Μιχαλίτσι Πρέβεζας. Δείτε τα video

Δείτε τα video

Μιχαλίτσι

Το Μιχαλίτσι (Τοπική Κοινότητα Μιχαλιτσίου - Δημοτική Ενότητα ΠΡΕΒΕΖΗΣ), ανήκει στον δήμο ΠΡΕΒΕΖΑΣ της Περιφερειακής Ενότητας ΠΡΕΒΕΖΑΣ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Ηπείρου, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα "Καλλικράτης".

Η επίσημη ονομασία είναι "το Μιχαλίτσιον". Έδρα του δήμου είναι η Πρέβεζα και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Ηπείρου.

Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο "Καποδίστριας", μέχρι το 2010, το Μιχαλίτσι ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Μιχαλιτσίου, του πρώην Δήμου ΠΡΕΒΕΖΗΣ του Νομού ΠΡΕΒΕΖΗΣ.

Το Μιχαλίτσι έχει υψόμετρο 84 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, σε γεωγραφικό πλάτος 39,0337201101 και γεωγραφικό μήκος 20,7437797934. Οδηγίες για το πώς θα φτάσετε στο Μιχαλίτσι θα βρείτε εδώ.

Αρχαία Βερενίκη.

Η Αρχαία Βερενίκη (ή Βερενίκεια, ή Βερονικίδα) χτίστηκε το έτος 290 π.Χ., στή χερσόνησο της Ηπείρου, ή στη θέση της σημερινής Πρέβεζας, ή στη θέση του χωριού Μιχαλίτσι, 9 χιλιόμετρα έξω από την Πρέβεζα, από το Βασιλιά της Ηπείρου Πύρρο (318-272 π.Χ.), προς τιμήν τής πεθεράς του Βερενίκης, γυναίκας του βασιλιά Πτολεμαίου Α’ της Αιγύπτου. Ο Πτολεμαίος Α΄ ήταν στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου, συγγραφέας ιστορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ιστορική πηγή για τον διάσημο ιστορικό Φλάβιο Αρριανό, ο οποίος σπούδασε στη Νικόπολη. Ο Βασιλιάς Πύρρος είχε ως πρώτη σύζυγο την Αντιγόνη κόρη του Πτολεμαίου Α, δεύτερη σύζυγο τη Λανάσα, κόρη του Αγαθοκλή και τρίτη σύζυγο τη Βικέρνα.

Ο Λέων του Μιχαλιτσίου, Μουσείο Ιωαννίνων

Χρυσό περιδέραιο, από τάφο λόφων Μιχαλιτσίου (Αρχαία Βερενίκη)

Χωροταξία.

 Λεπτομέρειες ιστορικές για την Αρχαία Βερενίκη δεν είναι διαθέσιμες από ιστορικές πηγές. Ο αρχαίος συγγραφεύς Πλούταρχος όμως είναι σαφέστατος. Γράφει επακριβώς στη βιογραφία του Πύρρου: «6. Μεμνημένος δὲ Βερενίκης καὶ Πτολεμαίου, παιδίον μὲν αὐτῷ γενόμενον ἐξ Ἀντιγόνης, Πτολεμαῖον ὠνόμασεν, οἰκίσας δὲ πόλιν ἐν τῇ χερρονήσῳ τῆς Ἠπείρου Βερονικίδα προσηγόρευσεν». Δηλαδή τοποθετεί την Βερονικίδα στην χερσόνησο της Ηπείρου. Ομως, δεν υπάρχει άλλη χερσόνησος στην Ηπειρο, υπάρχει μόνο αυτή της Πρέβεζας. Οι παλιοί χάρτες της αρχαιολογικής και ιστορικής βιβλιογραφίας θέτουν τη Βερενίκη άλλοτε στην περιοχή Μιχαλιτσίου και άλλοτε παραλιακά προς τους λόφους Κούκου (πίστα Moto Cross) στο Μονολίθι Πρέβεζας και το Κανάλι Πρέβεζας. Ετσι δεν εδίδετο με σαφήνεια η ακριβής χωροταξία της Βερενίκης 

