Πάνω από 1 στα 3 νοικοκυριά ζει με ετήσιο εισόδημα κάτω από 10.000 ευρώ

Συντριπτικά αρνητικές είναι οι προσδοκίες των νοικοκυριών καθώς το 70% αναμένει επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης και μόνο το 5,1% προσδοκά σε βελτίωση των οικονομικών του δυνατοτήτων, όπως προκύπτει από την έρευνα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ για το εισόδημα και τις δαπάνες των νοικοκυριών για το 2015.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, το 94,2% των νοικοκυριών παρουσίασε σημαντική μείωση των εισοδημάτων μετά το ξέσπασμα της κρίσης, με σαφέστατη την τάση διεύρυνσης της ανισότητας υπέρ του 1% του πληθυσμού.

Μάλιστα, μείωση εισοδημάτων καταγράφηκε και μέσα στο 2015 για το 77,9% των νοικοκυριών.

Πάνω από 1 στα 3 νοικοκυριά δηλώνουν ότι διαβιούν με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα που βρίσκεται στην κατώτερη εισοδηματική κλίμακα (36,3% δηλώνουν εισόδημα <10 font="">, με τη ΓΣΕΒΕΕ να επισημαίνει ότι η φτωχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας συνεχίστηκε και το 2015, αν και με χαμηλότερους ρυθμούς αύξησης σε σχέση με το 2013 και το 2014.

Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το εύρημα της έρευνας σύμφωνα με το οποίο οι συντάξεις για το 51,8% των νοικοκυριών αποτελούν την κυριότερη πηγή εισοδήματος ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2012 ήταν 42,3%.

Παράλληλα, τα νοικοκυριά που δηλώνουν εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα ως κύρια πηγή εισοδήματος ανέρχονται μόλις στο 6,1% (από 12,6% το 2012) γίνεται εμφανής η σοβαρή συρρίκνωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Αναλυτικά τα στοιχεία της έρευνας, σύμφωνα με την έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ:

Εισόδημα - Οικονομική κατάσταση νοικοκυριών

• Πάνω από 1 στα 3 νοικοκυριά δηλώνουν ότι διαβιούν με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα που βρίσκεται στην κατώτερη εισοδηματική κλίμακα (36,3% δηλώνουν εισόδημα <10 b="">
• Το 15,2% των νοικοκυριών δηλώνει ότι τα εισοδήματά του δεν επαρκούν για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες, εύρημα που, όπως σημειώνει η ΓΣΕΒΕΕ, συνάδει με το ποσοστό ακραίας φτώχειας που σημειώνεται στη χώρα (το οποίο υπολογίζεται στο 40% του ενδιάμεσου εισοδήματος, ΕΛΣΤΑΤ). Είναι χαρακτηριστικό ότι στο ενδεχόμενο μιας έκτακτης ανάγκης πληρωμής 500?, το 15,2% δηλώνει ότι δεν θα μπορούσε να την πραγματοποιήσει, ενώ το 52,9% θα κάλυπτε αυτή τη δαπάνη με μεγάλη δυσκολία.
• Περίπου τα 2/3 των νοικοκυριών (64,1%) αναγκάζονται να κάνουν περικοπές για να εξασφαλίσουν τα αναγκαία προς το ζην, ενώ πάνω από τα μισά νοικοκυριά (56,5%) αδυνατούν να καλύψουν επαρκώς τις διατροφικές ανάγκες της οικογένειας και να εξασφαλίσουν ικανοποιητικό επίπεδο θέρμανσης (δείκτης κοινωνικής αποστέρησης). Η ΓΣΕΒΕΕ επισημαίνει ότι τα μονομελή και τα πολυμελή (άνω 5 ατόμων) νοικοκυριά αντιμετωπίζουν σοβαρότερο πρόβλημα επιβίωσης. Το 94,2% των νοικοκυριών παρουσίασε σημαντική μείωση των εισοδημάτων μετά το ξέσπασμα της κρίσης, με σαφέστατη την τάση διεύρυνσης της ανισότητας υπέρ του 1% του πληθυσμού. Μάλιστα, μείωση εισοδημάτων καταγράφηκε και μέσα στο 2015 για το 77,9% των νοικοκυριών.
• Οι προσδοκίες των νοικοκυριών για το νέο έτος παραμένουν συντριπτικά αρνητικές, καθώς το 70% αναμένει επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης (μόνο το 5,1 αναμένει βελτίωση των οικονομικών του δυνατοτήτων). Μάλιστα, η ΓΣΕΒΒΕ σημειώνει ότι το αίσθημα διάψευσης και χαμηλών προσδοκιών προκύπτει και από την τάση αύξηση του ποσοστού των νοικοκυριών που δηλώνει ότι μπορεί να ζήσει με χαμηλότερο διαθέσιμο εισόδημα.  Αυτό συναρτάται με τις προβολές των νοικοκυριών σχετικά με την ικανότητα τους να ανταποκριθούν στις τρέχουσες και μελλοντικές υποχρεώσεις.

Απασχόληση - ανεργία

• Το 33,9% των νοικοκυριών, δηλαδή πάνω από 1 εκατ. νοικοκυριά έχουν στην οικογένεια ένα τουλάχιστο άτομο σε ανεργία. Το ποσοστό της μακροχρόνιας ανεργίας αγγίζει το 80% του συνολικού αριθμού των ανέργων.
• Τα νοικοκυριά που δηλώνουν εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα ως κύρια πηγή εισοδήματος ανέρχονται μόλις στο 6,1% (από 12,6% το 2012), γεγονός που, σύμφωνα με τη ΓΣΕΒΕΕ, καταδεικνύει τη σοβαρή συρρίκνωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, η οποία ενδεχομένως αποδίδεται στην αύξηση της ολιγοπώλησης της αγοράς και της συγκέντρωσης μεριδίων σε λιγότερους και ισχυρότερους παίκτες.

