Δέκα προτεραιότητες

Καθώς η δανειακή σύμβαση εκπνέει και σε μικρό διάστημα και όροι όπως «Μνημόνιο» ή «τρόικα» μάλλον θα περάσουν στην Ιστορία, εμφανίζονται μπροστά μας σοβαρά ερωτήματα: Ποιο (κοινωνικό) κράτος θέλουμε; Τι θεσμούς πρέπει να έχουμε; Ποιο πολιτικό σύστημα μας αρμόζει; Ποια οικονομία; Αν δεν θέλουμε να μείνουμε πίσω πρέπει να επεξεργαστούμε ταχύτατα και να εφαρμόσουμε πολιτικές μεταρρύθμισης και ανάπτυξης. Tέτοιες κατευθύνσεις ανά τομέα είναι οι εξής:

1. Οικονομία. Απαιτείται μια ουσιαστική Επιτροπή Ανταγωνισμού, που δεν επιτρέπει στα μονοπώλια και ολιγοπώλια να έχουν υπερκέρδη. Δεν επιτρέπει σε συνθήκες κρίσης κλειστές ολιγοπωλιακές δραστηριότητες. Το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι τα λεγόμενα κλειστά επαγγέλματα. Εχουμε πολύ περισσότερους γιατρούς, δικηγόρους, φαρμακοποιούς, αρχιτέκτονες, ταξιτζήδες από ό,τι έχει οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο ανά 1.000 κατοίκους. Το ζητούμενο είναι η ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών και ο ανταγωνισμός στις τιμές.

2. Φορολογία. Χρειαζόμαστε σύγχρονο φορολογικό σύστημα, που όμως αποκλείεται να το φτιάξει ο μηχανισμός του υπουργείου Οικονομικών, που δεκαετίες τώρα παράγει δαιδαλώδεις φορολογικές νομοθεσίες. Τρεις καινούργιες προσεγγίσεις είναι οι εξής: α) Οποιος δημιουργεί έρευνα και ανάπτυξη στη χώρα και θέσεις εργασίας, πληρώνει λιγότερους φόρους. β) Διαφάνεια κατά περιοχή (κατά κεφαλήν φόρος), επάγγελμα, επιχειρηματικό κλάδο. Το μέσο γι' αυτό είναι ένας ιστότοπος όλων των περιοχών και των επαγγελμάτων. γ) Ο ίδιος ή άλλος ιστότοπος πρέπει να περιλάβει τις επιχειρήσεις: τζίρο, κέρδη, ζημίες, καθώς και τις δράσεις κοινωνικής ευθύνης, δηλαδή τι κάνει για όλους μας. Βοηθά μια εταιρεία σχολεία; Δίνει υποτροφίες σε παιδιά ανέργων; Επίσης, αν μια επιχείρηση έχει ζημίες 20 χρόνια και συνεχίζει να επιχειρεί, αυτό σημαίνει «δημιουργική λογιστική» και απόκρυψη κερδών.

3. Ασφαλιστικό. Πλήρως ανταποδοτικό συνταξιοδοτικό σύστημα, με φορολογικές απαλλαγές για μεγαλύτερη αποταμίευση και επενδύσεις για μελλοντική σύνταξη. Ταυτόχρονα, διακοπή επιδότησης ασφαλιστικών εισφορών με «κοινωνικούς» πόρους γιατί έτσι δημιουργούνται ανισότητες μέσω των ελαφρύνσεων που δίνει το ασφαλιστικό σύστημα υπέρ συγκεκριμένων ομάδων.

4. Διοικητική αποκέντρωση. Εχουμε 13 περιφέρειες με πάνω από 750 εκλεγμένους περιφερειακούς συμβούλους και, ταυτόχρονα, επτά αποκεντρωμένες διοικήσεις (κρατικές περιφέρειες) με ισάριθμα περιφερειακά συστήματα υγείας. Πρέπει η βάση να είναι οι μεγαλύτερες περιφέρειες: με μικρότερα περιφερειακά συμβούλια (επτά περιφέρειες, με 30 συμβούλους καθεμία) με περισσότερες αρμοδιότητες για τους συμβούλους, με περισσότερη αποκέντρωση πόρων και θέσπιση τοπικής φορολογίας, για να επιτευχθεί άμεση λογοδοσία των εκλεγμένων περιφερειαρχών στις τοπικές κοινωνίες. Αυτό βέβαια προϋποθέτει συνταγματική αναθεώρηση.

