Γιάννης Γραμματικόπουλος. «Ένας Έλληνας ωρολογοποιός στην Ελβετία»

ο Γιάννης Γραμματόπουλος με τη κόρη του Άννα

Μικρός ήθελε να γίνει δημοσιογράφος, ηθοποιός, ίσως γιατρός ή δικηγόρος, αλλά με παππού και πατέρα ωρολογοποιό ο Γιάννης Γραμματόπουλος δεν είχε και πολλές επιλογές για το δρόμο που θα ακολουθούσε στη ζωή του.

Στον πολυσύχναστο εμπορικό δρόμο Rue Corraterie της Γενεύης ο Έλληνας ωρολογοποιός από το 1973 (ο πρώτος και ίσως μοναδικός Έλληνας κατασκευαστής ρολογιών στην περιοχή), βάζει τη τέχνη, το μεράκι και την αγάπη του στις δημιουργίες του και μοιράζεται τα μυστικά του ανεκτίμητου κόσμου της ωρολογοποιίας, αλλά και των πολύτιμων λίθων με τους πελάτες του.

Το βραβευμένο χρυσό ρολόι τσέπης  σε σχήμα "G" (Geneva)

Η σχέση του με την ωρολογοποιία και το κόσμημα αποτελεί οικογενειακή παράδοση, την οποία ξεκίνησε ο παππούς, τη συνέχισε ο πατέρας του και αργότερα εκείνος.

«Η οικογενειακή παράδοση στην ωρολογοποιία έχει την αφετηρία της στο 1902, όταν ο παππούς μου Γιάννης (ο μοναδικός Έλληνας κατασκευαστής ρολογιών στην Κωνσταντινούπολη), ξεκίνησε την κατασκευή ρολογιών μάρκας " SINGER ". Μάλιστα, κάποια στιγμή άνοιξε μαγαζί και στην Ερμού στην Αθήνα, το οποίο διατήρησε δέκα χρόνια. Ο πατέρας μου Λέανδρος υπήρξε συνεχιστής της παράδοσης, οπότε και η δική μου ενασχόληση θεωρήθηκε από εκείνον αυτονόητη. Έτσι με έστειλε το 1962 στην Ελβετία, στην τετραετή τότε σχολή κατασκευής ρολογιών, να σπουδάσω ωρολογοποιία και τελικά, μετά τις σπουδές, παρέμεινα εδώ», διηγείται ο ίδιος εξηγώντας πως στην τέχνη της ωρολογοποιίας οδηγήθηκε με απόφαση του πατέρα του και όχι δική του. «Αρχικά δεν είχα άποψη για το αντικείμενο, όμως κατά τη διάρκεια των σπουδών μου άρχισα να αναπτύσσω ενδιαφέρον για αυτό και να βρίσκω το επάγγελμα αρκετά ελκυστικό και δημιουργικό. Δυστυχώς δεν επέστρεψα ποτέ στην Πόλη, αφού η οικογένεια μου αναγκάστηκε με τη σειρά της να την εγκαταλείψει για πολιτικούς λόγους, οπότε και το οικογενειακό σχέδιο ίδρυσης ενός εργοστασίου ωρολογοποιίας ναυάγησε. Στην ουσία δεν απομακρύνθηκα ποτέ από την τέχνη της ωρολογοποιίας, απλά, από το 2005 μετατόπισα το ενδιαφέρον μου στους πολύτιμους λίθους»

Ο Έλληνας ωρολογοποιός δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ με δυσπιστία λόγω της εθνικότητάς του από τους Ελβετούς συναδέλφους του, αντίθετα, όπως συμπληρώνει ο ίδιος,στην Πόλη αισθανόταν πιο ξένος από ό, τι στη Γενεύη. «Εδώ οι άνθρωποι δεν με έκαναν ποτέ να αισθανθώ άσχημα για την καταγωγή μου, αν κι εγώ αισθάνομαι μέσα μου πάντα ξένος. Ελβετός δεν έγινα ποτέ. Δεν έχει σημασία το πού ζεις, αλλά το πώς αισθάνεσαι. Οι Ελβετοί είναι ένας λαός γενικά ανοικτός και έχω πάρει πολλά από την νοοτροπία τους. Πιστεύουν ότι η διαφορετικότητα των πολιτισμών τούς εμπλουτίζει, τούς προχωράει μπροστά. Νομίζω ότι αυτός είναι και ένα λόγος που προοδεύουν. Αντιμετωπίζουν τους ξένους ως έναν "ειδικό" πλούτο και επιπροσθέτως τρέφουν και έναν μεγάλο θαυμασμό προς τον Ελληνικό πολιτισμό και στους Έλληνες»

Υπήρξε μια εποχή που ο Γιάννης Γραμματόπουλος είχε μεγάλη έμπνευση και αφιέρωνε πολλές ώρες στη κατασκευή ρολογιών, τότε ακριβώς έφτιαξε και τα πιο πρωτότυπα σχέδια της συλλογής του. «Το 1988 συμμετείχα σε έναν διαγωνισμό ωρολογοποιίας με θέμα τη Γενεύη. Κατασκεύασα λοιπόν ένα χρυσό ρολόι τσέπης σε σχήμα "G" (Geneva) που είχε στο καντράν του χαραγμένη τη λίμνη και τον πίδακα της Γενεύης, ενώ στη θέση των αριθμών του ήταν 12 μνημεία της πόλης και πήρα το δεύτερο βραβείο. Έφτιαξα και ένα δεύτερο ρολόι που είχε στο επίκεντρο το κτίριο των Ηνωμένων Εθνών. Ο διαγωνισμός αυτός έχει αναβαθμιστεί πια και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα ως "Grand Prix d'Horlogerie de Genève"»

