Πώς αξιοποίησαν στα άλλα κράτη την περίφημη λίστα Φαλσιανί (στην Ελλάδα την λέμε λίστα Λαγκάρντ).

Ερευνα καταγράφει τις μεθόδους, με τις οποίες οι φορολογικές αρχές σε Ευρώπη και Αμερική εισπράττουν εκατομμύρια από τους μεγαλοκαταθέτες της ελβετικής τράπεζας HSBC την ώρα που στην Ελλάδα δεν εχει πληρώσει κανείς ούτε ενα ευρώ

Στην Ελλάδα τη λέμε λίστα Λαγκάρντ. Η δημιουργία της συγκεκριμένης λίστας όμως δεν έχει στην πραγματικότητα καμία σχέση με την πρώην υπουργό Οικονομικών της Γαλλίας. Στον υπόλοιπο κόσμο αποκαλείται λίστα Φαλσιανί. Από το όνομα του υπαλλήλου της HSBC Γενεύης, που υπέκλεψε 2,9 γιγαμπάιτ πληροφοριών. Πρόκειται για μια λίστα με 120.000 λογαριασμούς και 79.000 φυσικά πρόσωπα από 180 χώρες.

Η χώρα που πήρε πρώτη τα στοιχεία από τον ίδιο τον Ερβέ Φασιανί είναι η Γαλλία.

Οι γαλλικές αρχές αποφασίζουν στις αρχές του 2010 να δώσουν στις χώρες, με τις οποίες διατηρούν φορολογική συνεργασία, τα στοιχεία των δικών τους καταθετών στην Ελβετία. Μία από αυτές είναι και η Ελλάδα.

Γιατί οι περισσότερες χώρες παραλαμβάνουν τη λίστα την άνοιξη του 2010, ενώ η επίσημη θέση είναι ότι η Ελλάδα την παρέλαβε τον Οκτώβριο του 2010; Γιατί οι υπόλοιπες χώρες αξιοποιούν τη λίστα, ενώ η Ελλάδα παραμένει έως σήμερα η μοναδική χώρα που δεν έχει εισπράξει ένα ευρώ για τα δημόσια ταμεία;

Γιατί η πλειονότητα του πολιτικού και μιντιακού συστήματος ασχολείται κυρίως με την αλλοίωσή της και όχι με τη σκανδαλώδη διαχείρισή της;

Με δύο αποστολές στη Γαλλία και την Ισπανία αλλά και με μια έρευνα σε όλη την Ευρώπη, η «Εφ.Συν.» συνομιλεί με τους ανθρώπους που τη διαχειρίστηκαν και καταγράφει τη «μαγική συνταγή» των άλλων χωρών.

Ισπανία

Τον Μάιο του 2010 η Αρχή Δημοσιονομικών Υποθέσεων του υπουργείου Οικονομικών της Ισπανίας λαμβάνει από τις γαλλικές αρχές την περιβόητη λίστα Φαλσιανί. Το εμπόδιο που εγείρεται αμέσως, όσον αφορά την αξιοποίησή της, είναι ότι η λίστα αποτελεί προϊόν υποκλοπής. Με απόφαση όμως του Δικαστή του ανώτατου δικαστηρίου της Μαδρίτης, Φερνάντο Αντρέου, κρίνεται ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανεξάρτητα από την προέλευσή της.

Τα 3.000 ονόματα Ισπανών καταθετών που βρέθηκαν στη λίστα, αντιμετωπίζονται από τις ισπανικές αρχές ως κατά τεκμήριο φοροφυγάδες, εφόσον διατηρούν τραπεζικούς λογαριασμούς, τους οποίους το ισπανικό Δημόσιο αγνοεί. Ετσι οι αρχές, υπό το άγχος της παραγραφής των ποινικών αδικημάτων έπειτα από 5ετία, αρχίζουν να αναζητούν τα πρώτα 659 ονόματα, προκειμένου να πληρώσουν. «Ηταν μια ιδιότυπη διαδικασία όπου, με δυο λόγια, εμείς τους λέγαμε ότι «έχουμε κάποια στοιχεία σχετικά με εσάς». Και τους καλούσαμε να δώσουν εξηγήσεις. Με αυτή τη διαδικασία, ορισμένοι από τους ανθρώπους αυτούς αποφάσισαν να πληρώσουν φόρο», λέει στην «Εφ.Συν.» ο Κάρλος Κρουθάδο, μέλος της Αρχής Δημοσιονομικών Υποθέσεων.

