Αμοιβές ...νεόπτωχων σε εργαζομένους. To «φράγμα» του κατώτατου μισθού έχει σπάσει για περίπου 700.000 άτομα που αμείβονται με λιγότερα από 586 ευρώ τον μήνα.

Για τους νέους κάτω των 25 ετών, τους ευέλικτα απασχολούμενους αλλά και όσους συμμετέχουν σε επιδοτούμενα προγράμματα ο κατώτατος μισθός φαίνεται πως αποτελεί άπιαστο στόχο. Την ίδια στιγμή οι μέσες αποδοχές ακολουθούν τα τελευταία χρόνια κατηφορική πορεία και τείνουν να... προσεγγίσουν τα κατώτατα όρια.

Αυτό γίνεται είτε με επιχειρησιακές και ατομικές συμβάσεις είτε με μετατροπή των θέσεων πλήρους απασχόλησης σε μερικής ή εκ περιτροπής εργασία. Είναι χαρακτηριστικό ότι για περίπου 300.000 άτομα δεν ισχύει πλέον το «παραδοσιακό» οκτάωρο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις αποδοχές τους. Μόνο το 2012 πάνω από 45.000 εργαζόμενοι αναγκάστηκαν να στραφούν από την πλήρη στη μερική απασχόληση.

Το πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς είναι 14.452 οι εργαζόμενοι που... απαρνήθηκαν το παραδοσιακό οκτάωρο.

Πάντως, τα τελευταία στοιχεία δείχνουν μια τάση σταθεροποίησης της αγοράς εργασίας. Οι μειώσεις των μισθών που έγιναν τα τελευταία χρόνια έχουν καταστήσει εκ νέου... ελκυστική την πλήρη απασχόληση, κυρίως όσον αφορά τις νέες προσλήψεις.

Εάν στους νεοπροσληφθέντες προστεθούν και εργαζόμενοι των οποίων οι συμβάσεις άλλαξαν προς το ελαστικότερο, αποτυπώνεται το νέο ανασφαλές εργασιακό τοπίο.

Τα τελευταία 3 χρόνια

Τα νοικοκυριά έχασαν 8,9 δισ.

Ακατάσχετη εισοδηματική αιμορραγία των νοικοκυριών και των εργαζομένων, καθίζηση της κατανάλωσης αλλά και των επενδύσεων και συρρίκνωση της αποταμίευσης καταγράφει η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία.

700.000 εργαζόμενοι... κάτω από το όριο της φτώχειας

Ούτε με τον κατώτατο μισθό δεν αμείβεται ένας στους τρεις ιδιωτικούς υπαλλήλους

Λιγότερα από 586 ευρώ τον μήνα παίρνει σχεδόν ένα στους τρεις μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα. Το «φράγμα» του κατώτατου μισθού έχει σπάσει για 700.000 άτομα, ενώ ελάχιστες είναι πλέον οι κλαδικές συμβάσεις εργασίας, με αποτέλεσμα να υποχωρούν και οι «μέσες» αμοιβές. Ουσιαστικά ένα νέο τοπίο έχει δημιουργηθεί στην ελληνική αγορά εργασίας, με τους μισθούς να είναι σε ελεύθερη πτώση. 

Ενδεικτικά αναφέρεται πως με λιγότερα από 586 ευρώ τον μήνα αμείβονται:

• Οι μερικώς απασχολούμενοι. Για περίπου 300.000 άτομα δεν ισχύει πλέον το «παραδοσιακό» οκτάωρο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις αποδοχές τους. Μόνο το 2012 πάνω από 45.000 εργαζόμενοι αναγκάστηκαν να στραφούν από την πλήρη στη μερική απασχόληση. Το πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς είναι 14.452 οι εργαζόμενοι που... απαρνήθηκαν το παραδοσιακό οκτάωρο.
  
