 |
| Η Ευτυχία Πρίντζου |
Την
μνήμη της Ευτυχίας Πρίντζου και των άλλων συναγωνιστών της, τιμούν αύριο
τα Γιάννενα.
Ένα σημαντικό ιστορικό γεγονός, όχι και τόσο γνωστό,
εκτυλίχτηκε στα Γιάννενα το 1948, στην περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Πρόκειται
για το γεγονός που έχει μείνει γνωστό ως «Υπόθεση Πρίντζου» και αφορά στη
στημένη δίκη που έγινε τον Ιούλιο του 1948 στα Γιάννενα, στο κτίριο της
Ζωσιμαίας Ακαδημίας.Στη δίκη αυτή οδηγήθηκαν 48 αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης
και του ΔΣΕ, όλοι μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, ανάμεσά τους και η Ευτυχία Πρίντζου,
γραμματέας της ΝΕ Ιωαννίνων του ΚΚΕ και μέλος του Γραφείου Περιοχής Ηπείρου του
ΚΚΕ.Η κατηγορία ήταν αυτό που έλεγε το περιβόητο Γ΄ Ψήφισμα, δηλαδή προσπάθεια
ανατροπής του καθεστώτος. Το κατηγορητήριο βασίστηκε στις προκηρύξεις που
ρίχτηκαν από την παράνομη οργάνωση της ΕΠΟΝ στις 23 Μάρτη 1948. Κατά τη δίκη
καμία από τις κατηγορίες δεν αποδείχτηκε. Παρ' όλα αυτά καταδικάστηκαν σε θάνατο
και οι 48. Οι 16 εκτελέστηκαν! Τους σκότωσαν στο Σταυράκι σε
τρεις ομάδες, στις 27 Ιουλίου, στις 9 και 10 Αυγούστου του 1948, ύστερα από
φρικτά βασανιστήρια στο παγοποιείο «ΦΙΞ», τη «Μακρόνησο» των Ιωαννίνων.
Αναλυτικά,στις 27.7.48 - τουφεκίστηκαν στο
Σταυράκι Ιωαννίνων, η Ευτυχία Πρίντζου, η Ελπινίκη
Μπίτη, ο Κώστας Ράπτης, ο Άγγελος Χατζής (στέλεχος του ΚΚΕ και
συνταγματάρχης του ΕΛΑΣ στα Γιάννενα) και ο Χρήστος Πρέντζας. Μεσολάβησαν
δύο βδομάδες δραματικές από το γεγονός ότι ο στρατιωτικός διοικητής είχε
δικαίωμα ν' αφήνει ελεύθερους ακόμα και καταδικασμένους τετράκις παμψηφεί σε
θάνατο - πράγμα που έκανε και για δυο θανατοποινίτες της υπόθεσης Πρίντζου,
«λόγω αυθορμήτου και καταφανούς εκδηλώσεως μεταμέλειας» και για να «διάθεση
τούτους προς ενεργόν εξυπηρέτησιν του αγώνος κατά των συμμοριτών». (καλό είναι
να αποφύγουμε να αναφέρουμε ονόματα).Τις υπόλοιπες δύο ομάδες των εκτελεσμένων
αποτέλεσαν οι: Χολέβας Κωνσταντίνος, Μπίτης Απόστολος, Ράπτης Κωνσταντίνος,
Χαρίτων Ευάγγελος, Ζουρνάς Τιμολέων, Χόρδος Απόστολος, Ευαγγελίδης Ευάγγελος,
Ασπρίδης Ιωάννης , Χρόνης Κωνσταντίνος, Στεργίου Γιώργος, Μαρνέλης
Παναγιώτης και Καλαντζής Ιωάννης.Καί ένας ακόμα Γιαννιώτης, ένα
παλικάρι 27 χρονών, ο τσαγκάρης Βασίλης Ντέτσικας,που πιάστηκε μάλλον
κατά λάθος (λόγω συνωνυμίας) στις 20.7.48, πέθανε δυο μέρες αργότερα από τα
βασανιστήρια στις στρατιωτικές φυλακές «Φιξ», και τον έθαψαν κρυφά τη νύχτα στο
νεκροταφείο του Αγ. Νικολάου, λέγοντας πως επιχείρησε τάχα να δραπετεύσει και
σκοτώθηκε. Πρέπει να τονιστεί ότι, στη διάρκεια του εμφύλιου, οι φυλακές «Φιξ»
αποτελούσαν πραγματικά ένα μικρό Μακρονήσι μέσα στο κέντρο των Ιωαννίνων (εκεί
που βρίσκεται σήμερα το «Παλλάδιο») όπου γίνονταν κάθε είδους κτηνωδίες και
βασανιστήρια κάτω από τις διαταγές, την επίβλεψη και την προσωπική συμμετοχή του
λοχαγού Σπύρου Αραβανή.Για την Ιστορία, το Στρατοδικείο αποτελούσαν
οι:Κουμπλής Ιωάννης, Ταγ/ρχης Πυρ/κού, Τσιμτσιλής
Παναγιώτης Ταγ/ρχης ΣΕΜ, Ζώης Δημήτρης Ταγ/ρχης
Διαδιβάσεων, Παττακός Στυλιανός Λοχαγός Μηχανοκινήτων,Μάνος
Κων/νος Λοχαγός Πεζικού, ενώ Βασιλικός Επίτροπος ήταν ο Κοτταρίδης
Ιωάννης Στρατ. Δικ. Συμβούλου Δ΄ Τάξης και γραμματέας ο Χριστιάς
Ευάγγελος Ανθ/γός Στρατ/κής Δικαιοσύνης.Πρόκειται για ένα μεγάλο έγκλημα, με
τις δίκες σκοπιμότητας του μισαλλόδοξου εμφυλιοπολεμικού καθεστώτος.Τη μνήμη
της Ευτυχίας Πρίντζου και των άλλων συμπολιτών μας, που εκτελέστηκαν το
1948 στο Σταυράκι, θα τιμήσει και φέτος ο Δήμος Ιωαννιτών.