Το βασικό αντικείμενο δουλειάς του εδώ και πολλά χρόνια είναι το εμπόριο πολύτιμων λίθων, αν και η μεγάλη επιστροφή του μηχανικού ρολογιού δεν αποκλείεται να του ξαναγεννήσε την επιθυμία να ασχοληθεί με την ωρολογοποιία. «Ένας λόγος που στράφηκα στον τομέα των πολυτίμων λίθων και των κοσμημάτων ήταν η σημαντική πτώση των μηχανικών ρολογιών εξαιτίας της κυκλοφορίας των ηλεκτρονικών. Τώρα ξανακερδίζει έδαφος το περίπλοκο μηχανικό ρολόι, που γίνεται status symbol, αλλά και το ρολόι-κόσμημα, που ευφυώς οι Ελβετοί προωθούν στην παγκόσμια αγορά. Οπότε δεν αποκλείω τίποτα. Βέβαια έχω ως αρχή να μην κάνω δυο δουλειές ταυτόχρονα και προς το παρόν εξακολουθώ να βρίσκω ενδιαφέρον στους πολύτιμους λίθους. Παρόλαυτα παρακολουθεί πάντα τις εξελίξεις στην ωρολογοποιία. «Υπάρχει μια πολύ υψηλή τεχνολογία στον κλάδο. Μεγάλες εξελίξεις προπαντός για περιπλοκές μηχανές. Σ' αυτά τα επίπεδα όλες οι μηχανές είναι τελείως χειροποίητες. Δίνω σημασία στην περιπλοκότητα του μηχανισμού τους, σε αυτό που λέμε complication. Έχω πολλούς φίλους κατασκευαστές, τους οποίους επισκέπτομαι συχνά μόνο και μόνο για να μη χάνω τίποτα από την εξέλιξη στο χώρο της ωρολογοποιίας. Και εδώ πρέπει να διευκρινίσω κάτι. Το ρολόι είναι μια μηχανή , η οποία υποστηρίζεται από ολόκληρη επιστήμη, δεν είναι ούτε η φίρμα, ούτε οι πολύτιμοι λίθοι που ίσως φέρει πάνω του. Η αξία του βρίσκεται στο μηχάνημα. Αυτό είναι που μετράει», λέει ο Έλληνας ωρολογοποιός της Γενεύης,ο οποίος εξακολουθεί να εντυπωσιάζεται από σύγχρονα δείγματα υψηλής ωρολογοποιίας περισσότερο σε μηχανικό παρά σε αισθητικό επίπεδο: «Εντυπωσιάζομαι από τη δουλειά ενός Γάλλου κατασκευαστή του François Paul Journe που ζει εδώ στη Γενεύη και έχει κερδίσει πέντε ή έξι συνεχόμενες φορές τον διαγωνισμό "Grand Prix d'Horlogerie de Genève". Φτιάχνει απίστευτα ρολόγια. Τον θεωρώ κορυφαίο».

Ο Γιάννης Γραμματόπουλος είχε προκαλέσει εντύπωση με παλαιότερη δήλωσή του, ότι «σήμερα και οι άσχετοι κάνουν ρολόγια. Βρίσκουν ένα όνομα και μια μηχανή, χωρίς να έχουν ιδέα πώς κατασκευάζεται και το παρουσιάζουν. Για μένα είναι υπερτιμημένη αξία», και τώρα διευκρινίζει: «Στην παλαιότερη δήλωση μου ήθελα να επισημάνω τα  θεαματικά, πολλές φορές, αποτελέσματα ενός καλού marketıng συνοδευόμενου από μεγάλα κεφάλαια. Μπορεί να δεις ένα ρολόι που να κοστίζει μέχρι και 2 εκατομμύρια ευρώ εξαιτίας της φίρμας και των πολύτιμων λίθων που φέρει και να έχει μια μηχανή που να μην αξίζει. Δεν είναι ο κανόνας αυτός βέβαια. Σαφώς η τέχνη του ωρολογοποιού συνεχίζει να εξελίσσεται και νέοι μεγάλοι δημιουργοί να εμφανίζονται και αυτό είναι πολύ αισιόδοξο».

Ο Έλληνας ωρολογοποιός της Γενεύης στη καθημερινότητά του φοράει

για συναισθηματικούς λόγους, ένα μηχανικό ρολόι μάρκας "SINGER" της οικογένειας του, που κατασκευάστηκε το 1968, παρόλο που, όπως καταλαβαίνει κάποιος, έχει μεγάλη επιλογή. Η σχέση του όμως με το χρόνο είναι ιδιαίτερη καθώς για εκείνον είναι μια έννοια που δεν υφίσταται: «Ο προσδιορισμός και η μέτρηση του χρόνου είναι καθαρά ένα ανθρώπινο  δημιούργημα. Προσωπικά αποφεύγω να σκέπτομαι την πίεση που ασκεί  ο χρόνος στη ζωή μου»

Βάσω Μιχοπούλου

www.imerisia.gr