Να τιμούμε έμπρακτα τους Εθνικούς μας Ευεργέτες. Και είναι βαριά αυτή η ευθύνη μας, όταν τα Ιδρύματα των Ευεργετών, με την εγκληματική αδιαφορία του Κράτους, δεν μπορούν να λειτουργήσουν και να εκπληρώσουν το σκοπό τους!

Γράφει ο  Σπύρος Εργολάβος, Φιλόλογος-Συγγραφέας

Στους μεγάλους Εθνικούς μας Ευεργέτες ήταν αφιερωμένη, με Προεδρικό Διάταγμα, η χθεσινή ημέρα. Ημέρα αφιερωμένη στα πιο εκλεκτά τέκνα του λαού μας που με τη δράση τους και την προσφορά τους αναδείχτηκαν όχι μόνο Ευεργέτες του Ελληνικού Έθνους, αλλά και συντελεστές της προόδου της ανθρωπότητας της εποχής τους, και απέβησαν οι κυριότεροι εκπρόσωποι της Ελληνικής Ευποιΐας. Αυτή η μεγάλη αρετή των Ελλήνων σκόρπισε το λεπτό άρωμά της σε ολόκληρη την ανθρωπότητα,  και  απέβη,  κατά  καιρούς,  το  κύριο  γνώρισμα του Έλληνα, ιδιαίτερα σε στιγμές κρίσιμες για την πατρίδα του. Έτσι όταν στα δίσεχτα χρόνια της σκλαβιάς, οι ισχυροί της γης, με τη γνωστή αναίδειά τους και τον ωμό κυνισμό τους,  διακήρυτταν πως η Ελλάδα υπάρχει μονάχα στη φαντασία ολίγων λογίων, οι μεγάλοι Εθνικοί μας Ευεργέτες, διασκορπισμένοι σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της τότε γνωστής γης, έδιναν, ηχηρή μάλιστα, την απάντηση: διέθεταν τον πλούσιο καρπό των μόχθων και των θυσιών τους για την πνευματική αναγέννηση και την εθνική αποκατάσταση του υπόδουλου Γένους. 

Ανάμεσα σ' αυτούς, οι Ηπειρώτες Ευεργέτες. Όλοι σήμερα, μέσα και έξω απ' την Ελλάδα, παραδέχονται πως η Ήπειρος είναι η πατρίδα των Ευεργετών. Όσο ξερό και άγονο είναι το έδαφός της, τόσο πλούσιο φύτρωσε, και εξακολουθεί ευτυχώς και σήμερα να φυτρώνει, το δέντρο της Ευεργεσίας. Δέντρο που πρόσφερε άφθονους τους καρπούς του, ιδιαίτερα στα χρόνια της πικρής σκλαβιάς. Λαμπροί και δημιουργικοί Ηπειρώτες πήραν τότε το γνώριμο, από παλιά, για τον Έλληνα δρόμο της ξενιτιάς. Έγιναν γνωστοί, με τη δράση τους και την προσφορά τους, σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο, και αναδείχτηκαν κύριοι εκπρόσωποι του Παγκόσμιου Ελληνισμού. Παγκόσμιος Ελληνισμός και Εθνικοί Ευεργέτες, ήταν έννοιες ταυτόσημες, εκείνη την εποχή. 

Ποτέ δε λησμόνησαν τα προς την πατρίδα τους καθήκοντα. Με μεγάλες δωρεές συγκρότησαν και διατήρησαν σε λειτουργία, επί χρόνια ολόκληρα, ευγενικά φιλανθρωπικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα. Απ' τους απόδημους Ηπειρώτες προήλθαν οι πιο μεγάλοι Εθνικοί Ευεργέτες. 

Στόλισαν πολλές πόλεις και ιδιαίτερα την πρωτεύουσα της Ελλάδας με λαμπρά δημιουργήματα και αξιόλογα κοινωφελή ιδρύματα, τα οποία και σήμερα ακόμα εξακολουθούν να κοσμούν την πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους, και να υποχρεώνουν όλους να ομολογήσουν πως οι άνθρωποι αυτοί, μαζί με τους μεγάλους Δασκάλους του Γένους, όχι μόνο προετοίμασαν το υπόδουλο Γένος για την πνευματική του αναγέννηση και την εθνική του αποκατάσταση, αλλά υπήρξαν ταυτόχρονα οι κύριοι θεμελιωτές του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους, οι δημιουργοί της δόξας και του μεγαλείου του.

