Υποβόσκουσα κόντρα βγαίνει στην επιφάνεια στην Ιερά Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης ...μεταξύ «νεορθοδόξων» και «συντηρητικών»

Μίνι-αναστάτωση επικρατεί τις τελευταίες ημέρες στην Ιερά Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης, καθώς η υποβόσκουσα κόντρα των δύο εκκλησιαστικών... άκρων, έχει αρχίσει να βγαίνει και πάλι στην επιφάνεια.

Από τη μία πλευρά είναι, σύμφωνα και με δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Παρόν», το ρεύμα των νεωτεριστών, «νεορθοδόξων» ή «νεοπατεριστών» (όπως τους αποκαλούν και με μία δόση ειρωνίας) και από την άλλη οι «συντηρητικοί». Πέρα από τις άλλες διαφορές των δύο ρευμάτων, η κόντρα στην Ι.Μ. Νικοπόλεως και Πρεβέζης, εστιάζει στη μετάφραση ή όχι των λειτουργικών κειμένων στη δημοτική. Αξίζει να σημειωθεί πως στη γειτονική Άρτα, υπήρξε περίπτωση ιερέα που παρέκαμψε τη θέληση του Μητροπολίτη του και μετέφρασε λειτουργικό κείμενο στη δημοτική.

Στα της δικής μας Μητροπόλεως... ο π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος, που διεκδίκησε το αξίωμα του Μητροπολίτη Πρεβέζης, απέναντι στον νυν Μητροπολίτη Χρυσόστομο, με ένα αιχμηρότατο άρθρο του στο ιστολόγιο της Ενορίας του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου Πρέβεζας (διαβάστε ΕΔΩ), αφήνει υπονοούμενα περί... δημοκρατίας και ελευθερίας (διαβάστε "Στό σπίτι κρεμασμένου, δέν μιλᾶνε γιά σκοινί") και «κατακεραυνώνει» παράλληλα αρθρογράφο, ο οποίος έχει αναρτήσει κείμενό του στην επίσημη ιστοσελίδα της Μητρόπολης Πρεβέζης (διαβάστε ΕΔΩ).

Πέραν τούτου, ρεπορτάζ της εφημερίδας «Το Παρόν», ρίχνει... λάδι στη φωτιά, καθώς αναφέρει:

«Με λίγα λόγια ο συγκεκριμένος ιερέας (π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος) τάσσεται ανοικτά κατά του Μητροπολίτη του και των επίσημων θέσεων της Ιεράς Συνόδου που διαφωνούν με τη μετάφραση του Ευαγγελίου!

Στην Ιερά Σύνοδο η αντιπαράθεση του υπέρμαχου της δημοτικής και η ανοχή του Μητροπολίτη του σε τέτοια φαινόμενα σχολιάστηκε δυσμενώς.

Τόσο για τον ιερέα που αναπτύσσει τη δική του θεολογία όσο και για τον Μητροπολίτη που ανέχεται τις πρακτικές του ιερέα χωρίς να τον επαναφέρει στην τάξη».

Μετά από αυτά αναμένονται εξελίξεις στη Μητρόπολή μας...

1. Διαβάστε εδώ το κείμενο του Αρχιμανδρίτη Θεοδόσιου Μαρτζούχου

"Στό σπίτι κρεμασμένου, δέν μιλᾶνε γιά σκοινί"

Ὁ ἀξιότιμος κ. Κ. Χολέβας ξεχνώντας τήν πανελλήνια αὐτή παροιμία, ἔστειλε, στήν Ἱ. Μητρόπολη Πρεβέζης καί δημοσιεύθηκε στό site της (www.imprevezis.gr), ἕνα παλαιότερο κείμενο του σχετικά μέ τήν μετάφραση τῶν λειτουργικῶν κειμένων, προσθέτοντας καί μιά καταληκτήριο παράγραφο, πού ἀναφέρεται στόν ἅγ. Κοσμᾶ γιά νά ἀποχτήσει τό θέμα… ἐντοπιότητα!
Δικαίωμά του ἀναφαίρετο. Κανείς δέν μπορεῖ νά ἐπιβάλει σέ κανένα… τίποτε!!! Αὐτό λέει ἡ ἐλευθερία τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ καί ἡ δημοκρατία. Ἐμεῖς ἀναγνωρίζουμε αὐτή τήν ἀρχή… ἔστω καί ἄν δέν ἐπετράπη νά ἰσχύσει καί γιά μᾶς, παρ᾿ ὅτι ὁ μακάριος πατέρας μας προέτεινε χωρίς ποτέ νά ἐπιβάλλει. (Περιοδικό ΣΥΝΑΞΗ, τ. 127, Πρωτ. Ἀντωνίου Πινακούλα: ὁ Μητροπολίτης Νικοπόλεως Μελέτιος Καλαμαρᾶς 1980-2012 σελ. 77-78.
Στείλαμε λοιπόν για δημοσίευση στό site της Μητροπόλεως τήν παρακάτω ἀπάντηση στό κείμενο τοῦ κ. Χολέβα

π. Θεοδόσιος Μαρτζοῦχος

"Μή πέραν τῶν πεδίλων…"

Ἀπάντηση στό ἄρθρο

τοῦ Πολιτικοῦ Ἐπιστήμονα κ. Κ. Χολέβα

 "Χρειαζόμαστε κατήχηση καί ὄχι μεταγλώττιση…"