  
  
  
  

  Οδηγούμαστε στην «κινεζοποίηση» της αγοράς εργασίας. Μάλιστα οι αμοιβές της πλήρους απασχόλησης έχουν μειωθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε δεν αποτελεί πρώτη επιλογή των εργοδοτών η μερική και η εκ περιτροπής απασχόληση 

  
  

  Γιάννης Κουζής, καθηγητής πανεπιστημίου

  
  
• Οι εκ περιτροπής απασχολούμενοι. Πρόκειται για περίπου 70.000 εργαζόμενους, που απασχολούνται λιγότερες από πέντε ημέρες την εβδομάδα. Πέρσι ξεπέρασαν τις 35.000 οι συμβάσεις που μετατράπηκαν σε εκ περιτροπής εργασία είτε με συμφωνία των εργαζομένων είτε με μονομερή απόφαση του εργοδότη. Το πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς είναι σχεδόν 15.000 οι αλλαγές συμβάσεων.
  
• Οι νέοι κάτω των 25 ετών. Με βάση τη νομοθεσία για τους νέους, ισχύει χαμηλότερος μισθός και συγκεκριμένα η επιχείρηση καλείται να καταβάλλει 510 ευρώ τον μήνα.
  
• Οσοι συμμετέχουν σε επιδοτούμενα προγράμματα απασχόλησης. Για παράδειγμα το νέο πρόγραμμα -που θα καλύψει οικογένειες χωρίς κανένα εργαζόμενο- προβλέπει αμοιβή 500 ευρώ τον μήνα (αφορά 50.000 άτομα).

Οι νέες προσλήψεις 

Οι μειώσεις των μισθών που έγιναν τα τελευταία χρόνια έχουν καταστήσει εκ νέου... ελκυστική την πλήρη απασχόληση κυρίως όσον αφορά στις νέες προσλήψεις. Με βάση τα στοιχεία του ΣΕΠΕ το πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς καταγράφεται αύξηση κατά 51,95% των νέων συμβάσεων πλήρους απασχόλησης. Οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης αυξάνονται κατά 24,09%, ενώ αντιθέτως υποχωρούν κατά 3,05% οι συμβάσεις εκ περιτροπής εργασίας (τα στοιχεία αφορούν στις νέες προσλήψεις).

Σχολιάζοντας το νέο εργασιακό τοπίο ο Γιάννης Κουζής, καθηγητής εργασιακών σχέσεων στο Πάντειο και επιστημονικός σύμβουλος του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, τονίζει στην «Οικονομία» ότι «οι αλλαγές που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια όχι μόνο οδήγησαν στη συμπίεση του κατώτατου μισθού αλλά έχουν ως αποτέλεσμα οι μέσοι μισθοί να συγκλίνουν σταδιακά με τα κατώτατα όρια.

Τα μέτρα αυτά σε συνδυασμό με την επέκταση της ευέλικτης και χαμηλά αμειβόμενης εργασίας και την εκτόξευση της ανεργίας διαμορφώνουν ένα εργασιακό τοπίο που σύμφωνα με τους εμπνευστές του οδηγεί στην «κινεζοποίηση» της ελληνικής αγοράς εργασίας.

Είναι ενδεικτικό ότι κατά το τελευταίο τρίμηνο υποχωρεί το ποσοστό της ευέλικτης εργασίας μετά από μια συνεχή αύξηση την τελευταία τριετία και αυτό γιατί οι αμοιβές πλέον της πλήρους απασχόλησης έχουν μειωθεί σε τέτοιο βαθμό που να μην αποτελεί πρώτη επιλογή των εργοδοτών η μερική και η εκ περιτροπής απασχόληση».

Μέσω των επιχειρησιακών και ατομικών συμβάσεων

Σε ελεύθερη πτώση και οι «μέσοι» μισθοί.

Παρελθόν αποτελούν για τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων και οι κλαδικές συμβάσεις, με αποτέλεσμα οι «μέσοι» μισθοί να προσεγγίσουν όλο και περισσότερα τα κατώτερα όρια. Οι επιχειρησιακές και ατομικές συμβάσεις εξαπλώνονται με ταχύτατους ρυθμούς, δημιουργώντας ένα νέο μισθολογικό τοπίο.

Ενδεικτικά από τον Ιανουάριο έως και τον Νοέμβριο του 2012:

• Επιχειρησιακές υπέγραψαν 91.020 εργαζόμενοι σε 756 επιχειρήσεις. Οι μειώσεις των μισθών ήταν κατά μέσο όρο 19,2%.
  
