Συνταξιούχοι ετών 50, σε χρεοκοπημένη χώρα!..

Ο φόβος εγκλωβισµού στην αγορά εργασίας – πέρα από τις όποιες διαφοροποιήσεις ανά ασφαλιστικό φορέα – επηρέασε περισσότερο τις γυναίκες.

 Ο αριθµός των συντάξεων των γυναικών διπλασιάστηκε µεταξύ 2009 και 2012 και από 57.000 εκτοξεύτηκε στις 98.000 και για τους άνδρες από 95.000 το 2009 εκτινάχθηκε στις 142.000 το 2011

«Η ύπαρξη συνταξιούχων γήρατος σε ηλικία κοντά ή μικρότερη των 50 ετών στερείται κάθε λογικής. Ιδιαιτέρως σε μια χώρα δηµογραφικά γερασµένη που ταυτοχρόνως αντιμετωπίζει  σοβαρά οικονοµικά προβλήματα».

Με τον τρόπο αυτόν σχολιάζει η αναλογιστική έκθεση τα ευρήματα γύρω από την ηλικία συνταξιοδότησης 

όπως χαρακτηριστικά αναφέρει. Και συμπληρώνει ότι  «δεν πρόκειται για εργαζοµένους σε αντικειµενικά ανθυγιεινά επαγγέλµατα».

Αναλύοντας το κορυφαίο θέμα των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων οι συντάκτες της έκθεσης σημειώνουν ότι ένα ασφαλιστικό σύστηµα µε χαλαρούς κανόνες συνταξιοδότησης και σχετικά υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης δεν είναι βιώσιµο. Επισημαίνουν ότι θα πρέπει να υπάρχουν κίνητρα παραμονής στην εργασία αλλά και αντικίνητρα για την πρόωρη αποχώρηση.

Διαπιστώνουν ότι οι προϋποθέσεις αυτές διαφέρουν σηµαντικά τόσο µεταξύ των Ταµείων όσο και µέσα στο ίδιο ασφαλιστικό ταµείο.

Το 2010 η µέση ηλικία συνταξιοδότησης ήταν 62,34 έτη (62,39 για τους άνδρες και 63,31 για τις γυναίκες). Το γενικό όριο συνταξιοδότησης ήταν τότε  τα 65 για τους άνδρες και το 60ό για τις γυναίκες.

Μεταξύ των ετών 2010 και 2013 αυξήθηκε σηµαντικά ο αριθµός των νέων συνταξιούχων (όσων αποχώρησαν εντός των συγκεκριμένων ετών), γεγονός που οφείλεται σε κάποιον βαθµό στην ύφεση της οικονοµίας που ωθεί σε µείωση της απασχόλησης. Ωστόσο η ψήφιση των νέων νόµων του Ασφαλιστικού το καλοκαίρι του 2010 που αυξάνουν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και τα εξισώνουν µεταξύ ανδρών και γυναικών στο ∆ηµόσιο φαίνεται ότι δηµιούργησε φόβους εγκλωβισµού στην εργασία όσων είχαν θεµελιώσει δικαίωµα συνταξιοδότησης και εξώθησε αρκετούς ασφαλισµένους στο ∆ηµόσιο και στο ΙΚΑ προς την οριστική έξοδο από την απασχόληση.

Δηλαδή, με άλλα λόγια, ενώ η νέα νομοθεσία σε βάθος χρόνου οδηγεί σε καθυστέρηση εξόδου προς τη σύνταξη, την περίοδο που ψηφίστηκε οδήγησε  στην αύξηση του αριθµού των νέων συνταξιούχων.

Εντυπωσιακή ήταν η αύξηση του αριθµού των νέων συνταξιοδοτήσεων του ∆ηµοσίου από το 2009 στο 2010 και από το 2010 στο 2011, κυρίως λόγω της προσυνταξιοδοτικής διαθεσιµότητας που εφαρµόστηκε τον Νοέµβριο του 2011 και η οποία εξώθησε σε σύνταξη όσους είχαν τουλάχιστον 33 έτη συντάξιµης εργασίας και ηλικία 53 ετών.

Επίσης το 2011 καταγράφεται σηµαντική αύξηση των νέων συνταξιοδοτήσεων του ΙΚΑ που, αν και για τους άνδρες διορθώνεται, για τις γυναίκες φαίνεται να επιµένει και στο 2012.

Αντίστοιχα το 2012 παρατηρείται αθρόα έξοδος στον ΟΓΑ τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες.

Τέλος, το 2013 καταγράφεται εντυπωσιακή αύξηση των νέων συνταξιούχων του ΟΑΕΕ, ειδικά των ανδρών, που σχεδόν διπλασιάστηκαν.

Φαίνεται λοιπόν ότι ο αριθµός των νέων συνταξιούχων αυξήθηκε σε όλα τα ασφαλιστικά ταµεία, µε µικρές χρονικές διαφοροποιήσεις, ενώ το 2013 ο συνολικός αριθµός των νέων συνταξιούχων καταγράφει οριακή µείωση.

Ο φόβος εγκλωβισµού στην αγορά εργασίας -  πέρα από τις όποιες διαφοροποιήσεις ανά ασφαλιστικό φορέα - επηρέασε περισσότερο τις γυναίκες.   

Είναι εντυπωσιακό ότι ο αριθµός των νέων συνταξιούχων γυναικών σχεδόν διπλασιάστηκε µεταξύ 2009 και 2012 και από 57.000 εκτοξεύτηκε στις 98.000.