Με βάση τις τελευταίες εξελίξεις, η πιο πιθανή εκδοχή είναι ότι η Αρχαία Βερενίκη βρισκόταν στους λόφους Μιχαλιτσίου Πρέβεζας. Όλοι πλέον οι χάρτες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας σε όλα τα Νέα Μουσεία της Ηπείρου, έχουν τοποθετημένη την Αρχαία Βερενίκη, στους λόφους Μιχαλιτσίου Πρέβεζας. Το έτος 2010 συνελήφθησαν στην Πρέβεζα από ειδική ομάδα δίωξης αρχαιοκαπηλίας, μια ομάδα αρχαιοκάπηλων από το Χειμαδιό και το Λούρο και κατασχέθηκε μια συλλογή αρχαίων αντικειμένων προς πώληση. Από τις πληροφορίες της δικογραφίας και το ρεπορτάζ φαίνεται ότι οι λαθρανασκαφές έγιναν στην ευρύτερη περιοχή της Αρχαίας Βερενίκης. Τονίζεται ότι η Αρχαία Βερενίκη δεν είχε τείχη, δεν ήταν ακρόπολη, και συνεπώς δεν οριοθετείται εύκολα όπως και η Νικόπολη.

Από την Βερενίκη στη Νικόπολη.

 Το έτος 168 π.Χ. μετά την κατάκτηση της Ηπείρου από τούς Ρωμαίους, ο στρατηγός Αιμίλιος Παύλος, κατέστρεψε την πόλη Βερενίκη μαζί με άλλες 70 ηπειρωτικές πόλεις, συμπεριλαμβανομένης και της Εφύρας με το Νεκρομαντείο της. Σημειώνεται, ότι στην ευρύτερη περιοχή των ορίων του σημερινού Καποδιστριακού Δήμου Πρέβεζας υπάρχουν διαχρονικά τρεις πόλεις: Βερενίκη (290 π.Χ. έως 158 π.Χ.), Νικόπολη (31 π.Χ. έως 1000μΧ περίπου), Πρέβεζα (1292 έως σήμερα). Ο βασιλιάς της Ηπείρου Πύρρος (Pyrrhus, 318-272 π.Χ.), είχε ενσωματώσει στην επικράτειά του τη Θεσσαλία και μεγάλο τμήμα της Μακεδονίας. Είχε σημαντικές επιτυχίες σε μάχες εναντίον των Ρωμαίων στη Νότιο Ιταλία, στο Τάραντα (Tarentum), στην Ηράκλεια (Heraclea ή Herculaneum) και στη ναυμαχία του Αίσκουλου (Asculum). Eίχε όμως πολλές απώλειες στρατιωτών, υπολογίζεται ότι έχασε τα δύο τρίτα του στρατού του, εξ ου και η φράση «Πύρρειος Νίκη» (Pyrrhious Victory).

Αρχαιολογικές έρευνες στη Βερενίκη.

 Στους λόφους του Μιχαλιτσίου Πρέβεζας έχουν βρεθεί τυχαία αρχαίοι τάφοι και αρκετοί έχουν ανασκαφτεί παλαιά και πρόσφατα από αρχαιοκάπηλους. Σε ένα χωράφι των λόφων Μιχαλιτσίου βρέθηκε τη δεκαετία του 70 κατά την όργωση με τρακτέρ, μαυσωλείο (τύμβος πολλαπλών τάφων) το οποίο ανασκάφτηκε από την ΙΒ Εφορεία Κλασσικών Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων και αρκετά σημαντικά ευρήματα εντοπίσθηκαν ασύλητα. Το σημαντικότερο εύρημα αυτής της ανασκαφής είναι ο «λέων του Μιχαλιτσίου» πού εκτίθεται στο Αρχαιολογικό μουσείο Ιωαννίνων. Πρόκειται για μαρμάρινο επιτύμβιο άγαλμα λέοντος με πλούσια χαίτη και εκφραστική μορφή. Διαστάσεις 1,05Χ0,65 μ. Χρονολογείται στο δεύτερο μισό 4ου π.Χ. αιώνα^. Σε ένα σημείο των λόφων Μιχαλιτσίου υπάρχει εμφανώς προσφάτως συλημένος αρχαίος τάφος με λίθινη λαξευτή σαρκοφάγο και με ακέραιο το λίθινο λαξευτό σκέπαστρο. Σε άλλο σημείο των λόφων υπάρχει μεγάλη οπή λαθρανασκαφής πού έχει μπαζωθεί εκ των υστέρων. Θραύσματα κεράμων, λίθινες λαξευτές πλάκες αλλά και αρκετά ακέραια τεμάχια κεράμων είναι διάσπαρτα επιφανειακώς σε μεγάλο εύρος έκτασης των λόφων. Όλα έχουν τεχνοτροπία Κασσώπης. Η έκταση της Αρχαίας Βερενίκης υπολογίζεται κατ ελάχιστον στα 2 Χ 2 Km και ο πληθυσμός της τουλάχιστον 10.000 άτομα. Άλλα αξιόλογα ευρήματα της Βερενίκης δεν έχουν έρθει στην επιφάνεια από αρχαιολογικές ανασκαφές, αλλά σαφώς η περιοχή πρέπει να οριοθετηθεί και να είναι ελεγχόμενη αρχαιολογικώς μέχρι να γίνουν επίσημες ανασκαφές σε επιλεγμένες θέσεις. Κατά τη διάρκεια της Ιταλικής κατοχής, η περιοχή των λόφων Μιχαλιτσίου αποτελούσε έδρα λόχου Ιταλών με αντιαεροπορικά όπλα. Κατά τη διάρκεια των οχυρωματικών έργων αυτών, οι Ιταλοί προέβησαν και σε πράξεις αρχαιοκαπηλείας, όπως μαρτυρούν κάτοικοι του Μιχαλιτσίου.