 
Αὐτή τήν προτροπή-ἀπαγόρευση τοῦ Φειδία θυμᾶται κανείς ὅταν διαβάζει τό κείμενο τοῦ κ. Κ. Χολέβα, Πολιτικοῦ Ἐπι­στήμονα, μέ τίς παρατηρήσεις του γιά τό μέγα θέμα τῆς μετα­φρά­σεως τῶν λειτουργικῶν κειμένων.
Ὅπως ἤδη στόν ὑπότιτλο τοῦ ἄρθρου ἐπισημαίνεται, ὁ κ. Κ. Χολέβας εἶναι πολιτικός ἐπιστήμονας. Δέν εἶναι θεολόγος. Δέν εἶναι παπᾶς. Δέν εἶναι διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας. Συνεπῶς οἱ ἀπόψεις του εἶναι σεβαστές καί ἐλεύθερες, ὅμως ὡς ἀπόψεις πολιτικοῦ ἐπιστήμονος. Ἤ μᾶλλον, ὡς ἀπόψεις ἑνός χρι­στιανοῦ, πού εἶχε τήν ὠφέλεια καί τό κέρδος τῆς διακονίας τοῦ μακαρίτη ἀρχιεπισκόπου Χριστοδούλου καί τώρα τήν ἐκδο­τική εὐθύνη τῶν ὑπηρεσιακῶν περιοδικῶν τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλη­σίας.
Ὅπως ἤδη εἴπαμε, καθένας ἔχει τό δικαίωμα νά ἐκφέρει τήν ἀξιολόγηση καί τήν γνώμη του… σέ ὅποιο θέμα θέλει. Ὅταν ὅμως ζητάει αὐτή ἡ γνώμη νά γίνει ὁδηγητική γιά τούς ἀδελφούς του χριστιανούς, τότε θά πρέπει νά μπορεῖ νά ἔχει γνώμη (ἐξ ἰδιότητος ἤ σπουδῶν) καί νά βλέπει τό θέμα μέ τήν ἠρεμία τῆς σφαιρικῆς θέασης.
Ἡ γλωσσική διαφοροποίηση στήν ἱστορία τοῦ, μετά τήν Ἅλωση, ἑλληνισμοῦ-ρωμηοσύνης ἔχει μακρά, ὀδυνηρή καί περιπεπλεγμένη διαδρομή. Σήμερα τό θέμα ἔχει ἐμπλακεῖ στά γρανάζια τῆς ἐθνικῆς ὑπόστασης καί ταυτότητας, τοὐλάχιστον γιά τούς χριστιανούς, καί οἱ ἀντιδράσεις εἶναι ὁρμέμφυτες, ἀταβιστικές καί ἐν πολλοῖς ἀψυχολόγητες. Πλεῖστοι ὅσοι τό ταυτίζουν τό θέμα τῆς μετάφρασης μέ ἐθνική προδοσία! Δέν ἀντιλαμβάνονται ὅτι σέ ἕνα κράτος πού ἔχει θεσμοθετήσει νομικά ὡς ἐπίσημη γλῶσσα του τήν δημοτική μορφή τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης ἤδη μιά τεσσαρακονταετία, καί οἱ μαθητές ἐντελῶς στοιχειωδῶς "διδάσκονται" τά ἀρχαῖα στίς σχολικές βαθμίδες, εἶναι, ἐπιεικῶς, ἀναντίστοιχο νά… "ἀπαγορεύεται" ἡ χρήση τῆς δημοτικῆς στήν Λατρεία τῆς Ἐκκλησίας, ἀποκλείοντας τό σύνολο τοῦ, κάτω τῆς ἡλικίας τῶν πενήντα ἐτῶν, πληθυσμοῦ ἀπό τήν λατρευτική συμμετοχή.
Οἱ παλαιότερες "θεολογικές" διδασκαλίες γιά ἱερές γλῶσσες, δηλαδή γιά γλῶσσες δῆθεν ἀποδεκτές ἀπό τόν Θεό, γλῶσσες στίς ὁποίες "κυρίως ὁ Θεός ἀκούει τίς προσευχές" (sic) (π. Σαράντης Σαρᾶντος), ἐλπίζουμε ὅτι πλέον ἔχουν ἀποσυρθεῖ ἀπό τό χρηματιστήριο τῶν θεολογικῶν ἀξιῶν καί εἶναι ἀντικείμενο ἱστορικοθεολογικῆς ἔρευνας. Ἀκόμα προχθές ἄλλωστε στήν θεμελίωση τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τῶν ἁγίων Κυρίλλου καί Μεθοδίου τοῦ Ὀλυμπιακοῦ χωριοῦ ὁ ἐπιχώριος Μητροπολίτης Ἰλίου κ. Ἀθηναγόρας ἐπαναλάμβανε γιά τούς ἁγίους τά αὐτονόητα: "…μ᾿ αὐτό τόν τρόπο ἀπέδειξαν ὅτι ἄλλο Ἱερό Εὐαγγέλιο καί ἄλλο ἱερή γλῶσσα, πράγμα πού δέν ὑφίσταται. Μόνο τό Εὐαγγέλιο εἶναι ἱερό, οἱ γλῶσσες χρησιμεύουν γιά τήν δοξολογία τοῦ Θεοῦ. Μάλιστα οἱ ἅγιοι σέ μιά ἐποχή δύσκολη (ὁ Μακαριώτατος εἶναι ἀρχαιολόγος καί ἱστορικός, τό ξέρει πολύ καλύτερα ἀπό ἐμένα) κατάφεραν νά πείσουν καί τόν πάπα τῆς Ρώμης…".
Ἄς δοῦμε ὅμως τίς τοποθετήσεις τοῦ κ. Χολέβα.