Το σημαντικότερο όνομα, που βρέθηκε στην ισπανική λίστα, ήταν αυτό του δισεκατομμυριούχου τραπεζίτη Εμίλιο Μποτίν, ιδιοκτήτη της μεγαλύτερης ισπανικής τράπεζας, της Σανταντέρ. Ο λογαριασμός του στην HSBC Γενεύης, ήταν ύψους 2 δσ. και ο ίδιος κλήθηκε να καταβάλει στο ισπανικό Δημόσιο το ποσόν των 200 εκατ. ευρώ. Πέρα από τον Μποτίν, από τη λίστα διέρρευσαν και άλλα ονόματα επιφανών Ισπανών, όπως του πρώην πρόεδρου του Συνδέσμου των Ισπανών εργοδοτών, Ζεράρδο Ντίαζ Φεράν, που σήμερα βρίσκεται στη φυλακή, και του πρώην πρόεδρου της αυτόνομης διοικητικής περιφέρειας της Καταλονίας, Τζορντί Πουτζόλ.

Η κυβέρνηση Θαπατέρο επικρίθηκε γιατί δεν δίωξε εξαρχής νομικά όλους τους εμπλεκόμενους στη λίστα (στις περιπτώσεις που δεν προσήλθαν οικειοθελώς, το έκανε). Η κυβέρνηση Ραχόι σήμερα επικρίνεται γιατί πέρασε νόμο φορολογικής αμνηστίας, σύμφωνα με τον οποίο αν κάποιος πληρώσει το 10% των καταθέσεων του, μπορεί να νομιμοποιήσει τον λογαριασμό που έχει στο εξωτερικό, επικυρώνοντας όμως έτσι με ένα μικρό ποσόν, το λόγο ύπαρξης των φορολογικών παραδείσων. Παρά τη δίκαιη κριτική, η Ισπανία μέχρι σήμερα, έχει εισπράξει από τη φοροδιαφυγή του εξωτερικού, ένα ποσόν που υπολογίζεται περί τα 2 δισ.. Επιπλέον στις θετικές ενέργειες της κυβέρνησης, προσμετράται η πρόθεσή της να αλλάξει το νομικό πλαίσιο, ούτως ώστε να δίνονται στη δημοσιότητα τα ονόματα όσων εξαπατούν το Δημόσιο.

Γαλλία

Είναι η χώρα στην οποία δημιουργήθηκε η αρχική λίστα Φαλσιανί, μέσα στην οποία αρχικά υπήρχαν 8.000 ονόματα Γάλλων καταθετών.

Μέχρι το καλοκαίρι του 2009 την υπόθεση χειρίζονται με άκρα μυστικότητα το γαλλικό Ινστιτούτο Εγκληματικών Ερευνών της Εθνικής Χωροφυλακής (IRCGN) και η Εθνική Διεύθυνση Φορολογικών Ερευνών (DNEF). Τον Αύγουστο του 2009 ο πρώην υπουργός προϋπολογισμού της κυβέρνησης Σαρκοζί, Ερίκ Βερτ, ανακοινώνει σε συνέντευξη στην εφημερίδα «Journal du Dimanche» ότι έχει στην κατοχή του μια λίστα 3.000 Γάλλων καταθετών σε ελβετική τράπεζα και δίνει διορία 3 μηνών στους φοροφυγάδες να πληρώσουν τον φόρο, απειλώντας τους με ποινικές κυρώσεις. Ευφυώς δεν αποκαλύπτει το όνομα της τράπεζας. Κυκλοφορούν φήμες ότι πρόκειται για την Credit Suisse. Μέσα σε λίγους μήνες πάνω από 4.200 καταθέτες υπό τον φόβο κυρώσεων σπεύδουν οικειοθελώς να πληρώσουν τον φόρο. Υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα το γαλλικό κράτος έχει εισπράξει περίπου 1 δισ. ευρώ, εξετάζοντας μόνο τους 1.000 πιο σημαντικούς φακέλους. Επιπλέον εξαιτίας της υπόθεσης Φαλσιανί κεφάλαια ύψους 7 δισ. επέστρεψαν στις γαλλικές τράπεζες.

