Ελαιομαζώματα

Ο μονότονος ήχος του ελαιοραβδιστικού, γέλια και φωνές, σε διάφορες γλώσσες, κίνηση τρακτέρ και αγροτικών, άνθρωποι να πηγαίνουν και να έρχονται. Μια καθημερινή εικόνα της υπαίθρου των Χανίων τις ημέρες της ελαιοσυλλογής. Τέλη Νοεμβρίου και σε άλλες εποχές οι ελαιώνες θα έσφυζαν από ζωή. Φέτος με την τεράστια μείωση της παραγωγής εξαιτίας της ακαρπίας, οι "μαζωκτάδες" είναι ελάχιστοι. Βρεθήκαμε στον ελαιώνα των αδελφών Γιάννη και Μανώλη Πατερομιχελάκη στις Λουσακιές Κισάμου, δύο νέοι, δραστήριοι και δυναμικοί αγρότες, με μεγάλη και ποιοτική παραγωγή και παρακολούθησαμε τη διαδικασία της ελαιοσυλλογής.

Το μάζεμα.

Οι προετοιμασίες για τους ελαιοκαλλιεργητές ξεκινούν από το προηγούμενο βράδυ. Να επισκευάσουν τις "αβαρίες" στον εξοπλισμό τους, να πάρουν πετρέλαιο για τα ελαιοραβδιστικά. Το πρωί από τις 7 είναι στο πόδι. Να κάνουν τις τελευταίες ετοιμασίες ώστε 8 να είναι έτοιμοι για δουλειά. «Στρώνουμε τις πατανίες σε μια μεγάλη έκταση γύρω από τα δέντρα και ξεκινάμε τη δουλειά. Ετσι συνεχίζουμε μέχρι και το μεσημέρι, αφού στις 2 κάνουμε ένα διάλειμμα για φαγητό. Επειτα ξεκινάμε πάλι μέχρι τις 5:15 που σακιάζουμε τον καρπό και φεύγουμε για το σπίτι» λέει ο Γιάννης. Ο καρπός μαζεύεται αυθημερόν από το χωράφι και οδηγείται στο ελαιουργείο. Αν και τα ελαιουργεία της περιοχής λειτουργούν μια-δύο φορές την εβδομάδα εξαιτίας της πολύ μειωμένης παραγωγής!

Ο Μανώλης μάς μιλάει για τη φετινή κακή χρονιά και μας τη συγκρίνει με το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν. «Είχαμε 5-6 εργάτες, συν εμείς οι δύο, και δουλεύαμε μέχρι και τον Μάρτιο. Φέτος έχουμε μόλις έναν εργάτη και θα τελειώσουμε τα Χριστούγεννα! Απίστευτο! Οι γηραιότεροι κάτοικοι της περιοχής και ο πατέρας μου δεν θυμούνται ξανά ποτέ τόσο τεράστια ακαρπία! Εκεί που βγάζαμε με 15 τόνους ελαιόλαδο ετησίως, φέτος θα είμαστε ικανοποιημένοι να έχουμε 3 τόννους και δεν ξέρουμε και για την ποιότητα» εξηγεί.

Οπως υπολογίζουν τα παιδιά η ζημιά στις ελιές ξεπερνάει το 80%, ενώ στο ίδιο ύψος κυμαίνεται η καταστροφή και στις αμπελοκαλλιέργειες. Την ίδια στιγμή το κόστος της καλλιέργειας παραμένει πολύ υψηλό (λίπανση, φυτοπροστασία, αντιμετώπιση του δάκου).

«Η ζημιά μας θα ήταν μεγαλύτερη αν σχεδόν καθημερινά δεν παρακολουθούσαμε το δάκο. Σχεδόν κάθε μέρα ήμασταν στο χωράφι και ελέγχαμε τον πληθυσμό του από τις δακοπαγίδες» αναφέρει ο Μανώλης, που πιστεύει ότι η ζημιά είναι τέτοια που θά 'πρεπε το Υπουργείο Αγρ. Ανάπτυξης να μεριμνήσει άμεσα ώστε να δοθούν αποζημιώσεις, διαφορετικά το πρόβλημα θα έχει αντίκτυπο και την επόμενη χρονιά.

Βιολογικό ελαιόλαδο.