5. Δημόσια εκπαίδευση. Εχουμε μαζική δημόσια εκπαίδευση, αλλά υστερούμε σε ποιότητα και αιμορραγούμε λόγω φοιτητικής μετανάστευσης. Αξιοποιώντας το ότι βρισκόμαστε σε ένα από τα καλύτερα σημεία του κόσμου και το ότι πολλοί Ελληνες έχουν σπουδάσει σε καλά πανεπιστήμια, πρέπει να κάνουμε την ανώτατη εκπαίδευσή μας ελκυστική ώστε η Ελλάδα να προσελκύει τη διανόηση, την παραγωγή γνώσης αλλά και ξένους φοιτητές. Αυτό προϋποθέτει αλλαγές στη διοικητική δομή, ορθολογικές συγχωνεύσεις και, κυρίως, στην εκλογή των πανεπιστημιακών, όπου πρέπει να πρυτανεύουν τα πιο υψηλά ακαδημαϊκά κριτήρια.

6. Υγεία. Σήμερα κυριαρχεί η πολυδιάσπαση. Εχουμε 130 νοσοκομεία και 2.000 κλινικές, που πολλές διατηρούνται λόγω πελατειακών κριτηρίων. Υπάρχουν νομοί με τρία και τέσσερα νοσοκομεία, ασυντόνιστα. Στις μεγαλύτερες μονάδες, η οργάνωση της Υγείας είναι πράγματι καλύτερη και αποτελεσματικότερη, γιατί έτσι οι γιατροί εκπαιδεύονται πληρέστερα και αποκτούν περισσότερη πείρα. Επομένως οι πολίτες καταλαβαίνουν καλύτερα και πιέζουν στην πράξη για συγχωνεύσεις, οι πολιτικοί είναι που περί άλλα τυρβάζουν.

7. Διοίκηση. Πρέπει να διατυπωθούν σοβαρά, αντικειμενικά και ανταποδοτικά κριτήρια για την αποκατάσταση της ιεραρχίας στον δημόσιο τομέα. Η ανάληψη των μεγάλων δημόσιων αξιωμάτων θα πρέπει να αποφασίζεται με απόλυτη αξιοκρατία από ένα Σώμα που θα υπερβαίνει την κυβέρνηση.

8. Δικαιοσύνη. Και εδώ πρέπει να ισχύει η επιλογή από ανεξάρτητα Σώματα, γιατί η επιλογή από τον υπουργό Δικαιοσύνης είναι εντελώς αναχρονιστική.

9. Πολιτικό σύστημα. Να θεσπιστεί το ασυμβίβαστο υπουργικής και βουλευτικής ιδιότητας ώστε να επέλθει πραγματικός διαχωρισμός της εκτελεστικής εξουσίας από τη νομοθετική, η Βουλή να δυναμώσει και ο ρόλος του κάθε βουλευτή να αναβαθμιστεί. Παράλληλα, να ψηφιστεί εκλογικός νόμος που θα μειώσει τις ανισότητες που δημιουργεί ο παρών.

10. ΜΜΕ. Πρέπει να επεξεργαστούμε μέτρα που να τα αναβαθμίζουν προς το ποιοτικότερο και το επαρκέστερο. Ζητείται πρώτα και κύρια μια ισχυρή δημόσια τηλεόραση, εξορθολογισμένη, πλουραλιστική, πολυφωνική και ορθολογική.

Oι πολίτες περιμένουν ουσιώδεις και συγκεκριμένες προτάσεις. Δεν υπάρχουν πια περιθώρια για διεκπεραίωση και διαχείριση, οι μεταρρυθμιστικές αλλαγές πρέπει να επέλθουν.

Του Ηλία Μόσιαλου 

www.tanea.gr