Ξεκινάει τό κείμενό του γράφοντας ὅτι "τό αἴτημα γιά τήν ἀλλαγή τῆς γλώσσας τῶν λειτουργικῶν κειμένων μέ βρίσκει ριζικά ἀντίθετο". Μιά τέτοια… Πλατωνική ἀπόφανσις (οὗτος ἔφα) ἐμᾶς γιατί θά πρέπει νά μᾶς… νοιάζει; Ἐμᾶς, πού… "ἄκριτα" (ἔτσι μᾶς φιλοδωρεῖ ὁ πολιτικός ἐπιστήμων) ζητᾶμε τήν μετάφραση… συγγνώμην τήν μεταγλώτισση!;
Ὄντως χρειαζόμαστε κατήχηση. Κατήχηση σημερινή, καί λέγοντας σημερινή ἐννοοῦμαι κατήχηση πού θα παρουσιάζει τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, τῆς Σταυρωμένης χριστιανικῆς ἀλήθειας καί ὄχι τίς μηχανορραφίες… τοῦ 666. Κατήχηση βέβαια στήν ἴδια γλῶσσα, ὅπως ἔκαναν ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων καί ὅλοι οἱ Πατέρες πού δίδασκαν καί λειτουργοῦσαν στήν ἴδια γλῶσσα. Καί λέμε σημερινή γιατί οἱ Πατέρες μας μᾶς ἔχουν "βάλει" νά φωνάζουμε τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας ὅτι: "Στά λόγια ἀξία δέν ἔχουν τά γράμματα καί οἱ ἦχοι, ἀλλά τά νοήματα καί οἱ ἔννοιες. Καί στίς εἰκόνες ἀξία δέν ἔχουν τά σχήματα καί τα χρώματα, ἀλλά τα εἰκονιζόμενα γεγονότα καί πρόσωπα. Λόγια καί εἰκόνες ἔχουν τόν ἴδιο σκοπό: Νά διδάξουν τήν ἀλήθεια. Αὐτή εἶναι ἡ ἀλήθεια. Αὐτή εἶναι ἡ ὀρθή Πίστη. Ἐκείνων πού πιστεύουν ἔτσι, αἰωνία ἡ μνήμη" (Συνοδικό τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας). Βέβαια διαβάζοντάς το στά ἀρχαῖα πῶς νά καταλάβουν οἱ ταλαίπωροι χριστιανοί μας τό νόημα τῶν λέξεων καί νά διδαχθοῦν τήν ἀλήθεια;
Ἀπαιτοῦν ἀπό ἐμᾶς οἱ Πατέρες μας νά ἐννοοῦμε ὅ,τι λέμε. Νά μή ἔχουμε σχιζοφρενικό δίπολο μεταξύ ὡραίων λόγων καί ἀπροσπέλαστων νοημάτων. Νά θαυμάζουμε τά νοήματα καί ὄχι τούς ἤχους. Νά λέμε "τί ἔξοχη διδασκαλία ἔκανε ὁ Ἀπόστολος σήμερα!" καί ὄχι "τί ὡραῖα πού εἶπε τόν Ἀπόστολο ὁ ψάλτης!". Ἡ γλωσσική λοιπόν ταυτότης εἶναι ἀπαραίτητη προϋπόθεση. Γιατί φυσικά πρέπει πρῶτα νά ξέρεις ἑλληνικά καί μετά νά ζητᾶς ἐξηγήσεις γιά τό τί ἐννοεῖ ὁ ποιητής στό ποίημα "Ἐπί τῶν ἀσπαλάθων"! Ἀλλιώτικα θά σέρνεις τούς ταλαίπωρους ἀποροῦντας… ἐπί τῶν ἀσπαλάθων. "Πρέπει πρῶτα μέ δύναμη νά συλλάβει ὁ νοῦς καί ἔπειτα ἡ καρδιά νά αἰσθανθεῖ ὅ,τι ὁ νοῦς συνέλαβε" λέει ὁ Διονύσιος Σολωμός, ὁ ἐθνικός μας ποιητής. Εἶναι κρίμα νά μήν καταλαβαίνουν οἱ σημερινοί χριστιανοί αὐτό πού βλέπουν οἱ ποιητές.
Ὁ κ. Χολέβας θεωρεῖ ὅτι ὁ λόγος τοῦ θέματος εἶναι νά φέρουμε τούς νέους στήν Ἐκκλησία! Ὄχι, κ. Χολέβα, δέν εἶναι γιά τούς… ἔξω ἡ μετάφραση. Γιά τούς μέσα εἶναι! Οἱ ἔξω δέν θά σπεύσουν νά πλημμυρίσουν τούς ναούς μόλις πληροφορηθοῦν ὅτι χρησιμοποιεῖται ἡ δημοτική! Καθόλου δέν τούς νοιάζει. Ἄλλωστε τούς ἔχουμε… ἐξαποστείλει κανονικά. Γιά τούς μέσα εἶναι τό θέμα. Οἱ μέσα δέν ξέρουν τί Θεό λατρεύουν καί πῶς τόν λατρεύουν. Αὐτοί δέν μποροῦν νά δώσουν λόγο "περί τῆς ἐν ἡμῖν ἐλπίδος". Αὐτῶν ἡ εὐσέβεια εἶναι μιά ἄγονη σχέση συναισθηματική καί ἐκ συνηθείας καί στήν χειρότερη ἐκδοχή μιά θρησκοληψία καί δεισιδαιμονία γεμάτη προλήψεις, ἀνοησίες καί φοβικές… συναλλαγές μέ τόν Θεό!!
