Ο δρόμος είναι τώρα ορθάνοιχτος. Ήρθε η ώρα της Αριστεράς;

Τελικά τα exit poll δεν αποδείχτηκαν exit troll. Ο ΣΥΡΙΖΑ κόντεψε να πετύχει το στατιστικό... άλμα. Τελικά κατάφερε μια σαφή νίκη. Το επόμενο βήμα είναι να αναζητήσει συμμαχίες που θα του επιτρέψουν να ολοκληρώσει την ανατροπή του πολιτικού σκηνικού.

Η Αριστερά πλησίασε αρκετά σε μια καταλυτική νίκη που θα έθετε άμεσα θέμα νομιμοποίησης της κυβέρνησης. Μπορεί να μην το κατόρθωσε, αλλά η νίκη της ήταν μεγάλη - η χώρα έχει πάρει γερά τη στροφή προς τα αριστερά. Χωρίς να ντεραπάρει.

Ας αρχίσουμε από τα βασικά. Ιστορικά μιλώντας, αρκούσε ο ΣΥΡΙΖΑ να προηγηθεί κατά μία ψήφο - με μισό γκολ. Η Αριστερά πρώτη δύναμη στην Ελλάδα, για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία. Παγιώνοντας την ανοδική της τάση όπως καταγράφηκε στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 2012. Ξέρω ανθρώπους που δεν πίστευαν ότι θα ζήσουν για να το δουν. Φυσικά, το κοινωνικό τίμημα είναι βαρύ. Κανείς δεν θα ευχόταν να δει όλη αυτή την ανθρωπιστική καταστροφή, ώστε η ανάγκη να στρέψει τόσο κόσμο προς την Αριστερά. Αλλά η Ιστορία γράφεται με ασυνέχειες και αντιφάσεις.

Όποιος παρακολουθεί αυτή τη στήλη την περίμενε την πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ. Και μόνο το γεγονός ότι κατόρθωσε στις Ευρωεκλογές να σύρει τα κυβερνητικά κόμματα στην ατζέντα του (σε αντίθεση με την αποτυχία του να το καταφέρει στις περιφερειακές εκλογές, την περασμένη Κυριακή), προεξοφλούσε αυτό το αποτέλεσμα.

Πολιτικά όμως αυτό δεν αρκούσε, το ξέρουμε όλοι. Άλλα είναι τα μακροπρόθεσμα κριτήρια της Ιστορίας και άλλα τα βραχυπρόθεσμα πολιτικά κριτήρια της ανατροπής του πολιτικού σκηνικού. Χρειαζόταν να καταγραφεί μια γενναία διαφορά ώστε η κυβέρνηση να χάσει τη νομιμοποίησή της. Το αρχικό αποτέλεσμα των exit poll επέτρεπε οριακά μόνο αυτή την πιθανότητα. Τελικά αυτό δεν συνέβη, προέκυψε ωστόσο μια καθαρή νίκη. Ο ΣΥΡΙΖΑ πλησίασε το ποσοστό του Ιουνίου του 2012, ενώ η Νέα Δημοκρατία απώλεσε περί τις 7 μονάδες. Μπορεί λοιπόν να μην εκπληρώθηκαν οι προϋποθέσεις άμεσης αμφισβήτησης του κυβερνητικού στάτους, άλλαξε όμως δραστικά το πολιτικό μομέντουμ: η Αριστερά αποκτά πλέον την πρωτοβουλία των κινήσεων.

Την εικόνα συμπληρώνει η σπουδαία -αν και αγχωτική- νίκη της Ρένας Δούρου στην Περιφέρεια Αττικής και η εξαιρετική επίδοση του Γαβριήλ Σακελλαρίδη στον Δήμο Αθηναίων. Παρά την οριακή ήττα του, αποτέλεσε νομίζω τη μεγάλη έκπληξη αυτών των εκλογών.

Την εικόνα μετρίασαν, από την άλλη, οι επιδόσεις του ΣΥΡΙΖΑ στις αυτοδιοικητικές εκλογές, παρά τη μεγάλη άνοδό του σε σχέση με τις προηγούμενες. Αλλά αυτό ήταν γεγονός της προηγούμενης Κυριακής ή, πιο σωστά, μια υπόθεση που κρίθηκε από τον τρόπο με τον οποίο επέλεξε εξαρχής να δώσει τις μάχες αυτές ο ΣΥΡΙΖΑ.