Το Μνημείο Αυγούστου, πάνω από την Σμυρτούλα στη περιοχή Μιχαλιτσίου

Στο λόφο πάνα από το χωριό Σμυρτούλα Πρέβεζας, 1.500m. βόρεια της Αρχαίας Νικόπολης, ανακαλύφθηκε από τις αρχές του εικοστού αιώνα από τον Αλέξανδρο Φιλαδελφέα, το κρηπίδωμα του «Βωμού» ή «Μνημείου του Αυγούστου», γνωστό ήδη από τα αρχαία κείμενα. Το σημαντικότατο αυτό αρχαίο Μνημείο ανασκάπτεται και μελετάται συνεχώς από το έτος 1995 μέχρι σήμερα (2007) από την ΙΒ΄ ΕΠΚΑ (Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων) Ιωαννίνων, υπό την εποπτεία του καθηγητή Δρ. Κωνσταντίνου Ζάχου.

Το «Μνημείο Αυγούστου», ήταν ένα μεγαλοπρεπές κλιμακωτό «πιόσχημο» κτίριο μήκους 62m και πλάτους 45m., όπου, ο Οκταβιανός Αύγουστος είχε δώσει εντολή, μετά τη νικηφόρα Ναυμαχία του Ακτίου (2 Σεπτεμβρίου 31 π.Χ.), να τοποθετηθούν 36 πραγματικά ακρόπρωρα (χάλκινα έμβολα) διαφόρων μεγεθών από εχθρικές τριήρεις της βασίλισσας Κλεοπάτρας Ζ΄ και του Μάρκου Αντώνιου, σε ειδικές λαξευτές λίθινες ‘’θήκες’’. Τα μεταλλικά αυτά χάλκινα έμβολα έχουν συληθεί ή αφαιρέθηκαν μεταγενέστερα για να κοπούν νομίσματα ή να κατασκευασθούν άλλα μεταλλικά αντικείμενα, επί αυτοκράτορος Θεοδοσίου. Το ‘’Μνημείο Αυγούστου’’ στη Νικόπολη,

Τρόπαιο της Ναυμαχίας του Ακτίου:

Στους αρχαιολόγους και τους ιστορικούς το Μνημείο ήταν ήδη γνωστό από τον Δίωνα Κάσσιο (51.1.3) ότι ‘’ο Οκταβιανός ανήγειρε Μνημείο το οποίο κόσμησε με τα χάλκινα έμβολα των αιχμαλωτισθέντων πλοίων, στο χώρο όπου είχε στρατοπεδεύσει’’. Επίσης ο Στράβων (7.7.6) μνημονεύει το λόφο της Σμυρτούλας, ως ‘’ιερό λόφο του Απόλλωνα’’. Πριν από εκατό περίπου χρόνια (1911), περίπου 1.500m. βόρεια από την Νικόπολη, σε μια πλαγιά κάτω από τους λόφους της σημερινής κοινότητας Νικόπολη (Σμυρτούλα) βρέθηκε το κρηπίδωμα του ‘’Βωμού’’, ή Μνημείου του Αυγούστου, πού χτίστηκε αφιερωμένο στους θεούς Άρη και Ποσειδώνα. Το Μνημείο ανασκάφτηκε το έτος 1911 από τον Αλέξανδρο Φιλαδελφέα. Κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, δυστυχώς τα Ιταλικά στρατεύματα λεηλάτησαν το χώρο αυτό, είτε με σκοπό την κατασκευή οχυρωματικών έργων στο λόφο, είτε με σκοπό την αρχαιοκαπηλία. Ο κύριος Ιωάννης Γκαρτζονίκας (1935- ) διαβεβαίωσε ότι είδε με τα μάτια του το 1942-1943, ενώ έβοσκε πρόβατα στην περιοχή, Ιταλούς στρατιωτικούς να φορτώνουν αρχαία αντικείμενα σε στρατιωτικά τζιπ και να τα φυγαδεύουν προς το λιμάνι της Πρέβεζας. Πέραν αυτού, πολλές αμμοληψίες πού έγιναν στην περιοχή, είχαν σαν αποτέλεσμα να υποστεί καθίζηση όλο το ‘’Μνημείο Αυγούστου’’.

