Ο σκορπιός στο Βρετανικό Βασιλικό Ταχυδρομείο. Πώς η παραβολή σκορπιού-βατράχου σχετίζεται με την ιδιωτικοποίηση του βρετανικού οργανισμού.

Ο σκορπιός θέλει να περάσει το ποτάμι, αλλά δεν ξέρει κολύμπι (σύμφωνα με το ανέκδοτο που όλοι γνωρίζουμε, αλλά που δεν έχω άλλη επιλογή παρά να επαναλάβω εδώ). 

Ζητά, λοιπόν, από τον βάτραχο να τον περάσει απέναντι για ένα σοβαρό ποσό, ο βάτραχος όμως διστάζει: «Φοβάμαι ότι θα με κεντρίσεις» του λέει. 

«Μην είσαι χαζός» απαντά ο σκορπιός. «Εάν σε κεντρίσω, θα πεθάνεις εσύ από το δηλητήριό μου αλλά κι εγώ θα πνιγώ» καταλήγει καθησυχάζοντας τον βάτραχο, ο οποίος δέχεται εν τέλει να φορτωθεί τον σκορπιό στους ώμους του και να τον περάσει στην απέναντι όχθη. 

Στη μέση της διαδρομής ο βάτραχος νιώθει το κεντρί του σκορπιού να βυθίζεται στα πλευρά του: «Μα, καλά, τόσο ηλίθιος είσαι, σκορπιέ;» κραυγάζει.

 «Αγαπητέ μου βάτραχε», του απαντά ο σκορπιός καθώς βυθίζονται και οι δυο στα νερά του ποταμού, «ήξερες ότι είμαι σκορπιός - ήξερες ότι είναι στη φύση μου να κεντρίζω βατράχους». 

Τι σχέση έχει αυτή η ιστορία του βατράχου και του σκορπιού με το Βασιλικό Ταχυδρομείο της Βρετανίας, το φημισμένο Royal Mail; Τεράστια. Και καμία! Ας ξεκινήσουμε, όμως, από το «μεγάλη». Ο υπουργός της βρετανικής κυβέρνησης που ανέλαβε την ιδιωτικοποίηση του Βασιλικού Ταχυδρομείου -ο βάτραχος της ιστορίας μας- είχε μια μεγάλη ανησυχία: να μην τον κεντρίσουν οι «οίκοι» που θα αναλάμβαναν τη διαδικασία της ιδιωτικοποίησης. Βλέπετε, όταν ιδιωτικοποιείται ένας μεγάλος κρατικός οργανισμός (πόσο μάλιστα το αγαπητό στους Βρετανούς ταχυδρομείο, το οποίο μάλιστα φέρει και το βασιλικό οικόσημο), ο κίνδυνος είναι διττός: Από τη μια, να οριστεί μια τιμή των προς πώληση μετοχών τόσο υψηλή, που να μην αγοραστούν αρκετές και, έτσι, να αποτύχει η πώληση-ιδιωτικοποίηση. Από την άλλη, ελλοχεύει ο κίνδυνος να οριστεί μια τιμή τόσο χαμηλή, που οι μετοχές θα γίνουν ανάρπαστες, η τιμή θα ανέβει μετά την ιδιωτικοποίηση κατακόρυφα και οι πολίτες (στους οποίους ανήκε συλλογικά το ταχυδρομείο μέχρι πρότινος) θα νιώσουν ότι ξεπουλήθηκε σε λίγους επιτήδειους επενδυτές, και κοψοχρονιά, η κοινή περιουσία τους.

Μπροστά σε αυτό τον κίνδυνο, μη εμπιστευόμενος τον εαυτό του για τον ορισμό της «ορθής» τιμής, ο Βάτραχος-Υπουργός της βρετανικής κυβέρνησης προσπάθησε να λύσει το πρόβλημά του ως εξής: βρήκε έναν εκπρόσωπο των αγορών -τον οποίο θα ονομάσω Σκορπιό-Lazard (αναφερόμενος στη Lazard Asset Management)- που τις γνωρίζει καλύτερα και του είπε: «Καλέ μου φίλε, αν με βοηθήσεις να ορίσω τη σωστή τιμή πώλησης του Βασιλικού Ταχυδρομείου, θα σου δώσω ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό».   

 Ο Σκορπιός-Lazard χαμογέλασε και απάντησε: «Μα, βέβαια, φίλτατε Βάτραχε-Υπουργέ. Έχε μου απόλυτη εμπιστοσύνη!». Εκείνη τη στιγμή διαπέρασε ρίγος τη σπονδυλική στήλη του Βατράχου-Υπουργού, τόσο, που δεν κρατήθηκε και έθεσε το ερώτημα: «Ναι, αγαπητέ μου Σκορπιέ-Lazard, να σε εμπιστευτώ. Όμως, πώς ξέρω ότι εσύ δεν θα με συμβουλεύσεις να ορίσω μια τιμή που γνωρίζεις ότι είναι χαμηλή και, έχοντας την εσωτερική αυτή πληροφόρηση, δεν θα αγοράσεις πολλές μετοχές, για να τις πουλήσεις αμέσως και να βγάλεις μεγάλο κέρδος σε βάρος του βρετανικού Δημοσίου και των Βρετανών πολιτών;».