Ανάμεσα στα ονόματα που υπήρχαν στη λίστα ξεχώρισαν αυτά του Πατρίς Λεμέστρ, ενός από τους κυριότερους χορηγούς του δεξιού κόμματος UMP(κυβέρνηση Σαρκοζί) και του Ζαν-Σαρλ Μαρσιανί, δεξί χέρι του πολύ δεξιού πρώην υπουργού Εσωτερικών Σαρλ Πασκουά.

Σήμερα η υπόθεση έχει μπει στο αρχείο και υπάρχουν σοβαρές κατηγορίες αλλοίωσης αλά ελληνικά και της γαλλικής λίστας.

Μεγάλη Βρετανία

Μάρτιος 2010. Το αγγλικό ΣΔΟΕ επικοινωνεί με τους Γάλλους ομολόγους και ζητά επίσημα τη λίστα. Η φοροδιαφυγή κόστισε ακριβά για τους 6.000 Αγγλους, οι οποίοι μπήκαν στο στόχαστρο των φορολογικών αρχών της χώρας όταν διέρρευσαν τα κλεμμένα δεδομένα από την HSBC.

Ο 67χρονος πολυεκατομμυριούχος Μάικλ Σάνλεϊ, ιδιοκτήτης ενός από τα μεγαλύτερα κτηματομεσιτικά γραφεία στην Αγγλία, υποχρεώθηκε να καταβάλλει 470.000 λίρες στο κράτος ως πρόστιμο για την απόκρυψη δήλωσης του τραπεζικού του λογαριασμού στην ελβετική τράπεζα. Με το που έγινε γνωστό ότι το όνομά του συμπεριλαμβάνεται στη λίστα, ο Σάνλεϊ εθελοντικά προσήλθε στις βρετανικές αρχές και πλήρωσε καθυστερημένα τον αναλογούντα φόρο του, δηλαδή 390.000 λίρες.

Δεν ήταν αρκετό όμως για να γλιτώσει το πρόστιμο.

Εως σήμερα και μόνο από αυτήν την υπόθεση, οι Βρετανοί έχουν καταφέρει να ανακτήσουν κεφάλαια ύψους 8 δισ. από τα φυσικά πρόσωπα και 4 δισ. από τις επιχειρήσεις.

Ιταλία

Αρχές Μαΐου του 2010, οι ιταλικές αρχές λαμβάνουν την περίφημη λίστα από τις γαλλικές αρχές και η Guardia di Finanza (ιταλικό ΣΔΟΕ) ανακοινώνει ότι ξεκινάει να ερευνά 5.728 ονόματα Ιταλών, που διατηρούν καταθέσεις στην τράπεζα HSBC Γενεύης. Ανάμεσά τους 133 νόμιμες εταιρείες και 132 καταθέσεις ανώτερες των 10 εκατ. δολαρίων. Το συνολικό ύψος των ιταλικών καταθέσεων υπολογίζεται σε 6,9 δισ. δολάρια.

Κι ενώ το δικαστήριο του Τορίνο αποφασίζει ότι η λίστα Φαλσιανί είναι προϊόν υποκλοπής και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί, το δικαστήριο του Τρεβίζο λειτουργεί στον αντίποδα, επιτρέποντας τη φορολόγηση 2 καταθετών από τους οποίους το ιταλικό Δημόσιο εισπράττει 2,36 εκατομμύρια ευρώ.

Κατά τη διάρκεια των ερευνών, αρχίζουν να διαρρέουν στον Τύπο, μεγάλα ονόματα της ιταλικής σόου μπιζ, όπως των διάσημων μόδιστρων Βαλεντίνο Γκαραβάνι και Ρενάτο Μπαλέστρα, της ηθοποιού Αμάντα Σαντρέλι, του μοντέλου Ελιζαμπέτα Γκρεγκοράτσι και του σχεδιαστή κοσμημάτων Tζάνι Μπούλγκαρι.