Η ανυπομονησία δεν είναι ο καλύτερος σύμβουλος για τόσο σημαντικές ανατροπές. Και δεν το λέω σε σχέση με τις λίγες ώρες που χρειάστηκαν χθες βράδυ ώσπου να διαμορφωθεί ολοκληρωμένη εικόνα. Το λέω σε σχέση με το σύνθημα «Στις 25 ψηφίζουμε, στις 26 φεύγουν», το οποίο θυμίζει ύποπτα το σλόγκαν «Στις 18 σοσιαλισμός» του Ανδρέα Παπανδρέου. Πιο κοντά στην κουλτούρα της Αριστεράς είναι η προσέγγιση ότι πρόκειται για μαραθώνιο, έστω και αν το κοινωνικό τίμημα -τα χαμένα δικαιώματα, οι ζωές και οι περιουσίες, το κοινωνικό κράτος που συρρικνώνεται, ο κοινωνικός ιστός που διαρρηγνύεται- είναι βαρύ εξαιτίας αυτής της χρονικής υστέρησης. Η νικητήρια δήλωση του Αλέξη Τσίπρα αποτυπώνει, νομίζω, με ώριμο τρόπο αυτή την παραδοχή. Η υπόσχεσή του ότι από αύριο η Αριστερά θα εργαστεί για τη δημιουργία μιας μεγάλης δημοκρατικής και πατριωτικής συμμαχίας δίνει την υπόσχεση μιας νέας ωριμότητας, μιας ετοιμότητας ποιοτικά ανώτερης σε σχέση με την προηγούμενη πολιτική φάση.

Υπάρχει βέβαια και η αντίστροφη πολιτική ανάγνωση: Από αύριο δεν θα μπορούν πια να ξεπουλάνε ελαφρά τη καρδία αιγιαλούς και δημόσια περιουσία, να κλείνουν νοσοκομεία και σχολεία, να συρρικνώνουν κοινωνικά δικαιώματα, να διοικούν με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου. Θα πρέπει να αγωνίζονται πόντο πόντο εκείνοι πια -μέσα στη Βουλή, στα δικαστήρια, στην κοινωνία- για να περνάνε τις μνημονιακές πολιτικές, για να εκπληρώσουν τις κρυφές συμφωνίες με την τρόικα.

Ο πρωθυπουργός στη δική του δήλωση δεν επέδειξε, κατά τη γνώμη μου, αντίστοιχη ωριμότητα. Σχεδόν ισχυρίστηκε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε επειδή δεν έπιασε το ποσοστό του του Ιουνίου του 2012, αποσιωπώντας τις μεγάλες απώλειες του δικού του κόμματος, αλλά και του συμμάχου του. Όλ' αυτά, παρότι δήλωσε στερεοτυπικά ότι «πήρε το μήνυμα».

Το μήνυμα το πήραν πάντως σίγουρα οι Ευρωπαίοι. Μέσα στη ζοφερή εικόνα της ανόδου της ακροδεξιάς και των ευρωσκεπτικιστών σε όλη την Ευρώπη, μια ελπίδα προβάλλει για τους λαούς -και μια απειλή για τις ελίτ- με τη νίκη της Αριστεράς στην Ελλάδα, που σχολιάζεται με ιδιαίτερη έμφαση. Αξιόλογη ήταν επίσης η άνοδος της Αριστεράς σε πανευρωπαϊκή κλίμακα, με ιδιαίτερο στοιχείο την επιτυχή εμφάνιση της «Άλλης Ευρώπης με τον Τσίπρα» στην Ιταλία, που με βάση τα exit poll αργά χθες το βράδυ εφέρετο να αποσπά το 4%.

Επιστρέφοντας στα δικά μας, ιδού μερικά ακόμα συνοπτικά συμπεράσματα:

Βλέπω τον ΣΥΡΙΖΑ να εδραιώνει την πρωτοβουλία των κινήσεων και να διεκδικεί την εξουσία επιδιώκοντας μια κοινωνική και πολιτική συμμαχία (η μορφή και η σύνθεση της οποίας παραμένουν ακόμα ζητούμενο).

Βλέπω τη Νέα Δημοκρατία να παραπαίει, χωρίς ατζέντα, χωρίς εθνικό σχέδιο πλην των μνημονίων και χωρίς άμυνες απέναντι στην ακροδεξιά.

Βλέπω την υπόδικη Χρυσή Αυγή να δείχνει τα δόντια της, διαρκώς τροφοδοτούμενη από την εξάπλωση της ρατσιστικής-ακροδεξιάς ατζέντας.

Βλέπω το ετοιμοθάνατο ΠΑΣΟΚ να παίρνει το φιλί της ζωής εγκιβωτισμένο στη σαρκοφάγο της Ελιάς, με δεκανίκι την καλή παρουσία «ανεξάρτητων» υποψηφίων του στις περιφερειακές εκλογές. Η εκλογική διάσωση της Ελιάς πάντως, εν συγκρίσει με τις δημοσκοπήσεις, υπογραμμίζει ακόμα περισσότερο την πολιτική υποχώρηση της Νέας Δημοκρατίας.

Βλέπω το προσωποπαγές Ποτάμι να μη δικαιώνει τα δημοσκοπικά ποσοστά του, πιθανότατα και τους λόγους της ίδρυσής του.

Βλέπω το ΚΚΕ όμηρο της αγκύλωσής του και έρμαιο επερχόμενων πολωτικών καταστάσεων.

Βλέπω τους Ανεξάρτητους Έλληνες απρόσμενα ανθεκτικούς, σε αντίθεση με τη ΔΗΜΑΡ που πληρώνει την αμφισημία της, την αδυναμία της να διακρίνει πού βρίσκεται η διαχωριστική γραμμή.

Ο δρόμος είναι τώρα ορθάνοιχτος.

Χριστόφορος Κάσδαγλης

www.thepressproject.com