Οἱ μέσα δέν μποροῦν νά ποῦν στά παιδιά καί στά ἐγγόνια τους λόγο βάσιμο, σαφή καί ἀποδεκτό, γιά να ᾿ρθοῦν καί ἐκεῖνοι στόν ναό! Καί ἀτυχῶς ὅταν ἔρθουν, ἡ γλῶσσα μαζί μέ τήν ἀτμόσφαιρα τούς κάνουν νά τό… χιλιομετανοιώσουν! Τό πείραμα τοῦ μακαρίτη ἀρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, δηλαδή ἡ ἀνάγνωση καί στά ἀρχαῖα (γιά τόν Θεό;) καί στά νέα (γιά τούς ἀνθρώπους;) φυσικό ἦταν νά ἀποτύχει, ἀφοῦ προσπάθησε νά λειτουργήσει ὡς ἀφελές δόλωμα κατά τά ἀνωτέρω… "νά ᾿ρθοῦν οἱ νέοι". Ὅμως τά "ψάρια" ἔχουν πλέον… μεταπτυχιακό! Ἀφοῦ προσπερνᾶ λοιπόν αὐτό τό πείραμα Χριστοδούλου ὁ κ. Χολέβας μέ τήν "διάγνωση"… ὅτι δέν ὑπῆρξε αὐξημένη προσέλευση, ἐπισημαίνει ὅτι: "Ἄλλα εἶναι τά ἐμπόδια γιά τήν μειωμένη προσέλευση νέων καί ὄχι ἡ γλῶσσα". Σ᾿ αὐτό συμφωνοῦμε κατά τό ἥμισυ μαζί του, ὅτι εἶναι καί ἄλλα. Ὅμως πέστε μας, κ. Χολέβα: Ποιά εἶναι αὐτά τά ἄλλα ἐμπόδια;
Ἆραγε, ἐννοεῖτε τόν καριερισμό τῶν κληρικῶν καί δή τῶν ἀρχιμανδριτῶν, πού (εὐτυχῶς, δόξα τῷ Θεῷ, ὄχι ὅλοι) ἔχουν ἕνα στόχο καί σκοπό; Οἱ μέν, τήν… συλλογή, οἱ δέ, τήν… προαγωγή; Δηλαδή, πού οἱ κληρικοί, μόνον "ὑπέρ τῶν μελλόντων ἀγαθῶν", τῶν δικῶν τους ἐννοεῖται, νοιάζονται;
Ἐννοεῖτε ἆραγε ὅτι τό Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος ἤ τοῦ Γάμου καί οἱ εὐχολογήσεις καθώς καί ἡ κηδεία εἶναι τραυματικές γιά τούς "χριστιανούς" συναλλαγές μέ τούς, θεσμικά καί τύποις, πνευματικούς τους πατέρες καί τῶν τριῶν βαθμῶν;
Μήπως ἐννοεῖτε τήν ἀπιστία πού γεννιέται στίς ψυχές τῶν χριστιανῶν, πού ἀγαπώντας τούς νεκρούς τους συγγενεῖς ἀναγκάζονται νά ἀπευθυνθοῦν σέ ἕνα… "προσευχητή ἱερέα", σέ κάποιο "νεκροταφεῖο" τελικά καί ὄχι κοιμητήριο;
Ἆραγε θεωρεῖτε ἐμπόδιο στήν πορεία πρός τήν Ἐκκλησία τόν τρόπο ζωῆς τῶν κληρικῶν καί μάλιστα τῶν ὑψηλόβαθμων μέ τόν ὁποῖο τρόπο… "ἐμπυρίζονται οἱ πτωχοί";
Δέν πιστεύουμε νά θεωρεῖτε ἐμπόδιο αὐτή τήν… pride ἀτμόσφαιρα, πού αἰσθάνεται κανείς κοντά σέ μερικούς σημερινούς κληρικούς καί, πού νά πάρει ἡ εὐχή, ἄλλη "περηφάνεια" θυμίζει καί ὄχι Holy Spirit!;
Ἐμπόδιο ἆραγε ἀξιολογεῖτε τήν φωτογένεια μερικῶν κληρικῶν, πού δίκην καλλιστείων παραθέτουν τό… χοϊκόν τους ἐκτύπωμα… μυριοπλασίως στά περιοδικά τους ad majorem gloriam Dei;!
Τέλος πάντων περιμένουμε σ᾿ ἕνα ἄλλο προσεχές κείμενό σας νά μᾶς ἀπαριθμήσετε αὐτά καί ἄλλα ἴσως περισσότερα ἐμπόδια, πού ἐπισημαίνετε τόσα χρόνια στό χῶρο τῆς διοικητικῆς ἁρμοδιότητας τῆς Ἐκκλησίας.
Ἄς ἔλθουμε ὅμως στό προκείμενον.
Δέν νομίζετε, κ. Χολέβα, ὅτι βλέπετε (συγχωρεῖστε μας) μέ ἀφελῆ ὀπτιμισμό τό ξεπέρασμα τῶν γλωσσικῶν δυσκολιῶν τῶν σημερινῶν Ἑλλήνων; Ἀτυχῶς δέν μαθαίνει τήν γλῶσσα κάποιος, πού ἔχει πνευματικό ἕνα καλό "ὑγιή" καί μέ περιεχόμενο κληρικό! Οἱ δυσκολίες τῆς γλῶσσας παραμένουν. Οὔτε ἡ ψαλτική εἶναι τρόπος γνώσεως, ἀφοῦ δέν ὑπάρχει ὑποδομή. Δέν φτάνουν 200 λέξεις γιά τήν γνώση τῶν ἀρχαίων. Ἡ γραμματική, ἡ σύνταξη καί ἡ νοηματική διαφοροποίηση μέ τίς προθέσεις καί τούς συνδέσμους