Η Ιταλία τελικά καταφέρνει να εισπράξει 570 εκατομμύρια.

Γερμανία

Αρχές Φεβρουαρίου του 2010, η γερμανική κυβέρνηση ανακοινώνει ότι έχει δεχθεί μια λίστα με ονόματα Γερμανών καταθετών στην Ελβετία. Η λίστα περιλαμβάνει 1.300 ονόματα και το γερμανικό Δημόσιο υπολογίζει εισπράξεις 100 με 200 εκατ. ευρώ.

ΗΠΑ

Πάνω από μισή ώρα. Τόσος ήταν ο χρόνος που χρειάστηκε ο Αμερικανός γερουσιαστής Καρλ Λεβίν για να διαβάσει μόνο τις κυριότερες κατηγορίες ενάντια στις πρακτικές της HSBC. Ξέπλυμα μαύρου χρήματος, φοροδιαφυγή, διασυνδέσεις με τρομοκρατικές οργανώσεις, σχέσεις με καρτέλ ναρκωτικών και όπλων στο Μεξικό, στο Ιράκ, στο Σουδάν, στη Βιρμανία και στη Βόρεια Κορέα αποκάλυψε μεταξύ άλλων η έκθεση του γερουσιαστή.

Βέλγιο

500 ντίλερ διαμαντιών από την Αμβέρσα πιάστηκαν να έχουν κρυφούς λογαριασμούς στη Γενεύη. Το σώμα δίωξης οικονομικού εγκλήματος στο Βέλγιο εκτιμά ότι συνολικά η υπόθεση Φαλσιανί θα φέρει στο κράτος έσοδα 1-1,2 δισ. ευρώ.

Καναδάς

Ηταν από τις πρώτες χώρες που έστειλαν αίτημα απόκτησης της λίστας μέσω της δικαστικής οδού στις αρχές του 2010. Στον Καναδά περισσότεροι από 1.875 φορολογούμενοι κλήθηκαν να πληρώσουν φόρους που δεν είχαν καταβάλει, όταν έγινε γνωστό ότι τα ονόματα τους ήταν μέσα στη λίστα.

Ινδία

Με ήπιο τρόπο χειρίστηκαν τους φοροφυγάδες στην Ινδία, όπου η κυβέρνηση προσέφερε φορολογική αμνηστία σε 100 από τους συνολικά 700 Ινδούς, που είχαν αδήλωτους λογαριασμούς στη Γενεύη, υπό έναν όρο: Να επιστρέψουν τις καταθέσεις τους σε ινδικές τράπεζες.

Εκτός από Αμερικανούς και Ευρωπαίους, η λίστα περιλαμβάνει ακόμα 2.000 Μεξικανούς, 300 Ιβοριανούς, 250 Αιγυπτίους, 250 Σύριους, 150 Ιρανούς, 50 Κινέζους μέχρι και μια ντουζίνα Ιρακινούς και Ανγκολέζους!

«Καθάρισαν» οι δικαστές σε Γερμανία και Γαλλία

Μπορεί η περίφημη λίστα Φαλσιανί να αποτελεί προϊόν υποκλοπής, όμως οι δικαστικές αρχές των περισσότερων χωρών έδωσαν τελικά το πράσινο φως στις φορολογικές αρχές για την αξιοποίησή της. Η «Εφ.Συν.» παρουσιάζει σήμερα ενδεικτικά τι έγινε σε Γαλλία και Γερμανία αλλά και τις αντιδράσεις από την πλευρά της Ελβετίας, που είδε μέσα από το σπάσιμο του τραπεζικού απορρήτου να απειλείται η «βαριά βιομηχανία» της:

Το πρόβλημα όμως είναι ότι οι Ελβετοί, που θέλουν να προστατέψουν όσο τίποτα άλλο το περιβόητο ελβετικό τραπεζικό απόρρητο, με νομοθετική πράξη του 2010 απαγόρευσαν τη διοικητική συνδρομή θεωρώντας ότι αυτή δεν θα γίνεται δεκτή εφόσον η αφορμή για το αίτημα αυτό βασίζεται και πάλι σε στοιχεία τα οποία αποκτήθηκαν μέσω αξιοποίνων πράξεων π.χ. κλοπής.

