγής, υπάρχει το συγκρότημα των εγκαταστάσεων το οποίο αποτελείται από τρία πετρόκτιστα κτίρια: το ξενοδοχείο, το υδροθεραπευτήριο και το εστιατόριο, κτισμένα από τη δεκαετία του 50' για τις ανάγκες των λουόμενων και την ανάδειξη της λουτροθεραπείας

Το συγκρότημα των ιαματικών πηγών βρίσκεται σε ένα δασωμένο, ειδυλλιακό περιβάλλον. Η πρόσβαση στα ιαματικά λουτρά Χανόπουλου γίνεται εύκολα. Από την Περιφεριακή Οδό Άρτας με κατεύθυνση προς Ιωάννινα μετά τη γέφυρα Άρτας συναντάται στα δεξιά η Επαρχιακή Οδός Άρτας - Χανόπουλου ως προέκταση της Επαρχιακής Οδού Άρτας - Ιωαννίνων.

Από τη πλευρά της Ιονίας Οδού υπάρχει εμφανής έξοδος στην Επαρχιακή Οδό Καμπής - Φιλιππιάδας όπου στην συνέχεια γίνεται Επ. Οδός Άρτας - Χανόπουλου.  

Τα λουτρά λειτουργούν όλο το χρόνο.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Βιομηχανίας, Διεύθυνση Γεωχημικών Ερευνών, από την χημική ανάλυση φαίνεται ότι η πηγή Χανοπούλου είναι Υδροθειοχλωρονατριούχος - γυψοπηγή. Η κατηγορία των μεταλλικών πηγών ως προς την σύνθεσή της είναι μοναδική στην Ελλάδα και όμοιά της βρίσκονται στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στο: NENNDORF (Γερμανία) & HAUTE SAVOIE (Γαλλία).

www.romiazirou.blogspot.gr