Για  τους άνδρες οι αντίστοιχες νέες συντάξεις ήταν 95.000 το 2009 και 142.000 το 2011, αύξηση κοντά στο 50%.

Αν και η σχέση των γυναικών γενικά είναι πιο χαλαρή µε την αγορά  εργασίας, η τόσο µεγάλη εκροή µπορεί να είναι και αποτέλεσµα θεσµικών παραγόντων, όπως οι περισσότερες εναλλακτικές που προσφέρει το συνταξιοδοτικό σύστηµα σε µητέρες για γρηγορότερη συνταξιοδότηση.

Συµπερασματικά μπορεί να σημειωθεί ότι η έξοδος δεν διαφέρει µόνο ανά Ταµείο αλλά και ανά φύλο επιβεβαιώνοντας τον κατακερµατισµό του ασφαλιστικού συστήµατος και των κανόνων που το διέπουν.

Στα 64 συνταξιοδοτούνται οι ελεύθεροι επαγγελματίες στα 61 οι ιδιωτικοί υπάλληλοι. Προνομιούχοι οι δημόσιοι υπάλληλοι βγαίνουν στα 57!

Τη μικρότερη ηλικία εξόδου παρουσιάζουν οι άνδρες δημόσιοι υπάλληλοι, περίπου στα 57 έτη. Την υψηλότερη οι ασφαλισµένοι στον ΟΓΑ, περίπου 65. Ενδιάµεσα και εγγύτερα προς τον ΟΓΑ βρίσκονται οι ασφαλισµένοι άνδρες στον ΟΑΕΕ (63,7 έτη), ενώ οι ασφαλισµένοι στα λοιπά Ταµεία (58,2 έτη) και στο ΙΚΑ (60,6 έτη), πιθανόν ως αποτέλεσµα της εκτεταµένης ένταξης πολλών επαγγελµάτων στα Βαρέα και Ανθυγιεινά (ΒΑΕ), είναι πιο κοντά στο Δηµόσιο.

Τέτοιας έκτασης διαφορές είναι δύσκολο να δικαιολογηθούν µε οικονοµικά, κοινωνικά ή αναπτυξιακά κριτήρια.

Αντίθετα, φαίνεται ότι µε τη συνταξιοδότηση πολλών υγιών και ακµαίων εργαζοµένων σε παραγωγικές ηλικίες επέρχεται παροπλισµός σπάνιων ανθρώπινων πόρων, που για να δηµιουργηθούν ξοδεύθηκαν χρήµατα από το κράτος και τις οικογένειες. Δεν πρέπει επίσης να αγνοείται ότι έτσι δηµιουργούνται προϋποθέσεις στροφής τέτοιων ατόµων προς τη σφαίρα της παραοικονοµίας.

Ενώ τα 65 έτη θεωρούνται η συνήθης ηλικία συνταξιοδότησης, για ευρείες οµάδες µε ειδικές διατάξεις η ηλικία συνταξιοδότησης είναι αρκετά χαµηλότερη και είναι αµφίβολο αν θα φθάσει το όριο των 65 ετών ακόµη και µε τις πρόσφατες συνταξιοδοτικές ρυθµίσεις.

Παρόµοια µε τους άνδρες είναι η κατάταξη κατά µέση ηλικία συνταξιοδότησης και ασφαλιστικό ταµείο και στις ασφαλισµένες γυναίκες. Είναι ίσως αξιοσηµείωτο ότι ως και το 2010 το Δηµόσιο έδινε το δικαίωµα στις εκεί εργαζόµενες γυναίκες µε οικογένεια να συνταξιοδοτούνται αρκετά νωρίτερα από τους άνδρες, αν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες τέτοιες ρυθµίσεις είχαν καταργηθεί.

Οι εργαζόµενες στο Δηµόσιο δεν αξιοποιούσαν συχνά αυτό το προνόµιο, µια και δεν εµφανίζονται εντυπωσιακές διαφορές στις εκεί ροές προς τη συνταξιοδότηση κατά φύλο, αν και το 2013 καταγράφεται µετατόπιση από την ηλικιακή οµάδα 56-60 προς τη νεότερη 51-55 επιβεβαιώνοντας το κλίµα φόβου εγκλωβισµού που είχε δηµιουργηθεί και δυστυχώς συνεχίζει να υπάρχει.

Η κατάταξη των ασφαλισµένων των Ταµείων ως προς τη µέση ηλικία συνταξιοδότησης παρέµεινε σταθερή διαχρονικά, αλλά και στο κάθε Ταµείο δεν φαίνονται σπουδαίες αλλαγές από χρόνο σε χρόνο, εκτός από την αξιοσηµείωτη µείωση τα τελευταία έτη στο ΙΚΑ και κάποια δυσεξήγητη µεταβλητότητα τα τελευταία έτη στο Δηµόσιο.

Σταθερή είναι επίσης η κατανοµή των νέων συνταξιούχων κατά επί µέρους ηλικιακές οµάδες, δείχνοντας ότι συστηµατικά υπάρχουν ηλικιακά νέοι συνταξιούχοι κάτω των 55 ετών, ιδιαίτερα γυναίκες στο Δηµόσιο και στο ΙΚΑ.

Η συµµετοχή αυτών τα τελευταία έτη εµφανίζει αξιοσηµείωτη αύξηση, γεγονός που δείχνει ότι οι φόβοι εγκλωβισµού επηρέασαν όλους όσοι είχαν θεµελιώσει δικαίωµα συνταξιοδότησης ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου.

www.tovima.gr