Ποίημα αληθινό Ηπειρωτικής ευποιΐας, καθρέφτη καθαρότατο της ψυχής και του χαρακτήρα τους αποτελούν οι διαθήκες των Ευεργετών μας. Μέσα από αυτά τα κείμενα συνταγμένα στην πιο ευγενική και στην πιο κρίσιμη στιγμή της ζωής τους ξεχειλίζει η άπειρη αγάπη τους προς την πατρίδα, στην καλλιέργεια και στην προκοπή της οποίας προσφέρουν τους καρπούς των μόχθων και των θυσιών τους. Με απόλυτο σεβασμό προς καθετί το υψηλό και το τέλειο, που η ανθρώπινη φύση μπορεί να μας δώσει, επισφραγίζουν και το τέλος της ζωής τους, αποκαλύπτοντας κατά τρόπο άξιο προβολής και έμπνευσης, το απαραίτητο για κάθε εποχή ανθρώπινο ήθος. 

Με την ψυχή τους πλημμυρισμένη απ' τον ένθερμο ζήλο για το κοινό καλό, με τις ευγενικές τους πράξεις και με τα περίλαμπρα έργα που άφησαν πίσω τους, όχι μόνο στον τόπο της καταγωγής τους, αλλά και στα μέρη που έζησαν, ανέπτυξαν τη δραστηριότητά τους και απέκτησαν τα πλούτη τους, οι άνθρωποι αυτοί αναδείχτηκαν πρωτοπόροι και πρωταγωνιστές της κοινωνικής και εθνικής μας ζωής. 

Τέτοιες αγνές μορφές χρειαζόμαστε σήμερα, κάτω από τις δραματικές στιγμές που περνάει η πατρίδα μας. Μορφές που με το εκτυφλωτικό φως της φιλοπατρίας και της φιλογένειας θα ενισχύσουν σοβαρά τον εθνικό μας οργανισμό, θα προαγάγουν τη μόρφωση και τον πολιτισμό του λαού μας και θα εξασφαλίσουν τις προϋποθέσεις για την επίλυση του προβλήματος της κοινής ευτυχίας που πρέπει πια να προχωρήσει από τη σφαίρα των λόγων και των άσκοπων θεωριών, στη σφαίρα της συγκεκριμένης προσπάθειας και της πρακτικής εφαρμογής της.

Οι μεγάλοι Ευεργέτες μας έμπρακτα αναδείχτηκαν αγαθοί. Έμπρακτα πρέπει να απολαμβάνουν και τις τιμές από όλους μας. Χρειάζονται πρώτα, κατά τρόπο γνήσιο, την απαραίτητη αναγνώριση, όλοι όσοι, κατά καιρούς, ευεργέτησαν το Έθνος μας και ταυτόχρονα ωφέλησαν την ανθρωπότητα.

Αυτού του είδους η αναγνώριση, όσο κι αν είναι αναγκαία, δεν είναι όμως αρκετή. Χρειάζεται ταυτόχρονα, και πάνω απ' όλα, η τιμή και η ευγνωμοσύνη μας προς αυτούς τους υπομονετικούς και αθόρυβους εργάτες του καλού, να εκδηλώνεται κατά τρόπο έμπρακτο, μεταφυτεύοντας στην ψυχή μας τις παραινέσεις τους και εκπληρώνοντας, στο ακέραιο, την ιερή βούλησή τους, διατυπωμένη ξεκάθαρα στις διαθήκες τους· βούληση που είναι μάλιστα και συνταγματικά κατοχυρωμένη. 

Αυτό το καθήκον, σε μεγάλο βαθμό, παραμένει μέχρι σήμερα ανεκπλήρωτο. Και εδώ βρίσκεται η μεγάλη ευθύνη όλων μας. Ευθύνη απέναντι στην ιδιαίτερη πατρίδα μας, την Ήπειρο, ευθύνη απέναντι στη νέα γενιά, ευθύνη, τέλος, απέναντι στους μεγάλους Εθνικούς μας Ευεργέτες, με την πλούσια προσφορά τους προς το Έθνος και προς ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο. 

Και είναι βαριά αυτή η ευθύνη για μας τους Γιαννιώτες, όταν πληροφορούμαστε από επίσημα χείλη ότι αυτά τα Ιδρύματα που δημιούργησαν εδώ στα Γιάννινα οι Ευεργέτες μας, με την εγκληματική αδιαφορία του Κράτους, με την ανοχή και τη συνενοχή των τοπικών αρχών, με την αλόγιστη και ανεύθυνη διοίκηση και διαχείριση που έγινε από άτομα άσχετα με τη βούληση των Ευεργετών, που είναι μάλιστα συνταγματικά κατοχυρωμένη, με φιρμάνια του σουλτάνου και με αντισυνταγματικά διατάγματα των τριών φασιστικών καθεστώτων (Παγκάλου, Μεταξά, χούντας) "τελούν υπό κατάρρευση", δεν μπορούν να λειτουργήσουν και να εκπληρώσουν το σκοπό τους ! 

Και -τι τραγικό!- κανένας δε συγκινήθηκε ακόμα...

www.romiazirou.blogspot.gr