Οικονομικές υποχρεώσεις

• 1 στα 5 νοικοκυριά έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία, ενώ μόνο το 16,4% των οφειλετών έχει καταφέρει να υπαχθεί στη ρύθμιση των 100 δόσεων. Το 12,5% των νοικοκυριών έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τις τράπεζες.
• Το 42,8% των νοικοκυριών διατηρεί αρνητικές προσδοκίες συνολικά ως προς τη δυνατότητά του να καλύψει βασικές υποχρεώσεις το επόμενο έτος (Διάγραμμα 5). Η ΓΣΕΒΕΕ σημειώνει πως είναι ενδεικτικό ότι 1 στα 2 νοικοκυριά που στηρίζονται στη σύνταξη δηλώνουν απαισιόδοξα ως προς την ικανότητά να ανταποκριθούν στις βασικές υποχρεώσεις τους το τρέχον έτος.
• Το 29,2% θεωρεί ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις φορολογικές υποχρεώσεις, ενώ ειδικότερα, το 14,7% των νοικοκυριών δηλώνει ότι αδυνατεί να πληρώσει τους φόρους για τα ακίνητα που διαθέτει (ΕΝΦΙΑ).
• Το 33,7% εκτιμά ότι δεν μπορέσει να ανταποκριθεί στις δανειακές υποχρεώσεις το επόμενο έτος. 1 στα 4 νοικοκυριά που διαμένουν σε ιδιόκτητο σπίτι έχουν στεγαστικό δάνειο. Το 15,4% εξ αυτών των οφειλετών έχει καθυστερημένες οφειλές. 1 στα 4 (24,6%) νοικοκυριά εκφράζουν φόβο ότι θα χάσουν το σπίτι τους εξ αιτίας τόσο των συσσωρευμένων υποχρεώσεων όσο και των επιπρόσθετων επιβαρύνσεων (δανειακών, φορολογικών και άλλων).
• Σύμφωνα με τη ΓΣΕΒΕΕ, η συντριπτική πλειοψηφία των νοικοκυριών τα τελευταία 4 χρόνια είτε χρησιμοποιεί χρήματα από αποταμιεύσεις είτε απευθύνεται σε συγγενείς και φίλους για την κάλυψη των υποχρεώσεων του. Το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, παρατηρεί ότι το 2015 υπάρχει μια μείωση στη χρήση αποταμιεύσεων κατά 6,2%, εκτιμώντας ότι είναι εμφανές πως σταδιακά εξαντλούνται οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών, γεγονός που επηρεάζει την καταθετική βάση αρνητικά.
• Σημαντική αύξηση, σημείωσε η χρήση του πλαστικού χρήματος για την κάλυψη των υποχρεώσεων του νοικοκυριού. Αυτό μπορεί να ερμηνευτεί, σύμφωνα με τη ΓΣΕΒΕΕ, και ως απόρροια της μείωσης της καταθετικής βάσης, αλλά και της επιβολής κεφαλαιακών περιορισμών. Η χρήση πιστωτικής κάρτας αυξήθηκε από το 15,8% το 2012  στο 31% το 2015.

Κατανάλωση

• Σχεδόν στο σύνολο των αγαθών και υπηρεσιών σημειώνεται αρνητικό ισοζύγιο (ένδυση- υπόδηση, δώρα, έξοδοι σε εστιατόρια-καφέ-μπαρ, ταξίδια, οικιακά είδη κά).
• Αρνητικό γεγονός αποτελεί, σύμφωνα με το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, το εύρημα ότι τα νοικοκυριά αύξησαν για δεύτερο συνεχόμενο έτος την ιδιωτική τους δαπάνη για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, λόγω προφανώς της αύξησης της ιδιωτικής συμμετοχής και της μείωσης της δημόσιας δαπάνης στην υγεία. Θετικό ισοζύγιο δαπάνης εμφανίζουν για πρώτη φορά οι δαπάνες για εκπαίδευση και για λογαριασμούς ΔΕΚΟ.
• Το 70,1% των νοικοκυριών δηλώνει ότι θα αντιμετωπίσει σοβαρό οικονομικό πρόβλημα αν αυξηθούν οι τιμές στα είδη διατροφής που καταναλώνει.
• Στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας, τουλάχιστον 120.000 νοικοκυριά προμηθεύθηκαν τα βασικά είδη διαβίωσης μέσα από τα κοινωνικά παντοπωλεία/ ή και μέσω της κάρτας σίτισης.

Η έρευνα εντάσσεται στις ετήσιες τακτικές έρευνες του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ (συνεργασία με την εταιρία MARC AE).

Έγινε σε δείγμα 1000 αντιπροσωπευτικών νοικοκυριών στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας την περίοδο Δεκεμβρίου 2015.

Στόχος, η καταγραφή των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στο εισόδημα, τις δαπάνες των νοικοκυριών, στη ζήτηση καθώς και η αποτύπωση της στάσης των νοικοκυριών σχετικά με την ποιότητα διαβίωσης και τις φορολογικές και άλλες οικονομικές υποχρεώσεις.

www.tvxs.gr