Πόσο θα αυξήσει τα δημόσια έσοδα η χρήση πλαστικού χρήματος

Η τεράστια αύξηση στις συναλλαγές με χρήση πλαστικού χρήματος αντί μετρητών που παρατηρείται τους τελευταίους 3 μήνες ελέω της επιβολής των περιορισμών κεφαλαίων (capital controls) έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για το κατά πόσο αυτό θα συνδράμει στην ανόρθωση των δημόσιων οικονομικών. Πρόσφατες έρευνες, με τελευταία του ΙΟΒΕ, τάσσονται υπέρ των ηλεκτρονικών συναλλαγών, δε λείπουν όμως και οι φωνές αμφισβήτησης. 

Οι Έλληνες μέχρι το καλοκαίρι προτιμούσαν αποκλειστικά να πληρώνουν με μετρητά. Η χώρα μας μαζί με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία είναι ουραγός στην Ευρώπη στη χρήση ηλεκτρονικών μεθόδων πληρωμών. Το 2013 ο Έλληνας πολίτης πραγματοποίησε κατά μέσο όρο μόλις 7 συναλλαγές με χρεωστική, πιστωτική ή προπληρωμένη κάρτα, τη στιγμή που ο Δανός και ο Σουηδός το έπραξε 250 φορές. Η αξία δε των συναλλαγών με κάρτες ανήλθε σε μόλις 3,7% του ΑΕΠ της Ελλάδας, ενώ ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 18,8%. 

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει επίσης ότι υπάρχει στενή συσχέτιση μεταξύ της χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών και της φοροδιαφυγής. Όσο μικρότερη είναι, τόσο μεγαλύτερη η απώλεια εσόδων από ΦΠΑ και το αντίστροφο. Τρανό παράδειγμα η χώρα μας όπου οι απώλειες των εσόδων από ΦΠΑ αγγίζουν το 34%, ήτοι ? 6,5-?7 δισ. ετησίως.

Τα αίτια της μειωμένης χρήσης πλαστικού χρήματος στη χώρα μας είναι τα ακόλουθα:

. Η τραπεζική προμήθεια που παρακρατείται από τις εμπορικές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες είναι υψηλή, καθώς κυμαίνεται σε 2%-2,5% επί του τζίρου. 

. Δεν υπάρχει πολιτική κινήτρων προς τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις για την ενίσχυση της χρήσης καρτών.

. Μέχρι το 2013 οι συναλλαγές των πολιτών με χρήση πιστωτικής κάρτας αποτελούσαν τεκμήριο για την εφορία, κάτι που αποτέλεσε ισχυρό αντικίνητρο. 

. Οι Έλληνες δεν είναι ακόμη συνηθισμένοι στη χρήση πλαστικού χρήματος. Πολλοί μάλιστα δεν γνώριζαν μέχρι πρότινος τη δυνατότητα πληρωμής μέσω χρεωστικών καρτών.

. Η εκτεταμένη φοροδιαφυγή και η παραοικονομία που φτάνει το 25% του εισοδήματος της χώρας.

. Η ύπαρξη υψηλής ποσότητας μετρητών σε σεντούκια, στρώματα, θυρίδες κτλ, (περί τα ?25-30 δισ. βάσει εκτιμήσεων), απόρροια των εκροών των καταθέσεων από τις τράπεζες.

. Η μειωμένη εμπιστοσύνη μερίδας του κόσμου για την ασφάλεια των ηλεκτρονικών συναλλαγών, παρότι το ποσοστό κρουσμάτων απάτης είναι σχεδόν μηδενικό 

Στο παρακάτω διάγραμμα η στατιστική ανάλυση αποκαλύπτει ότι αν η χρήση πλαστικού χρήματος στην Ελλάδα φτάσει τα επίπεδα του μέσου όρου της ΕΕ (76 φορές ετησίως ανά πολίτη), η απώλεια ΦΠΑ θα μειωθεί από το 34% στο 19% του ΑΕΠ. Αυτό συνεπάγεται αύξηση των εσόδων του κράτους από ΦΠΑ κατά ?1 δισ.

Προϋπόθεση όμως για να ενισχυθεί η χρήση ηλεκτρονικού χρήματος είναι να γίνουν κάποιες θετικές ενέργειες, όπως πχ:

. Μείωση της τραπεζικής προμήθειας στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο

. Παροχή κινήτρων σε καταναλωτές και επιχειρήσεις: πχ. i) πολιτική 

εκπτώσεων και bonus, ii) μειωμένος φόρος εισοδήματος σε καταναλωτές αλλά και στις επιχειρήσεις που αντίστοιχα επιδεικνύουν υψηλό ποσοστό συναλλαγών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής

. Σύνδεση του αφορολόγητου ορίου με την υποχρέωση πραγματοποίησης ηλεκτρονικών συναλλαγών 

. Διοργάνωση λοταρίας με κλήρωση πλούσιων δώρων, στα πρότυπα του επιτυχημένου μοντέλου της Πορτογαλίας

Εκτός από το ΦΠΑ, θα αυξηθεί επίσης και ο φόρος εισοδήματος λόγω αυξημένου δηλωμένου τζίρου, καθώς οι λοιπές εισφορές και τα τέλη. Η συνολική αύξηση των εσόδων θα ανέλθει σε ?1,4 δισ. ετησίως. 

Ο θετικός αντίκτυπος δεν περιορίζεται μόνο στο δημοσιονομικό σκέλος. Πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνει:

. Μείωση της παραοικονομίας και του μαύρου χρήματος 

. Μείωση γραφειοκρατικού κόστους

. Ευκολία συναλλαγών και μειωμένο κίνδυνο κλοπής, απώλειας χρημάτων κτλ.

. Αύξηση του ΑΕΠ κατά περίπου 0,2%, κυρίως λόγω της ενίσχυσης της ιδιωτικής κατανάλωσης, η οποία επιδρά θετικά στο άνοιγμα νέων θέσεων εργασίας.

Η Ελλάδα χάνει κάθε χρόνο ?10 δισ. από τη φοροδιαφυγή, με αποτέλεσμα να εφαρμόζει ένα πρόγραμμα σκληρής δημοσιονομικής προσαρμογής, ως αντιστάθμισμα της απώλειας εσόδων. Η τόνωση των εσόδων θα βοηθήσει σημαντικά στην ανόρθωση της οικονομίας και θα συμβάλει στη σταδιακή ελάφρυνση των φόρων, ώστε η χώρα να σταθεί στα πόδια της και να απαγκιστρωθεί από μνημόνια και επιτηρήσεις.

Δημήτρης Γκιόκας

www.huffingstonpost.gr