καί γενικῶς ἡ γνώση τῆς ἀρχαίας γλώσσας εἶναι ὑπόθεση σπουδῆς καί ὄχι μόνον καλῆς διάθεσης. Ἡ Ἐκκλησία δέν ἔχει λόγο καί σκοπό παιδευτικό καί μορφωτικό. Θεός φυλάξοι. Ἔχει σκοπό τήν Μαρτυρία τοῦ Ἰησοῦ καί τήν διακονία τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. Στήν Ἐκκλησία μπαίνοντας κάποιος, πρέπει, (εἶναι ἀπαραίτητο, δέν γίνεται ἀλλιῶς), νά μπορεῖ νά προσεύχεται μαζί μέ τόν ἱερέα καί ὄχι νά ἀγωνίζεται νά καταλάβει, τί περίπου λέει ὁ ἱερέας! Αὐτό, μέ κενά καί μέ κατανοητές λεξοῦλες δέν γίνεται. Τό σύνολο τῆς γλωσσικῆς μορφῆς ἀπευθύνεται σέ μᾶς. Ἤ τό γνωρίζουμε ἤ δέν τό γνωρίζουμε. Τό γνωρίζουμε… ὀλίγον, δέν τελεσφορεῖ.
Ἐπιτρέψτε μας κ. Χολέβα, νά σᾶς ρωτήσουμε κάτι. Γράφετε ὅτι οἱ ἅγιοι Βασίλειος καί Ἰωάννης (ἄς ἀφίσουμε τήν ἀττική τους ἔκφραση…) δέν ἔγραψαν στήν καθομιλουμένη τῆς ἐποχῆς τους! Ἐρωτᾶμε λοιπόν: Ἡ γλῶσσα τῆς Λειτουργίας τους καί ἡ γλῶσσα τῶν κηρυγμάτων τους σέ τί διαφέρουν; Τά κηρύγματα δέν τά ἀπεύθυναν στούς τότε χριστιανούς; Ἀφοῦ ἡ γλωσσική μορφή Λειτουργίας καί Κηρύγματος εἶναι ἴδια, τότε γιά ποιές… ἱεροπρέπειες συζητᾶτε; Καί, γιά ὄνομα τοῦ Θεοῦ, μήν ἐπαναλαμβάνετε τά τῆς γλωσσικῆς θεοπνευστίας… Εἶναι αἱρετικά.
Βλέπουμε λοιπόν ὅτι καί τά δύο τμήματα τῆς Θ. Λειτουργίας (Λειτουργία τοῦ Λόγου – Εὐχαριστία) γίνονταν στό ἴδιο γλωσσικό ἰδίωμα!! Σήμερα γιατί θά πρέπει νά ἀκοῦμε κήρυγμα στήν δημοτική καί Εὐχαριστία (ἄν ἀκοῦμε…) στά ἀρχαῖα; Παρεμπιπτόντως, ξέρετε τί γνώμη εἶχε ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας γιά τήν γλωσσική μορφή τοῦ Εὐαγγελίου; Ὅτι εἶναι βαρβαρικά!!! ("ἀγελαία γλῶσσα"). Ὅταν ὑπήρχε ἐλευθερία ὑπῆρχε καί καρποφορία! Τώρα ὅλα εἶναι προβλέψιμα καί… ρυθμισμένα! Ἐκτός καί ἄν ὁ ἅγιος Κύριλλος δέν σκεφτόταν… ἐθνικῶς σωστά!!
Τά περί βιωματικῆς καί ὄχι ὀρθολογιστικῆς προσέγγισης εἶναι ἄκρως ἐπικίνδυνα. Ρέπουν σέ μυστικιστικές διαφυγές καί γκουρουϊστικά τερτίπια. Ὁ μακάριος πατέρας μας Μελέτιος Καλαμαρᾶς ἔχει γράψει γι᾿ αὐτά μιά οὐσιαστικά πατερική μελέτη μέ τίτλο "Μέθεξη καί κατανόηση". Εἶναι πολύτιμο βοήθημα γιά ὅσους δέν θέλουν νά συνταυτίζονται μέ τόν Ἰάμβλιχο σέ γλωσσοφετιχιστικές ἀντιλήψεις (περί Αἰγυπτίων μυστηρίων). Ὁ ἄνθρωπος, ἄλλωστε, γιά τήν Ἐκκλησία εἶναι ἕνα. Σῶμα καί ψυχή, νοῦς καί καρδιά, συλλειτουργοῦν. Ὅταν ὅμως ἀποσπῶνται καί τό καθ᾿ ἕνα αὐτονομεῖται, τότε ἀρρωσταίνουμε. Ἤδη ὑπάρχουν μελέτες master’s στίς Θεολογικές Σχολές πού ἐρευνοῦν τό θέμα στό ἐπίπεδο σχολικῶν βαθμίδων Γυμνασίου-Λυκείου. Συμβουλευθεῖτε τες. Θά σᾶς εἶναι "πάνυ ὠφέλιμον".
Ὅσο γιά τήν ὑμνογραφία δέν πιστεύουμε ὅτι μπορεῖ νά μεταφραστεῖ. Εἶναι ἄλλης ὑποθέσεως καί ὑφῆς θέμα. Τά πεζά κείμενα ὅμως "καμμία δυσκολία" δέν ἔχουν νά μεταφραστοῦν. Ἤδη τό 1903 ὁ ποιητής μας Κωστῆς Παλαμᾶς, γράφοντας στόν "Νουμᾶ" σειρά ἄρθρων μέ τίτλο "Μεταφράζετε τούς ἀρχαίους", κατέληγε στήν προτροπή "… τήν ἀρχαία μας ποίηση μέσα στή νέα μας γλῶσσα".