• Ατομικές συμβάσεις υπέγραψαν 244.972 εργαζόμενοι σε 68.306 επιχειρήσεις. Οι μειώσεις των μισθών έφτασαν κατά μέσο όρο το 22,1%. Οσον αφορά στο πρώτο εξάμηνο, με βάση τα στοιχεία του ΣΕΠΕ σε 230 επιχειρήσεις έχουν υπογραφεί επιχειρησιακές συμβάσεις, που μειώνουν τους μισθούς κατά 13,49% (μέσος όρος). Οι περικοπές αφορούν 29.795 εργαζόμενους. Την ίδια ώρα, εκτός ελέγχου παραμένει η μαύρη εργασία, που σε πολλούς κλάδους έχει εκτιναχτεί στο 38%. Οι έλεγχοι επικεντρώνονται σε χώρους που... παραδοσιακά υπάρχουν υψηλά ποσοστά ανασφάλιστης εργασίας όπως είναι ο επισιτισμός (εστιατόρια, καφετέριες), τα κομμωτήρια, τα πρατήρια βενζίνης, οι βιομηχανικές ζώνες και το λιανικό εμπόριο.

Στατιστική. 8,9 δισ. ευρώ έχασαν τα νοικοκυριά σε 3 χρόνια.

Ακατάσχετη εισοδηματική αιμορραγία των νοικοκυριών και των εργαζομένων, καθίζηση της κατανάλωσης αλλά και των επενδύσεων και συρρίκνωση της αποταμίευσης καταγράφουν τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για τους λογαριασμούς νοικοκυριών και μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων στο πρώτο τρίμηνο του έτους.

Ειδικότερα, από την επεξεργασία των στοιχείων προκύπτει από την αρχή του μνημονίου στο πρώτο τρίμηνο του 2010 μέχρι το πρώτο φετινό τρίμηνο τα νοικοκυριά έχουν χάσει από το διαθέσιμο εισόδημά τους 8,9 δισ. ευρώ ή σε ποσοστό 24% δηλαδή πάνω από ένα τέταρτο του εισοδήματός τους. Μόνο τον τελευταίο χρόνο στο πρώτο τρίμηνο του 2013 το διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε κατά 1,9 δισ. ευρώ ή 6,2% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι.

Οι αποδοχές των μισθωτών μειώθηκαν κατά 5,847 δισ. ευρώ ή κατά 32% και οι κοινωνικές παροχές από το κράτος λόγω της δημοσιονομικής στενότητας συρρικνώθηκαν κατά 4,515 δισ. ευρώ ή 27%. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο μέσα στο πρώτο φετινό τρίμηνο οι αποδοχές των μισθωτών μειώθηκαν κατά 11,1% και οι κοινωνικές παροχές που εισπράττουν τα νοικοκυριά κατά 11,7%.

Η κατανάλωση 

Η οικονομική στενότητα των πολιτών έπληξε την αγορά καθώς σημειώθηκε δραματική πτώση της τελικής καταναλωτικής δαπάνης κατά 9,4 δισ. ευρώ ή 23%. Επίσης, η έλλειψη ρευστού και η ανεργία αφενός περιόρισαν την αποταμιευτική ροπή των νοικοκυριών, αφετέρου υποχρέωσαν πολλούς να χρησιμοποιήσουν τα χρηματικά αποθέματά τους για να καλύψουν βασικές βιοποριστικές ανάγκες. Ετσι, το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων μειώθηκαν στο πρώτο τρίμηνο του έτους κατά 11,7% συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2012, οπότε είχε συρρικνωθεί κατά 15%.

Ο συνδυασμός των παραπάνω έφερε βαθιά ύφεση στην ελληνική οικονομία και πάγωσε τις επενδυτικές πρωτοβουλίες, με αποτέλεσμα στο πρώτο τρίμηνο οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν στα 3,06 δισ. ευρώ από 3,17 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2012 ή κατά 3,5%. Το ποσοστό των επενδύσεων του τομέα που ορίζεται ως οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου προς την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, ήταν 21,1% σε σύγκριση με 20,3% με το πρώτο τρίμηνο του προηγούμενου έτους.

Κ. ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ

www.ethnos.gr