ΓΑΛΛΙΑ

-Τον Φεβρουάριο του 2012 το Ανώτατο Δικαστήριο της Γαλλίας αποφασίζει ότι η χρήση της λίστας Φαλσιανί δεν είναι αποδεκτή καθώς αποτελεί προϊόν υποκλοπής.

Ηταν μια πρώτη νίκη της γαλλικής οικονομικής ελίτ, που είχε καταθέσεις στην HSBC Γενεύης. Τη μήνυση κατέθεσε η κληρονόμος της διάσημης αρωματοποιίας Νίνα Ρίτσι. Το δικαστήριο μάλιστα διέταξε την επιστροφή των χρημάτων στην προσφεύγουσα.

-Τον Μάιο του 2012 το Εφετείο του Παρισιού ανατρέπει την προηγούμενη απόφαση και αποφασίζει πως όσο δεν υπάρχει απόδειξη καταχρηστικού τρόπου απόκτησης των δεδομένων η έρευνα των φορολογικών αρχών είναι νόμιμη και η χρήση της λίστας αποδεκτή.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

-Τον Νοέμβριο του 2010, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης στη Γερμανία έκρινε ότι η χρήση των παρανόμως κτηθέντων CD με προσωπικά δεδομένα από τις ελβετικές τράπεζες είναι νόμιμη. Με το εξής σκεπτικό: Το δικαστήριο, με βάση τη λεγόμενη στάθμιση συμφερόντων, συγκρίνοντας από τη μία μεριά το δημόσιο συμφέρον για την πάταξη της φοροδιαφυγής κι από την άλλη μεριά το δικαίωμα της προσωπικότητας -το οποίο καλύπτεται από το τραπεζικό απόρρητο- κατέληξε ότι έστω και αν τα στοιχεία αυτά αποκτήθηκαν με παράνομο τρόπο από τις ελβετικές τράπεζες, η χρήση τους στη Γερμανία είναι νόμιμη για λόγους αποκλειστικά δημοσίου συμφέροντος.

- Ηδη από το 2006, τόσο η ομοσπονδιακή κυβέρνηση όσο και πολλά γερμανικά κρατίδια προέβησαν σε αγορά με δημόσιο χρήμα κλεμμένων CD. Οι γερμανικές αρχές χρησιμοποίησαν αυτά τα CD, επιβάλλοντας τεράστια πρόστιμα σε όσους είχαν φοροδιαφύγει.

- Επιπλέον στη Γερμανία προβλέπεται ότι εάν κάποιος φοροδιαφεύγει έχει το δικαίωμα, εάν αυτοκαταγγελθεί, να μπει σε καθεστώς ευεργετικών διατάξεων και τελικά να παυθεί η ποινική δίωξη εναντίον του και να πληρώσει ένα πολύ μικρότερο πρόστιμο σε σχέση με αυτό που θα καλούνταν να πληρώσει εάν δεν είχε προβεί στην αυτοκαταγγελία. Είναι ουσιαστικά ένα είδος φορολογικής αμνηστίας. Κάπως έτσι, οι γερμανικές αρχές παίρνοντας τα στοιχεία από τις ελβετικές τράπεζες τα δημοσιοποίησαν και ανάγκασαν περίπου 30.000 καταθετών στην Ελβετία να αυτοκαταγγελθούν και να πληρώσουν.

ΕΛΒΕΤΙΑ

-Με βάση τη συμφωνία ανταλλαγής πληροφοριών, που έχει κυρωθεί τόσο από το ελληνικό όσο και από το ελβετικό Κοινοβούλιο, η Ελλάδα από την 1η Ιανουαρίου 2012 έχει τη δυνατότητα να ζητήσει από την Ελβετία την ανταλλαγή δεδομένων για Ελληνες καταθέτες στην Ελβετία, οι οποίοι ερευνώνται στην Ελλάδα για φοροδιαφυγή.

Των Κώστα Ζαφειρόπουλου, Γιάννη Μπασκάκη
www.efsyn.gr