Ἄν τώρα στήν μετάφραση κάποιες λέξεις μᾶς σοκάρουν, τότε ἄς θυμόμαστε ὅτι τό πιό σοκαριστικό εἶναι… "ἡ Ἐνσάρκωση. Ἡ ἴδια θεία Ταπείνωση πού καθόρισε, ὅτι ὁ Θεός θά γίνει μωρό στό στῆθος μιᾶς χωριατοπούλας καί ἀργότερα θά συλληφθεῖ ἀπό τούς Ρωμαίους στρατιώτες σάν ἕνας πλανώδιος κήρυκας καί τό ὄνομά του θά γίνει γνωστό σέ μιά ἀγοραία πεζή καί ἄτεχνη γλῶσσα. Ἀφοῦ μποροῦμε νά "χωνέψουμε" τό πρῶτο, τότε θά "χωνέψουμε" καί τό δεύτερο".
Τά περί δημοψηφίσματος γιά τό ἄν ὑπάρχει Θεός… δέν χρειάζονται ἀπάντηση! Τό νά ἐρωτηθοῦν οἱ χριστιανοί τί γλῶσσα θέλουν στήν λατρεία τους εἶναι (ἐπιεικῶς) αὐτονόητο! Δέν ὑπάρχει… διοίκηση, χωρίς διοικούμενους! Δέν ὑπάρχει… πατέρας, χωρίς παιδιά! Σκεφτεῖτε τήν τραγωδία τῆς αὐτονόμησης τῆς Συνόδου ἀπό τό Σῶμα (στό ὁποῖο ὑποτίθεται εἶναι κεφαλή) πού ἀδιαφορεῖ γι᾿ αὐτήν, ἀφοῦ ὅπως λέει ὁ "Μικρός Πρίγκηπας" τοῦ Antoine de Saint Exupery: "Ἡ ἐξουσία ἔχει γιά στήριγμά της πρώτ᾿ ἀπ᾿ ὅλα τήν λογική. Ἄν δώσεις διαταγή στόν λαό σου νά πάει νά πέσει στήν θάλασσα, ὁ λαός θά κάνει ἐπανάσταση. Ἔχω τό δικαίωμα νά ἀπαιτῶ νά μέ ὑπακούουν, γιατί οἱ διαταγές μου εἶναι λογικές".
Θέλετε νά συζητήσουμε καί γιά τό ὅτι χωρίς λογική δέν ὑπάρχει Θεολογία;;!!
Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς, τέλος, δέν εἶναι ἁπλή ὑπόθεση. Δέν ἑρμηνεύεται εὔκολα καί γρήγορα. Εἶναι… ἐκρηκτικός μηχανισμός! Χρειάζεται "πυροτεχνουργό"! Οἱ χριστιανοί στούς ὁποίους ἀπευθύνεται μιλᾶνε τούρκικα ἤ ἀρβανίτικα καί ὁ ἅγιος τούς ὑπόσχεται συγχώρεση τῶν ἁμαρτιῶν τους, ἄν ἀρχίσουν νά μιλοῦν ἑλληνικά!! Δέν ἀντιλαμβάνεστε τήν ὀδύνη του; Δέν βλέπετε τήν κένωσή του; Αὐτοί δέν καταλαβαίνουν. Αὐτός καταλαβαίνει, ὄχι τήν γλῶσσα! Το θέμα!
"Ἀγκαλά ἤθελε τινάς νά ὁμιλεῖ…τήν γραικικήν…". Σαράντα χρόνια ἀργότερα ἀπό τό μαρτύριο τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ (1779) τό ἔτος 1827 ὁ δεσπότης Εὐβοίας Γρηγόριος ἐκδίδει "Δίγλωττο τοὐτέστι Γραικική καί Ἀλβανητική" τήν Καινή Διαθήκη στήν Κέρκυρα…!!
Ἐρωτηματική κατάληξη!
Γράφει ὁ Γ. Σεφέρης στήν μετάφραση τοῦ βιβλίου του T.S. Eliot Φονικό στην Εκκλησία σχολιάζοντας τό θέμα τῆς γλωσσικῆς μορφῆς τοῦ κηρύγματος τοῦ ἀρχιεπισκόπου Θωμᾶ Μπέκετ:
«Τό κήρυγμα τοῦ Θωμᾶ· πρέπει νά σημειώσω πώς μ᾿  ἀπασχόλησε πολύ τό ζήτημα τοῦ γλωσσικοῦ τύπου πού θά χρησι­μοποιοῦσα στή μετάφραση αὐτοῦ τοῦ μέρους ἤ καί σέ ἄλλες ἀνά­λογες περιπτώσεις ἐκκλησιαστικῶν κειμένων. Θά ξάφνιζα ἴσως λιγότερο ἄν διάλεγα μιά ψευτοκαθαρεύουσα - θά ἦταν ἡ χειρότερη λύση - ἤ ἄν κατάφευγα στήν ἀπομίμηση σοβαρότερων θρησκευ­τικῶν κειμένων, πού δέ μᾶς λείπουν. Τοῦτο τό τελευταῖο τό ζύ­γισα πολύ περισσότερο... Ἡ ἀγγλικανική ἔκφραση ἔχει, θά ἔλεγε κανείς, μιά συμπεριφορά «δημο­τική», εἶναι ποτισμένη ἀπό τή μετάφραση τῶν Γραφῶν, πού εἶναι τό θεμέλιο τῆς ἀγγλικῆς λογοτεχνίας. Λ.χ. μιά φορά που συζητούσα μ᾿ ἕναν ἀνώτερο καί ἐξαιρετικά μορφωμένο ἀγγλικανό κληρικό, μοῦ εἶχε θέσει τοῦτο τό ἐρώτημα: «Καί πῶς ὁ λαός σας νιώθει τόν λόγο τοῦ Κυρίου μας;» Ὁμολογῶ πώς δέν μπόρεσα ν᾿ ἀπαντήσω…»