Από τους ελαιώνες τους, τα αδέλφια παράγουν αποκλειστικά βιολογικό ελαιόλαδο. Ένα μέρος αυτού προσπαθούν να το τυποποιήσουν με το δικό τους σήμα. Ένα άλλο πουλούν σε εστιατόρια σε Κίσαμο, Χανιά, Αθήνα, Θεσσαλονίκη. Τα δύο αδέλφια, μαζί με τον Γιάννη, ένα Ρουμάνο αγροεργάτη, παίρνουν στα χέρια τους τα ελαιοραβδιστικά και ξεκινούν τη δουλειά. Με επιδεξιότητα από την μακρόχρονη εμπειρία τους, χώνουν το ελαιοραβδιστικό ανάμεσα στα κλαδιά, μέχρι να βρουν τη φούντα και να κατεβάσουν τον πολύτιμο καρπό της στην πατανία.

«Παλιά η ελαιοσυλλογή ήταν μια γιορτή. Το μάζεμα έδινε ζωή και στα χωριά. Γέμιζαν από κόσμο, παραγωγούς, εργάτες, αποκτούσαν ζωή! Στήριζε και στηρίζει ακόμα την οικονομία της Κρήτης, γιατί και ο επιχειρηματίας, ο υπάλληλος, ο εργάτης έχει μερικά δέντρα, θα βγάλει το λάδι της χρονιάς. Γι' αυτό και σίγουρα τα οικονομικά φέτος θα είναι πολύ δύσκολα εξαιτίας της πολύ μειωμένης παραγωγής» τονίζει ο Μάνος.

Δυνατό όνομα.

Οι δύο αγρότες πιστεύουν ότι το χρυσό προϊόν της Κρήτης θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο αν αποκτήσει το δικό του "brand name". Ο Γιάννης πιστεύει πως «θα πρέπει να έχουμε ένα ΠΟΠ σε επίπεδο Κρήτης. Τόσα ΠΟΠ ανά περιοχή δεν ξέρω κατά πόσο πραγματικά οφελούν την παραγωγή. Η Ισπανική κυβέρνηση ψήφισε όπως μαθαίνουμε ότι απαγορεύεται η χύμα διακίνηση του ελαιολάδου και επιτρέπεται μόνο η τυποποιημένη. Ελπίζουμε και το δικό μας Υπουργείο, μια και ο Υπουργός είναι γεωπόνος και καταλαβαίνει κάποια πράγματα, επιτέλους να κάνει κάτι ανάλογο. Μόνο έτσι θα στηριχθεί το προϊόν και ο παραγωγός. Διαφορετικά όλα τα άλλα είναι ημίμετρα».

Συνειδητά αγρότες, τα. Πατερομιχελάκια έχουν κυριολεκτικά γεννηθεί μέσα στα λιόφυτα.

«Είναι η δουλειά μας, την κάνουμε συνειδητά και την αγαπάμε. Θέλουμε τα δέντρα να είναι περιποιημένα, το ίδιο και τα αμπέλια μας. Εχουμε 150 στρ. ελιές μαζί με αυτά που νοικιάζουμε και 40 στρ. αμπέλια. Προσπαθούμε να τα βγάλουμε πέρα όπως μπορούμε» καταλήγουν τα δύο αδέλφια.

Μια δουλειά αιώνων

Η ελαιοσυλλογή είναι μια εργασία που στον ελληνικό χώρο και στην Κρήτη έχει ιστορία αιώνων.

Ο καρπός είναι συνήθως έτοιμος στα μέσα ή προς το τέλος το Φθινοπώρου. Για χρόνια μαζεύονταν με το χέρι, σε κοφίνια και καλάθια, και η έκθλιψή του γίνονταν σε ντορβάδες. Επειτα ήλθαν τα "χτένια" και οι πατανιές, τα λιόπανα, τα τσουβάλια. Τα ελαιουργεία εκσυγχρονίσθηκαν και εκμηχανίσθηκαν.

Πλέον η ελαιοσυλλογή γίνεται κυρίως με ελαιοραβδιστικά που εξασφαλίζουν ταχύτητα και καλό μάζεμα των ελιών, ενώ τα ελαιοτριβεία σε πολλές περιοχές έχουν εκσυγχρονιστεί σε τέτοιο βαθμό που μπορούν καθημερινά να παράξουν πολλούς τόνους ελαιόλαδου.

Γράφει ο Γιώργος Κώνστας

www.haniotika-nea.gr

http://ellas2.wordpress.com