Δυό
λόγια για την Ευτυχία Πρίντζου
Γεννήθηκε
στα Γιάννενα το 1915. Πατέρας της ο αρχίατρος Γιάννης
Πρίντζος.
Απόφοιτη της Ζωσιμαίας Σχολής των Ιωαννίνων και του τμήματος Φιλολογίας του
Πανεπιστημίου Αθηνών. Θεωρείται από τις οργανώτριες της Ζωσιμαίας Βιβλιοθήκης.
Στην διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου υπηρέτησε στο πλευρό του πατέρα της ως
εθελόντρια νοσοκόμα. Στην Κατοχή οργανώθηκε στο ΕΑΜ και στη συνέχεια στο ΚΚΕ.
Διώχθηκε για την αντιστασιακή της δράση. Το 1948, ήταν γραμματέας της ΝΕ
Ιωαννίνων του ΚΚΕ και μέλος του Γραφείου Περιοχής Ηπείρου.
 |
| Οι μελλοθάνατοι, στο παγοποιείο «ΦΙΞ», τη «Μακρόνησο» των Ιωαννίνων |
Ήταν όντως, όπως επισημαίνεται, μια δίκη σκοπιμότητος. Αναφέρεται όμως ότι όλοι οι καταδικασθέντες ήταν μέλη του ΚΚΕ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια τον πατέρα μου, Παναγιώτη Μαρνέλη, θεωρώ καθήκον να αναφέρω ότι ουδέποτε υπήρξε μέλος του ΚΚΕ. Έκανε το καθήκον του στην Αντίσταση, στις τάξεις του ΕΑΜ, στη διάρκεια της κατοχής. Με την απελευθέρωση επέστρεψε στην εργασία του στην Τράπεζα της Ελλάδος. Ακόμη και η καταδικαστική σε ΘΑΝΑΤΟ απόφαση του στρατοδικείου μιλάει για υπόθαλψη και όχι για συμμετοχή. «Εκήρυξε ένοχον........της πράξεως υποθάλψεως ληστοσυμμοριών........αθώον των πράξεων συμμετοχής εις συμμορίαν και παραβάσεως Νόμου 509/47».
Η «υπόθαλψη» αφορά στη συνδρομή σε έρανο που διενήργησε υπάλληλος επίσης της Τράπεζας για συγκεκριμένο σκοπό, την ενίσχυση μητέρας υπαλλήλου της Τράπεζας, που εκείνη την εποχή ήταν εξόριστος.
Στον έρανο συνέδραμε, όπως και πολλοί άλλοι υπάλληλοι, και ο Διευθυντής της Τράπεζας Χρήστος Ντεντιδάκης, της γνωστής οικογένειας πολιτικών του Πειραιά. Ο Χρήστος Ντεντιδάκης είχε το θάρρος να καταθέσει τα σχετικά με τη δική του συμμετοχή, σαν μάρτυρας υπεράσπισης.
Ενδεικτικά πρέπει να αναφερθούν δύο γεγονότα. Ο Βασιλικός Επίτροπος (Εισαγγελέας) του στρατοδικείου, ο μόνος μη στρατιωτικός από τους δικαστές, πρότεινε προσωρινή κάθειρξη. Ο υπάλληλος της Τράπεζας και οργανωμένος στο ΚΚΕ αλλά και ανηψιός του Μητροπολίτη Σπυρίδωνα, που διενήργησε τον έρανο, δεν είχε την τύχη του πατέρα μου.
Απάντηση στους λόγους στοχοποίησης του Παναγιώτη Μαρνέλη, που ήταν από παλιά και εύπορη οικογένεια των Ιωαννίνων, βρίσκεται στα λόγια του Στρατηγού Τσακαλώτου. Του είπε κατ ιδίαν κυνικότατα «γνωρίζω ότι δεν έχεις ανάμειξη, αλλά εσύ έπρεπε να βοηθάς τα κορόιδα που σκοτώνονται για σένα στο Γράμμο».
Ο Ε. Αβέρωφ στο βιβλίο του «γη της οδύνης», μέσα από μια μυθιστορηματική πλοκή δίνει ιστορικά γεγονότα, όπως αναφέρει στο εισαγωγικό του σημείωμα. Για μια δίκη στα Γιάννενα του 48 στα πλαίσια του εμφυλίου, παραθέτει την έντονη και διαφωτιστική αντιπαράθεση μεταξύ του Στρατηγού και του Βασιλικού Επιτρόπου. Ο Στρατηγός καταλήγει «αν καταδικαστούν μερικοί άνθρωποι που έχουν επιρροή γιατί έδωσαν τέτοια βοήθεια, θα σκεφθούν πολύ οι μικροί πριν βοηθήσουν τις συμμορίες. Αν είναι σκοτώνοντας έναν που έκαμε πταίσμα εις βάρος του στρατού μου, να συγκρατήσω εκατό που πρόκειται να κάμουν πλημμέλημα ή κακούργημα, δέχομαι να σκοτώνω έναν κάθε μέρα».
Παναγιώτης Παναγιώτη Μαρνέλης