Πρόσφατα, τα έτη 1995-2007, με τη χρηματοδότηση Ευρωπαϊκών προγραμμάτων όπως το Interreg ΙΙ, η ΙΒ Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων υπό την εποπτεία του καθηγητή Δρ. Κων. Ζάχου πραγματοποίησε στο Μνημείο Αυγούστου σημαντικότατο έργο ανασκαφών, αναστήλωσης και τεκμηρίωσης. Το ‘’Μνημείο Αυγούστου’’ ήταν κτίριο μήκους 62m και πλάτους 45mμ., όπου, σε ειδικά λαξευμένες ‘’θήκες’’, ο Αύγουστος είχε δώσει εντολή να τοποθετηθούν 36 πραγματικά ακρόπρωρα (έμβολα, Rams) διαφόρων μεγεθών από εχθρικές τριήρεις της Κλεοπάτρας και του Αντώνιου. 

Σύμφωνα με αρχαίες πηγές, η διακόσμηση μνημείων με έμβολα πλοίων ύστερα από νικηφόρα ναυμαχία, αποτελούσε παλαιά συνήθεια των Ρωμαίων. Το πιο φημισμένο μνημείο αυτού του είδους ήταν το Βήμα της Αγοράς (Forum) στην Αρχαία Ρώμη γνωστό ως Rostra (έμβολοι). Το μνημείο αυτό στη Ρώμη, είχε ανακαινισθεί πολλές φορές και είχε μετακινηθεί από την αρχική του θέση, έφερε δύο παράλληλες σειρές εμβόλων. 

Επίσης πέραν του Μνημείου Αυγούστου πού είχε 36 έμβολα, υπάρχουν αρχαίες πηγές πού αναφέρουν ότι έμβολα από τη Ναυμαχία του Ακτίου τοποθετήθηκαν από τον Αύγουστο και μπροστά από τον Nαό του Ιουλίου Καίσαρα στη Ρώμη (Rostra Aedis Divi Julii). Επίσης στο Μνημείο Αυγούστου βρέθηκε μαρμάρινη κεφαλή αγάλματος του Οκταβιανού. Το έτος 2001, στο άνω άνδηρο του Μνημείου, ‘’βρέθηκε μονολιθικό ημικυκλικό μαρμάρινο βάθρο, το οποίο φέρει ανάγλυφη αρχαϊστική παράσταση δέκα ηρώων και θεών του ελληνικού πανθέου και επίστεψη από εναλλασσόμενα άνθη λωτού και ανθέμια 

Μεταξύ των μορφών στην ημικυκλική επιφάνεια, διακρίνονται ο Απόλλωνας, η Άρτεμις, ο Ερμής, συνοδευόμενος από τρεις Χάριτες, ο Ηρακλής, και η Αθηνά. Πιθανολογείται η ύπαρξη και δεύτερου τέτοιου βάθρου’’ (Κων. Ζάχος, 2001). Το εύρημα θεωρείται πολύ σημαντικό, είναι σχεδόν βέβαιο ότι πρόκειται για το βάθρο του αγάλματος του Νίκωνα, και δημοσιεύθηκε σε Ελληνικά και ξένα περιοδικά Αρχαιολογίας. Το βάθρο αυτό συντηρήθηκε και ήδη εκτίθεται στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Νικοπόλεως, στην Πρέβεζα. Οι αρχαιολογικές εργασίες στο «Μνημείο Αυγούστου» συνεχίζονται, και η επίσκεψή του χώρου είναι δύσκολη. Καλό είναι για να τον επισκεφθείτε, να συνεννοηθείτε πρώτα με τον αρχιφύλακα του Αρχαιολογικού Μουσείου Νικόπολης, ή με την ΛΓ΄ ΕΠΚΑ Πρέβεζας, ή την ΙΒ΄ ΕΠΚΑ Ιωαννίνων.

www.romiazirou.blogspot.gr