 Ο Σκορπιός-Lazard κοιτάζει τον Βάτραχο-Υπουργό με πονηρό, σαγηνευτικό βλέμμα και του απαντά: «Γιατί να το κάνω αυτό; Εσύ με πληρώνεις αδρά για τις συμβουλές μου. Αν σε προδώσω με αυτό τον τρόπο, θα αμαυρώσω τη φήμη μου στην αγορά. Δεν με συμφέρει να κάνω κάτι τέτοιο. Και για να σε πείσω, θα ξοδέψω δικά μου χρήματα (ή, για να είμαι πιο ακριβής, χρήματα της τράπεζας της οποίας είμαι θυγατρική εταιρεία) για να αγοράσω μετοχές του Βασιλικού Ταχυδρομείου, τις οποίες υπόσχομαι ρητά ότι θα κρατήσω για πολύ-πολύ καιρό, ως μακροπρόθεσμος επενδυτής. Θα το κάνω αυτό για να μη φοβάσαι ότι θα σου τη φέρω, έχοντας ορίσει μια χαμηλή τιμή και πουλώντας αμέσως για να επωφεληθώ». 

«Καλά τότε» ανταπαντά ο Βάτραχος-Υπουργός καθησυχασμένος. «Για να είμαστε, όμως, εντάξει και να προχωρήσει η συμφωνία μας, τι θα έλεγες να συνάψουμε δεσμευτικό συμβόλαιο που θα ορίζει πως όσες μετοχές του Βασιλικού Ταχυδρομείου αγοράσεις, θα τις κρατήσεις για τουλάχιστον δύο χρόνια; Συμφωνείς;». 

«Βεβαίως» απαντά ο Σκορπιός-Lazard. «Θα τις κρατήσω και περισσότερο...» προσθέτει, χαμογελώντας πλατιά. 

«Ναι, αλλά επιμένω. Μήπως θα έπρεπε να συνάψουμε κάποιο συμβόλαιο επ' αυτού;» ρωτά ο Βάτραχος-Υπουργός.

 «Δεν έχω αντίρρηση, αλλά νομίζω ότι κάτι τέτοιο θα είναι νομικά δύσκολο» αποκρίνεται ο Σκορπιός-Lazard. «Μην ανησυχείς όμως», συνεχίζει, «θα βγάλω μια ανακοίνωση ότι, ο κόσμος να χαλάσει, εγώ δεν θα πουλήσω μετοχές του Βασιλικού Ταχυδρομείου για πολύ-πολύ καιρό μετά την ιδιωτικοποίησή του. Έχοντας προβεί σε αυτή την ανακοίνωση, θα καταστρέψω τη φήμη μου στην αγορά, αν την παραβώ. Άρα, μπορείς να είσαι σίγουρος ότι θα κρατήσω τον λόγο μου, καθώς η φήμη μου στην αγορά έχει μεγαλύτερη δεσμευτική αξία από το συμβόλαιο που ζητάς».   

Έτσι, ο Βάτραχος-Υπουργός πείστηκε και επέτρεψε στον Σκορπιό-Lazard και να ορίσει την τιμή πώλησης των μετοχών του Βασιλικού Ταχυδρομείου και να «επενδύσει» σε αυτές. Με το που πουλήθηκαν, όμως, οι μετοχές στην αρχή της εβδομάδας, απεδείχθη ότι η τιμή πώλησης ήταν όντως χαμηλή, καθώς η τιμή εκτοξεύτηκε αμέσως στα ουράνια. Δεν πρόλαβε να φτάσει η Παρασκευή της ίδιας εβδομάδας και ο Σκορπιός-Lazard πούλησε όλες τις μετοχές του Βασιλικού Ταχυδρομείου που είχε αγοράσει, βγάζοντας ένα εντυπωσιακό κέρδος.

 Κάπου εκεί ο Βάτραχος-Υπουργός, εμβρόντητος και κατα-εξευτελισμένος, ρώτησε τον Σκορπιό-Lazard: «Μα, εσύ δεν μου είχες υποσχεθεί ότι δεν θα πουλήσεις, βρέξει-χιονίσει, για δύο χρόνια;». Οπότε ο Σκορπιός-Lazard του απάντησε: «Αγαπητέ μου Βάτραχε-Υπουργέ, ήξερες ότι είμαι Σκορπιός-Lazard, ήξερες ότι είναι στη φύση μου να κεντρίζω Βατράχους-Υπουργούς». Πιο πάνω είπα ότι η παραβολή του βατράχου και του σκορπιού έχει «τεράστια» και «καμία» σχέση με την πώληση του Βασιλικού Ταχυδρομείου. Εξήγησα το «τεράστια». Γιατί όμως και «καμία»; Επειδή στην παραβολή του βατράχου και του σκορπιού πνίγονται και οι δύο. Στην περίπτωση, όμως, της ιδιωτικοποίησης του Βασιλικού Ταχυδρομείου, όπως και γενικότερα στις περισσότερες των ιδιωτικοποιήσεων, οι σκορπιοί όχι μόνο δεν πνίγονται αλλά, αντίθετα, επικρατούν πλήρως. Οι αγορές τούς δοξάζουν όταν καταφέρνουν να «ρίχνουν» τους πολίτες. Όσο για τους βατράχους-υπουργούς, δεν τους καίγεται καρφάκι. Ο εξευτελισμός τους διαρκεί έως τη νέα προεκλογική καμπάνια, την οποία χρηματοδοτούν οι σκορπιοί της ιστορίας. Έτσι, οι μόνοι χαμένοι είναι οι πολίτες, η δημοκρατία, η αλήθεια. Αυτή, δυστυχώς, είναι η δηλητηριώδης αλήθεια...

Του Γιάνη Βαρουφάκη 

www.lifo.gr