T.S. Eliot, Φονικό στήν Ἐκκλησία

Μετάφρ. Γ. Σεφέρη, σελ. 115, Ἐκδ. ΙΚΑΡΟΣ

 
Ἐμεῖς ἔχουμε τήν ἴδια ἀπορία. Πῶς ὁ λαός μας θά νιώσει τόν λόγο τοῦ Κυρίου μας;
Τόν κ. Χολέβα μπορεῖ (δέν θέλουμε νά τόν ἀδικήσουμε, λέμε μπορεῖ) νά μήν τόν ἀπασχολεῖ.
Τούς πάσης βαθμίδος παπάδες ὅμως δέν τούς ἀπασχολεῖ τό: " Πῶς ὁ λαός μας θά νιώσει τόν λόγο τοῦ Κυρίου μας»;
 

Ἀρχιμ. Θεοδόσιος Μαρτζοῦχος

2.Διαβάστε εδώ το κείμενο του πολιτικού επιατήμονα Κων/νου Χολέβα που δημοσιεύτηκε στο site της Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως και Πρεβέζης

Χρειαζόμαστε Κατήχηση και όχι μεταγλώτισση των Λειτουργικών Κειμένων.

Χολέβας Κωνσταντίνος, Πολιτικός Επιστήμων

Το αίτημα για την αλλαγή της γλώσσας των λειτουργικών κειμένων με βρίσκει ριζικά αντίθετο. Πολλοί έγραψαν σχετικά και εξέφρασαν ουσιαστικά επιχειρήματα κατά των καινοτομιών που άκριτα ζητούνται από ορισμένους. Θα εξηγήσω την αντίθεσή μου στη μεταγλώττιση (δεν χρησιμοποιώ τον όρο μετάφραση, διότι πρόκειται για διαφορετικές μορφές της ίδιας γλώσσας) και θα ήθελα να μείνω λίγο περισσότερο στο επιχείρημα των «καινοτόμων» ότι δήθεν θα φέρουμε τους νέους στην Εκκλησία αν χρησιμοποιηθεί επισήμως η απλή νεοελληνική στη Θεία Λειτουργία και γενικά στις Ακολουθίες και στην υμνογραφία.

Πρώτον: Θυμίζω ότι ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος πειραματίσθηκε επί ένα έτος στο θέμα αυτό. Δηλαδή επί ένα χρόνο ο Απόστολος και το Ευαγγέλιο διαβάζονταν στους Ναούς της Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών και στο πρωτότυπο και στη νεοελληνική απόδοση από το Εκλογάδιον. Ο ίδιος διεπίστωσε ότι δεν υπήρξε αυξημένη προσέλευση των νέων αγοριών και κοριτσιών και τελικά κατήργησε τον πειραματισμό. Άλλα είναι τα εμπόδια για τη μειωμένη προσέλευση νέων και όχι η γλώσσα.

Δεύτερον: Ο νέος και η νέα θέλουν πρωτίστως ζεστασιά ψυχής, ενδιαφέρον, αγάπη. Αν ο εφημέριος, ο πνευματικός, ο κάθε κληρικός ή και ο κατηχητής τους προσεγγίσουν με ειλικρίνεια τότε θα ξεπερασθούν τα οποιαδήποτε γλωσσικά προβλήματα. Σε ενορίες που έχω δει στην Ελλάδα και στην Κύπρο, όταν υπάρχουν κληρικοί με αγάπη για τη νεότητα εκεί γεμίζουν οι ναοί από εφήβους και κορίτσια ακόμη και στις αγρυπνίες. Η παραδοσιακή γλώσσα και η βυζαντινή Υμνογραφία έλκουν τους νέους μας αν κάποιος είναι κοντά τους και τους βοηθεί να καταλάβουν. Τα παιδιά, τα οποία από μικρά εκκλησιάζονται και κυρίως εκείνα που πηγαίνουν κοντά στους ψάλτες και μαθητεύουν δεν έχουν κανένα πρόβλημα γλωσσικής κατανοήσεως. Αντιθέτως τα παιδιά που μεγαλώνουν μακριά από τον Ναό θα έχουν μονίμως πρόβλημα κατανοήσεως έστω κι αν «μεταφρασθούν» τα λειτουργικά κείμενα.

Τρίτον: Πιστεύω ότι το πρόβλημα για τους νέους είναι κυρίως η ελλιπής κατήχησή τους στα δόγματα και στις αλήθειες της Ορθοδόξου Πίστεως. Κι αν ακόμη αποδώσουμε «Τα Σα εκ των Σων» και πούμε «τα δικά Σου από τα δικά Σου» τι θα καταλάβει ο ακατήχητος; Ποια δικά Σου; Σε ποιόν αναφερόμαστε και γιατί; Ομοίως αν ακούσει ο νέος τη φράση «Ευλογημένη η βασιλεία του πατέρα» αντί «Ευλογημένη η βασιλεία του πατρός» ποια η διαφορά; Το πρόβλημά του παραμένει είτε ακούσει την παραδοσιακή ελληνική του Ιω. Χρυσόστομου και του Μ. Βασιλείου είτε ακούσει τη σύγχρονη ελληνική. Το τι εννοούμε «Βασιλεία του Θεού» είναι το ζητούμενο και τα τυχόν κενά κατανοήσεως δεν οφείλονται στη γλωσσική μορφή, αλλά στην κατήχηση που γίνεται πλημμελώς ή δεν γίνεται διόλου στον Ναό, στο σπίτι και στο σχολείο.

Τέταρτον: Η γλωσσική πενία πολλών νέων έχει φθάσει σε τέτοιο βαθμό που ακόμη και μία δόκιμη νεοελληνική (ευπρεπή και όχι ακραία) δεν την καταλαβαίνουν πλήρως. Άρα διαρκώς θα υπάρχει το αίτημα και νέας μεταγλωττίσεως στο όνομα της καλύτερης κατανοήσεως. Θα προκληθεί σύγχυση και ανταγωνισμός μεταξύ διαφόρων νεοελληνικών αποδόσεων που θα διαφημίζονται, άλλη μεν ως πιο συντηρητική, άλλη ως πιο προοδευτική κ.λπ. Όμως η Εκκλησία πρέπει να λειτουργεί παιδευτικά και μορφωτικά. Δεν θα υποβιβάσουμε την ιερότητα της Θείας Λειτουργίας στο όνομα του λαϊκισμού και της δήθεν προσεγγίσεως των νέων. Αλλά θα προσπαθήσουμε να αναβιβάσουμε το γλωσσικό επίπεδο των παιδιών μας μέσω και της Θείας Λειτουργίας, αλλά και με άλλους τρόπους. Παραμένει πάντα η θεμελιώδης αρχή ότι η συμμετοχή στη λατρευτική ζωή είναι για τον Ορθόδοξο Χριστιανό μία βιωματική και όχι ορθολογιστική προσέγγιση.

Πέμπτον: Γράφουν κάποιοι ότι ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος βοήθησαν τους σλαβικούς λαούς να αποκτήσουν λειτουργικά κείμενα στη γλώσσα τους, διότι δεν καταλάβαιναν τα ελληνικά. Σύμφωνοι, αλλά για τους Σλάβους πράγματι η βυζαντινή ελληνική ήταν ξένη γλώσσα. Ενώ για τα ελληνόπουλα η λειτουργική και υμνογραφική μας γλώσσα ΔΕΝ είναι ξένη γλώσσα. Είναι απλώς μια παλαιότερη μορφή της δικής τους γλώσσας. Πώς γίνεται όλα τα νέα παιδιά μας, αγόρια και κορίτσια, να μαθαίνουν άριστα μία και δύο ξένες γλώσσες και από την άλλη πλευρά να τα θεωρούμε ανίκανα να μάθουν τις ελληνικότατες 100-200 λέξεις που πιθανόν να τους δυσκολεύουν μέσα στα εκκλησιαστικά κείμενα; Άλλωστε όσοι τελείωναν μέχρι το 1980 το Εξατάξιο Γυμνάσιο είχαν διδαχθεί επί 6 χρόνια Αρχαία Ελληνικά σε επίπεδο ικανοποιητικό ώστε να κατανοούν την Καινή Διαθήκη στο πρωτότυπο. Και εν πάση περιπτώσει αν το σημερινό σχολείο αφήνει γλωσσικά κενά ας βελτιώσουμε την ελληνομάθεια στο σχολείο. Όχι να μεταφέρουμε το πρόβλημα μέσα στην Εκκλησία!

Έκτον: Οι Πατέρες της Εκκλησίας, που συνέταξαν τη Θεία Λειτουργία, όπως ο Μέγας Βασίλειος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, σκοπίμως χρησιμοποίησαν μία αττικίζουσα μορφή της ελληνικής και όχι την καθομιλουμένη της εποχής τους. Οι θεόπνευστοι αυτοί άνδρες ήθελαν για λόγους ιεροπρεπείας να διαφοροποιείται η γλώσσα της επικοινωνίας μας με τον Θεό από τη γλώσσα, την οποία χρησιμοποιούμε στις καθημερινές μας συζητήσεις και συναλλαγές. Άραγε οι οπαδοί της μεταγλωττισμένης Θείας Λειτουργίας πιστεύουν ότι είναι θεόπνευστοι και μπορούν να καταργήσουν ή να διορθώσουν τους Πατέρες του 4^ου  αιώνος;

Έβδομον. Στη γλώσσα της Εκκλησίας μας δεν ενοχλούν ορισμένες ποιητικές αναφορές και παρομοιώσεις εμπνευσμένων υμνογράφων. Επί παραδείγματι στον Ακάθιστο Ύμνο η Θεοτόκος τιμάται ως «δάμαλις τον μόσχον η τεκούσα». Όμως αν πούμε στη δημοτική «αγελάδα που γέννησες το μοσχαράκι», τότε θα σχηματισθεί η εντύπωση ότι προσβάλλουμε και δεν τιμούμε την Παναγία μας. Έχει η λειτουργική γλώσσα την χάρι της και αυτή η χάρις χάνεται με τη μεταγλώττιση. Άλλωστε οι Ιταλοί έχουν μία παροιμία, η οποία λέγει: Tradutore = tradittore. Δηλαδή ο μεταφραστής είναι προδότης, όσο καλή και να είναι η μετάφραση προδίδει, δεν αποδίδει πιστά το πρωτότυπο.

Όγδοον. Ακούσαμε προσφάτως και το πρωτάκουστο. Σε θεολογικό περιοδικό κατετέθη η πρόταση να γίνει δημοσκόπηση σε συγκεκριμένη εκκλησιαστική επαρχία για να φανεί ή άποψη των πιστών περί μεταγλωττίσεως ή μη της Θείας Λειτουργίας και της Υμνογραφίας. Ήμαρτον! Τί άλλο θα ακούσουμε; Μήπως το επόμενο αίτημα θα είναι να διενεργήσει η Ιερά Μητρόπολις δημοσκόπηση ή και δημοψήφισμα με το ερώτημα αν υπάρχει Θεός; Τα της τελέσεως της Θείας Λατρείας είναι πολύ σοβαρά ζητήματα και αποφασίζονται με Συνοδικές Αποφάσεις και όχι με προσωπικές πρωτοβουλίες, έστω και αν αυτές προέρχονται από αξιοσέβαστα πρόσωπα.

 Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο οποίος ευλόγησε την Ήπειρο με τη διδασκαλία του και με τον μαρτυρικό του θάνατο,  τόνιζε ότι «Ψυχή και Χριστός σάς χρειάζονται»! Και προσέθετε: «Να έχετε στο χωριό σας σχολείον ελληνικόν, διότι και η Εκκλησία μας είναι εις την ελληνικήν»! Αν και υπήρχε μεγάλη αμάθεια στην εποχή του εν τούτοις ουδέποτε πρότεινε τη μεταγλώττιση των Λειτουργικών κειμένων. Το 2014 συμπληρώνονται 300 χρόνια από τη γέννησή του. Ας διδαχθούμε από τις παρακαταθήκες του!

Χολέβας Κωνσταντίνος 

Σεπτέμβριος 2013

www.atpreveza.gr